Ik schrijf in vreemde woorden over vreemde dingen, bevreemdend is het wel. Nochtans ik ben zeker niet Jorge Luis Borges, ik ben niet iemand om te zijn wie ik niet ben. Ik ken mezelf en enkel mezelf als ik schrijf, wanneer ook en hoe ook.

Ik testte positief op corona. Ik vermoedde het al enkele dagen, het begon donderdag  - zo ziek en zo moe als, ja, als wat? - maar te moe om de trap op te gaan. Ik bereikte nu  toch al zaterdagvoormiddag, er is hoop op beterschap, maar ik kan het niet onbesproken laten omdat het me omsingeld en insluit, omdat het me neerhaalt, en het is voor enkele ogenblikken de robot in mij die overneemt.

Deze heeft niet die preciesheid, is niet geschoold om alles af te werken zoals het hoort, hij laat zich te gemakkelijk verleiden, verschuift de dingen verder de dag in, de nacht die komt aankloppen in. Hij is echter niet geprogrammeerd en ik sukkel maar wat, zoek naar iets waar ik naar zoeken kan en vind niet altijd de weg, en als ik de weg vind dan is het niet altijd een lange uitgesponnen weg, eerder een weg die doodloopt.

Noem het zoals je wilt, maar eigenlijk blijf ik de man behind the robot. Want de man achter de robot heeft niets gemeen met een robot, hij kan hem wel zien als een hulp die optreedt in zijn plaats, maar hij vertrouwt hem niet, hij kan hem niet vrij laten handelen want waar zal hij uitkomen, eens op hol geslagen?

Laat hem zwijgen dus zodat ik me loswrikken kan en de man worden - vergeef me mijn verbeelden  - van eenvoud, en toch een grote man van wijde luchten, over uitgestrekte velden, van boterbloem en hazelaar, rabarberstruiken en, van zaden die ik strooide en van nieuwe planten die bloeien zullen mettertijd.

Als een vreemde man in een vreemd lichaam schrijf ik over hem. Ik noem hem niet. Wie me leest en hem kent weet over wie het is dat ik schrijf. Ik zie hem als een gelukkig man, hij bezit alles wat hij nodig heeft, van vrouw tot dochters, tot vijvers en tot vrienden die hem lezen en hem brieven schrijven, over het groene van Ierland bijvoorbeeld. Hij hen dankbaar is.

Hij bezit ook een wereld van boeken en muziek. Ondanks corona, eenzaam is hij niet. Hij denkt nog niet verder dan waar hij nu al staat, toch niet bij dit schrijven hier. Zelfs al weet je maar nooit.

*

Er aan toegevoegd om 11.24, uit de Sterrengids 2022: Zondag  20 maart (www.stip.media):

15.33 Universal time, lente equinox, begin van de astronomische lente. De zon heeft nu de ecliptische lengte van 0° en hij staat recht boven de evenaar en overschrijdt de hemelequator van zuid naar noord. Dag (zon op) en nacht (zon onder) duren vandaag overal op aarde even lang, 12 uur.

20-03-2022, 10:29 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb niet herlezen wat ik gisteren heb laten gaan, ik was in een lethargische toestand, overrompeld door de koorts, griep of corona. Hoe vaart het met mij vandaag is de vraag die ik me blijf stellen, waar kom ik uit, mijn geest onstabiel, mijn geschrijf onzeker; hoe kom ik aan bij mijn laatste lijnen en wat laat ik na dat niet te maken zou hebben met het koortsig gevoel dat me nog niet verlaten heeft.

Mijn morgen heeft geen goud in de mond, maar zorg en kwelling, mijn leeftijd helpend is er een vraag die oprijst, die ik dan toch terzijde liggen laat, het is voorbijgaand, het is nog niet wat ik denk dat het zou kunnen zijn, wel een voorbode. Waar ik het bij houden moet.

Mijn God, hoe bloot ik me geef, hoe gul ik ben niet met het diepste van mijn gedachten, maar met de achtergrond ervan, mijn fysische gesteldheid die me omkneld houdt neigend naar het negatieve, mijn zuiverste ik gevangen in een wurggreep.

Hoe verzet ik me opdat ik, het ellendig gevoel op zij schuivend, me verbergend achter een ondoorzichtig gordijn er zou staan, niet zoals gisteren, maar ondanks alles, vernieuwend en sprankelend in glanzende woorden de realiteit overstijgend.

Tijdloos, vluchtig over wat nog komen moet en niet geweten hoe het kon, tot Sibelius in de snaren, hoog trillend in solo en verankerd in het gebed van het orkest, in koor opgevangen en doorgegeven: lente en herfst en tederheid die van lippen is en van handen neergelegd als bloemen op een koude grafsteen, stengels geknipt en samengehouden met een veelkleurig lint, in kleur van avonden in donkere lanen; dovend wat van gisteren was en ook wat van veel vroeger was, verwachting erin bloot gelegd, en vingers en strijkstok die snaren beroeren alsof het klanken waren van ebbe en vloed, afwisselend de klaroenen die we hoorden tot de sterren en verder nog.

Wat weten we van wie Sibelius was als hij zijn vioolconcerto schreef, hoe hij neergezeten of staande, hoe hij in de morgen of laat in de nacht, de volle maan een klankbord of het donker ruisen van de bossen, schrijvend was, opsommend de geluiden die hem bereikten, deze zich mengend met de gevoelens in hem, die hij maar kennen zal als alles geschreven staat en de viool en het orkest het hem vertellen zal, hoe hoog en hoe ver hij geklommen is. Zichzelf uitdovend.

Zoals ik het niet weet hoe ver ik gegaan ben met wat er al geschreven staat en ik wachten moet, denkend aan wat nog kommen kan, vandaag of morgen, als ik er nog ben, en zoals het gebeuren kan, soms, denkend aan wat er zijn zal als ik er niet meer ben, maar dan niet zoals Sibelius en zijn vioolconcerto dat er nog zal zijn.

Wat me bereikte als verhaal, is wat voorbestemd was er te zijn en er achtergelaten te worden. Ik heb er niets aan gewijzigd, ik heb het genomen zoals het kwam, aarzelend eerst, daarna doordrijvend omdat er geen alternatief was dat me helpen kon.

Mijn geest nog altijd door koorts beneveld.

19-03-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Niet veel zijn de woorden die ik elke dag in jullie richting zend. Niets meer dan wat invallen opgeraapt en neergezet, alsof het flarden wolken waren over mij heen geschoven, ik, in een poging deze vast te grijpen en vast te nagelen terwijl ze al lucht geworden zijn.

Dit is het gevoel dat ik heb in deze woelige tijden: mijn woorden in het licht van het vele dat gebeurt geschoven over veld en weiden, over bergen en zeeën, geaderd, aaneen gehouden met punt en komma,  uiteen gerafeld door de wind, lijk hooioppers van vroeger. Stiltes zonder al te veel betekenis, geschreven om er te zijn en er te blijven en niet altijd aanvaard, niet altijd binnen de grenzen gehouden van wat ons overvallen kan; de realiteit soms ver opzij gehouden om te stijgen lijk een luchtballon de wolken in, kleiner wordend, opgeslorpt door wat het heelal is.

Zo mijn woorden, verlucht uitgebalanceerd jullie verbaadsd ze te ontvangen op de morgen of later als een verschijnsels van korte duur waar niemand achterstaat, de dag die niet vlug voorbij zal zijn, ingekrompen.

En zeggen dat ik mijn woorden oneindig wil, groots, bakens van melk en honig. Soms schrijft me wel iemand dat het mooi is wat ik schrijf, ik ben er hem dankbaar voor, dat hij het wete.

Het worden dan, heel kort, ranken boterbloemen, gele vlammen in de grachten langs de wegen waar ik liep, gewonnen of verloren in gedachten over wat van de dagen is. Of, deze morgrn, van een pimpelmeesje tegen het raam gevlogen, op de grond waar het ligt en opgeraapt om het te houden een tijdje, het kopje in gedeukt, stijf geworden pootjes, totaal naamloos, dat je enkel redden kunt en tot herleven roepen zult door het te vermelden, zodat het morgen nog gelezen zal, geweten dat het gebeurde en nog wellicht op vele plaatsen nog gebeuren zal.

Klaar om uit te breken, de wolken te laten voor wat ze zijn en binnen te komen waar je komen wilt, geschuif van handen over perkament en papyrus, tekeningen van vroegere tijden, latent in goud en rode lak, zoals de wolken - je weet het -goud en rood zich spiegelen in wondervijvers voor de dag zich sluit, met de reiger wachtend op de oever in het gras, tussen riet en colablikje overgebleven.

En de koorts die je lam slaat, terwijl je tracht te schrijven om nu te overleven.

18-03-2022, 09:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘Blijf verwonderd’ is de groet die ‘Klara’ me elke morgen  toewenst. Eigenlijk betekent het vandaag, laat je niet storen door de hoge energieprijzen of door de bommen in Oekraïne, maar ondanks al dit, al is het heel wat, blijf kijken en uitvinden wat verscholen is achter de dingen van elke dag.

Goed dat we het weten, goed dat we er op ingaan, dat we vergeten of doen als of we het vergeten zijn  en normaal doorgaan met ons verwonderd zijn over al wat ons aangeboden wordt in het leven van elke dag. Kleine dingen die rust geven en grote die verbazing brengen, een grote variëteit in onze wereld van het erzijn.

Het is het ‘plus est en vous’ van de Brugse heren van Gruuthuse; het is het ‘be mindful’ dat ik, samen met een vriend, Pierre Hollevoet, een (glorieuze) morgen las in het wapenschild van het Macbeth-castle in Cawdor, Schotland.

En ik deze morgen van nu - van vele morgens uitverkoren - in mijn stilte, in mij geslotenheid, afgezonderd, vereenzaamd, terug wil naar de essentie, verwonderd over het simpele, maar ook het grootse van de orchidee naast mij waar ik schrijf– ze is méér dan zo maar een plant - die ik dacht aan het verdorren te zijn, plots botten heeft gevormd, bijna in één nacht want het is  pas nu dat ik het bemerk. O, zuivere verwondering voor het leven dat herneemt.

Was het niet omdat ik dacht dat ze verdord was - en zij het wist dat ik dit dacht - dat ze terug tot leven is gekomen, of, heeft ze mijn gedachten gelezen en heeft ze gereageerd?

Normaal gezien zou ik zo iets nooit schrijven, maar nu me gevraagd wordt verwonderd te blijven zoek ik hoe ver ik wel wil gaan in mijn verwondering?

Maar er is meer, ik herinner me dat ik, korte tijd terug, haar met wat water en wat toewijding uit haar verschrompeling heb gehaald, haar toesprekend, haar aanmoedigend, haar duidend op de beste plaats naast mij, mijn geest zich aldus entend op het stipje geest in haar, identiek qua aard aan die in mij, en zij nu terug levend, opspringend zich loswringend uit haar slaap van maanden.

Mij is het gegeven er over te mijmeren, open te bloeien in strakke woorden, terwijl zij me haar verwondering toont door zich terug te openen op het leven dat haar nooit verlaten heeft.

Zo, ‘kleiner Mann’ met je orchidee, blijf verwonderd om de verwondering, verga niet in de dorheid als je bloed aan het verarmen is met de jaren die zich stapelen in je leden, in het beven van je handen als je schrijft, maar blijf in woorden open bloeien zoals de orchidee naast je. Zelfs als je weet dat erna, als haar tijd gekomen is en ze leeg gebloeid, wegzinken zal in haar slaap, blijf verwonderd, want in haar slaap is ze zich, lijk een ingesponnen vlinder, aan het voorbereiden op een volgende bloei zoals jij, als je de nacht ingaat, in je slaap nieuwe gedachten zich klaren zullen, die je de volgende dag, zoals de orchidee vandaag,  verwonderen zullen.

‘Being mindful’ is niet voldoende dus, is een begin, een opening, een noodzaak, pas erna kan de verwondering komen, het binnen komen, het zich vermengen met wat is om zelf verwondering te zijn, verwonderd over het wonder van wat leeft en is: Klimt en Van Gogh en Turner, Eliot en Gilliams en Pasternak, Satie en Mozart en meer nog, veel meer nog, Johan Sebastian Bach.

Verwonderd over het wonder dat verwondering is.

17-03-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je kunt uit je bed opstaan met de maan voor het raam of,  ontwaken in de muziek van Bach. Beide zijn, in een zekere mate, inspirerend, de maan omwille van de poëzie er omheen geweven, Bach omwille van het sacrale in zijn klanken dat je graag zou willen overnemen in wat je schrijven gaat. Beide ook een compensatie voor al het niet inspirerende, het storende, het nefaste, dat je elke morgen overspoelt als je luistert naar het nieuws dat op jou afkomt.

Maar toch is het Bach die je overhoudt, het is van uit hem dat je vertrekken wilt, dat je de zekerheid hebt te blijven op het niveau van je vorige geschriften; al mag het ook, in de tijden van nu, geïnspireerd door Rachmaninov of Prokofief, of Shostakovich, of welke Russische componist ook, al was het maar om aan te tonen hoe zeer we verknocht zijn aan  Russische ziel van hen en ook en vooral ook om ons op te stellen, klaar en duidelijk, tegenover de vloek die Poetin in zich draagt.

Uiteindelijk is het onvermijdelijk, het is de waarheid die het halen zal. Poetin moet dit al weten, weten dat hij de geschiedenis zal ingaan als een grote leugenaar om misschien niet te bereiken, of slechts ten dele, wat hij beoogd had te bereiken; wat ook, de geschiedenis, later, zal oordelen over hem.

Een feit is in elk geval zeker, we mogen de Russische literatuur en muziek nu niet laten vallen, integendeel, we moeten meer dan ook interesse tonen voor de waarde ervan, om duidelijk te stellen dat het Rusland voor ons, niet het Rusland van Poetin is, zelfs al houdt dit het gevaar in dat de bedoeling ervan verkeerd begrepen wordt. Maar het komt erop aan een boodschap uit te zenden opdat de tegen Poetin gekante bevolking in Rusland weten zou dat we in het Westen, aan hun zijde zijn blijven staan.

Ik ignoreer hoe we dit verwoorden/verwezenlijken kunnen opdat het doordringen zou, zoals het moet, tot het Russische volk, maar het is en blijft een noodzaak iets aan te vangen in deze zin.

Het toont aan hoe zeer ik me betrokken voel, hoe diep ik getroffen ben door wat er gebeurt in dit deel van het Westen, want wat er ook moge over gezegd worden, het Russische volk is ook dit van ons, van onze beschaving, van ons bloed, zo voel ik het tenminste aan. Als ik zie hoeveel boeken ik heb van hen, hoeveel stukken muziek ik ken van hen. Ik kan hen niet verloochenen ik kan hen enkel tot mij nemen en aan mijn hart drukken - ik herinner me het laatste boek dat ik herlas van de Nobelprijswinnaar Mikhail Sholokov: ‘The Don Flows Home to the Sea’, een boek over leven en dood van het volk aan de Don, in tijden van oorlog. Een oorlog in het begin van de XX_ste eeuw, niet zo ver af van deze van nu.

Het is ook die van ons, is het niet met de oorlogswapens, het is met de wapens van de geest.

Ik schrijf dit zo maar, ik waag me aan voorspellingen, zelfs aan voorspellingen die kunnen uitkomen. Het is simpelweg mijn boodschap van vandaag.

16-03-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Leeg. Zeg ik jullie hoe leeg ik me geschreven heb de jaren die voorbij zijn, of verzwijg ik het. Het is de zin waar ik ben mee opgestaan.  Ook en zeker omwille van het gebeuren in Oekraïne, het lost zich niet op en daarenboven het blokkeert alle wegen naar het effene, het stille in mij, van waaruit ik zou kunnen opstaan om me te openen in woorden.

Groot te openen, omdat ik er, o zo dikwijls, nood aan heb te zijn wie ik was toen ik tekende, toen ik lijnen trok op een wit blad en vlakken opvulde met driehoekjes of met kleine cirkels geen behoefte hebbende aan woorden maar gedachteloos bezig zijn, uren lang met het tekenen van kleine ingebeelde  overblijfselen van planten en dieren op grote bladen Steiner papier die dagen, weken, maanden nodig hadden om uit te komen, eindelijk, als een landschap waarvan ik wist dat het niet af was, maar dat het veelzeggend was precies omdat het niet af was.

Hoe kijk ik ernaar vandaag, hoe zie ik er in hoe ik geëvolueerd zou hebben had ik niet overgeschakeld op het woord dat me eigenlijk niets heeft opgebracht. Twee mislukkingen in elkaar verweven: een omdat ik er mee gestopt ben op het ogenblik dat ik openbloeien ging en een waar ik mee begonnen ben als het te laat was.

Dit is mijn leven geweest van het ogenblik dat ik het creatieve, het zuiver kosmische voelde opwellen in mij, zijnde de ogenblikken dat ik levend was, niet gebonden aan, maar bevrijd van de alledaagsheid. Een stadium waar ik  nu telkens keren wil, weet wanneer ik het bereik en vooral wanneer ik het niet bereik, of bereiken zal.

