Er vindt in de gebeurtenissen van elke dag een ‘verstrengeling’* plaats waar we geen oog op hebben. Maar het is me duidelijk dat wat we ook  doen het onvermijdelijk is dat hieruit en tezelfdertijd, zonder we er bewust van zijn, andere gebeurtenissen zich gaan voorbereiden, meer nog, al aan het gebeuren zijn. Ik kan geen jota schrijven die niet in zich een vervolg zou dragen en dat uit dit vervolg een ander opduiken zal afhankelijk van het voorgaande en zo verder, uur in uur uit.

Een paar dagen/weken geleden – alles gaat hier zo vlug – haalde ik ‘Mort voici ta défaite’ van Jean E. Charon[1] uit zijn rek, ik opende het op wat ik in 1980 onderlijnd had:

‘Somme toute, ce que je crois – et j’emprunte ce credo non pas à quelque Foi mystique mais à la connaissance scientifique du moment – ce que je crois, c’est que toute l’évolution de notre Univers, cette évolution qui sur notre Terre se traduit par une progression graduelle de l’évolution du minéral à l’Homme, est une évolution gouvernée par l’Esprit et non pas par la Matière – ou du moins par la Matière seule.’

Dit is wat ik altijd beweerd heb, en blijf beweren dat de évolutie van de mens-Neanderthaler tot homo sapiens niet het werk is geweest van de mens zelf maar van de evolutie, eigenschap van ons Universum.

En dat, als het zo is, deze evolutie die zich o zo duidelijk aftekent in de mens het werk is van de Geest eigen aan dit Universum want het ene gaat niet zonder het andere, we zijn kinderen van die Geest.

Ik las/sleurde me door de kwantumlectuur van het werk van Frank Verstraete en Cécile Broeckaert, maar geen woord hierover en nochtans schijnt me dit het allerbelangrijkste toe, schijnt het me toe dat de ‘verstrengeling’ er het bewijs van kan zijn, de Geest die niet wenst ontrafeld te worden.

Echter ik weet het, de wetenschap heeft een hekel aan de metafysica. Maar de metafysica is onze vluchtheuvel, we voelen er ons vrij, we voelen er ons gelukkig.

*Verstrengeling: een eigenschap van de golffuncties waarbij de meting van één deeltje een simultaan effect heeft op de andere deeltjes; (Frank Verstraete & Céline Broeckaert in ‘Waarom niemand kwantum begrijpt’).

[1] Albin Michel, 1980, pag. 99

19-11-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn laatste woorden zullen niet deze van Pessoa zijn die zijn bril vroeg alvorens te gaan, ik denk dat ik zal in mij gekeerd zijn. Dit is wat ik nog toevoegen wou aan mijn ‘ooit’-blog, om er verder over stil te zijn, zwijgend maar wetend dat het geschreven staat, een opluchting.

Waar kan ik dan heen deze morgen van 17 november om er mee uit komen morgen een dag verder als ik deze blog  hier ver achter mij zal hebben en  ingesteld zal zijn op een nieuwe waarvan ik nog helemaal niets weet maar die zich wellicht  nu reeds aan het vormen is in mijn onderbewustzijn, ver af van de werkelijkheid die me omringt.

Ik kom uit een slaap en kom uit een droom die ik niet meer dacht te hebben maar de feiten waarover ik geen details geven zal waren duidelijk als feiten die ik beleefde met een dame die ik niet kende. Ik wou dit niet vermelden voor jullie maar het vermelden voor mezelf omdat het, als het voorkomt, iets is dat men zou kunnen betitelen als ‘once in a lifetime’ zelfs al gebeurt het nu en dan in een leven.

Verwijt me niet dat ik het hier achterlaat voor zij die me lezen, maar het was iets dat me overdonderde en dat nog  een echo heeft vroeg in de morgen als ik begonnen ben met schrijven. Trouwens ik vind het vreemd dat het voorgevallen is nadat ik gisteren een dag heb rondgelopen met mijn ‘ooit’ die ik schrijven wou zodat ik me nu de vraag stel of er een verband is met wat ik gisteren schreef.

Ik denk het maar kan het niet verklaren, wel benadrukken dat ik gisteren onbewust een belangrijk geschrift heb nagelaten.

Zo licht ik uit mijn dagen die voorbij schuiven – echter niet zoals deze van Mr Chips – kleine als grote gebeurtenissen die eens opgetekend als belangrijk worden gezien en een eigen leven gaan leiden waar ik geen zicht meer op heb.

Als er één verband is tussen gisteren en vandaag dan is het wat het leven bindt met de dood, het ene bezielt het andere.

18-11-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ooit valt het doek over mijn bloggeschiedenis, ooit verschijnt mijn laatste blog en verdwijn ik uit de ether met of zonder tromgeroffel: ofwel wist ik het ofwel was het als een dief in de nacht. In dit laatste geval staan mijn woorden geacteerd, wat ze ook mogen zijn en is het aan jullie, mijn lezers om ze aan te vullen, al was het maar door het plaatsen van een kruis.

Maar, als het ooit gebeuren zou dat ik bewust ben van mijn heengaan wat zou ik er over schrijven dat waardevol zou zijn, ik tracht het me voor te stellen ik tracht me te plaatsen daar waar ik zou zitten voor de laatste maal voor het  scherm van mijn laptop om afscheid te nemen van het leven op aarde als voorbereiding op het andere leven wat een kwestie van geloof is.

Geloof in het eeuwige van de geest in mij als deeltje van de Geest die van het Universum is.

Ik heb de dood altijd gezien als een overgang, en het is niet het laatste ogenblik van mijn leven dat ik hier aan twijfelen zou. In tegensdeel ik denk dat het me sterken zal.

Dit is de essentie waar alles op gebaseerd is. Elk woord dat ik er aan toevoeg is een begin van twijfel, dus zwijg ik beter.

Ik weet wel dat de kinderen treuren zullen, me missen zullen in hun gesprekken maar  we hebben vele zaken gemeen, ze zullen me levend houden in de herinneringen  die we samen gedeeld hebben.

Zo  zal ik hier nog een tijdje rondwandelen in de gedachten van de kinderen, kleinkinderen  en heel vaag nog in deze van de achterkleinkinderen en ook denk ik in de gedachten en gesprekken van de velen die me gekend hebben, om dan stilaan opgeslorpt  te worden  door de tijd en te verdwijnen in het anonieme van Allerzielen.

Wat het leven van mijn boek en geschriften betreft, ik denk dat ze zoals ik sterven zullen, misschien door enkelen nog eens opgerakeld gaan ze de massa geschriften vervoegen die ooit geschreven werden.

En deze zijn oneindig en onsterfelijk in hun oneindigheid.

17-11-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Jij die me leest op welk uur van de dag of de avond, je zult me enkele ogenblikken meedragen in je doen en laten, zelfs al ken je me niet of amper, mijn woorden zullen je bevloeien, ik zal me verspreiden in jou en er zal een band zijn tussen ons die niet zo vlug zal kunnen verbroken worden zolang ik levend ben in mijn woorden en je me bezoeken blijft.

Je weet dat ik je nodig heb om me uit te drukken zoals ik het doe en dat het heerlijk is om op deze wijze me op te houden met jou in een lichtende bundel warmte die ik vertrekken laat van uit mijn gemoed, naar jou toe.

Daarom ook, eens mijn bundel geschreven en doorgegeven is het voor mij een wijding, is het een stille vreugde een vonk te zijn. Een vleugje nieuw leven dat je een tijdje vasthoudt, als van een appel de rode glans, als van een zwam de vreemde tekening die je te ontcijferen krijgt.

Elke dag opent zich op deze gevoelens als ik neer ga zitten voor mijn klavier – het schrijven gaat nog altijd niet – om tot jou te komen. Hoe weet ik zelden op voorhand maar de band die er na jaren gekomen is houdt voldoende openingen opdat ik binnendringen zou in een ervan om je te bereiken met mijn ‘gezangen’, want zo wil ik mijn woorden als een sonate met een thema waarin warme genegenheid dankbaar de hoge toon voert.

Hiermede is eens te meer mijn dag begonnen heeft hij zich geopend op jullie in jullie verre huizen met misschien de echo nog van een notelaar die er ooit stond maar sneuvelde neergehaald door een kwade wind of van een wilde-bloemenveld dat nu aan het kwijnen is. Of van dichters in nood, of van schilders of beeldhouwers uit op inspiratie.

Wat meer had ik kunnen zeggen nu ik vertelde hoe ik me verbonden voel met jou, met jullie?

16-11-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik kom over als een soort visionair als ik het waag te schrijven wat je gisteren te lezen kreeg. Het is maar dat de woorden die komen me in een bepaalde logische richting sturen en dat ik ze volgen wil.

Maar zo eenvoudig is het nu ook niet het is het werk van al wat er is aan voorafgegaan, het werk van ‘toda mi vida’ zoals ik al schreef en dan vooral zoals ik ingesteld ben elke morgen geconfronteerd met een blanco blad dat ik opvullen moet.

Een zaak wil ik, me weghouden van wat er gebeurt in Oekraïne  en in de Gazastrook, hiervoor  is er voldoende de media en dan, wat rest er me dan nog buiten de ‘Essays’ van Stefan Hertmans die nog altijd als een standbeeld op de kast staan, wachtend om ‘genomen’ te worden naast de Japanse imari-schaal.

In feite is al wat er al geschreven staat een droog gekomen meer als het niet gelezen  wordt, zoals het Universum dor zou zijn ware de mens er niet om ernaar op te zien en zijn verwondering erover uit te spreken.

En het is op verwondering dat het aankomt want verwonderd zijn betekent dat je erover nagedacht hebt. Dat je gezien hebt hoe het Universum er is, vooral dan in het oneindig grote dat ons nu wordt getoond én in het oneindig kleine waarover we lazen om het trachten te begrijpen, je hebt getracht vertrouwd ermee te worden en hebt deze oneindigheden ingebouwd in je besluitvorming over wat het leven is van de Natuur. Maar van vele dingen is dit het lot als het niet vermeld zou worden, zo van de zaadbollen van de wilde rozenstruik die bloedrood geworden zijn en, van alle zaden die gerijpt zijn, want de herfst heeft zijn werk gedaan, ook ten  dele wat de vijgenboom betreft.

Wat echter - ik wil het bekennen -  nog niet geldt voor wat ik te volbrengen heb want mijn werk loopt herfst en winter. Het bestaat er hoofdzakelijk in door mijn woorden me weerspiegeld te weten zoals de bomen in de vijver, zoals de bergen in het bergmeer, in de gedachtewereld van jullie, mijn lezers, opdat jullie me meenemen zouden op verre reizen en spreken over mij met andere vrienden die me kennen, op plaatsen waar ik nooit komen zal om ze te horen.

Dit is dan mijn leven, het leven dat ik dankbaar in handen houd.

15-11-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De stelling van Spinoza die neerkomt op, het Universum als één levend organisme, is niet voor de hand liggend, je neemt deze - tenminste wij, die sedert het begin van onze dagen geconfronteerd zijn geweest met de dualiteit God én Universum – zo maar niet op in jou, je moet ze verdienen, je moet ze aanleren, je moet ze, elk bewust ogenblik want er zijn veel onbewuste ogenblikken in onze dagen laten binnendringen in jou, je erdoor laten overwinnen en er zeker niet tegenover staan als onbegrijpelijk, als te ver gezocht, als niet toegankelijk.

Ze is niet goedkoop, ze ligt er niet zo maar te grijpen of te vatten, neen, neen, er wordt een inspanning gevraagd, een inspanning die eindeloos is, die de inzet vergt van onze algehele persoonlijkheid.

Het is, eens men aanvaard dat Spinoza het bij het rechte eind ‘moet’ hebben, een leerproces. Want stel dat de bewustwording ervan de humus vormt van ons leven, van het leven van alle mensen, wat dan de samenleving worden zou.

De naastenliefde, die na tweeduizend jaar nog hemels ver af is, zou er wellicht wel komen eens we er doordrongen van zijn dat ons ‘mens-zijn’ geworteld is in de ‘Universum-God’ idee.

En, als ik het zo stel, is ook het ‘cosmotheandric principle’ - Universum, God en mens -, waar ik het ooit over had in een van mijn blogs als in mijn boek, te zien als één geheel, de twee eerste delen, kosmos en theos één zjjnde, de mens, de homo sapiens die hij werd, als een uitvloeisel ervan.

Het is evenwel duidelijk, dan toch voor mij, dat de Spinoza-idee niet voortdurend in mij aanwezig is, dat deze niet van het eerste uur van de morgen tot het ogenblik dat ik de ogen sluit, in mij  levend is. Wel aanwezig als ik aan het schrijven ben, wel als ik me voel alsof ik door de velden loop, of in een bos; wel als ik een gesprek voer dat zich op het religieuze vlak situeert. De rest van de tijd is die gedachte niet ‘bewust’ aanwezig.

En het is daar ook nochtans in deze onbewuste momenten dat deze gedachte moet aanwezig worden, dat dit ingeschreven staat in het evolutieprogramma dat in den beginne opgetekend stond in het wordingsproces.

Ik heb me nog maar eens laten gaan. Eens de eerste zin geschreven, stond het vast dat ik aankomen zou waar ik aangekomen ben.

Weet echter, dat ik niet wist van morgen en zelfs dat ik er nimmer had aan gedacht, dat eens we Spinoza aanvaarden, eens we in de greep zijn van deze idee die alles overkoepelt, het binnen treden ervan een leerproces wordt van generaties.

14-11-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke morgen wil ik me overtreffen, wil ik beter zijn dan de vorige dag, wat niet evident is, helemaal niet, en toch doe ik een poging. Ik voel me,     alle verschillen in        achtgenomen, zoals een jazzpianist(e) die keer op keer de ongeschreven wetten van de inspiratie/improvisatie verbeteren wil.

Zo zijn we ingesteld als denkend wezen, immer verder gaand in het onmetelijk oneindige van de geest.

En ik wil, dit gezegd zijnde, terug gaan in de tijd, de tijd dat ik    Jacques Monod ontmoette in zijn ‘Le hazard et la nécessité’ die zonder omwegen schreef dat de mens thans weet dat hij alleen is in ‘l’immensité indifférente de l’univers d’où il a émergé par hasard’.

Je weet het al lang, ik treed dit standpunt niet bij,  noch van ‘l’immensité indifférente’, noch van ‘émergé par hasard’. Ik ben ervan overtuigd dat de opkomst van de mens absoluut geen toeval was maar dat het Universum geconcipieerd was op een dergelijke innig ineengeschakelde wijze dat de mens er moest uit opdagen. Ik dacht zelfs verder, dat het Universum er was omwille van de mens die geroepen was er te zijn.

Dit alles zijn zaken die ik optekende op een bepaald ogenblik in mijn zoektocht  - deze ‘de toda mi vida’ - naar wat een waarheid kon zijn. Ik vind deze open en bloot in mijn dagboeken van de jaren einde zeventig, tachtig wanneer  alles in een stroomversnelling is gekomen nadat ik de ‘The Tao of Physics’ van Fritjof Capra, met de aanlokkelijke titel, ‘An exploration of the parallels between modern physics and Eastern mysticisme’, gelezen had.

Vele zaken in mijn leven hebben aldus hun beginpunt, gewoonlijk valt dit samen met de ontdekking van een boek, en die ontdekking gebeurde meestal in heel bijzondere omstandigheden. Het was telkens alsof die kennismaking uitging van het boek zelve dat toenadering zocht of dat ‘smeekte’ om uit zijn rek in de boekenwinkel, genomen te worden.

Zo zijn er zeker een tiental gevallen waarvan het meest eigenaardige dit is van een boekje van Borges dat eenzaam en verlaten zich bevond op het lege bovenblad van een rek, in een boekenwinkel van Alicante, zodat ik in het voorbijgaan niet anders kon dan het in de hand te nemen en het te openen en dan nog wel op een gedicht van Borges wat me onmiddellijk aanzette het te kopen. Pas onderweg naar de kassa zag ik dat het ging over  nueve ensayos handelend over de Divina Commedia van Dante, wat me jaren van mijn leven kosten zou want het zette me aan om een boek te schrijven over het ‘Inferno’.

Het is ook wat me aangezet heeft om mijn tekenen en etsen dat niet zoveel zaaks was – omdat zegde Jan Hoet me toen hij op bezoek was wel beloftevol was maar nood had aan confrontatie met andere kunstenaars – te laten en begonnen ben met al mijn aandacht over te brengen op het schrijven.

Veertig jaren later schrijf ik nog altijd en er zijn weinig dagen geweest dat ik niets geschreven heb.

Ik denk dit ook van Marcel Proust hoewel ik me niet vergelijken wil met hem, verre van, verre van.

13-11-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde