Een tekst die ik niet kwijt wil - en ik hier herneem - ook omdat hij verpozing is, ook voor mij, ik heb er nood aan en dit na al wat ik de vorige dagen geschreven heb. Heel  veel is deze tekst niet en volledig is hij wellicht evenmin, want ik ken te weinig Shakespeare om te weten of hij er ooit iets zou over geschreven hebben.

Het gaat hier over de passage van de ui - un drôle de mot! - in de literatuur. Ik onthield wat Hemingway over de ui/ajuin wist te zeggen in zijn ‘For whom the bell tolls’, waar, een Amerikaan, Roberto, een groep republikeinse verzetsstrijders heeft vervoegd om een  brug te dynamiteren en ziet dat een van hen zijn stuk brood met een brok gestoofde haas, bedekt met een volle schijf ajuin, en kijkend naar Roberto zegt: ‘una cebolla es como una rosa, alvorens er in te bijten.

Ik vond het boek niet meer terug, evenmin de pagina uit de Hemingway/hemingway die een lezer me toen gestuurd heeft, ik moet me dus behelpen met wat mijn geheugen heeft  opgetekend: ‘an onion is like a rose’. Kwam de idee van de sfrijder  of van de schrijver van het boek? Ik denk dat het een vondst van Hemingway was.

Pablo Neruda ook waardeerde de cebolla. Hij schreef er zelfs een gedicht over waarin hij onomwonden ons overtuigde:

‘Ajuin, helder als een planeet en bestemd om te schitteren, een blijvende constellatie, ronde roos van water (tranen) op de tafel van de arme lui…[1] 

Hij zegt er ook nog andere dingen over, maar het feit is, en er zijn er weinigen die dit gedaan hebben, dat hij er een gedicht heeft over gemaakt.

Elio Vittorini ook weet iets te vertellen over la cipolla in zijn ’Conversazione in Sicilia’: het relaas van Silvestro uit Noord-Italië, die een bezoek brengt aan zijn moeder in Sicilië. Hij vergezelt haar, op haar ronde om inspuitingen te geven aan de zieken van het dorp. In een van de grotwoningen, waar het onmogelijk is voor hem om ook maar iets te onderscheiden aanhoort Silvestro het gesprek van zijn moeder, Concezione, met de vrouw en de zieke man in bed. En ik vertaal de passage:

 ‘Je moet eten’, zegde ze, ‘hoe meer je eet hoe vlugger je zult genezen. Wat heb je vandaag gegeten?’ / ‘Ik heb een ajuin gegeten’ antwoordde de stem van de man. / ‘Het was een goede ajuin’, zegde de stem van de vrouw, ‘ik heb hem geroosterd in de as.’ / ‘Goed’ zegde mijn moeder, ‘Je zou hem ook een ei moeten geven.’ / ‘Zondag heeft hij een ei gekregen’ zegde de stem van de vrouw. / En mijn moeder zegde: ‘bene.’[2]

Het is een eenvoudige passage uit het boek - een meesterlijk boek, een boek over het leven van de simpele mens in de jaren dertig, een passage die me nog immer treft omwille van de dramatische ondertoon.

Er was toen - ik schreef het in 2015 - gelukkig, een goede vriend en lezer van mijn blogs die me er attent op maakte dat ik de ui van Ernest Claes vergeten was. Hoe kon ik de meest beroemde onder alle uien uit de Vlaamse literatuur vergeten, de ui van Tjeef uit ‘De Witte’? Of de ui die Dries onder zijn oksel steekt, waarbij zijn hemd uit zijn broek blijft hangen, hij een ‘flinke mep’ van de meester krijgt, de Witte de ui kan bemachtigen en niets beter vindt dan hem in te slikken, wereldliteratuur?

Ik weet  nu ook dat ik had moeten denken aan de Zwiebel Geschichte van Günther Grass[3], maar er zullen er mettertijd nog wel andere opduiken. Het kan niet dat de ui, een van de belangrijkste groenten uit de tuin en op de tafel van los pobres gentes als van deze van de rijken, niet regelmatig opduiken  zou in wat er geschreven wordt naast wat erover verteld wordt in de kookboeken.

[1] Cebolla,/ clara como un planeta  / y destinada / a relucir/ constelación constante, / redonda rosa de agua / sobre /  la mesa / de las pobres gentes… (Uit ‘Siete maneras de decir manzana’ van Benjamin Prado, Taller de Poesía, Fuenlabrada (Madrid), 2000.

[2] -Dovete mangiare– disse. –Più mangiate e più presto guarirete. Che avete mangiato oggi ? - / -Ho mangiato una cipolla, - la voce dell’uomo rispose. / - Era una buona cipolla. Gliel’ho arrostita nelle cenere. - / Bene, - mia madre disse. – Dovrest dargli anche un uovo. / Domenica gliel’ho dato, - disse la voce della donna. / E mia madre disse : -Bene.

(Elio Vittorino : ‘Conversazione in Sicilia’,  RCS Libri S.p.A., Milano, Edizione BUR 2006.)

[3] Günther Grass: ‘Beim Häuten der Zwiebel’, Steidl Verlag, 2006 (Häuten= villen, schillen.

29-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij wist dat het ritme van zijn ouder worden een meer progressieve fase was ingegaan. Al hoopte hij dat het maar inbeelding was en van voorbijgaande aard, maar hij kon de kwellingen niet meer zo goed aan, hij onderging ze meer en meer de laatste dagen, weken, maanden. Hij trachtte nog altijd deze, zoals voorheen, te onderdrukken of weg te schrijven, maar ze drongen door tot in zijn armen tot in zijn vingers zelfs, en  nu zelfs openlijk in zijn dagelijkse blogs.

Zo voelde hij het toch aan.

En het is niet alleen over het lichaam dat hij het heeft ook de geest voelt schijnbaar de kwellingen aan, de ideeën drogen uit, de woorden komen stugger, de vlotheid bij het schrijven  vertraagt, in een woord de vreugde van het schrijven kent hij niet meer zoals het vroeger was als zijn blog geschreven stond.

Komt die jeugdige blijheid ooit terug? De blijheid iets geschreven te hebben dat stevig was, iets dat inhoud had en poëtisch genoeg opdat erover een lichte glans zou liggen die binnendrong tot in elk woord ervan? Wat het ook moge zijn hij zal zich verzetten tegen deze slijtage vooral dan deze van de geest.

Hiertegen echter bestaan geen trucs, de regel is te beginnen aanvaarden dat het maar logisch is dat je gekomen bent op het zoveelste kruispunt in je leven en dat het ditmaal veel ernstiger is dan alle vorige keren samen. Omdat het vroeger crescendo ging en vol beloftes stak, terwijl nu de hoogvogels eruit verdwenen zijn en het niveau aan inhoud eerder  terugloopt dan gestabiliseerd blijft.

Hij heeft dus dringend nood aan een nieuwe impuls om los te komen en zich te bevrijden van elke beginnende vorm van moedeloosheid die klaar staat om binnen te vallen en hem spiritueel te verlammen. Een impuls om als jonge man in oude klederdracht gehuld zijn pelgrimstocht verder af te wandelen.

Gisteren kende hij dit gevoel nog niet. Hij was aan de vijver, hij luisterde lang naar het aanhoudend geruis van de wind in de populieren, hij had er nooit aan gedacht dat het zo duidelijk hoorbaar was. Het was al dat hij te zeggen had, dat hij te voelen had, weinig meer dan de frisheid van de wind in zijn gelaat en het schuiven van de wolken over hem. Hij kende geen verlangens, kende enkel de grote rust van de vijver binnen in hem, het water licht rimpelend, het spiegelbeeld licht verdoezeld en hij zoekend naar een woord, een zin om alles wat er was, in vast te leggen. Te grijpen wat er te nemen was van het grote, sidderende leven omheen  hem, het te houden en erin op te gaan om erin te blijven.

Te weten van het ogenblik dat het is, en het komende zich vormend is, dat hij zich vastankeren moest op elk ogenblik dat nog komt, dat dit de essentie was en dat hij er zich rekenschap moest van geven dat die ogenblikken er zijn voor elk van ons, maar dat erin voortekenen zijn die voor elk van ons verschillend zijn.

Hij meende die van hem te kennen. Hij wist wat er was van de breuk in het ritme van het leven van deze tekenen, en de tijd, dacht hij, de tijd waarvan men zegt dat hij niet is, die is. Hij kan hem niet wegdenken. Hij kan roerloos blijven zitten of staan, maar de tijd die van de beweging van de aarde is omheen haar zon, is de tijd die met zijn lichaam afrekent, zijn lichaam dat nu aan het verschralen is, merkbaar en voelbaar. Er is geen ontkomen aan.

En toch nog niet, schreef hij ooit als de eindregel van een gedicht, toch nog niet de witte vlag gehesen. Hij zal het gedicht eens moeten opzoeken, het dateert van jaren terug, toen al kende hij de problemen van het ouder worden, Cervantes kende die, allen kennen we die, en ze te kennen is ze aanvaarden, is ze overwinnen.

De populieren hier bewegend met de wind, de wind die uit het oosten komt, uit het milde oosten van de geest, Bernardus, de ‘heilige’ man van de cisterciënzers wist dat, en vertelde het ons.

En wij, wat doen we, we vertellen het verder.

28-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik inlog, ik weet het, het is niet de perfectie al werk ik naar mijn best vermogen, al handel ik het af met de grootste zorg toch kan ik er niet 100% op vertrouwen dat wat ik overlaat, foutloos geschreven is en duidelijk te begrijpen. Maar al te dikwijls bij het herlezen in de morgen van mijn ingelogde blog, kom ik tot de bevinding dat er nog fouten of onduidelijkheden in de tekst voorkomen.

Er is wellicht een reden voor, ik neem teveel hooi op mijn vork, het wordt te zwaar, ik wil teveel zaken ineens afhandelen en dit werkt storend,  vooral nu ik in een gevecht zit met de tijd en ik na drie à vier uur werken de vermoeidheid voel aankomen, wat nefast is voor een mens zoals ik.

Wat is er van de schrijvende mens en ook, wat is er van de componist, van de man of vrouw, wiens of wier woorden klanken zijn. Hoe schrijft hij/zij de noten muziek, komen deze uit de piano, uit de viool, moet hij/zij ze eerst horen, of gebeurt het zoals het een tijd gebeurde bij Beethoven, uit zijn hoofd, of  opgepikt uit de ruimte omheen hen?

Elke morgen, Klara beluisterend, ben ik hiermede geconfronteerd, hoor ik stukjes muziek waarvan  ik me afvraag, hoe is men er toe gekomen deze klanken uit te zoeken en neer te zetten op de notenbalk, sommige mooi onderlijnd door een melodie, sommige verbrokkeld in een aanloop tot een nieuwe melodie – Mahler terwijl ik dit schrijf - die dan uitgesponnen wordt door een hobo of fagot, of dwarsfluit, zoals zo dikwijls bij Mahler. Ik ken niets af van muziek, maar ik sta telkens, als ik aandachtig luister, verbaasd hoe innig de klanken in elkaar verweven liggen, waarbij het gebruikte instrument er een ander klankaspect aan geeft, Mahler is hierin een meester én in zijn symfonieën én in zijn Lieder, hij heeft trouwens, naar ik meen, weinig kamermuziek geschreven alsof het hem te min was.

Ik bezit enkel het klankengamma van het woord, dat ik terloops zoek te gebruiken, om te trachten bepaalde gevoeligheden aan te geven, maar mijn pogen is afgestemd op de kleur van de woorden die zo duidelijk mogelijk een betekenis moeten dragen.

Ik lees ook mijn teksten niet luidop, ik lees ze binnensmonds wat echter niet betekent dat ik geen gevoel zou hebben wat de  klankwaarde van een woord betreft. Daarom ook voel ik me een beetje als een componist in woorden.

Ik treed dan op als een snookerspeler, deze moet niet alleen de gekleurde bal goed raken maar tezelfdertijd zorgen dat de witte bal op de juiste plaats komt om de volgende bal te spelen. Misschien is dit de reden waarom ik fouten achterlaat of onduidelijkheden in mijn geschriften.

Zo, ik herhaal hoe schrijven we. Hoe komen we er toe woorden bij elkaar te brengen, lijk klanken met betekenis erin.  Dit is wat elke dag zich voordoet, en wat ons zo kwetsbaar maakt. Want

het schrijven wordt aldus een verzaken aan de vele geneugten van het leven  die we vervangen door de moeite die van het schrijven is.

Of het de moeite waard is, weet ik niet. Wat ik wel weet is dat we gemaakt zijn om de moeite van het schrijven meer te waarderen dan de vele frivoliteiten die van het leven zijn.

 Ik heb wat mij betreft, hier nog geen spijt van gehad, trouwens vandaag is het te laat ervoor

27-04-2022, 03:38 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik voel me een eenzaam man, zo eenzaam in alles wat ik doe en zeker in wat ik schrijf. Wie heeft er dan nood aan om me te lezen  en deel te hebben aan deze eenzaamheid?

Het is nu eenmaal zo dat ik niet leef in de actualiteit van elke dag in mijn geschriften.  Ik leef er wel in en heden ten dage heel intens zelfs maar niet in mijn woorden, deze houd ik om over andere dingen te schrijven en dan zijn de onderwerpen anders getint, hebben die niet de kleur en de inhoud van de gewone dingen, zijn het onderwerpen in de diepte  van het zijn, van het ‘Dasein’.

Mijn ganse leven wordt aldus hierdoor omlijnd. Eens ik neerzit voor mijn klavier - vroeger voor mijn wit blad - word ik een ander mens, kruip ik weg in een soms dwaas gefilosofeer over God, over de dood of de eeuwigheid van de geest in ons.

En wat weet ik er meer over dan jullie, welke  nieuwe zaken kan ik jullie aanreiken die aanvaard kunnen worden eens ik mijn dagelijks landschap bewandel.

Begrijpt dan mijn eenzaamheid als schrijver van een blog, gelezen eerder door vrienden die me aanvaarden dan door anderen die nimmer van me hoorden. Ik denk dan ook nu al aan wat me overkomen zou/zal eens ik terecht kom in de wereld van lezers in veelvoud om me heen, wat ik, op mijn leeftijd - die geen discussies meer aankan - te verwerken zou/zal krijgen. Want sta ik dan zo vast in mijn schoenen met al wat ik vooropstel over de onderwerpen die ik behandel?

Wat ik bundelde is het relaas van een denkend man, die in de herfst op het toneel verschijnt en het in de lente hals over kop, verlaat, alles achterlatend om er nooit meer op terug te komen: alle verhalen die een begin kenden achterlatend in de gedachtewereld van de lezer die dan maar zelf verder de zaken bedenken moet.

Een gevaarlijk standpunt dat ik hier inneem omdat ik anders met een bundel van achthonderd pagina’s zou geconfronteerd worden in plaats van een bundel met een goede driehonderd. De enige verdediging die ik heb is dat ik heb willen schrijven in de diepte en niet in de lengte.

Het gaat dan ook meer om het relaas van een gedachte in plaats van het verhaal van een leven. Een verhaal, en ik stel dit pas nu vast, zoals George Steiner schreef met zijn  boek ‘Errata: an examined life’, of het verhaal van de fouten na onderzoek van wat het leven was of is.

In feite is het daar dat mijn werk, mijn lang geschrift - een geschrift van vele, vele jaren -  over gaat.

Is mijn leven fout geweest, stond ik, met mijn hang naar het poëtische, naar het spirituele, aan de verkeerde kant of, is het een schot in de roos geweest, wie zal het me zeggen, de tijd?

26-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik moet, zo lang ik niets geschreven heb dat als blog dienen kan, me opvullen, me aankleden met zinnen; me losrukken van de dagen over mij. Ik moet, gaan neerzitten en schrijven wat me te binnen valt, van gisteren nog en van de dagen ervoor nog,  ongeacht het vele dat reeds geschreven staat. Ik moet dus er elke dag een nieuw geluid/geschrift aan toevoegen, het liefst gezwind in een ruk geschreven, met of zonder metaforen, en zeker niet deze die de eigendom zijn van Pablo Neruda in die prachtige Italiaans film, ‘Il Postino’[1].

Als ik niets waardevol vind ga ik zwerven in gedachten, zoals vandaag, in de velden, de heuvels op, de heuvels af, ga ik de bossen in, loop ik de weiden af om dan, moegezworven stil te staan bij de spiegel die de vijver is, om daarna, weer te keren van waar ik vertrokken ben, armer dan ik ben heengegaan.

Wat is het dan dat me op kan beuren of, dat mijn dag kan kleuren; waar is het dat ik me neerzetten zal, op welke plaats opdat ik mezelf, met een begin van geestelijke moeheid, niet meer als last zou voelen nu ik, gespannen, de zinnen overloop die ik al tien maal heb overlopen van een manuscript, zonder met zekerheid uit te komen op een taalkundig perfecte vorm, al riep ik de hulp in van een vriend die zijn tijd - alle tijd kostbaar zijnde - er aan opoffert en in wie ik het volste vertrouwen heb.

Zo, in dergelijke omstandigheden kun je niet elke dag een blog gaan schrijven die je omhelzen wilt omdat het zo goed gedacht is en zo goed verhaald: woord in woord verstrengeld, lijk bloemen in een ruiker, lijk de geuren van de bossen als het regent en de wind gaan liggen is en jij zelf maar wat gefluister bent dat in de bomen hangt met wat licht lijk zilver op de op de jonge netels, op de irissen die bloeien gaan, grachten vol. Al wat je nog rest aan inspiratie en wat je, je nog herinnert van het binnendringen in de dingen om je heen.

Veelvuldig heb je gedacht dat het geluk hier voor het schrijven lag en veelvuldig heb je begrepen dat het leven een langdurige struggle is, die afneemt soms om dan toe te nemen en verwarring te zijn.

Dode punten in je leven.

[1] ‘Il Postino’ Italiaanse film uit 1998, met Philippe Noiret als Pablo Neruda

25-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij dacht - het was nog nacht of dan toch op de breuklijn van nacht naar licht - aan wat hij gisteren gewaagd had te schrijven. Een gedachte die zo, lijk het licht, komende van nergens, maar dan toch van uit het no man’s land van de geest, dat het mogelijk is dat er van allen die hem elke dag lezen een vreemde kracht uitgaat die hij capteren kan, een vorm van telepathie, die soms fungeert als een aanhef tot zijn schrijven van elke dag.

Al zit hij hiermee op een bizar domein, hij vindt het goed mogelijk dat de gedachten die zijn dagelijkse brief bij zijn lezers opwekt, convergeren in een wolk naar hem toe, die hij binnentreedt als zijn geest tot leven komt.

Dit is immers wat geest is, dit is immers wat de rol is van de minimale, meer vermoede dan reële deeltjes die doorheen de muren, hoe dik ook – er zijn voorbeelden genoeg in de realiteit - het hekken openen of sluiten. Het kan dan ook dat, als een dergelijke soort realiteit ons nu niet meer verwondert, we de kracht van een gedachtenwolk – een wolk geladen deeltjes - zouden zien als totaal onmogelijk, zelfs als een gek iets.

Hij zelf is ingesteld op dergelijke ideeën, hij wil deze maar al te graag aanvaarden en verspreiden; ze hebben iets te maken met de aanwezigheid van een labyrint getekend in de bevloering van de kathedralen van Amiens en Chartres, als in de collegiale van Saint-Quentin. Hij ziet dit als een mogelijke herbronning voor de gewone mens die dit labyrint bewandelt, de plaats waar de fysische elementen van het bouwwerk convergeren in een vortex van krachten, die positief inwerken zullen op hen die deze krachten weten op te vangen. Zoals ook deze, voor ons totaal vreemde, identieke stralingen, het doel waren van constructies als deze van Stonehenge en van de vele onbehouwen dolmen en menhirs, hier verspreid over tal van plaatsen in het westen - ook Jahweh eiste een altaar uit onbehouwen steen - en dan bij uitstek de plaatsen ooit bevolkt door de Kelten. Thomas, de esoterieker en zijn Evangelie met de voor ons moeilijk te vatten woorden van Jezus, was een van hen.

Hij wil die Kelt zijn, hij wil teruggrijpen naar de essentie van het zijn, op ogenblikken zoals deze als de zon op het punt is, maar juist nog niet, de kim te overschrijden; het ogenblik waarop de merel elke morgen zijn gezang aanvangt en we in gedachten de eerste stralen van het licht hebben voelen aankomen.

Wij, komende uit het donkere bos van de nacht, zoals Dante uit het donkere woud, klaar om naar het licht toe, de heuvel op te gaan, ‘sí che il pie fermo sempre era il più basso[1]. 

[1] Dante Alighieri: Inferno: Canto I, vers 30. Zo dat de stevige (rechtervoet volgens Albert le Grand) steeds de laagste is). Wat betekent dat Dante de heuvel is opgegaan beginnende met de linkervoet. Over het waarom ervan is heel wat te doen geweest. We schreven er al over, op 2 februari van dit jaar en zeker zelfs vroeger. Want de zin houdt ons nog altijd bezig.

24-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is een lange tijd al dat ik je dagelijks, met de regelmaat van het getik van een oude staande klok in een oude kamer, een brief schrijf en blijf schrijven. En er komt, schijnbaar althans, geen einde aan, noch aan het gestadig getik in de stilte, noch aan de brief die je onder ogen komt op het uur dat je uitkiest, hetzij  vroeg in de morgen, hetzij, zoals het gebeurt, laat in de avond, zelfs in het begin van de nacht.

Wat er vreemd aan is, maar dat weten we niet, we kunnen het slechts vermoeden, is dat ik de erop volgende brief schrijf terwijl jij me aan het lezen bent. Er kan dus, in dergelijke omstandigheden, een zekere wisselwerking bestaan tussen ons. Ik denk - maar ik denk altijd heel veel - dat ik uit het feit dat jij me aan het lezen bent,  elementen verzamel die uitgaan van jou en mij op weg helpen om e stof te vinden om een nieuwe, andere brief te schrijven. Ik concludeer hieruit dat je als lezer, in reactie op wat ik je voorleg, telkens onbewust meewerkt aan de brief die ik schrijf voor de volgende dag.

Je bent dus in een zekere mate mijn Muze, mijn inspiratie bron. Hoe dit werken kan weet ik niet, maar soms heb ik het gevoel dat die geheimzinnige overbrugging een feit is en dat woorden en zinnen binnenkomen waar ik nog niet aan gedacht had.

Wat er ook moge van zijn, in een zekere zin ben ik je dankbaar als je me leest, omwille het gevoel dat dit achterlaat bij mij, of het nu zo is, of zuivere inbeelding is, het is me om het even, het werkt.

Zolang je er bent als lezer kan er me niets overkomen want, je bent mijn inspirator, mijn steunpunt waar omheen ik me blijf wentelen en aanvullen.

En ook, een brief schrijven is vandaag gemakkelijker dan vroeger, ik hoef niet meer elke dag pen en papier te nemen om te schrijven wat jij, hierover onwetend, me zou dicteren van uit je wereld, om daarna, wat het aller moeilijkste is voor mij, met de brief naar het postkantoor te gaan.

Samen hebben we dus heel wat geluk dat het gebeuren kan op de wijze waarop het gebeurt. We geven er ons eigenlijk geen rekenschap meer van hoe enig, hoe geweldig dit is. Hoeveel vernuft er achter schuilt, hoeveel kennis van uiterst knappe geesten er niet nodig was om te bereiken wat bereikt werd. Ik ben een leek voor dergelijke zaken die me nu, die ons nu, zo maar in de schoot worden geworpen.

In dergelijke omstandigheden is samenwerken een heil en vreugde, ik kan nu mijn brief doorsturen naar de vier windstreken tot in de verste uithoeken van de aarde. Wie had ooit kunnen denken dat dit mogelijk zou geweest zijn? En toch is het, kan het. Wat is het volgende dat ons verrassen gaat?

Dit is dan vandaag het resultaat van onze zoveelste rendez-vous, onze zoveelste verkenningstocht in het landschap van ons beide.

Moge, mijn lezer en mijn vriend, het heel goed gaan met jou.

23-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Eens, op een morgen, vroeg hij zich af wat de merel in de tuin hem te vertellen had vóór het  licht opkwam, hij was er gisteren al vóór hem en hij zal er morgen zijn vóór hem. Hij , de merel, wist/weet waarover te zingen maar hij, Ugo wist helemaal niet waarover hij schrijven kon, misschien over het licht dat de duisternis zou breken, of over de tanende maan of het stil bewegen van de dingen in de kamer, de boeken in hun rek. Alles was welkom, maar een vloed kwam er niet, terwijl de merel geen gebrek aan gezangen had.

Vroeg hij zich af of hij van vele zaken hij het juiste bestaan wel had beschreven, of hij niet voortdurend in vreemde oorden had gedwaald, en vreemde dingen had verhaald, of hij niet gezocht had waar er niets te vinden was, niets mee te nemen, al was het maar een stuk rots of wortel, al was het maar de pluim  van een vogel of wat zaad van een of andere plant of bloem?

Had hij niet, zijn woorden uitgestrooid, eens ze kwamen, onsamenhangend zich herhalend in kleine metaforen waar hijzelf geen weg mee wist, noch van waar gekomen, noch  hoe ze achter te laten op heuvels en in valleien, nameloos getekend en ingekleurd als miniaturen.

Kwam hij telkens niet van uit de duisternis van vele nachten, verrimpeld en vergrijsd, bruine vlekken op de handen, vlekken van neerslachtigheid die hij kennen zou in dagen van wind en regen, als alles op het punt stond zich te verschansen, zich te keren, zich onherkenbaar te wentelen als in water. En hield hij er aan over een handvol zinnen die niet te vatten waren, niet op te hangen, ingekaderd; niet mee te nemen naar waar hij van droomde soms, de bergen en de meren, die hij verlaten had, nu voor een lange tijd al, zoals hij het wist.

Voor altijd getekend met wat van de bergen is en van de zeeën is, de golven met witte randen en de gezangen van wind en water en van oneindigheid die zijn toevlucht was, alsof hij dacht als Ulysses weg te varen tot voorbij waar je best je niet begeeft om er een lange tijd te blijven.

Te verstillen als een dorre bloem in wat aarde opgenomen, wachtend op de regen die niet vlug meer komen zal al is het niet geweten, zodat er nog verwachting is, er nog komen kan, wat er gisteren nog was en in de verre dagen die je aan het vergeten bent.

De adem van de dagen, zijn intense wereld gebundeld tot struiken van bladeren met ongewone vorm, nog nergens gezien, en tot ruikers van uitheemse bloemen nergens opgetekend in beeld of boek of met klanken omschreven aan Debussy verwant. Hij aarzelde of het goed was, of het te lezen was, ineengedrongen als het was, hoewel tastbaar om niet vlug te vergeten. Zo meende hij te weten.

Al wist hij ook dat eens zijn hart het zou begeven op dagen zoals deze terwijl hij nog heel wat te schrijven had, hij niet verzwakken mocht en dralen uit den boze was, omdat zo vlug de tijd, zo onherroepelijk vlug de tijd, hij hem niet houden kan, hij hem niet vermurwen kan.

Vragen die geen vragen zijn.

22-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘While poetry is not religion, it is not unconnected with religion.’

Dit was de stelregel van T.S.Eliot, het is ook die van mij; er aan voorbijgaan - waar de dichtkunst van vandaag geen zorgen mee heeft - ligt heel moeilijk voor mij. Zij die me lezen moeten dit beseffen en dit geldt niet alleen voor mijn gedichten maar evenzeer voor mijn proza, al wat ik schrijf heeft, maar dan in de ruimste zin van het woord, een religieuze ondergrond of,  in mijn geschriften ben ik een religieus mens, zoals de Kelt er een was, zoals de Gotieker er een was.

Niet iedereen begrijpt dit, omdat voor hen het begrip religie verbonden is met wat is van de Kerk, maar mijn religie is wat binnen in mij gebeurt, is wat Lucas ons leert, zijnde het antwoord van Jezus op de vraag waar het Koninkrijk Gods te vinden is[1]:

‘De komst van het Rijk Gods kun je niet waarnemen, men kan niet zeggen: kijk hier is het of daar is het, want het Rijk Gods is binnen in jou.’ 

Thomas in zijn Evangelie, logion 3, zegt het zelfde met zijn woorden: 

Jésus a dit / Si ceux qui vous guident vous disent / le Royaume est dans le ciel, / alors les oiseaux du ciel vous devanceront; / s’ils vous disent qu’il est dans la mer, / alors les poissons vous devanceront. / Mais le Royaume il est le dedans et le dehors de vous… 

Het is onze (onzichtbare) spirituele binding met het omringende dat ons levend houdt en dat we niet wegcijferen kunnen of willen omdat we er te zeer van doordrongen zijn.

Zo verlopen onze dagen, we zijn gewoon mens onder de mensen, we handelen zoals gehandeld moet worden, maar eens de geest op het voorplan komt, eens de geest zich openbaart, schuiven we weg uit het dagelijkse, stijgen we op en gaan we een ander landschap binnen, het landschap van de geest, ‘our mindscape’, waar we het liefst vertoeven, omdat we daar zijn wie we moeten zijn, waar onze aard zijn wortels heeft vastgehaakt en zijn voedsel vindt.

Ik schrijf dit en ik herhaal dit, en het is mijn verlies voor de wereld die totaal anders is ingesteld. Als ik een boek opensla en horen moet hoe de simpelste handelingen de bovenhand krijgen in wat er gezegd en geschreven wordt, dan is dit een gebeuren dat ik zelden te verkondigen heb.

Het is mijn verliespunt, wat ik zeg is soms moeilijk om te begrijpen en is het niet te moeilijk, het is gezegd op een wijze die storend werkt omdat het geen zichtbare beelden zijn, geen ‘actualia’, die voorstelbaar zijn.

Dit is wat ik zeg tot mezelf, het is geen verwijt dat ik me toestuur, het is enkel een vaststelling Het is wat ook Maurice Gilliams ons voorhoudt als hij, zoals ik het zo dikwijls doe,  Francis Jammes citeert :

‘La poésie que j’ai rêvée / gâta toute ma vie, / Ah qui donc m’aimera?’. 

[1] Terwijl Bruckberger in zijn ‘l’Evangile’ categoriek kiest voor het ‘au-dedans de vous’, (het ‘within you’ van de King James’ versie), spreken de Willibrordus-Bijbel en la Bible Osty van ‘midden onder u’. De Osty-Bijbel die aanvoelt dat dit een belangrijke passage is voegt erin een voetnoot aan toe: La traduction ‘au-dedans de vous’, qui exprime une idée juste, semble déconseillée par le contexte. Wat een probleem creëert want waar anders dan binnen in ons, binnen in onze geest, kan het Rijk Gods zich bevinden.

21-04-2022, 04:30 geschreven door Ugo d'Oorde  

Voor mij is wachten op het licht in de morgen gelijk aan het wachten op het woord, beide, licht en woord zijn onafscheidbaar, zitten in elkaar gedrongen, het licht dat van de zon en sterren is en het licht dat van de geest is, het reële en het irreële in osmose in elkaar.

Het verschil tussen beide is een kwestie van opvatting, maar beide hebben zoals ik het wil zien, heel wat gemeen, het ene is van de mens naar buiten, het andere van de mens naar binnen, het bewaarheidt wat van het leven is.

Hiermede zit ik weer op mijn stijgende weg en als ik denk aan stijgen denk ik aan Dante die komende uit het bos dat erger is dan de dood, de heuvel op wil gaan naar het licht. Wat me elke morgen overkomt, los komen van de nacht om uit te komen in het licht.

Het ene is een natuurkundig gegeven: uit de nacht staat het licht op; het andere, binnen gaan in het licht van de geest is niet zo evident, het vergt een inspanning waar we allen mee geconfronteerd worden. Als het boek waar ik aan denk er ooit komt dan zal het gaan over deze overgang, over deze noodzakelijke, menswaardige pelgrimstocht die we te volbrengen hebben.

Zo, ik vind dat we allen geestelijk op weg zijn naar een Compostella welke ook, én op weg naar, en dit is onvermijdelijk, het einde van onze dagen, en tezelfdertijd op weg naar een beter begrip van wie we zijn en wat hier op deze aarde onze functie is, of wat we beogen moeten om volwaardig te leven. Dit is, elke morgen  binnen treden in het licht van de geest.

Een boek kan niet anders zijn. Als het is om hier op aarde te blijven, dag aan dag, en te zien wat er gebeurt om erover te kunnen schrijven, is dit voor mij weinig waardevol en ik denk dan onvermijdelijk aan José Saramago - en ik citeer ‘hem’ omdat hij aan de basis ligt van mijn blogperikelen - en aan zijn aanbidding van het ‘nada’, omdat hij, in de geest, niet verder heeft gedacht dan wat voor hem de Kerk was in haar dogmatische instelling, zoals Hugo Claus en zoals zovele anderen die nooit verder hebben gedacht dan het beeld van dit dogmatische[1].

Ik ook heb dit verworpen maar ik heb altijd duidelijk gezegd waarom en ik ben er niet uitgekomen als een ongelovige, ik heb altijd geloofd dat er Iets of Iemand in meer was, dat ik er naar zocht, blijvend naar zocht, binnen in mij als buiten mij, om te beginnen in het leven in de natuur. Saramago, om bij hem te blijven, heeft er niet naar gezocht. Zeker in zijn boeken niet, hij is, zoals geschreven staat op de steen in Lissabon waarin de urne met zijn as werd ingemetst, niet opgestegen maar is hij van de aarde gebleven. Wat er op neer komt te sterven in de hoogmoed van het weten dat er niets is en dat het dus beter is na de dood, op aarde zijn heil te zoeken.

Dit is waar ik elke morgen zou kunnen aan denken, als ik zie in welke schakeringen van kleur het licht zich manifesteert in het oosten en de kleuren keer op keer mijn inspiratie zijn, een opening op wat de dag me brengen zal aan woorden en gedachten: de kleurschakeringen van mijn geest, opgetekend en binnengebracht bij jullie, soms, zoals ik het dan voel, op eigenzinnige wijze.

[1] Ik was verrast toen ik op Paaszondag de massa mensen zag staan op het St. Pietersplein in Rome, waren het allen echte volgelingen van Christus of  van de Kerk, vroeg ik me af. En, indien bij machte, zou ik er ooit gestaan hebben om te luisteren naar wat de Paus te zeggen had? Het kon.

20-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik dacht bij het opstaan, aan de tekst die ik gisteren heb laten gaan, eindigend met een ode aan het Zijnde dat zijn tentakels gespreid heeft over de ganse Kosmos. Hiermee heb ik, én het landschap van de theologie bewandeld, én dit van de kosmologie; heb ik gedacht en geschreven in het spoor van de bouwers van Stonehenge en deze van de gotische kathedralen.

Het is altijd wat ik beoog, aanleunen bij hun gedachtengoed. Eens ik aan het schrijven ben, worden de wegen die ik bewandel ruimer en ruimer, zoals de door de wetenschap gevonden deeltjes, de laatste jaren steeds kleiner en kleiner worden, steeds mysterieuzer, om uiteindelijk, dit is de indruk die ik heb, terecht te komen in wat kan verhaald worden als de bouwstenen van de geest. Wat een boude bemerking is. Echter hoe kan het metafysisch draagvlak waarnaar nu en dan door de wetenschap verwezen wordt, anders uitgelegd worden?

Mijn levenswerk - want dit is het - waar ik voortdurend mee bezig ben en dat ik uitbouw, plaatst me in een uithoek van de maatschappij en zeker ook in een uithoek van het literaire landschap. Ik ben een eenzaat op dat gebied.

Ook Paul Auster voelde die eenzaamheid aan als hij schrijft[1]:

‘Every book is an image of solitude. It is a tangible object that one can pick up, put down, open and close, and its words represent many months, if not many years, of one man’s solitude, so that with each word one reads in a book one might say to himself that he is confronting a particle of that solitude.’

Dit is niet alleen geldig voor een boek maar voor elke particule van poëzie, proza, essay of, van wat ook dat geschreven wordt. Het ontstaat in de eenzaamheid van de schrijver en hij die het leest stapt binnen in die eenzaamheid, hij wordt erin opgevangen en wordt eraan deelachtig, wat onvermijdelijk een band schept tussen schrijver en lezer, echter alleen op voorwaarde dat de inhoud van het geschrevene toereikend geladen is om deze band op te wekken.

En dan, dit indachtig zijnde, stel ik me de vraag, of zou ik me die moeten stellen, is wat ik loslaat als blog, voldoende duidelijk geladen opdat de lezer deelachtig zou worden aan de eenzaamheid waarin ik mijn blog geschreven heb, opdat hij weten zou in welke gemoedstoestand ik me bevond op die ogenblikken?

Schrijven, creëren wat nog niet is, is en blijft het proces van de eenzaamheid, Er is niemand om je heen, niemand om je te zeggen doe het zo of doe het zo, alleen jijzelf kunt het weten of kunt denken het te weten hoe het moet. Zelfs de Muze die je op dergelijke momenten bezoekt aanvaard je blindelings. Het is pas dagen later, maanden later dat je eventueel weten zult dat je verkeerd geluisterd hebt, dit ook maakt dan deel van je eenzaamheid.

Ik vraag me af welke de triomfkreet is geweest van Albert Einstein als hij geweten heeft dat het, het kwadraat van de snelheid van het licht was dat ingebracht moest worden in zijn relativiteitsformule E=mc²?

[1] ‘The Invention of Solitude’, Book nine, The Book of Memory’, 1982

19-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In de tijdloosheid van het zijn is Miguel de Cervantes op de idee gekomen om, te beginnen schrijven over een dolende ridder met schildknaap, handelend op een voor hem normale wijze die door de lezer, en dat wist hij terwijl hij schreef, gezien zou worden als het werk van een halve gare die optrok tegen de windmolens. Misschien, dacht Ugo, word ik ook, als ik zo verder ga met wat ik schrijf, gisteren bijvoorbeeld, door mijn lezers ook gezien als even gek als Don Quijote, als ik blijf beweren dat alles ontstaan is uit de geest. Echter, mij ook zal het niet deren, ik zal geen letter wijzigen aan wat ik te zeggen meen te hebben. Trouwens Don Quijote, was op het einde een nuchter normaal mens geworden terwijl het Sancho was, de schildknaap die nu als een gek man denken en handelen ging.

Hier aan denkend was er een woord dat Ugo te binnen viel toen hij aan zijn ‘onsterfelijk’ - komt van Ovidius - werk begon: ‘incipit’. Hij wou een incipit en zocht de precieze betekenis van het woord op in drie verschillende woordenboeken[1].

Ik wil, dacht hij, mijn eerste zin, ‘In den beginne was het Woord’ als een incipit om duidelijk te onderlijnen wat de draagwijdte ervan is. Ik wil de zin omkranst met een gouden kader met sterren en planeten, met bomen, met mossen en zwammen, bloemen en vogels en insecten. En dit is wat ik wil schrijven hierover:

Het gebeurde, heel lang geleden, dat een schrijver-filosoof in onuitwisbare inkt in het Hebreeuws, drie woorden neerschreef, bereshit bara elohim. Hij tekende dit op in wondere conventionele karakters, die door ingewijden konden begrepen worden en in andere talen, en in tekens andere dan het Hebreeuws, konden worden omgezet. Velen dachten dat de betekenis van bereshit, ‘in den beginne’ was, en dat de drie woorden vertaald moesten worden als: ‘In den beginne schiep God’.

Sommigen gingen wel akkoord met ‘in den beginne schiep’, maar vonden dat ‘Elohim’ een meervoudsvorm was en dan waren het de goden, alle goden die er toen waren, die schiepen in den beginne.

Anderen nog gingen wel akkoord met om het even welke vertaling van ‘bara elohim, maar niet met de vertaling van ‘in den beginne’ voor ‘bereshit’, dat veel meer was dan een  in den beginne.

Wat allen echter wel aanvaarden konden, omdat het moeilijk anders kon, dat uit wat geschapen was het Universum was ontstaan, maar zekerheid over wie het geschapen had en hoe of uit wat het geschapen werd had men niet.

Eeuwen later of, vroeger, schreef een andere filosoof, iemand uit het verre oosten, dat de moeder van al wat is Tao was. Niemand echter kon hieruit opmaken, welke vorm Tao had, of wie of wat het was, opdat hieruit het Universum zou kunnen ontstaan.

En de tijd die verder schoof, en de tijd, bracht nieuwe ideeën binnen, formuleringen op het waarneembare afgestemd, zeggende dat in den beginne, er een veld van energie was dat bestond uit minimale deeltjes die de bouwstenen waren waaruit het Universum is ontstaan.

Over dit ontstaan was geen twijfel mogelijk, want het Universum was , en het gebeurde ook dat de wereld van de fysica langzaamaan tot de bevinding kwam, dat de minimale deeltjes die men dacht te kennen, konden worden gesplitst en dat, en dit was onrustwekkend, deze minimalere deeltjes eerder behoorden tot de metafysica dan tot de fysica.

Mogelijks, werd er geopperd, zijn de aller minimaalste, en men dacht aan het Higgs deeltje, deeltjes van het Woord, - het Woord dat ook Tao is - en meende men hieruit te mogen besluiten, dat gezegd mocht worden dat er in den beginne een energieveld van deeltjes in potentie was, dat het Zijnde was, dat er altijd, zelfs vóór de Big Bang aanwezig was. Om te besluiten dat dit nog altijd zo is.

Dat er uit dit energieveld van deeltjes van het Zijnde – of uit de ‘in-vorm’ van het Zijnde – de spanning ineens zo intens is geworden dat met een Big Bang een zichtbaar Universum tevoorschijn is gekomen dat, in feite, altijd in potentie in het Zijnde aanwezig is geweest; dat dit Universum de materialisatie was van het Zijnde en dat er aldus nimmer een schepping van het Universum is geweest, het is er altijd geweest in zijn potentiële vorm, als het Zijnde.

Waaruit kon en mocht besloten worden dat er in het begin het Zijnde was en dat het Zijnde er altijd, altijd, altijd is geweest; dat zonder het Zijnde er niets ware geweest, omdat uit het ‘niet-zijnde’ niets kan ontstaan.

Het Zijnde is gefragmenteerd in miljarden vormen, die alle vormen zijn van het Zijnde. En dat er buiten het Zijnde niets is, zelfs geen God want Hij is het Zijnde.

[1] Van Dale: Lat. : Beginnen, aanvangen, aanhef van een handschrift of boek (incunabel) zonder titelpagina, met behulp waarvan zo’n boek of handschrift toch kan worden aangeduid en geïdentificeerd. Le Robert: mot Latin, 3^e pers.sing. de incipire, ‘commencer’. Premier mot d’un manuscrit, d’un livre. Collins English Dictionary: Latin : here begins. used as an introduction word at the beginning of some medieval manuscripts

18-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Denk niet dat je gisteren een klaagzang heb gehoord, deze van een stervende zwaan, het had er wel de schijn van want de zwaarmoedigheid ging er schuil in. Maar, zo  ver js het nog niet, er is nog een stuk toekomst dat ik volproppen wil, hoe weet ik nog niet, maar al wat nodig is, is er in potentie, ik moet het enkel nog schrijven, even wachten nog, het komt er zo aan.

Want er is ook een zeker gevoel van rust over mij, in gang is gekomen, wat ik mijn leven lang heb beoogd. Het is zich aan het voltrekken, bekwame geesten buigen er zich over en mijn vertrouwen is groot, is oeverloos.

Wat het worden zal weet ik nog niet, maar dit ook is in potentie al af, mijn ganse leven is al af in potentie. Psalm 139 zegt dat het geschreven staat in het ‘boek’, het potentiële is de toekomst en dag na dag voltrekt zich dit potentiële. In deze zin heeft ook Rupert Sheldrake gelijk: het is de toekomst die het heden bepaalt.

Ik houd dit staande ondanks het bevreemdende ervan en herhaal het keer op keer - ettelijke malen al in mijn geschriften - het is maar hoe je het bekijkt, maar alles verloopt zoals het verloopt, er iets aan wijzigen kun je niet, want elke wijziging die jij er zou aan aanbrengen is begrepen in dit verloop, dus we ondergaan de toekomst, al is het maar schijnbaar, we ondergaan de omstandigheden waarin we terecht komen

In welk vaarwater ook, het is het enige dat voor ons bestemd was. Afgesteld op, wat anderen van hun leven hebben gemaakt in het verleden als in het heden, het raakt je altijd in mindere of meerdere mate al naar gelang het aantal via-via’s het heeft meegemaakt, komende van waar ook en in welke richting het verlopen is.

Ik denk dat alles met alles verbonden is, dat een gebeuren in het verre Oekraïne een impact heeft op het gebeuren in ons land, en de vele gebeurtenissen in ons land die  hierdoor ontstaan ons uiteindelijk raken, weliswaar in een bepaalde mate die groot kan zijn of amper merkbaar.

In elk geval, de rust die over mij is neergekomen heeft zijn wortels ver in de tijd, ik heb er van dag tot dag naar toe geleefd, niet wetende dat ik nader kwam of er verder van afweek. Ik weet zelfs niet of dit gevoel van rust blijvend is, of het niet wankelen zal op een dag, alles beweging zijnde kan het heel goed.

Wie zijn we dan en hoe leven we onze dagen, onderhevig als we zijn aan gevoeligheden, aan omstandigheden?

17-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik sukkel elke dag verder met mijn woorden, maar meer nog met mijn lichaam, met de stramheid ervan. Ik was gisteren in een ‘copy center’ om een lang geschrift te laten kopiëren. Hoe oud ik me voelde, hoe ongemakkelijk in mijn bewegingen, vooral hoe onzeker, van het binnengaan tot het wachten, tot het buitengaan, beschaamd ook  over mezelf. Werkelijk ik ben een oud man geworden in een paar dagen tijd.

Ik zie de maand mei nader komen, de zomer nader komen, de herfst, de winter, ik zie de eindigheid van alles op mij afkomen, het eeuwige zelfs. Ik onderga de tijd, elke dag sterf ik een weinig, een weinig dat een veel kan zijn, een laatste greep naar adem. Toch vertrouw ik, in elk van mijn handelingen, nog genoeg tijd over te houden voor mijn geschriften die eens de laatste zullen zijn. Ik wil me er op voorbereiden opdat jullie, mijn verre en dichtbije vrienden weten zouden in welke toestand ik verkeer als ik je toespreek vroeg in de morgen, zo klaar en duidelijk mogelijk mijn gevoelens tonend, niet om medelijden op te wekken, verre van, maar om jullie te verwittigen hoe het aanvoelt als je, je leeftijd aan het overschrijden bent en - en dat is het werk van de geest - in de waan bent dat je nog heel wat tijd voor jou hebt, niet om te verspillen maar wel om die zo goed mogelijk te gebruiken. Een gedachte als een mistige wolk over de dingen, over de dagen, over wat ik schrijf, eerder armzielig.

Ik schreef het al en als ik het nog niet schreef, ik denk er regelmatig aan, de koestering die ik nog heb is wat ik schrijf elke dag, is de zorg van mijn echtgenote voor mij elke dag, de zorg van enkele vrienden. Ik zit geborgen in die zorg en in wat ik nog schrijven durf.

Ik zeg dit vanmorgen omwille van hoe ik er gisteren rondliep als een oud man en ik me bezig zag, stuntelig, onwezenlijk onhandig in mijn bewegingen. Ik dit beeld vergeten wil maar het toch behouden wil om te tonen aan jullie wat er nog, in mijn ogen, rest van mij.

Hoe kom ik tevoorschijn als ik ooit optreed in volle ornaat van woorden?

Meer hoeft er niet vandaag ik ben er nog en dit is het voornaamste dat me overkomen kan, er te zijn in een krans van woorden, welke ook.

16-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Terwijl het drama Oekraïne verder loopt trachten we normaal te denken en te schrijven, weliswaar met een bitterheid op de achtergrond, een donkere wolk.

*

Ibn‘Arabi 1165-1240, een Arabische islamitische theoloog uit moslim-Spanje, theoreticus van het soefisme - toen de Islam nog filosofische kern telde - keek de Kosmos in, vele eeuwen vóór het Westen er toe kwam, en stelde dat de  mens het doel, de reden, het waarom was van het Universum.

Dit is, in de tijden van nu, een kolossale, ver dragende uitspraak, maar ik denk die te mogen onderlijnen, ik heb dit in de jaren dat je als lezer me kent al ettelijke malen geschreven, het is ook mijn vaste overtuiging dat zonder de denkende, de van een levend geheugen voorziene mens het gebeuren dat het Universum is, een gebeuren is zonder inhoud, zonder merg in de ruggengraat. Het is de observerende mens die hiervan een gebeuren maakt met inhoud: het Universum is een actief geheel, het is nog altijd wordende dus, ook de mens als deel ervan is wordend..

Ik kan het  niet genoeg zeggen en herhalen, omdat, als ik om me heen kijk, hier niets over hoor. In het gewone leven kijken we  niet zo  ver, heeft het niet de minste draagkracht. Je moet iemand zijn die elke morgen bedelt om iets te zeggen te hebben en zich dan beweegt in de Kosmos in plaats van op de enge aarde, om erover uit te weiden. Ik ken me dus een beetje.

En ik zegde het al, als ik ga schrijven stijg ik op, verlaat ik mijn veilige schelp en kom ik uit waar weinigen uit komen.

Ik ben een vreemde man als ik zeg dat het Universum groeit in de mens, dat het er aan het groeien is sedert het ontstaan ervan en dat deze groei nog altijd doorloopt, maar het groeit niet in elke mens in een gelijke mate omdat de levensomstandigheden verschillend zijn, daarom ook vertel ik hierover uitzonderlijk, enkel en alleen als ik me heb neergezet binnen in mezelf en Ik onderhevig ben aan een dubbele persoonlijkheid - een beeld van Joseph Brodsky - het ‘erzijn’, gewoonweg, en het ‘erzijn’ als eenzame en het is die eenzame die schrijft.

Ik blijf dan ook denken dat we als voornaamste reden van ons bestaan bestemd zijn  om het kosmisch gebeuren te ontcijferen, te zoeken naar de betekenis ervan, om te ontdekken dat het spirituele hierin centraal staat.

Fysisch zijn we, is de mens, een schakel zoals alle leven in plant en dier een schakel is; psychisch is hij een functie, een werktuig en draagt hij bij tot de spirituele evolutie  in de Kosmos – of Damien Hirst hiertoe bijdraagt met de schedel van ‘Adam’ te bekleven met diamanten is een andere zaak – maar al wat ik doe op het vlak van mijn schrijven is het uitoefenen van de functie die ik heb als mens, zijnde evolueren in de richting waarin het Universum evolueert, in de richting van een steeds dieper bewustzijn van mijn gebonden-zijn aan het ‘In-Universum’, aan ‘ le dedans de l’Univers’.

‘Conoscete a ti mismo’, ken je zelf en weet, weet dat het Universum er is opdat jij er zou kunnen zijn, en dat het kosmisch gebeuren er is omwille van jou en jij, mens, deelachtig aan dit gebeuren, omcirkeld door dit gebeuren. We zijn dus heel wat.

Zo, wat ben ik en ook wie ben ik, veel verschil is er niet.

15-04-2022, 05:17 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoge bazuinen jagen aan de vijver de reigers weg, de aalscholvers en de merels, toch heb ik deze dag uitverkoren om er te zijn zoals ik er zijn wil, ineens uitgelaten en intens, alsof nieuw geboren.

Voel ik me met voile omhangen en beschermd, besproeid met wijwater, met walm uit het wierookvat en de geur van kaarsen, eens uitgedoofd, om me heen, maar toch nog niet klaar om af te reizen.

Heb nog heel wat af te maken, heel wat te voleindigen, na van vele zaken geweten dat geduld en nederigheid de hartslag is,  maar het niet altijd toegepast, verwikkeld als ik was in vreemde theorieën over hoe het Heelal ontstond, hoe de mens erin verweven,  hij, het toch nog niet klaar en duidelijk zag, later dan misschien, als zijn tijd gekomen is.

Ik, mijn kleine, onopgemerkte ik, nu nog altijd zweer bij plaatsen die ik ooit kende, aan zee en in de bergen en, bij de huizen en de straten al waren het maar de Romaanse kerken van Brancion en Druyes-les-belles-Fontaines; al waren het maar dankzij de boeken die ik las, de zinnen die ik ooit schreef, een pijniging van te hoog gegrepen woorden die afkwamen op mij lijk met schuim omrande golven of, lijk zwermen ‘chouka’s’* in de bergen, krijsend.

Al wat van die tijd toen was, ik  nu terug ben gekeerd naar het land waar ik geboren ben, ik, de plaats terug gewonnen: de holle weg begroeid met thymus, absint en duizendblad waar ik was, het licht als une symphonie des psaumes.

Als levende tekens woorden predikend, genadeloos aanhoudend dat de dood een nieuw beginnen is, een voortzetting van wat was voor we er waren. Alsof dit zo vreemd zou zijn, zo ongerijmd, zo uit de lucht gegrepen. We beter hier nog wat blijven om te zijn wat we tot op heden nog niet waren, een baken van poëzie die ons brengen zal, ons voeren zal inwaarts de zeeën en de oceanen, de vlakten van de geest en van oneindigheid. Hopende te keren waar we vroeger waren, betoverd en omringd met  koralen van Johan Sebastian Bach.

Tegenwoordig zijn er boeken die nog verder reiken, al kennen we ze niet, om bij te dromen en aldus te vernemen dat we uit de Grote Geest geboren zijn om er ook te keren eens de weg hier afgelegd.

Het is tot deze woorden hier dat ik geraakt ben deze morgen. Heb er niet lang over nagedacht of ze passend zijn. Je kunt niet alles schrijven dat ontvankelijk is, je kunt er soms eens naast zitten, eens te ver gewandeld in het onbestaande bestaan van de droom die je meenam naar waar je nog niet bent geweest, een plaats die je later kennen zult als de sluizen van het leven zich sluiten zullen op jou en je geschriften.

Elke triomf overbodig zijnde.

*kauwen

14-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Enkele dagen terug schreef ik in mijn blog over Dante Alighieri wat hij vertelde over het brood, gezouten of ongezouten, dat hij als banneling te eten kreeg. Ik zocht die passage op, ze komt uit zijn Paradiso, waarin hij schrijven zal:

‘Je zult alles waarvan je het meest hield achterlaten en dit is de eerste pijl die de boog van de verbanning afschiet. Je zult de smaak kennen van zout in het brood van anderen en hoe hard het is de trap van anderen af te komen en op te gaan.[1]’

Hoe we het ook interpreteren: het zout van anderen of, het zout in het brood van anderen, er zijn er vandaag heel wat die hier rondzwerven met deze gedachten en in een meer tragische toestand nog, die have en goed en familie verloren en hier aankomen in vreemde aarde en ontvangen in een vreemde taal. Die zeker niet zoals Dante, ingesteld zijn om diep in hen weg te zinken om hun toestand weg te schrijven in verzen, meer woorden en ideeën zoekend dan naar een bed en een dak boven het hoofd.

Tot vandaag zijn we nog niet een van deze ontheemden, we kennen nog het geluk in peis en vrede rond te lopen en slapen te gaan in een warm bed met onze kleine zorgen van elke dag. We kennen het einde niet van ons geluk te leven in een gemeenschap die geen bedreiging is, we hebben de vrijheid te zijn wie we zijn, te zeggen wat we te zeggen hebben en het ook te schrijven. Komt het ooit dat we, opgejaagd, hier rondlopen zullen?

Gelukkig denk ik dan, wordt er minstens aan gedacht niet een stap te ver te zetten opdat zo iets ons niet plots overvallen zou.

Ik schuif dit tussen mijn geschriften door, gehaast en in sourdine - ook met een zekere tegenzin - enkele lijnen maar om het lot niet volledig uit te schrijven en ook om zeker het niet te provoceren.

Zo ik zette het neer om daarna te vergeten dat ik het ooit geschreven heb. Zwartgalligheid ligt me niet, het lot van velen wil ik niet als spiegel voor mij houden en dan vooral niet, denkend aan kinderen zoals Roosje, welke hun lot zou kunnen zijn of worden. À propos, ik hoorde, Roosje is twaalf en niet elf.

Ik heb in feite niets te verbergen, niets te vertellen, niets vooruit te zien, ik heb niet een inzicht te hebben in wat ooit komen kan. Ik heb enkel te zijn vandaag, met morgen nog ver af en, het kan gebeuren dat morgen ook vandaag zal zijn en ook de volgende dagen, niet zoals van hen die opgejaagd verschijnen aan onze poorten.

Aldus gebeurt het dat mijn blogs soms toch iets gemeen hebben met de blogs ervoor, wat vandaag het geval is. Alles hangt af van gebeurtenissen/gedachten die er aan vooraf zijn gegaan, en vandaag is er nog de echo nog van mijn dag van gisteren.

Dit is dan mijn vrijheid te schrijven over wat me te binnen valt, ongeacht wat het is. 

  [1] Tu lascerai ogni cosa diletta / più caramente; e questo è quello strale / che l’arco dello esilio pria saetta./ Tu proverai sὶ come sa di sale / lo pane altrui, e come è dura calle / lo scendere e ‘l salir per l’altrui scale (Paradiso : Canto XVII: 55-60)

13-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In mijn goede dagen heb ik ooit vooropgesteld dat de evolutie die plaatsvindt in het Universum, niet alleen een uiterlijke, zichtbare evolutie is, maar dat er ook een ander aspect van evolutie is, gekenmerkt door een dieper en verder doordingen tot de geest van de mens, wat neerkomt op een verbreding van die geest. Deze verbreding had als gevolg dat,  in de loop van de voorbije millennia, de mens geëvolueerd is van aap tot Neanderthaler tot ‘homo sapiens’. Ik beweer dus dat dit een evolutie is die de mens ‘ondergaan’ heeft en niet zelf heeft bewerkstelligt.

Wellicht is dit een boude uitspraak die inhoudt, dat deze evolutie in de mens,  zich verder zetten zal om uiteindelijk uit te monden in een ‘homo sapiens, sapiens’.

Wat dit betekenen kan is, dat de mens een betere,  ruimere kijk krijgt op het Universum en zich meer en meer voelen zal als een deel ervan. Dit betekent ook dat we sedert het ontstaan van de homo sapiens, we ons meer en meer verbonden voelen met de mensen om ons heen en dat het respect voor onze evennaaste, blijvend, in welke mate dit ook moge zijn, toenemend is naarmate we verder en verder binnenglijden in de tijd.

Dit ervaart elk van ons, het is een ‘kosmische’ eigenheid - en geen andere - die zich genesteld heeft in onze gevoelswereld.

Me hierop baserend zeg ik dat wie dit, op de dag van vandaag, niet in zich ervaart om ernaar te leven, zich afzondert van deze kosmische lijn, zich zelfs uitsluit als mens, een onmens wordt, een ‘negativiteit’ die niet waard is te leven want hij bevindt zich voortdurend buiten de kosmische lijn van verbetering, hij gaat er zelfs tegen in.

Een eerste voorbeeld ervan was Caïn de moordenaar van zijn broer Abel die hiertegen inging en velen hebben hem hierin gevolgd in de tijden erna toen het begrip van een kosmische inbreng nog niet ver genoeg was doorgedrongen.

Waar ik met mijn betoog er wou toe komen is wat er vandaag te zeggen valt over Poetin, hij ook stelt zich op totaal buiten de lijnen uitgezet door het Universum, hij is niet het leven dat in hem opborrelt waardig, hij is loslopend wild, en de wijze waarop hij loslopend is, is duidelijk onmenselijk.

Poetin heeft zich uitgesloten uit wat we de mensheid noemen, hij is niet meer één van ons, hij is niet meer van de Kosmos.

*

Ik dacht, terwijl ik deze tekst schreef aan ‘East of Eden’ het boek van John Steinbeck, en wel aan de fameuze passage erin, de woorden van de ‘Lord’ gelicht uit Genesis 4: 6 en 7 uit de King James’ versie van 1611:

‘Why art thou wroth?   And why is thy countenance fallen? If thou does well shall thou not be accepted? And if thou does not well, sin lieth at the door; And unto thee shall be his desire, and thou shallt rule over him[1]’

Het is het Hebreeuwse woord ‘Timshel’ dat centraal staat in ‘and thou shallt rule over him, het laatste deel van de zin, dat ook centraal staat in ‘East of Eden’.

Over de vertaling ervan wordt lang gediscussieerd. Ik herinner me de geschiedenis ervan, een groep Chinezen die Hebreeuws zijn gaan studeren om de precieze vertaling te vinden en uiteindelijk tot het besluit komen dat het laatste deel van de zin vertaald moet worden door ‘thou mayest rule over him’[2]. Wat betekent dat de mens de vrijheid heeft zelf te beslissen over goed of kwaad. Hij kan dus zelf kiezen of hij deel is van de lijn uitgezet in de Kosmos of niet.

Poetin koos voor dit laatste. Hij zette zich buiten de Kosmos, hij is niet meer een van ons.

[1] Genesis 4: 6 en 7: ‘Zult gij hem meester kunnen blijven?  (Willibrordus Bijbel) / ‘te rendras-tu maître de lui ? (Whatch tower Bible and tract Society of Pensylvania) / ‘y a qui tienes que dominar’? (Biblia de Jerusalen)/ ‘mais à toi de dominer sur lui’.(Bible Osty.)

[2] ‘East of Eden’: But ‘Thou mayest’! Why, that makes a man great, that gives him stature with the gods, for in his weakness and his filth and his murder of his brother he has still the great choice. He can choose his course and fight it through and win.” Lee’s voice was a chant of triumph.

12-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Gisteren was een uitzondering, maar wat voor een soort blogs schrijf ik wel als ik andere blogs om me heen waag te lezen. Kan het niet wat aangenamer, wat lichter van inhoud? Hoeft het altijd zo hoogdravend, zo anders dan anders te zijn, alsof ik niet van het dagelijkse leven zou zijn, alsof ik zweven zou en de kleine dingen niet zou zien, of beter, niet zou aankunnen ?

En vandaag, vroeg deze morgen, dacht ik, hoe vreemd het ook moge lijken, aan Dante en het brood dat hij at dat ongezouten was - of was het omgekeerd, was het gezouten, terwijl hij gewoon was ongezouten brood te eten - zoals hij het terloops noteerde, terwijl hij zijn Commedia schreef, dag in dag uit, en het als een verstoteling uit zijn stad, het moest doen in het huis van vreemden, of toch bijna vreemden, en ondertussen te denken had hoe het verder moest met zijn verzen, zijn rijmen, zijn verhaal, zijn zoeken naar de gepaste personen, om die in zijn Hel, zijn Vagevuur of zijn Paradijs te zetten, erop lettend de verkeerde persoon niet te ontmoeten in de verkeerde plaats, en dit, stel je voor, tien jaren of meer lang.

Hoe ik hem tracht te begrijpen, hoe ik ook al jaren, een leven lang, iets stevigs tracht te schrijven, een vast patroon binnen te halen waar ik me zou kunnen aan houden om één doorlopende blog te schrijven en niet meer verplicht zou zijn, omdat ik het niet anders kan, elke dag een nieuw verhaal te beginnen dat wel geen verhaal is, maar een bezinning, een tekst waarin ik soms verdwaal en anderen laat verdwalen.

Weinigen zijn er die me er iets over kwijt willen, noch over wat ik vertel, noch over hun verdwalen in het labyrint dat mijn woorden zijn.

Dat dus de Muze me genadig weze telkens ik ga neer zitten om me wakker te schrijven, terwijl ik verwrongen zit in zinnen en woorden die ik te schikken heb met, gelukkig ditmaal nog op de achtergrond, het vioolconcerto van Johannes Brahms. En, als ik er aan denk, op de muziek ervan, een lang gedicht te schrijven dat, zoals Brahms het schreef in noten op een notenbalk, ik het schrijven zou als een lang verhaal  in verzen die kleuren en beweging van gedachten zijn.

 Maar de moeilijkheidsgraad ervan schrikt me af, zelfs als ik het concerto van A tot Z uit mijn hoofd zou kennen zoals de schitterende violoniste - ik noteerde haar naam niet - zoals Brahms, mijn woorden breed uitstrijkend over het landschap van Vlaanderen, over de wegen en de landerijen, de bossen, de stromen, in een lang bewegen van woord in woord, er toe zou kunnen komen de aanzet van het concerto, het langoureus weemoedige ervan, weer te geven en het verder uitdiepend, een wereld oproepen van zeeën en wilde stromen die zich van de bergen naar beneden storten om uit te lopen in diepe gronden over valleien en lage landen, wachtend, ogenblikken lang op die éne strijk van de viool waaruit daarna een spettering van klanken barsten zou.

Alsof Ik, dit ooit zou kunnen.

11-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat bezielt een kind dat componeert in beeld en kleuren alsof het de noten waren voor een sonate of zelfs voor het begin van een symfonie, noten zo uit haar opgestaan lijk een veld waterlelies uit de vijver.

Hoe is ze al ingesteld als ze een wit blad neemt en begint te tekenen, welke drang zet haar ertoe aan, de eerste lijnen, de eerste vormen neer te zetten van wat ze nog niet weet wat het worden zal.

Ze heeft een vaag idee en eraan werkend, erover nadenkend, leeft en groeit de idee: het aangezicht van kinderen, dat ze in elkaar schuift en neerzet in één gelaat in elkaar gegoten, perfect op haar manier, heerlijk overkomend: ogen uit alle windstreken die kijken, open en vrank, een blik die vraagt naar wat er van de wereld is, en wat zij ons te zeggen hebben.

Veel tijd heeft ze niet nodig, uit de aangezichten groeit het overige veld, harmonisch en kleurrijk gespreid over het blad en het wordt een tekening in klank en beweging.

Ze is elf en haar naam is Roos.

Ze is haar eigen meester, het is haar creatie, een geschilderde tekening, enig, lijn na lijn, kleur na kleur, beeld na beeld in detail opgesteld. Spontaan heeft ze genomen al wat bij haar, eraan werkend, is binnen gevloeid, haar hand, haar vingers glijdend over het blad en er is ontstaan, zonder de minste hapering, wat ze wou dat ontstond omdat ze uitzonderlijk de vaardigheid bezat om het te doen. Ze was niet meer een leerlinge, ze deed het op een wijze, o, zo lichtvoetig en toch zo gevoelig en veelzeggend in een palet van kleuren eigen aan een groot meester.

Ze verraste haar ‘omie’ ermee. Deze zag het gebeuren onder haar ogen, deze niet begrijpen kon dat ze op haar leeftijd al tekende wat op korte tijd ontstond, dat kleine ding van een meisje, de parel van haar dagen, Roosje, die even maar een tekening opzette en voltooide in een mum van tijd.

Het was ook mijn verrassing toen ik de tekening binnen kreeg van de ‘omie’. Het sprankelende erin is enkele dagen blijven liggen in mijn gedachten tot ik er achter kwam dat de tekening me vergezelde op mijn wandelingen in het landschap van het woord.

Hoe rijk de tekening is opgebouwd, hoe vlot het spel van lijnen én van kleuren, een versnapering in de wereld die van het beeld is, niet de wereld van  het kind-zijn, maar van een beginnende volwassenheid.

Doe ik er verkeerd aan haar talenten op te hemelen, brengt het haar iets bij?

Ik weet het niet, ik ben afgegaan op de, mag ik het zeggen, de verering van de omie, en met reden, voor de kunst van haar kleindochter, Roos Goorman.

Ze is de parel die zij er in ziet en die wij, als toeschouwer, in een zekere zin ondergaan.

Het treft mij in het bijzonder omdat ik er mezelf in terug vind. Ik ook sta elke morgen voor een wit blad dat ik vullen moet met het in gang zetten in mij van een creatief proces.

Ik zeg haar hier, en ze kent me heel vaag, bravo Roos, kleine meid maar grote kunstenares.

Bravissimo!

10-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde