Gedicht uit vorige eeuw.

Zullen we

nimmer vooraf weten wat de hand

zal schrijven als de roep er is

van oude Bijbels op de tafel

en van  stenen die we raapten,

gebeeldhouwd door de regen,

nu we,

heel wat meer dan halverwege,  

het donkere woud betreden

in ’t gewemel

daar

van licht en schemer

vele zaden liggen om te schieten

waar ze neder vielen;

tenminste zo de kiem ervan

hoog gistend bleef,

lijk jonge wijn bij Elihoe[1],

die nieuwe zakken dreigt te scheuren.

Zo liggen vele zinnen

in het rijk van ons bezinnen

klaar

om uit te dragen

wat als baken ons werd meegegeven,

bij het ontwaken, soms

als het eerste licht

de kamer binnenvalt of ’s avonds

in het ruisen van de bomen

of het gefluister van de vogels in de hagen,

of van de regen in het raam geslagen,

Uit te dragen:

het d’Almachtige was

die ons het werelds leven schonk

en het ook ons zal ontnemen.

Al weten we

niets met zekerheid, hierover toch

wat poëzie bedreven,

een klonter Kosmos, zo, uit ons gegleden,

Zelfs

al zullen er niet velen zijn om het te lezen,

omdat van alle zaken

het hen de minste zorg zal wezen

hoe lijk stuifmeel door de wind gedreven

hier ons woord zal wezen.

Kap dan weg

zoals je netels kapt, het stupide vers,

je bent uit stof en tot stof keer je terug,

uit Genesis weg, 

het hoefde niet, voldoende is geweten

dat dit lichaam sterven zal.

Ook,

als er gelezen moet, zo leerden ons

Nothomb en Fabre d'Olivet:

je bent uit geest en tot geest keer je terug.

Het enige wat zinnig is,

in wat van deze wereld is.

Het dan ook de toonaard is,

van al wat hier geschreven

en, van al wat hier niet geschreven

staat.

17-03-2019, 06:59 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Als ik hoor dat een kind van vijf, vóór het eerste schooljaar al leert wat de zwaartekracht is, dan zal het enkele jaren verder, geen nood meer hebben de plaats te kennen van de aarde en de planeten ten overstaan van de zon, het zal, eens tien jaar, al gehoord hebben van de formule van Einstein, zal alles weten over de snelheid van het licht en vertrouwd zijn met het bestaan van atomen, elektronen en andere deeltjes. Het kind zal zich in een wereld weten waarvan ik op mijn achttiende nog niet het minste benul had, wel wist ik heel wat te vertellen over Jules Verne en zijn ‘Twintig duizend mijlen onder zee’. Vandaag echter realiseer ik me de mogelijkheden geboden door iets zoals mijn gsm, zelfs als ik over het mechanisme ervan niets afweet, het volstaat er enkele essentiële begrippen over te hebben en ik kan er niet alleen mee communiceren, gesproken of geschreven, met iemand aan de andere zijde van de wereld, maar hij dient ook als een Wereldbibliotheek. Zelfs al ken er al de mogelijkheden niet van ik weet dat deze oneindig zijn. En ziende hoe vlug alles evolueert vraag ik me af waar de wetenschappelijke en technologische wereld zal staan, als Amaury, de oudste achterkleinzoon, tien jaar zal zijn, dus vijf jaar verder.

      Zeker is dat voor Amaury, de wereld van nu er altijd is geweest, hij is ermee geboren. Hij kent niet een tijd dat er niet was wat nu is. Het is zijn vertrekpunt, het is van hier uit dat hij de wereld gaat verkennen. Het is voor hem de gewoonste zaak van zijn wereld. Zullen er voor hem op het gebied van techniciteit nog ooit zaken komen, waarover wij, en dan zeker ik, keer op keer zijn verwonderd geweest?

      Een wereld met zelfrijdende auto’s, zelfvliegende vliegtuigen, zelfmaaiende grasmaaiers, wat kun je nog meer verwachten? Als ik de trucage mogelijkheden zie van de filmhuizen, als ik zie dat de hemel zelfs de limiet niet meer is; als ik zie dat ze zelfs geen echte personen meer nodig hebben om een film te maken. Alles kan, alles is mogelijk, het toestel waar ik om vroeg in mijn blog van gisteren is achterhaald, is voorbijgestreefd. Je moet er maar aan denken en het staat er, de computer lost het op voor jou, lost alles op voor jou.

