Herinner je, mijn vriend,
Herinner je de avonden
in de ‘cabanes’
en het sneeuwde;
de dagen op de alpen
in de klaarte
of nog, en beter 
de bergen die we beklommen
met touwen aan elkaar.

Maar bovenal
op andere dagen
in Raron,
herinner je wie we waren,
toen we de steile berg
zijn opgegaan:
de kerk van eeuwen
over ons gebogen en
als een baken,
tegen de kerkhofmuur
het graf van Rilke

met de rozelaar ernaast
vol witte rozen
en wit de marmeren steen,
door lichen aangetast.

Herinner je
wat we van hem er lazen:

‘Rose, oh reiner Widerspruch, Lust,
 Niemandes Schlaf zu sein unter soviel 
Lidern.’ 

Wij het nog altijd niet 
ten volle begrepen.

Dan bij valavond,
Muzot bezocht,
en roos de toppen in de sneeuw,
herinner je: zijn huis omhaagd,
het hekken dicht,
de schemer een gedicht gebracht,
hij was er nog,
tegen de muur geleund.

De tuin, ‘mit einer Masse von Melissen
und Stern-Anis’:
van zijn aanwezig-zijn,
de echo was.

We toen zijn heengegaan en hij
ons blijven volgen is.

Nota bij dit gedicht:

Dit is een herwerking van een gedicht verschenen in een vorige blog (of blogs) van jaren terug. Dit is hopelijk de laatste versie ervan.

Er werd heel wat geschreven over het graf en het grafschrift van Rainer Maria Rilke op het kerkhof naast de hooggelegen prachtige (gerestaureerde) romaanse kerk van Raron (Rarogne), ongeveer op de scheidingslijn tussen ‘le Haut- et le Bas-Valais’, langs de baan Sierre - Brig.

Wolfgang Leppman schreef in zijn boek (1972) over het leven en werk van Rilke, vertaald in het Nederlands door Theodoor Duquesnoy: dat er niet minder dan 26 verschillende interpretaties van dit grafschrift bekend zijn.

Niet verwonderlijk dus dat Anton van Wilderode, in zijn voorwoord bij ‘Tussen stroom en gesteente’ van Maurits Van Vossole, dit grafschrift bestempelt als ‘sibillijns’.

Ondanks dit alles hebben we gemeend, deze plaats waar hij verbleef in Muzot bij Sierre, die we als pelgrimsoord hebben bezocht, te bedenken met een gedicht, waarin we gepoogd hebben de impressie die graf en grafschrift bij ons hebben nagelaten, op te vangen.

Het slot van mijn gedicht verwijst naar het slot van een gedicht van Rilke:

Einmal wenn ich dich verlier,
wirst du schlafen können, ohne
dasz ich wie eine Lindenkrone
mich verflüstre über dir? 

En dan laten we Paul Claes (‘Raadsels van Rilke’, De Bezige Bij, 1995) die het gedicht vertaalde, verder gaan :

Zonder dat ik hier waak en woorden,
bijna als oogleden op je ledematen,
op je borsten neerleg, op je mond.

Zonder dat ik je toesluit en je alleen
met het jouwe laat, als een tuin
met een massa melissen en ster-anijs.

27-08-2023, 05:10 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik wil elke morgen beginnen met om  het even wat maar niet, vooral niet met mezelf en over mezelf maar bij ondervinding weet ik dat ik er zelden in slaag. Vanmorgen wil ik er zelfs ‘niet’ in slagen omdat ik gevoeld heb, na me gewassen, geschoren en aangekleed te hebben, hoe zwak ik daar stond zodat ik me terug heb moeten neerleggen op mijn ‘veldbed’ in de kamer.

Ik teken dit op, niet opdat je dit weten zou en er rekening mee houden als je me leest, maar opdat ikzelf weten zou later - als er nog een later dan later komen zou – wanneer de aftakeling sterker is gaan toenemen. Het staat nu geacteerd op mijn tijdlijn die te allen tijde door om het even wie kan worden geraadpleegd.

Zo leef ik, gelukkig! Gelukkig verder in mijn woorden die ik koester en, zoals altijd, het beste zijn van wat ik nog ben. Ik geef me er voldoende rekenschap van opdat ik trachten zou er zo fier over te zijn als mijn vriend beeldhouwer, Daniël Janssens, fier is over de werken die hij, zeker en vast na veel arbeid, ons toont op zijn facebook, een facebook dat ik niet weet hoe te bereiken om zijn beelden over te nemen.

Ik stel vast wat hem betreft, en dit ook  stemt me in een zekere zin gelukkig, dat hij een groot werker is, een zwoeger als kunstenaar, een groot houwer van  beelden. Vele afgesteld op de menselijke gestalte, maar ook andere die zich situeren in de rijke wereld van de geest. Hij is geen Henry Moore of geen, gelukkig, Arne Quinze waar ik het onlangs (13 augustus) over had, Daniëls werken kennen de soberheid van hun gestalte.

Ik volg hem in de gestalte van mijn woorden die, zoals ik nu dagelijks ondervind ver, heel ver af liggen van deze van Ilya Pfijffer, wiens schrijven vele sporen van een langdradige literaire hoogstand nalaten in een taal gekenmerkt door de rijkdom van de woordenschat die de Nederlandse taal machtig is.

Dit is dan het verhaal  dat  ik overhoud van de eerste uren van de dag van 25 augustus 2023.

Deze zullen morgen, 26, te lezen staan in mijn Geschriften.

26-08-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke morgen stel ik het vast, mijn geschriften heersen over mij en ik kan of wil me er niet van bevrijden.

In feite zijn ze mijn leven, ik heb weinig anders meer dat ik nog doen kan en trouwens het volstaat me, wel niet ruimschoots, want ik zou nog willen afwerken wat ik in het begin van het jaar begonnen ben. Echter, na 30.000 woorden ben ik stil gevallen. In het begin was het de operatie aan mijn hand achteraf begreep ik dat waar ik mee bezig was geen voldoende draagkracht had en originaliteit miste. Hier omwille ben ik ‘vergeten’ om ermee verder te gaan.

Ik houd het dus bij deze geschriften. Ze vullen me soms zoals gisteren – al geeft mijn blog het niet aan - tot voorbij  middernacht. Ik kan dus zeggen dat die ‘gast’, mijn blog, me gisteren een gans etmaal heeft bezig gehouden ook tijdens de atletiek op TV, want ik beken dat ik volg wat in Budapest op dat gebied gebeurt.

Er is nog iets dat me blijft achtervolgen: een gedicht van jaren terug, over het graf van Rilke aan het oude kerkje van Rarogne/Raron in ‘le Haut-Valais’: één, ik begrijp zijn epitaaf of grafschrift niet en twee, ik vind niet de passende woorden om te zeggen wat ik over het graf zelf vertellen wil.

Eigenlijk tracht ik al jaren het juiste begin en de juiste toonaard te vinden, maar ik blijf ermee in afwachting, het lukt me niet.

Wellicht deert dit jullie niet maar mij deert het wel en reeds al te lang opdat het me niet storen zou vooral dan in mijn kunnen.

Ik wil er voorrang aan geven en trachten het te laten verrijzen in een nieuwe vorm. Het moet me lukken vooraleer mijn geest is uitgedroogd.

25-08-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

En, ik heb het ook geweten, maar dat was in een vroege periode van mijn leven, dat ik in het hart van de maand augustus in een bos liep, uitkijkend naar de plaatsen die ik kende waar ik wist – of meende dat ik het wist –  ‘chanterelles’ vinden kon.

Een magisch groot en wild bos, bedekkend de flank van ‘Les Diablons’ met eeuwenoude ‘mélèzes’. Een bos dat overweldigt, dat jou insluit, dat jou inademt. Je kent nog de wilde harsgeuren ervan, het mysterieuze ruisen van het o zo licht bewegen van de kruinen alsof het woorden waren die ze spraken onder elkaar over die kleine man die daar liep.

Het was een ‘erzijn’ in iets totaal anders dat van de wereld is, dat je in jou hebt opgenomen lijk van een gotische kathedraal het sacrale gevoel; hier van bundels licht, zilveren schichten die  je kruisen waar je loopt in de strakke geur van hars en humus, met nesten krioelend van mieren  hier en daar, wel een meter hoog. En je vindt de plaatsen terug met felgroen mos, gevoelig als een tapijt, getekend met de gele koppen van de ‘chanterelles’ die je maar te plukken heb, kleverig aan je vingers en de geur ervan die los komt als je ze neemt met een lichte ruk van je hand.

Maar het is dit niet wat je vertellen wou. Je herinnert je je eerste ontmoeting met Symphorien, een man van het dorp. De ganse morgen was er in het bos en over de bergen de roep van de regen geweest, je voelde de natheid in je nek toen je uit het bos kwam en je Symphorien zag op de weg, ook komend uit het bos met een zak op de rug. Je dacht dat het paddenstoelen waren, maar zoveel kon niet dacht je.

Je zegde hem ‘qu’il n’était pas possible d’avoir trouvé tant de champignons, tant de chanterelles’ .

Hij lachtte en zegde me ‘que c’était des ossements d’une biche.’ Hij had die gevonden, had een foto gemaakt hoe de beenderen er lagen en ging die nu ‘éterniser dans la même position dans son jardin’.

We daalden samen af naar het dorp en van het een kwam het  ander. Hij vertelde me dat wat hij in het bos zocht geen paddenstoelen waren maar stukken hout of wortels die hij daarna bewerkte met mes en beitel om er een bepaalde vertrouwde vorm aan te geven. Hij  was er jong mee begonnen toen hij hoog in de ‘alpage’ het vee hoedde. Het was een passie geworden. Ik moest hem eens opzoeken om zijn werken te zien, hij had er zelfs al  verkocht ‘à des Belges’.

Ik heb hem, in de tijden dat ik er was regelmatig opgezocht om zijn werkmethode te bewonderen en te zien hoe hij van een vreemd stuk wortel een vreemd dier wist te snijden die hij dan ophing in zon en weer en wind aan de wanden van zijn chalet.

Op een dag gebeurde het dat hij me meenam naar Zermatt, om een rugzak génépi – hoewel beschermd maar er waren velden ervan - te gaan plukken aan de voet van de Matterhorn.

Terug in de Rhônevallei zijn we, een busseltje génépi gaan afgeven bij enkele van zijn (te) vele vrienden. En telkens werd een fles van hun beste wijnen geopend. We zijn laat in de avond une côte à l’os aan eten in een restaurant in Sierre. Ook met de beste wijnen, wat fout was.

Hij heeft zijn vrouw verwittigd en ik die van mij en we zijn  - na het drinken van een génépi - wijselijk blijven slapen in het hotel om pas de volgende morgen de weg te nemen, even buiten de stad: de kronkelweg stijgend naar de Val d’Anniviers, naar Zinal.

Ik  denk er nu aan dat mijn oudste dochter, Patricia, die de ziekte van het bos en van de chanterelles van mij heeft overgenomen op een dag het geraamte van een hinde of een jong ervan gevonden heeft en gefotografeerd, spijtig dat de kop ontbrak of niet meerherkenbaar was.

24-08-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is maar dat ik elke morgen voor een leeg wit scherm zit. Ik weet wat ik te doen heb, en ben even - of soms dan toch een tijd - in verwachting van wat er komen gaat, hoe het zich geleidelijk opvullen zal en vooral met wat.

Ik stel me voor dat jij, als lezer, in een zelfde geest  mijn blog opent met de vraag, wat heeft hij nu geschreven. En ik denk aan wat Borges zegt: 'es trivial y fortuita dat ik de schrijver ben en jij de lezer'. Het had dus omgekeerd kunnen zijn. Het verschil is dan wel dat jij het schrijven moet en dat ik, als lezer, uitkijken mag naar wat er komt. Nu kijk ik uit erna, als schrijver, naar elke reactie die eventueel komen zou.

Siert het me dat ik de schrijver ben?

Geenszins, het komt over als het resultaat van een samenloop van tal van omstandigheden die ver,  heel, heel ver te zoeken zijn. Deze hadden totaal anders kunnen uitvallen zo voor mij als voor jou en nu, wel nu siert het mij als jij mij leest elke dag; en is het tevens een aanmoediging voor mij, een balsem voor - wat ik er ook over zeg of schrijf - de moeite die het me kost.

Vooral nu, nu sedert een lange tijd al, de herfst het is en niet meer de lente die zich heeft vastgezet in mijn lichaam en zeker ook nog in mijn rechterhand en -vingers als ik schrijf, en ik de gevolgen ervan ken, het is méér dan het vallen van de bladeren want er is niet de minste zekerheid meer dat de takken terug nog botten zullen dragen en open bloeien.

 Weet echter dat ondanks de herfst over mij, ik nog altijd de hoop ken het te kunnen hebben over iets totaal nieuw, een verhaal of bijna-verhaal dat nog niet verteld werd, zelfs niet  door Alphonse Daudet in zijn molen, een verhaal dat zich zou afspelen het liefst in een bos of aan een vijver of op een bloemenweide in een dorp dat ik niet ken maar dat de Romeinen kenden, Velzeke bijvoorbeeld.

Ik was er, zag wel waar ze huisden en hoe ze gebruik hebben gemaakt van de prachtige glooiing in het  landschap – ze moeten lang gezocht hebben – en nu hoe onhandig de huizen er staan omheen een van de oudste kerken van Vlaanderen, toegewijd aan de Heilige Sint-Martinus.

Wendy, de buurvrouw* vergastte me op een foto van de heilige, als halfverheven beeldje de moeite waard, des te meer omdat er ook een dergelijk -bijna identiek - beeldje hangt naast het voorportaal van de kerk in mijn geboortedorp, Oordegem.

De foto is niet het verhaal dat ik zocht maar dan toch het begin ervan.

*Ik had haar en haar gezin, indachtig zijnde de hulp die ze waren, uitgenodigd op een lunch in ‘de Vink’ die middag.

23-08-2023, 07:56 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is maar dat elke morgen een opstaan is uit de overhangende wolk van nacht, om in de schemer de dingen te zien en te weten dat je lichaam dat moeilijk om dragen wordt terug levend is, en levend zijnde, je bewijzen moet dat ook je geest terug is opgestaan.

Het is maar dat je dankbaar bent dat je dat schrijven kunt.

Het is maar dat je ànders denken gaat, daarom niet wijzer, maar met een grotere schuchterheid je je woorden zoeken zult, omdat je weet dat het ernst geworden is en je de dingen anders moet gaan zien, minder de noodzaak iets te moeten doen, meer de vreugde het te mogen, het nog te kunnen doen.

Het is maar dat het is alsof het schuiven van de dagen, de weken, de maanden, de seizoenen zelfs, geen schuiven is maar dag en nacht elkaar opvolgend lang gerekt zonder enig onderscheid, de dag er zijnde voor het schrijven van wat is, de nacht om weg te zinken in de vergetelheid van het ‘erzijn’.

Het is maar dat dit al zó is maar dat je het pas nu hebt opgemerkt, al lijkt het er niet op.

Het is maar dat je gelezen wordt door vrienden met een rijke kennis van boeken die je helpen willen om aan te vullen wat er al geschreven staat; je hen dankbaar bent.

Het is maar dat je dit schrijft opdat geweten zou dat je, ondanks al de onvolmaaktheden die je eigen zijn, je jezelf hebt ‘afgeschilderd’ opdat geweten zou hoe je er staat.

Het is maar dat je niet wijken wilt en dat je hoopt dat men je hierbij tegemoet zal komen en men  je blijven lezen zal.

Het is maar dat vandaag voor jou de dag zich nog openen moet, dat het amper morgen is, dat je de voormiddag nog hebt, de middag en de namiddag, de dag misschien verheldering zal zijn, vooral dan naar de avond toe en deze verheldering zich sluiten zal op je nacht.

Het is maar dat uit al deze ‘maren’ de idee is opgestaan dat het je ‘optreden’ naar best vermogen amper voldoende is; dat je trachten moet het bestaande steeds  te overstijgen, anders ingekleurd, voorgesteld en voller uitgediept. Maar dit heel moeilijk te bereiken valt, wat je wel weet.

Het is maar dat het woord je meester is, dat je dag erop is ingesteld.

22-08-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

We zien het schrijven als een gevolg van onze integratie, ons gegrepen zijn in het krachtenveld van het creatieve. We kunnen dus alle kanten op, én waarheen we geleid worden, én waar we wél overwogen heen willen. Het ene is van een gewaagde speelsheid zoals gisteren, het andere is een bouwwerk van gedachten in alle ernst opgetrokken. In beide gevallen zijn het de omstandigheden die beslissen over de keuze die gedaan wordt. Ben ikzelf het niet, ik zou dus kunnen stellen dat het het licht is dat de richting aangeef en dat ik maar te volgen heb en vooral me niet te verzetten.

En zoals het handteken van het licht in het oosten elke dag verschillend is zo ben ik ook verschillend van wie ik was de vorige dag, in elk geval zo wil ik tevoorschijn komen in het spoor dat ik achterlaat.

In mijn oude dagen tracht ik er zoveel mogelijk van doordrongen te zijn dat ik deel ben van het kosmisch gebeuren. Dat er krachten/golfbewegingen zijn die uitgaan van de wereld om me heen: de maan, de planeten, de sterren. Ik hoef er geen rekening mee te houden want ik heb er geen macht over. Er gebeurt wat gebeurt en ik heb er geen verhaal tegen, ik onderga het en tezelfdertijd profiteer ik ervan, vooral dan als ik aan het schrijven sla, dan voel ik de bewegingen soms als ik uitkom waar ik nooit had gedacht uit te komen en er iets overblijft waaraan ik nog niet gedacht had.

Zeker is, ik fungeer in functie van mijn integratie in het kosmische of in functie van de gedachtewereld waarin ik ‘rondloop’, het is vandaaruit dat alles ontstaat, ikzelf ben dus maar een instrument van deze wereld die schrijft wat hem wordt ingegeven om te schrijven.

Er is dus niets van wie ik ben, maar alles van de wereld waarin mijn geest zich beweegt.

Zo besta ik, bestaan mijn geschriften.

21-08-2023, 04:39 geschreven door Ugo d'Oorde