Een gedicht dat me is blijven achtervolgen; dat op een groot moment in mijn leven, spontaan in enkele ogenblikken is ontstaan; erna, herhaaldelijk werd herwerkt en nu, eindelijk – en ik weet het zeker - zijn definitieve vorm heeft gekregen..

Atomen van stenen,
beschoten met elektronen
die geest kunnen zijn,
zodat we ons vragen stellen
wat de componenten zijn van de materie
waaruit het huis is opgestaan.

En met de gang van de seizoenen,
bomen er omheen gegroeid
en toegedekt, alsof geen huis er was,
maar park of huis, wat is van elk
heeft geen belang
want beide zijn noodzakelijk
in hun samenhorigheid.

Beleef met ons
als je de drempel overschrijdt,
het wonder van conceptie dat je wacht,
godin van ons hart, je had het nooit gedacht
hoe vormen kunnen leven
en hoe kleuren kunnen zijn.

Zo zegen ons begrijpen
want dit is Hiroshige en dat is Hokusai,
want dit is Shiva, dat is precolumbiaans,
en dit van Hatshepsut, het zachtste blauw
dat ogen ooit aanschouwen mochten.

Dit kan een tempel zijn,
consolidatie van regels en maximes
van Euclides en van anderen,
bij oordeel en bij inspiratie
her-ontsponnen en getemperd
door de stand van winterzon
en door de plaats van Sirius en Orion.

Weet je nog,
de merel toen die opvloog uit de vijver,
de biezen, en de waterlelies, het eendenkroos;
weet je nog de avond
hoe die neder zeeg tussen de bomen
tot op ons handen waar hij kleven bleef?

En wij pratend maar, gedachten zaaiend
lijk mosterdzaden,
luisterend tussendoor naar Chopins
'Sonate funèbre', of de nacht gekomen,
de haard, de vlam die maar niet doofde,
omdat de stilte er bewoog,

Het huis,
wat clusters van atomen, van wat woorden,
een zeldzaam ogenblik ons toen beschoren.

08-02-2015, 05:52 geschreven door Ugo d'Oorde  

To find more what holds the nuclei (of atoms) together, many experiments were made in which protons with higher and higher energies were smashed into nuclei. It was expected that only neutrons and protons would come out. First there were pions, then lambdas, and sigmas and rhos, and they ran out of the alphabet. Then came particles with numbers (their masses), such as sigma 1190 and sigma 1386. It soon became clear that the numbers of particles was open-ended, and depended on the amount of energy used to break apart the nucleus. There are over four hundred such particles at present. We can’t accept four hundred particles; that’s too complicated.
(Richard Feynman: QED, the strange theory of light and matter. Penguin Books, 1990.)

Een vraag hierbij: Als er een schepping is geweest is die begonnen anders dan met de creatie van deeltjes, particles?

I

In den beginne was het Woord
dat zelve geen beginnen kende
zodat het ook geen einde kennen zal;
was het Woord
een substantie in potentie,
een subatomair gewemel
inhoudelijk geladen
met een Universum in potentie,

zoals Prigogine het te zeggen wist:
een universum reeds
vóór het, het Universum worden zou.

Niet te tellen vormen zijn 
tot stand gekomen uit dit 'worden',
in een kwellende verbondenheid
in elkander opgegaan.

En alle vormen die ontstonden
waren vormen van het Woord,
en alle vormen in hun totale totaliteit,
waren dragers van het komende,
want vorm en potentialiteit
zijn één en zijn ondeelbaar.

Dit was in den beginne
dat begin gebleven is,
want niets is af en niets is
dat niet bewegend is
naar binnen als naar buiten,
in een mateloze complexiteit.

Al wat is, is uit het Woord ontstaan
en niets zal er ontstaan dat uit het Woord niet is.

Zo had het Woord een zichtbare vorm
en een vorm die niet gezien kon worden,
maar niemand was er, om te getuigen
van wat zichtbaar was, noch iemand
om te noemen wat onzichtbaar was.

Dit, in den beginne dat begin gebleven is.

07-02-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De wereld die schrijft

Ik herinner me een passage in Le Monde van enkele jaren terug, woorden van Roger Grenier, ° 1919, schrijver en medewerker van France Culture:
'Pourquoi écrit-on? Pourquoi des milliers de Français noircissent-ils du papier à longueur d’année, sans la moindre garantie d’être publiés?
Ecrire a tourné à l’habitude, pour ne pas dire à la manie. Une manie dans laquelle je m’enfonce chaque jour davantage, de sorte qu’à présent, je suis incapable de goûter aucune autre activité, aucune autre distraction.

Dit is ook mijn geval en wellicht ook het geval van iemand van wie ik het sterk gedetailleerd verhaal lees van zijn zoektocht in Lessines, naar een Spirou nummer, dat hij zeker niet missen wou voor zijn collectie, om uiteindelijk aan te komen bij zijn laatste zin - het waarom hij zijn tekst geschreven had - bij de moorden omheen 'Je suis Charlie' in Parijs.; en van een ander iemand, Robert De Telder, hij houdt er een zeer gerichte blog op na, waarin hij zich, op een doordachte wijze, bezig houdt met het situeren in de tijd van de op klei in spijkerschrift ontdekte Almanara geschriften, waarvan men beweert dat deze van de twaalfde eeuw voor Christus zouden zijn terwijl hij, de zekerheid heeft dat het de zevende eeuw voor Christus moet zijn. Wat hij tracht te bewijzen aan de hand van de Bijbel.
Als ik hem vragen zou waarom hij volhardt in zijn zoeken, dan zou hij me zeggen dat het zijn leven is, dat hij niet zonder kan en dat het uiterst belangrijk is, precies te weten in welke eeuw Ramses II en de slag van Kadesh moeten gesitueerd worden.

Dit zijn twee recente voorbeelden van schrijvers en zoekers, mensen wier werk zich situeert in het domein van de geest, uit mijn zeer beperkte wereld van vrienden en kennissen. En dan zijn deze er nog die onze dagbladen vullen, die boeken schrijven en gepubliceerd worden.
Al deze geschriften zijn producten van de geest. Producten van het Woord dat in den beginne was – ik had het Woord ook kunnen vervangen door Tao - want vanwaar anders zou deze geest kunnen komen.

En al deze producten stapelen zich op, vormen een wolk van gedachten en berichten die de ruimte doorkruist en wie weet waar terecht zal komen om er opgevangen te worden en uitgestreken tot nieuwe gedachten en nieuwe woorden, neergezet in tekens, of opgenomen in de ‘particles’, de deeltjes van wat geest moet zijn.
Ik zeg maar wat. Mijn vingers lopen over mijn klavier, de letters roepen me zodat ik terecht kom op de plaats waar ik komen moet om te zeggen wat ik een fractie tijd ervoor nog niet wist. Zo gaat het nu eenmaal, de woorden komen ongevraagd, ze dringen zich op, ze worden genomen, ze worden omhelsd en neergezet voor een tijd.

Maar hoe het precies gebeurt? We zullen het wel nimmer weten, we zullen ons moeten beperken tot gissingen, gissingen die ons levend houden, daarom, laat het zo en laat het zo blijven.

06-02-2015, 11:30 geschreven door Ugo d'Oorde  

Urbain Van de Voorde, in zijn werk over Ruusbroec [1] - het was in 1934 - schrijft:

‘In zijn pathetisch grijpen naar iets absoluuts aan den overkant der tastbare verschijnselen (‘alle dinghe sin mi te inghe – ic ben so wid’) kon de gothische mensch onmogelijk blijven stilstaan bij een eens voor allemaal vastgelegde geloofsregel’.

Ik heb hier reeds gesproken over wat er zijn moet achter de horizont, ik heb dus niets nieuws gebracht. Daarenboven, mijn neiging het levende Universum, als het Ego van God te zien, het Ego dat er was van in den beginne, dat dit misschien zelfs het begin van alles was, en dat dit, alles samen genomen, ook de reden was waarom ik ben beginnen te schrijven, zoals ik thans meen te moeten/mogen schrijven, is ook een herhaling van mij.

En ik keer ook (te) graag terug naar de idee van Ruusbroec, omdat ik, telkenmale ik geconfronteerd word met dat ‘ic ben so wid’, - een zin van Hadewijch[2] en niet van Ruusbroec – ik een fractie van een ogenblik het impact op mij voel van het totaal-beeld van het Universum. En nu als ik buiten ben, in het grote licht - het licht dat God is zegt Lorca - de wijde inspirerende luchten van dit heuvelend land over mij, is er meer dan ooit het gevoel dat de oneindigheid zich opent op wat niet of nimmer te noemen is.
Het is slechts een kort ongrijpbaar ogenblik, maar het moet ook een ogenblik zijn dat de ‘gothische barbaar’, zoals Van de Voorde Ruusbroec noemt, heeft gekend en gegrepen om te voelen wat hij voelde : ‘ic ben so wid’.

Ik weet dat ik het pad van de metafysica bewandel, maar ik weet ook dat deze momenten, alhoewel eerder uitzondering, dat ik deze broodnodig heb om dingen te schrijven die de alledaagsheid van het leven ver – te ver? - over stijgen.
Aangezien al het andere gebeuren meer dan regelmatig, met alle mogelijke middelen wordt verkondigd en door gegeven naar alle plaatsen waar er ontvangst is, voel ik me gelukkig niet te moeten verhalen waar anderen voltijds mee bezig zijn.

Ik houd de vrijheid me uit te drukken als metafysieker, het staat geschreven in mijn genen, verwacht niet dat ik me er wil aan onttrekken.

[1] Urbain van de Voorde: ‘Ruusbroec en de Geest der Mystiek’, 1934 De Sikkel, Antwerpen. ‘Van dit boek werden gedrukt 300 exemplaren op getint velijn van Pannenkoek, genummerd van 1 tot 300. Dit is nummer 144’.Een boek dat ik destijds vond bij ‘De Slegte’, getekend door de schrijver en van harte geschonken aan Albert Saverijs, ongelezen gebleven want ongeopend.
[2] Maurice Gilliams en Albert Schrever weten dit te melden om me ervan te overtuigen.

05-02-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Genomen uit een bundel gedichten: 'De zee die me beroerde toen'. (I)

Levend, meer dan ooit,
ondanks de vele jaren, ondanks de haren wit,
alhoewel geen triomf, verre van,
maar hier verblijvend waar wind en zee
de adem zijn, ons toeverlaat,
ons onbevangen streven,
 
dringen we de schoot
van Wijsheid binnen door het Woord
bezeten in het begin der tijden,
zoals het staat te lezen  
in het epistel van acht december,

over de grenzen heen van wat zichtbaar
en onzichtbaar is, luisterend naar 
wie we zijn en wie we waren
en wie we hadden kunnen zijn,
maar ‘only in a world of speculation’[1] dan.

Zoals deze morgen, het licht verdovend
lijk klaroengeschal, dit ogenblik
dat duren zal de tijd van ogenblikken
aan elkaar geregen, openbloeiend
een spettering, een kwantumwereld
hier verweven
en alle zeeën erin opgenomen en alle luchten,
groot en overweldigend,
een opening, een toegangsweg
die we betreden zullen om te naderen
tot wat we elders zochten
en elders nog niet gevonden hebben.

We houden hier het potlood hoog,
onverminderd tekens achterlatend op folio’s
oud papier, vergeeld met bloem en blad erin,
gedroogd, gekneld,
een simpelheid die onze weelde is.

Het Woord dat ons bezeten heeft
van eeuwen her, en nog niet genoemd bij naam,
dan hier misschien, tussen de wieren,
 
je weet maar nooit.

04-02-2015, 05:27 geschreven door Ugo d'Oorde  

.

Een dag is een vraag, is een vraag die hangen blijft, die er gisteren al was, wellicht vorig jaar er al was en zolang ik er niets aan doe een vraag blijven zal:
Wat vang ik aan met wat ik schreef als blog in 2010, en om nog pittiger te mak, en om andere vragen te ontwijken, wat vang ik aan met wat ik schreef van 2011 tot 2014?
Bij wie ga ik te rade, want ik heb niet de moed een autodafé te doen, zoals ik al eens heb gedaan, wat me erna blijvend spijt heeft bezorgd.
Overigens zijn er nog drie bundels gedichten, geschreven aan zee, over de zee en over wat ik las aan zee. Ik kan er zelfs nog een ‘Genesis’-cyclus aan toevoegen, alles samen voldoende om me enkele maanden bezig te houden met het herzien tot in de diepte van wat ik schreef en herschreef.
Wat doe ik er mee, is er een uitgever aan wie ik deze zou wagen te sturen om, zoals ik vermoed achteraf te horen dat dergelijke gedichten niet meer gepubliceerd worden, dat die moeten geschreven staan in de vorm van Auster of Hertmans of – maar dit zal ik nimmer doen – van Pfeiffer.

Een vriend die ik enorm waardeer, schreef me gisteren dat ik een ‘poeta faber’ ben, ‘iemand die voortdurend werkt en smeedt’, een zoeker naar het precieze woord en de precieze vorm.
Het is zo, ik zaai geen woorden, ik zaai gedachten, ik ben geen dichter van het woord, van het rijm, van het aantal lettergrepen of versregels; ik ben geen Dante. Ik heb de grootste vrijheid nodig om te zeggen wat ik zeggen wil.
Wat mijn verlies is, mijn dood punt, omdat gedachten geen poëzie zijn, maar eerder de beschrijving van een pelgrimstocht in het landschap van de geest, gaande van boek tot boek, van gedachte tot gedachte, Kelt zijnde, zoals Hadewijch: ‘Alle dinghe sijn mi te inghe’
Het zijn deze vragen en vaststellingen die me overvallen, terwijl ik vanmorgen een eerste zin voor een gedicht in mijn hoofd had opgetekend: ‘Een dag is niet veel als je niets te schrijven hebt.’

En als ik nu een laatste maal, voor het inloggen, ga herlezen wat ik schreef, dan stel ik vast dat ik op dergelijke wijze, in dialoog met mezelf blijf schrijven, zoals ik mijn hele leven al geschreven heb.
Is het een troost, of wordt het hoog tijd dat ik het anders ga doen?

03-02-2015, 09:55 geschreven door Ugo d'Oorde  

In de nacht
is er de droom die je houden wilt,
is er het woord dat je schrijven wilt,
is er Venus die je groeten wilt,
en in de morgen,
in de glorieuze morgen
is er het gouden licht dat je leven
schenkt, verwondering
te zijn waar je bent en hoe je bent
gekroond, zij het niet met laurier
dan toch met woorden,
je biotoop
die je omwikkelt als een wikke
omheen de graanhalm in bloei,
met stuifmeel
all over the place.

Anders,
is er niet veel méér waarover ik nog niet heb gefilosofeerd. Tot, een poëet in het hart, een vriend en groot kenner van de Franse Literatuur, Jacques V.I. me vertelde dat ook voor Charles Baudelaire, de natuur een tempel is.
Veelzeggende springplank voor mij als ik denk aan de boswachter - van enkele dagen terug - die niet in God geloofde, wel in de Natuur. Baudelaire in zijn veel besproken gedicht ‘Correspondances’ benadert deze gedachte. Maar zeg me, vriend(in)van mijn geschriften , wie leest er nog Baudelaire vandaag?

Wie leest er nog?

La nature est un temple où de vivants pilliers
Laissent parfois sortir de confuses paroles
L’homme y passe à travers des forêts de symboles
Qui l’observent avec des regards familiers.

Ik neem er de commentaar bij van Antoine Adam in de Collection ‘Classiques Garnier’, 1973, over ‘Les Fleurs du Mal’:

‘Baudelaire part d’un univers animé où les choses, en apparence inertes, ont un langage, où les formes visibles sont les symboles d’une réalité invisible’.

Wat we altijd hebben verklaard en dat, wat ver voor ons de Ecclesiasticus al wist, er niets nieuw is onder de zon.
Ik was er dus niet zo ver af als ik dertig jaar lang, (bijna) elke zondagmorgen bij het joggen, de zelfde boom heb toegesproken, mijn hand gelegd op zijn schors, en diep in mij gevoeld hoe hij zich roerde alsof hij me antwoordde op zijn manier.
Wat de titel van het gedicht Correspondances’ betreft vloeit deze voort uit het voorgaande, het wijst op de intimiteit die er bestaat tussen ‘les parfums, les couleurs et les sons’, et que les formes sensibles, multiples en leurs apparence, sont en fait l’écho d’une réalité unique’.

Wat Pfeiffer aangaat is het zeker niet hij, noch om het even wie van de hedendaagse poëten die hier enige aandacht zouden aan besteden.
Wijst dit op een vooruitgang in onze inzichten in de realiteit der dingen, of betekent dit simpelweg een terugkeer naar de zo gekoesterde oppervlakkigheid?

02-02-2015, 04:16 geschreven door Ugo d'Oorde