      Ik keek gisteren naar een ‘you tube’ film die toonde hoe de stalen ronde kogeltjes in de as van een fietswiel, gemaakt worden, ontstellend  te zien hoe deze met de grootste perfectie uit een staaldraad worden geknipt en tot mooie glanzende bollen worden omgetoverd, enkel op het  allerlaatste moment komt er  iemand tussen.

      Neen, de verwondering zal uit de wereld zijn. Een schilderij zoals het Lam Gods van Van Eyck, een fresco zoals het Laatste Avondmaal van Da Vinci zullen bekeken worden zonder oog te hebben voor het kunstenaars-schap van de schilder. Ze moeten zich zelfs niet meer te verplaatsen, ze kunnen het bestuderen, thuis, van uit hun zetel[1]. Ze kunnen er zelfs verbeteringen op aanbrengen, of stukken er uit wegnemen en verplaatsen waar ze ook willen.

      Ik weet echter niet hoe ze staan tegenover een symfonie van Beethoven, van Mahler of van Shostakovich; hoe ze staan tegenover een schilderij van Renoir, van Turner, van Mönch, tegenover de poëzie van Guido Gezelle, van T.S. Eliot, van Rainer Maria Rilke. ik weet niet wat ze er van denken zullen als ik nu al zie waar de schilderkunst, Koons en Hirst, de muziek, John Cage, de literatuur, Houellebecq, de poëzie, het gedicht ‘Oote’ van Jan Hanlo,  zich vandaag bevinden.

      Waar zal hier hun verwondering liggen en hoe, als die er zou zijn, zal die door hen uitgeschreven worden?  

16-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Traag maar o zo zeker schuift de aarde naar haar equinoxpunt toe. Denken we er soms aan, aan het punt waarop de dag even lang is als de nacht?

      Een vriend van en aan de vijver, wel, hij dacht er aan. Hij vertelde me hoe belangrijk en even noodzakelijk het niet zou zijn als we dagelijks zouden geconfronteerd worden niet alleen met uur en datum, maar ook met de plaats van de aarde en van de andere met het blote oog zichtbare planeten in hun baan om de zon.

      Belangrijk misschien, noodzakelijk minder, maar er elke dag een blik op werpen zou niet misstaan. Er zou over gesproken kunnen worden in het café van het dorp, bijvoorbeeld, tussen pot en pint of, zoals het nu is geëvolueerd tussen Orval en Trappist, voor minder doen we het niet meer. Zeker is, zoals ik het zie, de drank zou er toe bijdragen om de gesprekken warm te houden, de ene er wat meer over wetend dan de andere.

      Ik denk niet dat dit nog veraf ligt, ik denk zelfs dat het in de sterren van vandaag te lezen staat dat er een of andere vinnige man of vrouw er achter zal komen en een poging zal doen. En verwacht je aan iemand uit het verre oosten, om een dergelijk mechanisme - als het nog niet zou bestaan - met trompetgeschal op de markt te brengen.

      In elk geval wat we er ook moge over denken, het zou een verdieping zijn van de gesprekken, iets anders dan deze over voetbal of wielrennen, iets anders dan over het weer. En ook, we zouden beter weten waar we staan en vooral waar we rondlopen in deze kosmos van ons.

      Misschien, maar niemand weet dit met zekerheid, is er nu in een andere kosmos, de weergalm van de onze, een ander iemand daar op het zelfde gedacht gekomen en is hij het op zijn manier aan het verkondigen. Het kan zelfs dat we het van elkander afgekeken hebben.

      Het beeld van de evolutie van de mens in de kosmos zou er mee gediend zijn; het ecologisch gedachtengoed zou er door gesteund worden; we zouden even losgewrikt worden uit onze dagelijkse noden en weten dat er andere noden zijn die door ons moeten opgelost worden.

      Het zou tevens een boost geven aan de aarde als planeet onder de planeten; ons aantonen waar we staan, wie we zijn en hoe we er zijn: onze alledaagse omgeving duidelijk zichtbaar in hare kosmische context. Een boost die doordringen zou tot het inzicht van de mens in zijn reëel bestaan hier op aarde.

      Het zou hem een nieuw en duidelijker zicht geven op zijn plaats in de wereld, een wereld waarvoor hij tot hier toe te weinig aandacht heeft gehad. Het zou hem binnenleiden in een nieuw bestaan, een dieper bewustzijn van wat is.

      In elk geval, het zou ons raker aantonen, wat er boven ons hoofd aan het gebeuren is terwijl we hier onze kleine zaken aan het afhandelen zijn. Want we hebben nood aan een ruimer perspectief. De tijd dringt.

15-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Vooraf, vraag me hoe ik mijn dagen vul en ik zal het je zeggen: ik herlees mijn gedicht, ik schrijf mijn blog, ik werk, grondig  aan mijn manuscript - nog altijd - en tussendoor tracht ik mijn verloren blogs van 2018, wellicht ook door een onvaste hand, terug te halen van mijn olijfgroen ‘Blogveld’, en je weet het hoe ik op sta in de morgen en, hoe mijn dag er uit ziet.

      On-uithoudbaar, in het licht van die donkere wolk die me volgen blijft, steven ik af op iets wat ik nog niet kende. Je hoeft het me dus niet te vragen. Wat ik schrijf is mijn dagboek, het is geen verzinsel, het is getekend door de realiteit van het zijn en het worden.

      En, pas nu dringt het door tot mij wat Dyson bedoelde met zijn ‘infinite in all directions’. Hij bedoelde niet alleen het oneindige van het uitgestrekt zijn van de Kosmos, maar hij had ook zijn blik gericht, op het oneindige van het naar binnen gekeerd zijn, het oneindige van de geest binnen de Kosmos.

      Als ik het hier over heb, is het mijn blog die me bezig houdt, het helpt me niet wat de rest aangaat, helemaal niet, integendeel het houdt me verwijderd van het overige dat verschoven wordt naar later.

      Waar sta ik dan te trampelen, wat verschil maakt het uit, of ik er in slaag te doen wat ik ‘meen’ te doen te hebben, of het niet te doen, geen zier. Het is maar wat inbeelding, een verzameling van droombeelden die niet au sérieux moeten genomen worden. Dit gaat allemaal wel voorbij als ik anticipeer op wat nog komen kan, anticipeer op dingen waarmee ik jullie nog denk te verrassen, hopelijk morgen, ten laatste overmorgen of de dag er na. En, heb je, als je dit leest, ook het gevoel hoe dicht we tot elkaar gekomen zijn in deze dagen van hoge winden, van regen en van donkergrijze wolken. Ik heb het in elk geval, dit gevoel, dat een rijkdom is, dat van het verwijderen is van de stop op de fles zodat de Aladin er in, die ik ben, op stijgen kan, zich vermengen kan met al wat is, dit houden kan en je ermee bezoeken kan elke dag van jullie leven.

      Vergeet wat ik gisteren schreef, vergeet wat ik de vorige dagen op jullie liet afkomen, het was ik het niet die dat schreef, het was iemand in mij die ik zo vlug mogelijk vergeten wil, opsluiten wil. Wat ik dus wel wil is vertoeven, in mijn wijze volle uren, in wat is van het binnenste dat van de Kosmos is. Ik ben wel niet zo zeker dat Dyson, al schreef ik het, er wel aan gedacht zou hebben. In elk geval ik denk er aan voor hem.

      Akhnaton, die mijn vriend geworden is - hij weet het al - noemde dit het aroma van het leven, het is het ook voor wat er na zal komen en geen naam hoeft.

      Consider this words as mij morning prayer. 

14-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

1

      Al wat ik schrijf, dacht hij, is doordrenkt van poëzie, ‘ah, qui donc m’aimera?’, de klacht van Maurice Gilliams als inleiding tot zijn ‘Elias’, die hij gaan halen is bij de poëet, Francis Jammes of, wie zal er van mijn geschriften houden, later als ik er niet meer zal zijn, wie zal zich nog herinneren de man die elke dag een blog schreef omdat hij - en zo is het wellicht - omdat hij nog niet wou dood gaan, terwijl hij al gestorven is wat de mogelijkheden tot het zich verplaatsen naar andere, ongekende of zelfs gekende oorden betreft; wie?

      Hij is vechtende tegen de tijd, een strijd die hij verliezen zal en hij zal niet verrijzen uit zijn as in de geschriften die hij achterlaat op plaatsen die niet meer te bereiken zullen zijn. Hij weet het want hij voelt, zijn krachten nemen af, hij vergaat letterlijk in wat geschreven staat op de olijfgroengekleurde pagina’s van zijn ‘blogvelden’. Andere velden heeft hij niet. Verkeerd, totaal verkeerd geleefd, als hij het zeggen mag, verkeerd gegokt.

      Als hij terugblikt op de vele mooie, uitzonderlijke dagen die er waren, kent het einde ervan een bitterheid, die hij te aanvaarden heeft: het gevoel dat het een verloren zaak geworden is, dat zijn leven geen succesverhaal is geweest omdat hij niet geweten heeft - het zat niet in zijn genen - om er tegen aan te gaan.

      Wat hij nu schrijft is het effect van de donkere wolk van gisteren, ze heeft zich vastgezet in zijn aderen, in zijn bloed en hij ziet geen lichtpunt meer, verdwaasd als hij schijnt te zijn door de dagen die voor hem liggen uitgespreid, hoeveel er ook nog moge zijn, de ondergrond ervan neigt naar de diepte die een soort van afgrond is.

      Komt hij dit nog te boven, deze donkere wolk lost ze zich nog op? Hij weet het niet. Het gedicht, dat geschreven staat is van een gans andere geladenheid, is niet passend bij zijn woorden hier waar hij handelt over het tijdelijke, terwijl het gedicht spreekt over het eeuwige. Het Tijdelijke dat van de dood is, het Eeuwige dat is van de geest. Er is geen ontkomen aan.

      Wie hij was staat opgetekend in zijn blogs, wie hij wordt biedt geen zekerheid, het kan dat hij volledig stil valt, dat er geen laatste woord komen zal, dat waar hij vandaag eindigt het laatste woord zal zijn of het voorlaatste. De beslissing is al genomen staat al opgetekend ergens tussen de bomen, tussen de dagen die nog komen ingeschoven. Gisteren gebeurde het dat door de onvaste hand die een eigenschap dreigt te worden, ineens een ganse tekst verdween van het scherm. Het was een goede tekst, een enige tekst, een stevige tekst, hij hield ervan, en plots was hij weg alsof ik hem minuten ervoor niet had vastgelegd. Was het een inbeelding geweest, is het zo dat ik niet alleen zoeken moet naar een naam - gisteren naar de naam van Vivaldi - maar dat ik me nu al zinnen inbeelden zou als geschreven staande? Tekenen wellicht, die zich herhalen zullen in wat er nog overblijft aan toekomst.

      Zo, dit is het landschap waar ik deze morgen heb vertoefd. Ditmaal ben ik zeker, het staat geacteerd, er kan niet meer aan getwijfeld. Mijn hoop is het vlug te verlaten.

13-03-2019, 06:42 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Kwam er vanmorgen, van uit het oosten een donkere wolk aan; vroeg ik me af of het een[KLM1]  voorteken was, een minder goed dan van andere dagen toen het oosten een gloed van vuur was. Maar ik had er geen antwoord op, ik kon enkel afwachten wat de uren me brengen zouden en dan, wat ik hoopte, meer aan woorden dan aan daden of gebeurtenissen. Al weet je toch maar nooit.

      De dag heeft zich geopend, ik heb mijn mails gelezen en heb gekeken naar de lijnen in mijn hand. Heb alles correct gevonden, behoudens de dreiging van die wolk, ze hing er nog, ik vroeg me af hoe ze zich oplossen zou, in kleine of in grote dingen, in rustige onbewogenheid of in stille begeestering.

      En de donkerte ervan, het aanzwellen ervan, drong door tot diep in mijn gedachten. Het toch een teken kon zijn van iets dat nakend was. Van vele zaken heb ik al geschreven, blijft er toch altijd nog iets dat nog komen kan, iets dat ik met mijn lezers nog niet besproken heb, evenmin als met me zelf?

      Schijnbaar denk ik, is er nu voor mij een tijd op komst die totaal   tegengesteld zal zijn aan de tijd die van de lente is, aan de tijd die is van het uitlopen van de levenssappen, maar dit maal, niet meer tot  in mijn woorden. Is het dit de donkere wolk die aan kwam drijven en zich nog steeds niet heeft opgelost, zelfs niet in alle kleuren van grijs, van de donkerste uit naar de meest lichtende, zijnde de grijze kleuren van mijn hart, dan toch bij momenten?

      Waar we gekomen zijn, kleine dingen zijn het die ons verrassen kunnen, die we houden kunnen alsof het lambriseringen waren van geluk en tederheid, barokke spelingen van het lot. En ook hoe luttel we ons  voelen kunnen op bepaalde momenten die plots verschijnen, waarin we ondergedompeld worden voor een tijd, om er nadien terug uit te verschijnen, gelouterd door al wat was en niet was en achter ons gelaten, de woorden die we waren en we blijven zullen, die ons antwoord zijn op alle vragen die ooit gesteld kunnen worden.