Wat me rest aan vreugdes nog is heel vluchtig, is het ogenblik of zijn de ogenblikken dat ik me wegschrijven kan, dat ik enkel, zoals ik vroeger de lijnen en de vlakken was, nu de woorden ben en niets dan woorden die even onafgewerkt gelaten worden, omdat ze aldus het diepst reiken kunnen bij wie me leest.

Ik ben nu, 300 woorden verder dan de leegheid waarin ik ben begonnen. Het zal dus geen leegheid geweest zijn, het zal maar een indruk geweest zijn die ik gehad heb, een indruk die een lichte paniek voorspelde, een mogelijkheid vandaag niet aan te komen waar ik aankomen wou, maar eens te meer heb ik me onderschat.

Geldt dit voor al wat ik al geschreven heb, is wat ik achterlaat van enige literaire waarde? Een vraag die me niet zou mogen bezighouden, het wijzigt niets aan wat ik me voorgenomen heb te doen en te blijven doen: elke morgen te vertrekken voor een nieuwe tocht, de bossen in, de velden in of, wat uitzonderlijk wordt, de bergen in, of neer te zitten op de rotsen met de zee onder mij.

Ik heb nog altijd de mogelijkheden het te doen in gedachten, maar ik kom er minder en minder toe omdat het herinneringen opent die ik beter gesloten houdt voor betere ogenblikken dan deze van nu.

Ook, niet wetende of die betere nog ooit komen zullen.

15-03-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dit is, zoals zovele morgens, mijn binnenkomen in de wereld van woord en zingeving; dit is, even maar, de tijd vasthouden om op te stijgen tot in de hoogste luchten; dit is mijn ontmoeting met wat is en altijd zijn zal, mijn onderdompeling in het zijnde.

Al weet ik niets erover, al is het een holte, ze is gevuld met dingen die ik niet zie maar die ik inadem langs de geest in mij. Die ik aftast keer op keer, als ik neerzit voor het maagdelijk blad van de dag dat nu bedekt gaat worden met woorden meer dan met daden. Zaaisel uitgestrooid met volle grepen, zoals de boer die vroeg in de morgen is opgestaan en met de zak zaad over de borst – ik denk aan de Vlasschaard van Streuvels – over de akker loopt en met brede zwaai van de arm de zaden uitstrooit, biddend dat ze kiemen mogen tot een rijke oogst.

Zo mijn woorden neergezet, hopende dat ze gelezen worden, dat ze geoogst worden door velen - er zijn er amper nog een handvol - en uitgedragen.

Het is mijn gebed, niet om iets te bekomen, er valt hier op deze aarde niets te bekomen, maar een gebed, eerder een betrachten om, al was het maar enkele ogenblikken,  meer te zijn en te worden, om, telkens door te dringen op een of andere wijze tot in de fijnste plooien van ons bestaan.

En het dringt, nu ik gekomen ben op de drempel van waar ik heen zal gaan, vertrouwend, omhelzend van nu af aan, elk ogenblik dat ik bewust door breng in al wat is van het leven zoals het nog is voor mij, zeer beperkt in zijn lichamelijke bewegingen, maar nog ruim beweeglijk binnen de wanden van de geest.

Uit deze morgens zal van nu af aan de dag opstaan en zich uitspreiden over mij, in de vele kleine dingen die ik zal doen, automatisch of bewust. Herdenkend wat ik deze morgen heb geschreven, over mijn gebed om meer te zijn, te kijken hoe alles beweegt en hoe vol alles is. Gemeten bewegingen van hand en geest, over de middag heen, tot het licht verzwakt en de avond komt, en ik, zoals vele avonden, vaststellen zal dat de dag is weggegleden, onopgemerkt voorbij, en ik mijn boeken sluiten kan.

Het zal voldoende geweest zijn. Ik zal gedaan hebben wat mogelijk was te doen, en, tezelfdertijd heel wat niet gedaan hebben dat ik had kunnen doen, zoals het elke dag gebeurt, denkend dat het morgen beter zal gaan. Want dit is waar het telkens op neer komt, schrijven om mezelf te verbazen, zoals wat ik las alvorens af te sluiten: ‘Le poids d’un atome n’échappe pas à ton Seigneur, ni sur la terre, ni dans les cieux’ (sourate X, 61).

Het gewicht van wat ik schrijf vandaag is zelfs geen atoom, is niet om de  maat te nemen maar, het is wat het is, zelfs als de dag die volgt niet geven zou wat de morgen me belooft.

14-03-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde