Ik geraak maar niet weg uit een spiritualiteit die geen grenzen kent of wil kennen. Elke dag, sedert ik herbegonnen ben, kom ik in een identieke stroom terecht en word ik meegesleurd in een vortex van woorden die niet te bedwingen, niet te bedaren zijn. Hoe dit gekomen is en waarom dit aansleept kan een voorteken zijn, maar ik ga er niet verder op in, er kome wat komen moet. 

Zo is het ook met wat ik schrijf. En vanmorgen is het de regen tegen het raam, goed voor het land, denk ik dan, goed voor de vijver en de tuin, goed voor de inspiratie. Dit laatste wat nog af te wachten is, maar als er weinig gebeurt in je dagen moet je iets doen gebeuren, iets dat er nog niet is en er normaliter niet komen zal. Dit is wat me elke dag te wachten staat  en een blog, zoals deze van gisteren vergt soms een ganse dag alvorens tot een besluit te komen, en dan nog was ik niet tevreden.

Ik zocht in de ‘kortere’ versie (750 pag.) van ‘The Golden Bough’ van de antropoloog Sir James Frazer[1], of hij iets te vertellen had over de ceremonie van het dopen, maar hij had niets erover. Was mijn gissing verkeerd, zal het dan toch een vondst geweest zijn van de vroege Kerk, en grijpt het ceremoniaal van het dopen niet terug naar een traditie die bestond, ver in de tijd, bij andere volkeren? Van waar kwam die Johannes de doper die we kennen uit de Geschriften?

Maar als ik vandaag verder over het doopsel schrijf dan is het omdat er een kind is, een kleine J., die me heel nauw aan het hart ligt, die niet werd gedoopt en bijna drie jaar is. Als ik haar zie is ze springlevend, is ze een en al tederheid en neemt ze me volledig in beslag, maar als ze weg is van mij en ik denk aan haar, dan is er iets dat ik niet uit mij kan bannen, het feit dat ze (nog) niet gedoopt is Het raakt absoluut niet mijn gevoelens voor haar, integendeel, maar ik vind het jammer, heel jammer. Het is als een onzichtbaar iets, een vlek op haar die er is, die enkel kan worden weggespoeld door water, door de handelingen en de woorden van een priester, in de kerk.

Ik word oud, ik groei weg in de tijd, en hoe verder ik weggroei hoe dichter ik kom tot de jaren van mijn jeugd, van mijn kind zijn. Door het doopsel onderging ik een facelift, werd ik iemand anders, iemand die ik niet zou geweest zijn, denk ik, indien ik het doopsel niet had gekend. Is dit nu literatuur die ik bedrijf, is het louter inbeelding of, is het ernst wat ik hier verwoord?

Neen, het is ernst. Het gevoel tegenover een niet gedoopt kind, hoe licht ook, ken ik, voel ik, weet ik, hoe gek, hoe onredelijk het ook moge zijn.

Ik voel dit, telkens ik in contact ben met iemand - en dit gebeurde nog niet zo lang geleden - die de Bijbel niet kent, die nooit in een kerk is binnen geweest, die niets af weet van God noch van zijn gebod. Zo ben ik nu eenmaal ingesteld, niets ervan blijkt uit mijn handelingen, mijn gedragingen, mijn aandacht en gevoelens voor hem, ik aanvaard hem zoals hij is, maar in mij is er iets dat schort, iets dat me raakt, dat me overtreft. Het is sterker dan mezelf.

Ik weet, als ik het heb tegenover een vriend, een kennis, dan heb ik het duizendmaal meer voor een kind dat me enorm lief is, dat me nog liever is precies omwille van haar niet gedoopt zijn.

Hoe we soms zijn ingesteld, op wat anderen zien als futiliteiten, als waanbeelden. Hoe we werden gevormd, hoe we zijn opgegroeid in tradities en overeenkomsten en hoe deze aan het woekeren blijven diep in ons. Soms zelfs overvalt me het heimwee naar de zondagsmis. Niet zo zeer naar het plechtige ervan, maar naar de sfeer ervan, de sfeer van het zondag-zijn, ogenblikken van het ingekeerd-zijn. 

Ogenblikken, noem ze, van het ‘zijn in gebed’.

28-04-2019, 06:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben te streng geweest in de laatste twee regels van mijn gedicht van gisteren. Ik wil wat ik erin zeg, even verklaren en enigszins afzwakken. Er zijn natuurlijk wel heel wat zinnige dingen in dit leven, elk ogenblik ervan heeft meestal een deel aan zinnigheid, maar wat ik bedoelde is dat uiteindelijk het enige dat telt het, het ‘weten’ is dat het deeltje geest dat we houden en dat ons groot maakt als mens niet, zoals het lichaam, vergaan zal. De twee laatste zinnen moeten dus gelezen worden: ‘dit te weten /  is het enige dat diep zinnig is / hier in dit leven.’.

Het is omheen deze gedachte dat het gedicht komende uit Genesis werd opgebouwd, Genesis waarvan de tekst - ik meen te mogen schrijven - zonder twijfel, vertrekt van uit de religieuze geaardheid van de Egyptenaren, die geloofden dat er op een of andere wijze, voor hen een vorm van eeuwigheid bestond.

Stel ik me dan de vraag van waar de Egyptenaren dit geloof hielden, dan is mijn enig antwoord hierop dat het voor hen, ergens in de oneindigheid van de sterren, ergens in het verre verleden, opgetekend stond, of simpelweg, dat hun voorvaderen en de voorvaderen van hen, het wisten. Het was hen dus ingeboren. En alles wat hiermede verband hield was waardevol, was respectvol, was te bewaren.

Het doopsel is een van die vele waarden in het westen. Gesteld werd dat door het doopsel de kinderen een vorm van initiatie ondergingen en dat de bevloeiing van het hoofd met water er het teken van was. Op deze wijze werd het kind ingeleid in zijn geestelijk erfgoed, werd het binnengeleid in wat achter de dingen is, in wat is van het hart van de dingen.

In feite heeft het absoluut niets te maken met het binnen brengen in de regels van de Kerk, met de opname in een gemeenschap van gelovigen. Het doopsel is heel wat meer, het is een zuivering, een wegwassen van al wat ons nog rest als bolster. Het is als een vernieuwing, een betreden van het echte leven, dat van de geest.

Vandaag  gebeurt het meer en meer dat de kinderen niet meer gedoopt worden, we laten het zo, het heeft geen nut, het brengt niets in meer. En, als ik het zie als een ramp, ben ik dan verkeerd, is het toch maar een ritus uit vervlogen tijden? Het kan, en wellicht uiterlijk, is het niet veel meer. Maar werd het niet overgenomen, zoals zovele andere zaken  door de Kerk werden overgenomen van de volkeren ver voor hen? Is het een zuiver christelijke bedoening?

Zelfs al hebben we niets meer gemeen met de ritus en de dogma’s van de Kerk, het is een vast begrip van wat we onze westerse beschaving noemen, een traditie die in stand moet worden gehouden, en het gebouw van de kerk is en blijft hiervoor de beste plaats, ook omdat ze kosmisch werd ingewijd.  

Echter, ik ben me er ten volle van bewust dat wat ik hier verkondig, dwaasheid is voor de wereld van nu, dat het voor die wereld overbeschaving is, die we voortaan mijden moeten, vergeten moeten, uitroeien moeten tot in de wortel ervan.

Het zij zo. Maar dan rest er ons niets meer dat ons bindt aan wat van vroeger was, wat van onze voorvaderen was, van wat tot in onze genen, dan toch die van mij en van velen met mij,  doorgedrongen was.

De oude gewaden, de oude waarden worden afgelegd, definitief. Het is een totaal andere samenleving die aan het opkomen is. Het is een verarming, want alleen het geesteloze wordt overgehouden. Hoe we hieruit te voorschijn gaan komen, weet ik niet.

Bedroevend is het in elk geval.

27-04-2019, 00:20 geschreven door Ugo d'Oorde  

Bijna altijd zit er in mijn werk een wereld  verscholen van het nieuwe, het totaal vreemde: de New Physics. De reden waarom ik telkens verdwaal in wat ik meen te zijn het esoterische, het binnenste van de materie en van de dingen. Ik ken geen schrijver die me hierin gevolgd is of me hierin is voorafgegaan, maar ik kan me schromelijk vergissen want ik ben een leek wat de huidige literatuur betreft.

Het is een stap in het ongerijmde die ik zet, het ongerijmde van een wereld waar enkel de geest het voor het zeggen heeft, in elk geval meer dan het oog. Ik wil namelijk het binnenste kennen van al wat is, ongeacht het buitenste ervan en heel wat zijn er die hier niet het minste oog voor hebben.

Heb ik het bij het rechte eind of dreig ik erin te vergaan, te verdrinken? Wat ook, ik kan me er niet meer van bevrijden, ik zit in mijn hoofd/mijn gedachten gewrongen met de wereld van atoom en elektron, de wereld die deze is van Richard Feynman als hij schrijft over wat de kern, the nucleus, samenhoudt en over wat is als deze kern eschoten wordt: ‘It soon became clear that the number of particles in the world was open-ended, and depended on the amount of energy used to break apart the nucleus. There are over four hundred such particles at present. We can’t accept four hundred particles. That’s too complcated’[1].

Ik kan het beeld ervan niet meer uit mij verwijderen. Het is een ziekte geworden waarvan ik nimmer nog genezen zal.

Ik stuurde gisteren een gedicht aan een goede vriend over vers 3, 19 van Genesis. Een gedicht dat ik nooit zou geschreven hebben ware ik atom-minded geweest, niet beïnvloed geweest door de nieuwe fysica. Hij antwoordde me, en ik begrijp hem ten volle, dat hij tijd nodig had om, mijn theorie over wat er is na de dood, te begrijpen. Ik dacht nochtans  heel duidelijk te zijn geweest in mijn woorden. Zo, eens te meer gaf ik me er rekenschap van dat ik, wat ik ook bedenk terechtkom in een wereld die ’nog’ niet bewandeld wordt. Nog niet begrepen wordt. En ik heb dus de tekst van het gedicht nogmaals herschreven.

Misschien is het precies om deze ingewikkeldheid, is het precies omwille van die vreemde wereld die ik aankleef dat ik gelezen wordt, wie zegt het me? Maar ‘right or wrong, my country’, las ik eens en ik kan dit enkel beamen. Ik schrijf zoals ik schijf en wat ik schrijf. Ik ben in die wereld - gesukkeld? - binnengegaan om hem nooit meer te verlaten. Ik sla geen mea culpa, ik ben wie ik ben, gedoemd het te zijn. Het irreële is voor mij ‘de’ binnen-realiteit, ik kan er niet meer los van, het is - heb ik al dikwijls gezegd en geschreven - het is voor mij, de nieuwe Bijbel en de geschriften die hieruit  zijn voort gevloeid, zijn die van mij. Parafraserend de uitroep van Francis Jammes die Maurice Gilliams vooraan in zijn Elias plaatste: Wie, wie zal er houden van mij?

Ik begrijp dat ik onbegrepen word. Ik heb een knop omgedraaid, ik word omgeleid door het secrete dat er is in het ‘iets in beweging brengen  van op afstand’ - mijn vrienden van de vijver die van in hun slaapkamer, van in Spanje zelfs, kijken op de reigers of de aalscholvers in het water,  is er een voorbeeld van - wel, wetende dat als ik me in een dergelijke wereld bevind, dat het die wereld is die ik binnen brengen moet in mijn geschriften. Ontneem me dit niet of ik val stil, ik bekom woordeloos, gedachteloos, een uitgedroogd iemand, een niemand.

Het gedicht gaat hierbij als een tweede blog voor deze dag van 26 april.

26-04-2019, 07:12 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vers 3, 19 uit ‘Genesis’.

Zo zal je nimmer vooraf weten

wat je hand zal schrijven als er de zegen is

van oude Bijbels op de tafel en van stenen

die je raapte in de bergen,

gebeeldhouwd door de regen.

en je in Jobs vergeelde woorden las

dat de adem van de Almachtige was

die ons het leven gaf.

Al zegt ons niets of niemand ook,

of die Almachtige er is,

wij, een immanentie toch,

een particule van het Woord

dat in den beginne was 

en, wat van het Woord hier is,

niet van de aarde is, 

niet van het sterven is.

Een bron van licht het is

een oorsprong die bestemming is,

en wij geweten, dat ons

de eeuwigheid is toegemeten.

Kap dan, zoals je netels kapt,

het stupide vers,

‘je bent uit stof en tot stof keer je terug’,

uit Genesis weg, voldoende is geweten

dat het lichaam sterven zal,

ook, terwijl gelezen moet,

(zo leerden ons Nothomb en Fabre d'Olivet):,

‘je bent uit geest en tot geest keer je terug.’

Het enige wat  zinnig is,

hier in dit leven is.

26-04-2019, 07:10 geschreven door Ugo d'Oorde  

.

Er zijn dagen die breed openzwaaien in gevleugeld proza, er zijn er andere die geen punt vinden om op te steunen; vandaag is het zo een dag. Je wordt er wel niet wanhopig van, het volstaat er kalm bij te blijven en af te wachten wat er komen gaat, welke deur zich  openen zal om binnen te gaan en te hopen niet te zullen verdwalen in het landschap. Want dit is het bijzondere ervan, je hebt de wegen die je neemt zelf te trekken op de kaart, ‘Google Earth’ helpt je niet je bent geconfronteerd met het nog onbekende dat nu bekend moet worden.

Het enige van de morgen was de tanende maan, waar je ze niet verwachtte. Een teken dacht je waar je, je aan vasthechten kon om toch maar van de aarde te zijn en minder van de luchten er boven[KLM1] . De aarde die je voedingsbodem is en altijd is geweest, maar, en dit is typerend voor jou, je hebt gedacht dat er, naast de zichtbare er tevens een onzichtbare was die je ook bezoeken kon en waaraan je , often, very often , de voorrang gaf. Een kwestie van originaliteit die je je permitteerde van tijd tot tijd.

En het is het originele in jou dat je verwijderd houdt van de rest. Het is in het originele dat je je uitleven kunt, zelfs en vooral, zoals je hierboven verklaarde, als je geen punt hebt om op te steunen, want pas dan kun je dingen vinden op je zoektocht. En het hoeft dan niet of ze staan blijven of niet, ze zijn er geweest de tijd van er te zijn, de tijd van te worden opgemerkt, en dit is voldoende.

Wat van de aarde is: de vier dichtbundels van gisteren, is een belangrijke vingerwijzing voor jou. Als je die bundels legt naast de gedichten die jij geschreven hebt dan weet je, dat je amper met de toppen van de tenen de aarde hebt geraakt. Wat ontoereikend is in deze tijden opdat je, je met hen zou kunnen meten,

Het feit is dat je bij het ouder worden tezelfdertijd uit de tijd die is, bent weg gegroeid en dat je dit pas nu, na verloop van tijd bewust wordt. Zo, voor wat op het ogenblik van de aarde is, ben je van geen tel meer. Je hebt je momenten gehad, heb je ze gebruikt des te beter, heb je ze niet gebruikt, tant pis. Yourcenar wist het heel goed, ze sprak over de tijd als ‘ce grand sculpteur’, en dan bedoelde ze de tijd als beeldhouwer van het landschap van de geest.

Ze heeft het natuurlijk bij het rechte eind als ze dit zo ziet, maar dit betekent ook dat de tijd niet stil staat, dat hij als beeldhouwer blijft werken, zich voortdurend blijft wijzigen en dat, wat nu wordt aangeprezen ook, ooit zijn beste tijd zal gekend hebben.

Hoe dit gebeuren zich zal voordoen valt nog niet te voorzien. Het zicht op de aarde wijzigt zich, ook de middelen om wat is van de aarde bloot te leggen zitten in de maalstroom van de tijd. Een poging doen om de gap die je scheidt te overbruggen zal onvoldoende zijn, je moet verder kijken, je hebt nieuwe pijlers nodig voor de brug aan de overkant die van het komende is. Het is daar dat de gap zich sluiten zal, overwonnen wordt.

Dan ook is de tijd meer een hoop dat een vrees.

25-04-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

.

Als ik zeg dat wat ik schrijf, een effect is van het Woord in mij, hoe kan ik  dan vertellen over de simpele dingen van het leven, als die dingen ook, niet van het Woord zouden zijn? Belangrijk is dus niet zo zeer wat ik schrijf en hoe, maar wel het feit dat ik schrijf en het blijf doen. Belangrijk is dat ik het Woord gebruik en aanwend, dat ik het niet naast mij laat liggen.

Dit is dan mijn betrachten, dit is mijn adem, dit heb je te aanvaarden of te verwerpen.

Ik ken, in de bergen van de Valais, ik ken er, vertrekkende van uit Grimentz, gekomen aan de voet van de Moirygletsjer - die thans absoluut niet meer is wat hij was - een plaats op de alpenweide met vroeg in de zomer een oneindige variëteit van bloemen en planten, wellicht ook een even grote variëteit van kevers en spinnen. Wel, je beeld je niet in hoe goed ik me voelde als ik er was. Zelfs, hoe goed, nu ik me inbeeld er te zijn in het grote licht dat van de bergen is.

Ik ken tal van plaatsen waar ik in gedachten heen kan - al was het maar het eiland Iona op de westkust van Schotland - maar die ‘tuin’ daar, ‘ce jardin-là’ is uitzonderlijk voor mij. Ook, ik weet het, uitzonderlijk voor de kinderen, de kleinkinderen en voorzeker ook voor de achterkleinkinderen als ze deze zullen leren kennen. Het is, bij uitstek, zo zie ik het thans, de plaats, zeer toegankelijk, waar de Natuur in alle vormen en kleuren, in alle tekens van leven aan het werk is.

Als ik die plaats terug roep, waar haal ik die, waar ligt die opgeslagen, binnen in mij, omheen mij? Of, is er in mij een  mechanisme aanwezig dat me toelaat me terug te plaatsen in wat me nog overblijft van mijn verleden? Het moet ergens zijn, ergens in de minimaalste deeltjes van dit bestaan dat ik meen van mij te zijn maar dat even goed van het Universum kan zijn, ik, een deel ervan.

Zo goochelen we met wat ons overstijgt, zo beelden we ons in wat er is van de dingen, wat er is van het leven en van het herinneren, met de gevolgen hieraan verbonden, de gevoelens die opgewekt worden en ons beroeren in ons ‘Dasein’.

Ik heb een vriend, een groot wandelaar en een grote geest, die het ganse landschap van zijn streek in zijn gedachten heeft, en zoals ik hem ken, ook een deel van de landschappen van Ierland en van andere plaatsen, wie weet welke? Dit alles gedrenkt in woorden die druipen van de literatuur die waard is poëzie genoemd te worden. We weten het, want hij schrijft het uit, en in zijn woorden vangen we de echo op, van de echo die voor hem de wandeling was. Dit is het eeuwige dat er is en er dus altijd zijn zal, het wonder dat van de  Geest is, waarvan we, zegt de Bhagavad Gita, een deeltje ontleend hebben. Zo leven we, zo leven er velen, doordrongen én van wat ze onder ogen krijgen, én van de betekenis, de diepere ondergrond ervan.

Dit is van de oneindigheid die van de geest is, het verwerkingsproces van al wat is, van het zichtbare en het onzichtbare en van de wisselwerking van het ene in het andere. Of de grootheid die van de mens is: het weten en het houden, het zien en het begrijpen. En hier gaat het om, dit is wat de mens is en vermag, al vermag hij ook andere zaken die dan niet van die mens zijn die ik hier beoog, maar van een meer dan afvallige.

Wat ik schrijf en hoe ik schrijf is van de mens van jaren die ik ben. De koele zaken hebben geen vat op mij, zeker niet de zaken die ik lees in de recensies[1] van de dichtbundels die genomineerd werden voor de ‘C. Buddingh-prijs’, zoals wat ik hier schrijf, niet de minste vat zal hebben op de makers van die bundels.

Het is de enige troost die ik er bij heb. 

24-04-2019, 06:58 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als ik nog even - je zult het me wel vergeven - verder ga op mijn elan van gisteren, is er geen grotere zin om een boek te beginnen dan: in den beginne was het Woord.

Deze zin komt van diep in mij als ik zie hoe de kweepeerboom in de tuin op enkele dagen tijd, een roep is geworden, een kreet van lichtroze bloesems, onvermijdelijk, dankzij het Woord dat in den beginne was.

Denken we er aan, nu de vele fruitbomen in bloei staan, dat het een mini-afdruk is van de buitengewoon immense drang die er in den beginne moet geweest zijn - alles gebundeld in een fractie van een ogenblik - opdat uit deze drang een Universum zou ontstaan en blijven ontstaan, want niets erin is niet in beweging, niets erin is af.

We willen het niet meer weten, we denken er niet meer aan, de regelmaat van het in bloesem komen, de gewoonte die het geworden is, heeft ons de gedachte ontnomen dat het her-opbloeien van de natuur, de daad is, de wil is van het Woord. Niet de daad en de wil van het Niets - het Niets is niet - en niet van om het even wat anders,  dan van het Woord. Of, heb je er misschien een andere oorzaak voor?

Alles wat er gebeurt in het leven van de natuur, van de Kosmos, heeft als oorzaak het Woord. Ikzelf, wijzelf zijn van de Kosmos, zijn onmiskenbaar van het Woord en zoals de kweepeerboom zich gedraagt, gedragen wij ons als van het Woord zijnde, als we denken of schrijven, componeren of schilderen of beeldhouwen, of welke geestelijke handeling we ook mogen verrichten. En, het zijn de handelingen eigen aan het Woord die geen of weinig aandacht nog krijgen, nog vernoemd worden als dusdanig. Opgeslorpt als we zijn door de handelingen eigen aan de mens.

Nochtans waren het deze van het Woord die de humus vormden van onze beschaving, het draagvlak waren waarop onze romaanse kerken en gotische kathedralen gebouwd werden Het is deze humus dus, dit draagvlak, dat verloren gegaan is. We hebben er zelden nog oog voor, we hebben schijnbaar,  zelfs de tijd niet meer er oog voor te hebben. We zijn geblaseerd geworden, te egoïstisch opgesteld. We lopen rond met ooglappen zoals de boerenpaarden op de akker. Het bevreemdende van de laatste dagen en tezelfdertijd misschien, ook het hoopgevende, is dat de brand van een van deze kathedralen ons de ogen heeft geopend en we terug schijnen te weten - ik droom maar! - wat ons zo nauw aan het hart ligt, wat we ontbreken.

Nu, wie ben ik om dit voorop te stellen. Zelfs, wie ben ik om het te wagen een onderscheid te maken tussen de handelingen van de mens en deze van de natuur/de Kosmos? Wat bezielt er mij om hier de nadruk op te leggen, of hoe ben ik deze morgen opgestaan om dit te verkondigen?

Vragen die ik niet beantwoorden zal omdat het geen vragen zijn maar vaststellingen die opgeborreld zijn uit het Woord in mij. En ik niet anders kan dan deze, me als gedicteerd, op te nemen en te verspreiden, zoals bloesemblaadjes in de lentewinden die van verre komen, van over de zeeën en de bergen van mijn hart.

Dit is, mijn vrienden, hoe ik ademde vanmorgen.

23-04-2019, 06:37 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik loop hier al een tijdje rond met een zin van Albert Einstein die een vriend - hij is er gelukkig nog om me te lezen - me enkele jaren geleden, toestuurde:

‘L’idée que l’ordre et la précision de l’Univers dans ses aspects innombrables serait le résultat aveugle de l’hasard est aussi peu crédible que si après l’explosion d’une imprimerie tous les caractères retombaient par terre dans l’ordre d’un dictionnaire.’.

Het is met deze zin dat ik, na a fortnight afwezigheid, wou terugkeren naar jullie. Het lot, of is het de tijd, beschikte er anders over, maar ik behoud hem, het wordt nu een zin die nazindert in de echo die er nog moet zijn van de laatste slag van de ‘bourdon’ van Notre-Dame de Paris.

 Het is ook een zin die een standpunt inneemt dat ingaat tegen wat een Jacques Monod[1], vijftig jaar geleden nog schrijven durfde:

‘L’homme sait enfin qu’il est seul dans l’immensité indifférente de l’Univers, d’où il a émergé par hasard. Non plus que son destin, son devoir n’est écrit nulle part. A lui de choisir entre le Royaume et les ténèbres’.

Ik heb een hekel aan mensen/schrijvers en hun vermeende ‘zekerheden’ - l’homme sait enfin - maar, wat mij betreft, er is een ‘maar’. Ik zie onmogelijk in dat het ontstaan van het atoom, het oerbegin van het ontstaan van de mens, hoe dit, zoals het atoom gestructureerd is, een toeval zou kunnen zijn, gezien een toeval altijd het gevolg is van oorzakelijkheden, en er in het punt dat de tijd is gestart, de Big Bang, er geen oorzakelijkheden voorhanden waren.

Ik geloof dus niet dat Monod het beeld, de structuur van het atoom en het ontstaan van die structuur, voor ogen had, als hij zijn zin heeft geformuleerd. Want, en dat geloof ik dan met zekerheid, dat het atoom is ontstaan uit deeltjes, mini-particules, die hoogstens enkel deeltjes spirit kunnen/moeten geweest zijn en dan situeert het toeval-punt zich op die plaats en nergens anders. Dan kan er van toeval geen sprake zijn, kan er nooit meer van toeval, van ‘le hazard’ van Monod, nog sprake zijn.

Dit is dan mijn zekerheid die ik verkondig - zelfs al beweer ik dat er geen zekerheden zijn - dan zie ik dit dan toch als de enige zekerheid die er ooit is geweest : de materie ontstaan uit de geest, of, wat veel poëtischer is : In den beginne was er het Woord, was er Tao.

Een - boude misschien - stellingname, die ik stel tegenover deze van Jacques Monod. Een stellingname die ik koester, die uitgestald ligt over al wat ik ooit geschreven heb en nog schrijven zal. Ik zie absoluut niet in, welke andere stellingname ooit die van mij zou kunnen aan het wankelen brengen.

Het is met deze en geen andere dat ik verder ga.

22-04-2019, 06:45 geschreven door Ugo d'Oorde