      In de dagen die voorbij zijn hebben we een gedicht geschreven dat we klaar hadden om te worden ingelogd, klaar om het neer te leggen aan jullie voeten. Maar we wachten nog alvorens het vrij te geven, we willen het nog wat verder laten openbloeien na elke herlezing. We willen het nog wat laten rijpen opdat het een rijkere vrucht zou dragen. Het heeft, zoals in het herfstgedicht van Rilke, nog wat meer zuiderzon nodig.

      Pas dan kan het tevoorschijn komen. Voorzichtig, heel voorzichtig want het is, o, zo teer, zo breekbaar. Een woord wat schuin geplaatst, een beeld te veel getoond in plaats van te verbergen waar het heen wil gaan. We zijn er verantwoordelijk voor niet al te zeggen wat gezegd kan worden; het essentiële ervan over te laten aan de poëzie zelve en aldus iets over te houden dat gesmaakt kan worden met een kans op zekerheid.

      Een gedicht op een donker wolk geprojecteerd,  wie sprak er ooit van de eenzaamheid van het zijn?

12-03-2019, 06:30 geschreven door Ugo d'Oorde  

      De lezers van het eerste uur op zondag 10 maart, gisteren dus, hebben een onverzorgde tekst gevonden. De oorzaak ervan was dat ik pas, heel laat op de avond, besloten had de tekst die klaar stond om ingelogd te worden, te vervangen door een andere tekst die ik  nog te schrijven had. Pas enkele minuten vóór middernacht ben ik er mee klaar gekomen, zo dacht ik ten minste, pas nadat op zondag, de eerste lezers gepasseerd waren heb ik gezien hoe verraderlijk de tekst wel was, en heb ik hem verbeterd, het was toen 08.00.

      Het zijn dingen die gebeuren, ze situeren zich in het verloop van een dag die , moet ik het nog zeggen, te vroeg begint en te laat eindigt, de ogen half gesloten van vermoeidheid.

      Heb ik me te verontschuldigen hiervoor?

      Mijn schrijven is enerzijds een spel, een tijdig of niet klaar komen met een tekst, maar anderzijds is het een ernst, namelijk er voor zorgen dat het geschrevene, het achter gelatene, leesbaar en aanvaardbaar is. Het is wel niet met een bang hart dat ik mijn woorden inlog, maar dan wel met een lichte bezorgdheid te weten hoe ze zullen ontvangen worden.

      Ik tracht daarenboven vernieuwend te zijn en niet te struikelen over alledaagse dingen, maar daar ligt ook het gevaar dat, hoewel ik er niet over struikel, jullie het wel doen. Wat me dus in niets vooruit helpt.

      Wat mijn lectuur aangaat wil jullie ontlasten van een eventueel gevoel dat je zou kunnen hebben als de naam Freeman Dyson zou klinken als de naam van een illustere onbekende. Ik heb zijn boek pas leren kennen vijf jaar nadat het uitgekomen was. En dan nog omdat ik, altijd open staande voor al wat het woord Universum en Oneindigheid betreft, op een dag in de FNAC, ‘gestruikeld’ ben over de titel van zijn boek ‘Infinite in all directions’.

      Met potlood heb ik die dag vermeld in het boek zelf, het was op 1 september van het jaar 1993, meer dan een kwarteeuw geleden. Ik heb het grondig gelezen want er zijn weinig pagina’s die geen sporen dragen van het potlood dat ik klaar houd, samen met een liniaal of postkaart als ik dergelijke werken lees. En ik zie pas nu dat ik maar de acht eerste hoofdstukken grondig gelezen heb, maar niet de zeven volgende, met als zestiende en laatste: ‘The twenty-first century’ een hoofdstuk dat ik zeker had moeten lezen, want het begint met: ‘Technology is a gift of God. After the gift of life it is perhaps the greatest of God’s gifts. It is the mother of civilisations, of art and sciences.

      Hoewel ik God niet wil betrekken bij de technologische vooruitgang, wat Dyson schijnbaar wel doet, en ik de technologie zo maar niet wil zien als de moeder van beschavingen, van kunst en wetenschappen, wil ik toch een poging doen om hem verder te lezen een van de komende dagen/weken. Ik heb echter nog heel wat te doen dat voorlopig prioriteit krijgt. Maar wees gerust, je hoort er nog wel iets over. 

11-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde