Het kind dat wordt, het grote wonder.

Onze zoekende, druk bezig zijnde geest kijkt blind naar ‘wat zich verborgen houdt achter de dingen’. Nochtans, mon cher Eugène Ionesco, wat zou er meer kunnen zijn dan het wonder dat van het Leven is.

Ruth, de echtgenote van mijn kleinzoon Anthony, is in verwachting. De geboorte is voorzien voor begin april. Ze is acht weken en enkele dagen ver. Ze voelt al beweging, zegt ze, en het kan dat ze het voelt als moeder. Het kan dat ze het zwellen voelt van het wonder dat zich in haar schoot aan het voltrekken is. Het grote nieuws komt binnen op de gsm van mijn echtgenote. Ze leest de woorden luidop. Waarom worden mijn ogen vochtig, waarom is er die ontroering, vandaag, dieper dan het voorheen het geval was, is het omdat ik vandaag, een ander beeld heb van wat het betekent in verwachting te zijn?

Het is het werk van de natuur wordt er gezegd - maar dan moet natuur met hoofdletter - zo, wat is de Natuur, wat betekent de Werking van de Natuur?

Alles is wetenschappelijk te verklaren, zelfs de eicel die de zaadcel uitkiest. Maar,  is evengoed te verklaren, het precieze ogenblik waarop de natuur beslist en optreedt, het ogenblik van de ontbranding, van de bevruchting, het ogenblik dat IS van de Natuur?
Want het is pas, na dit ogenblik, dat de weg open en geëffend ligt en dat de wetenschap de groei volgen kan.

Omdat het kind dat wordende is, me nauw aan het hart ligt, omdat ik de groei ervan met de geest volg, ontroert het me, ben ik, in het diepste van wat ik ben en van wie ik ben, bewogen. En is me duidelijk geworden, het mirakel van de Natuur: het stuifmeel dat op de stamper valt, wat een normale zaak is, en de bevruchting die erop volgt, dit eigenste ogenblik, dit o zo precieze moment van de bevruchting dat het moment is van de Natuur, het onverklaarbare van wat achter de dingen is.

En dan, is het ook niet de Natuur, met een andere naam, a more suitable, a more appropriated name, but a she-name, die aan de basis van de Schepping ligt?

Eraan ontkomen doen we niet, als de bevruchting het werk is van de Natuur, dan is het a She dat de wereld schiep. En wat er schuilt achter de dingen, Ionesco, u allen die me leest, is Moeder Natuur, die je noemen moogt zoals je wilt, maar, de ‘werkzame aanwezigheid’ waar Wildiers het over had is een Moeder.

Blijft in dit geval de vraag: was die Moeder er van in den beginne, of was er nog een ‘Hij’ die de Moeder  schiep?

Als het antwoord negatief is heb ik heel wat te schrappen en treed ik binnen in een totaal nieuwe mindscape. 

09-09-2012, 05:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben streng en blijf streng voor mezelf, omdat ik het beste van mezelf wil geven, omdat ‘bijna goed’ niet mijn betrachten is. Ik schreef dit reeds, geen middelmatigheid, maar de volle pot is dat ik beoog en daar  begint het want soms heb ik de indruk niet het maximum te hebben bereikt.

Als ik mijn dagboeken opensla, wat zelden gebeurt, om het even dewelke deze van de eerste jaren – en dan ga ik ver terug – of deze van de laatste jaren, dan heb ik nog duizend blogs te schrijven alvorens er mee te stoppen. Er is echter een ‘maar’, het verleden opzoeken is een plons in de poel herinneringen, en soms gebeurt het dat er iets bloeden gaat, iets dat lang hangen blijft, Bach en zijn Passies ten spijt, en zelfs aangewakkerd door Bach.

Maar vandaag lees ik Ionesco. Hij is – was – een wijs man die wijze dingen heeft geschreven, dingen die de moeite zijn om over te nemen. Zo:

I assert that learning is useless. I assert that science can never get to the essence of our being…I am not interested in the mechanisme of our movements, not at all, what lies behind, the Unknown, He or It, is alone worthy of our interest (pag 33).

De Franse, oorspronkelijke versie van zijn Fragmenten dateren van 1969 (Editions Mercure de France). Pas in 1991 kwam de Engelse vertaling van zijn ‘Journal en miettes’, een boek dat ik vond bij De Slegte. Wat hij schrijft is ook mijn probleem, ik ook kijk naar wat er achter de dingen is, wat er is van de Higgs en de quarks, of dit soms niet de materiële deeltjes zijn van de geest, en dan van welke geest.

Ionesco zegt nog:

We were born cheated, for if we are not to know, if there is nothing to know, why do we have this longing to know?

En hier heb ik een punt.

Ofwel ligt het antwoord open en bloot en zien we het niet, ofwel zijn we nog niet voldoende ver gekomen – we tekenden nog niet zo lang geleden op de wanden van de grotten! – om het te zien. Hoe dan ook, het antwoord is er, het ligt verscholen in de vraag, de vraag stellen is al een begin van antwoord.

Maar het zijn grote momenten om van Eugène Ionesco de ‘kruimels’ van zijn dagboek te lezen. Ik heb er nog voor enkele dagen en ik voel me er heel goed bij, même si ce ne sont que des miettes.

08-09-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

We spraken: hoe de gingko bilboa,

hoe van alle bomen de catalpa.

Hoe ons ogen over de pelouse,

hoe een effenheid van gras en denkvermogen,

het huis gedoken hield.

Dit toen over ons de avond.

Hoe de lissen en de waterlelies,

de biezen en de merel laat.

Hoe als vrienden, ook van vele tijden,

hier gekomen om van de dingen te getuigen

die er waren, de kleine en de grote.

Dit alles toen over ons de avond.

Dit alles toen de schemer

in de kamer, met Hiroshige en Hokusai,

en wij gezellen in een kring gezeten,

in bezinning oosterse gedachten strooiend

over van wat al was en wat nog komen zal.

Hoe wijs we waren, hoe poëzie, hoe Hamlet

onder ons gekomen, hoe wijs gedronken,

wijnen en waters en woorden,

En aan de tafel waar we genodigd waren,

een stil gebed gedacht, het niet luidop gesproken,

omdat zo uitzonderlijk we er waren,

omdat we zagen hoe goed het was, hier te samen,

en de dis, hoe die van alle dissen, uitgelezen was.

Zo de avond, we avondmaalden en vertelden

wat de omtrek van de aarde was,

indien een meter meer.

Dit, terwijl de aarde zich wentelde om de zon

en het ons niet deren kon, omdat van alle avonden

dit precies de avond was.

Zij die er niet waren, hebben enkel te begrijpen,

van de avond dat hij enig was,

ons niet zo vlug verlaten zal, vergeten.

Zo het huis dat alles hoorde, zag, en het noteerde,

07-09-2012, 06:49 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waarom heb ik, een goede week geleden, het boek van Michel Bur over Suger uit zijn rek genomen, was het opdat ik het vers van Sandhurst zou lezen op de postkaart die ik vond in het boek; was het opdat ik een blog zou schrijven over Suger en zijn visie op het licht; was het opdat ik iets vertellen zou over Akhnaton? Alle redenen zijn goed en volbracht als ik vandaag Akhnaton aan de beurt laat.

Ondertussen heb ik ook al Eugène Ionesco[1] op mijn tafel en lees ik.

My thought is something detached from myself. How is it possible to be both here and there, how is thought possible?

En ik, ik weet evenmin van waar mijn gedachten komen of wat hun bedoeling is, hoe ze in elkaar verweven liggen en op elkaar inwerken, zodat het een snoer wordt van beelden en boeken en verwijzingen.

Akhnaton brengt me het verst, hij is er, en met hem tal van namen die zich aanmelden: Œidipus en Antigone van Sophocles, en onvermijdelijk, sedert ik Velikovsky las, de binding die ik maak tussen Akhnaton en Œidipus, en Antigone en Meritaten die haar broer, Semenkare – gestorven samen met Touthenkamon - begraven wilde, zelfs al wist ze dat, als ze dit deed, ten dode opgeschreven was. Het verhaal zelf van Sophocles leunt heel dicht aan bij de geschiedenis van Akhnaton, enkel de namen verschillen en ook - maar dit is juist de grote verwarring - het verhaal van Sophocles zou alsdan negen eeuwen na de geschiedenis van Akhnaton geschreven zijn.

Maar als ik hier verder op inga, geraak ik verzeild in de Egyptische geschiedenis en chronologie, wat me eigenlijk niet deren zou, maar een te lange blog vereist.

Wat ik wel zou kunnen is enkel de personages van Sophocles vergelijken met de personages omheen Akhnaton, een uitkomst die verbazend is.

Wat ik met mijn blog enkel wou beklemtonen, is, zoals bij Ionesco, het bevreemdende in de wereld van onze gedachten en herinneringen, waarbij een naam tal van andere namen en de geschiedenis eraan verbonden, aan de oppervlakte brengt.

Hoe werkt onze geest of hoe en waar liggen al onze herinneringen gegroeid en gestapeld en hoe leven ze verder? Is het zo dat alles in de natuur en in het Universum, met elkaar verbonden en verweven is, dat alles één eenheid vormt en, zoals de kwantum fysica ons leert, niet in afzonderlijke delen te scheiden is, onze herinneringen incluis?

06-09-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zo deze morgen, deze heerlijke morgen onder de morgens, in het licht en de geuren van de eerste herfst, een zin van Bashevish Singer genomen uit zijn short story, ‘A Friend of Kafka’):

I feel like de Maupassant, says Freidl, two lovers are better than one and three are better than two… Exactly what love is I don’t know and probably never will know. Everyone understands it in his own way.

En een andere zin die hangen bleef, een zin van Emile Gillabert die in zijn Thomas-evangelie vertelde over nog een ander evangelie, dit van Philippe:

Le Seigneur aimait Marie plus que tous les disciples et il l’embrassait souvent sur la bouche. Les autres disciples le virent aimant Marie, ils lui dirent : pourquoi l’aimes-tu plus que nous tous ?
Le Sauveur répondit, il leur dit : comment se fait-il que je ne vous aime pas autant qu’elle?

Hij had dit ook kunnen antwoorden toen hij, voor haar staande in haar kamer, gleed van een geestelijke verrukking naar de verrukking van het lichaam, zijn handen nu onder haar losse bloes over haar kleine harde borsten en de dansende Shiva op de oude kast hem aanstaarde en hem betoverde.

Omdat hij wist en aanvoelde hoe ze wachtte op hem, en hoe alles klaar was om binnen te dringen, binnen te wandelen, diep heel diep, en ze alle krachten wegzoog uit hem, alle gedachten, alle vreugdes en alle pijnen en ze hem ontving, zijn totale ik ontving met een kreet.

Hoe alle gevoelens, alle woorden een kring vormden, lichaam tegen lichaam, woorden tegen woorden en opnieuw, zoals het vroeger was, de krachten rijzend in hem lijk de deeg in de trog, en dit, als tijd en aarde stil blijven staan en hij neerligt naast haar onder het laken, en de schemer van de lichten en de geluiden van de straat tussen hen en over hen en over zijn gedachten en over zijn hand open op de donzige warmte van haar schoot en alles te vergeten, wat was geweest en wat komen kon.

Die nacht, toen hij het erf opreed waren de sterren klaarder getekend in de blauwte van de lucht. Kan het, dacht hij, dat wat ik beleefd heb slechts een droom is geweest, dat ik enkel een glas heb gedronken met haar in een stil café onder de toren van de kathedraal en zijn de woorden die hij nu optekent niet de woorden niet van zijn, maar de woorden van Singer’s verbeelden?
Dwaas hoe het nu, omgezet in woorden, geschreven staat en hoe het zal gelezen worden door de wereld?

*

Is elke ontmoeting tussen man en vrouw niet lijk een roman die men openslaat op pagina zoveel, niet wetende en niet wensend te weten wat er in de voorgaande pagina’s reeds verteld werd?

En wie of wat zal bepalen of we het boek zullen verder lezen of op zij zullen laten liggen, omdat we niet willen dat het ons volledig opslorpen zou, meeslepen zou in een leven naast het leven; niet willen dat het ons houden zou in de tentakels van een zelden gekende hevigheid die hij voelen kon, ruiken kon in de geur van haar haren waar zijn hand in woelde toen hij die avond en die nacht wegschoof in haar. En hij, in de echo van haar lichaam, kwetsbaar ineens, kwetsbaarder dan hij ooit geweest was.

Ugo d’Oorde

05-09-2012, 00:15 geschreven door Ugo d'Oorde  

Suger, abt van Saint-Denis bij Parijs.

Heb nog altijd het Boek van Michel Bur, ‘Suger’, dat de afbeelding van Akhnaton tot mij bracht, op mijn tafel liggen. De woorden die hij aanbrengen liet op de vier panelen van de deur in het portaal van de westergevel zijn meer dan typerend voor de abt van Saint-Denis, die de eerste was om zijn abdijkerk om te bouwen tot het prototype van de gotiek in Frankrijk. Het zijn geladen woorden, het zijn woorden van een diep gelovige, van een leven in gesprek met God, de God die hij raken kon met de vingertoppen. Dit was de plaats van God voor de mens in die tijd, ze hadden hun God juist boven hun hoofd, Hij zag hen, Hij hoorde hen.

En de mens, met zijn God die al hun handelingen optekende in zijn Boek, was maar al te gelukkig als hij Suger helpen kon, om de in de steengroeve uitgebeitelde kolonnen naar Saint-Denis te brengen, of om de boomstammen die Suger zelf gaan zoeken was ‘à la forêt qu’on appelle Yveline’ weg te slepen.

Die God was het licht zelve, en Suger geloofde in de metafysische, transcenderende kracht van het licht. Treffend, zijn de woorden die we geresumeerd vinden in ‘L’Europe des Cathedrales van Georges Duby:

L’Esprit aveugle surgit vers la vérité par ce qui est matériel et, voyant la lumière, il ressuscite de sa submersion antérieure. Ces vers, Suger les fit graver à la porte même de l’abbatiale de Saint-Denis en exergue. Ils ont charge d’initiation, ils révèlent la fonction propre du monument.

Wat meer is, in zijn glasramen liet Suger het pulver van robijnen en amethisten, van saffieren en turkooizen verwerken ter verheerlijking en verrijking van het binnenvallende licht.

Het geloof van de mens in de middeleeuwen verzette bergen. Echter, na Galileo, toen de aarde haar centrale positie verloor en kleiner en kleiner werd -  een zandkorrel in het heelal nog – nam God meer en meer afstand van de aarde en werd zijn beeld uitgesponnen tot in de oneindigheid van tijd en ruimte.

Het is de geschiedenis van het geloof in God die eerst heel nabij was en alles zag en hoorde, en deze nabijheid die meer en meer een afstand, gemeten met de snelheid van het licht, geworden is. God heeft zich opgelost in het Universum, zodat vandaag de vraag wordt gesteld of God én het Universum niet een en hetzelfde zijn.

04-09-2012, 06:44 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik al lang heb willen schrijven.

Als ik mijn blog vergelijk met een ander blog dat ik elke dag bezoek, dan sta ik versteld te zien hoe vlot en handig, hoe eenvoudig een blog kan zijn en toch hoe interessant om volgen, daarenboven, wat ook niet weinig is, prachtig geïllustreerd. Wat een verschil met mijn dagelijkse zee van woorden die mezelf overrompelen, gespeend van elke humor. 

Ondertussen denk ik aan Dante die het geluk(!) heeft gehad, in zijn eerste boek, de profeet te ontmoeten – hoe hij eruit zag heeft geen belang, enkel de plaats waar heeft belang – maar meer, Tenware iemand zou aandringen, durf ik er hier niet over zeggen.

Maar ik kan nog altijd de Mattheüs-passie beluisteren – niet noodzakelijk omwille van het religieus karakter ervan – maar als mens die het goed meent met zijn evennaaste en die een poging doet geïntegreerd te blijven in de wereld van de cultuur.

03-09-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde