Als ik herinner aan wat de Ecclesiasticus van mijn vorige blog wist te vertellen dan moet hieruit blijken dat alles reeds gezegd of geschreven is en dat, wat ik elke dag inbreng als blog, slechts een herhaling is in andere woorden en met andere accenten, van wat veelvuldig opgeslagen ligt in de bibliotheken van de wereld, ook in de Bibliotheca do Convento van Mafra, waarover we na een bezoek – José Saramago  schreef een roman over het ontstaan en de bouw ervan – een gedicht hebben geschreven en waarbij ook Karl Popper even in onze gedachten binnen kwam:

Je weet nimmer wat je weet,

zoals je nimmer wat je niet weet, weet.

Want wat je weet is onvolledig

en wat je nog niet vernam is toch

niet al wat er te vernemen is.

Zelfs de veertigduizend boeken

in de bibliotheca do Convento de Mafra,

in het Palâcio nacional

bergen al het weten niet.

En evenmin de duizendmaal

veertigduizend boeken

in alle bibliotheken van de wereld niet.

Want, zo wist ons Popper te verklaren,

kennis toegevoegd

stelt telkens nieuwe vragen.

Zo is ons meegegeven,

als in onze genen ingeprent

dat we blijvend zoeken zullen

om te achterhalen

wat niet met woorden is te verhalen.

Misschien, maar zeker is het niet

kan kennis een begin van wijsheid wezen

en wijsheid onze zekerheid,

dit pas weten we als het te laat zal zijn,

zodat we blijvend nu riskeren

in de boeken te verdwalen

die mettertijd, zoals ook wij,

eens zullen verschralen.

Boeken drogen uit, boeken vergelen en wat erin met zorg en overleg werd opgetekend, bij kaarslicht in de kloostercellen of op zolderkamers onder de lamp gezeten, of buiten onder de bomen, is een voortzetting, is een verduidelijking, is een aanvulling van al wat er aan voorafging; is het beeld van de creërende geest in de mens.

De geest die onze enige rijkdom is, zonder dewelke een armtierig leven ons beschoren ware: een woning zonder haard, zonder inhoud, zonder al het geschrevene, voortvloeiend uit de eerste ademstoot van de geest.

21-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Aldus wat beelden, door Job of wie hij ook was, uit zijn boek, een roman gelijk, geschreven bijna drie duizend jaar geleden, vertaald en hervertaald, gedrukt en hergedrukt, tot bij ons gekomen en gelezen met ontzag, om versregels eruit verder uit te dragen en te koppelen aan de zaden in de winterwouden die kiemen zullen zoals de woorden die van Saint-John Perse waren.

Al wat we schrijven, komt aldus van uit vroegere tijden, heeft een oorsprong en een oorzaak die buiten ons ligt. We dragen een cultuur die zijn wortels en zijn voedingsbodem heeft in wat anderen, ver voor ons, hebben doorgegeven, geroerd als ze waren door het primum mobile, die allereerste ademstoot die ze binnendringen wilden, die ze omhelzen wilden, uitklaren wilden omdat ze wisten, niet alleen het gevolg ervan te zijn maar ook deel ervan.

Wat door hen omschreven werd in bewoordingen die we nu trachten aan te vullen met nieuwe gegevens, nieuwe standpunten, al vrezen we dat, zoals de Ecclesiasticus het waagt te schrijven, en Ernest Renan[1] het te vertalen wist dat:

Ce qui a été c’est ce qui sera; ce qui est arrivé, arriva encore. Rien de nouveau sous le soleil. Quand on vous dit de quelque chose : venez voir c’est du neuf, n’en croyez rien ; la chose dont il s’agit a déjà existée dans les siècles qui nous ont précédés.

20-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

 Zo, gehecht én aan die ene versregel van Saint-John Perse die ontstond, zoals hij schrijft:

à l’angle peut-être d’un Jardin Public, ou bien aux grilles effilées d’or de quelque chancellerie,

én geprangd door Elihoe (van vers 32, 19 uit het Boek van Job), die maar al te lang had moeten wachten om het woord te krijgen: nu opgetekend in enkele schamele versregels:

In de humus van de winterwouden

wachten vele zaden

op de juiste sterrenstand

om te gaan kiemen

waar ze neder vielen,.

En gistend in het landschap

van ons bezinnen

dreigen vele zinnen

lijk te jonge wijnen

nieuwe zakken te doen scheuren,

wij bezeten neer te schrijven

wat in ons klaar ligt

om te  kiemen, omdat we al

veel verder staan

dan halverwege

en uit het donkere woud getreden

nog wat respijt gekregen,

alvorens, zoals Dante,

de heuvel op te gaan.

Een loutering van woorden

her en der gehaald,

een klonter kosmos uit de lucht

vertaald

en zo wat poëzie verhaald,

een pogen om

zoals de boom zijn zaad
het woord te zaaien

opdat zwellen zou,

is het niet nu,

later dan misschien.

19-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vooraf:

Tien jaar geleden schreef ik enkele pagina’s poëtisch proza, die ik koester, zoals Saramago de woorden koesterde die hij geschreven had. Ze waren en zijn nog van het beste dat ik ooit geschreven heb. Ik heb deze herwerkt en herschreven en wil deze woorden nu een nieuw leven laten beginnen in wat nog rest van de maand juli, onder de hoofding ‘Gotiek’ en ik zegde reeds in een voorgaande blog welke inhoud ik wenste te geven aan het woord Gotiek.

Alles begint bij  het Hooglied van Solomon, wij lezen er:

Hoe mooi ben je mijn lief,

hoe bevallig en bekoorlijk,

je gestalte is zo slank als een palm

en ik dacht bij mezelf,

ik klim in die palm en pluk zijn dadels,

laat je borsten zijn voor mij

als de druiven van de wijnstok,

de geur van je adem als de geur van ambrozijn

en de kussen van je mond

bedwelmend zijn als zoete wijn.

Of, in woorden opgeroepen het spiegelbeeld van ons beminnen, schuilend in de oerelementen van ons mens-zijn, soms openbarstend in duizend maal duizend cellen die zovele splinters zijn  van het grote krachtige leven in ons en drager zijn van de essentie van de vele geslachten waaruit we zijn opgestaan: de eigenheid van de ouders geënt op de eigenheid van onze voorouders, en dit teruggaande tot het begin der tijden.

Een eigenheid die natrilt in het bloed bij het ontwaken, als het eerste licht binnenvalt in de kamer en de vroege geluiden van de straat of van de wind in de bomen, of van de vogels in de hagen of van de regen tegen het raam ons verrassen met de vraag:

                      ‘wat is er van de geest in de mens?’

En op andere dagen, het is zomer, je bent in de tuin en je schrijft, de tafel bezaaid met zaadjes, vrij gekomen uit de dennen boven je, die cirkelend naar beneden dwarrelen op je hoofd, op je blad. En onvermijdelijk dit vers van Saint-John Perse:

Les graines flottantes s’ensevelissent au lieu même de leur atterrissage, il en naîtront des arbres pour l’ébénisterie.

Een versregel die aan de basis ligt van een gedicht ; die ons vertelt over het wonder dat de natuur is: de kiemkracht aanwezig in het zaad waaruit een plant ontstaat, een duim hoog eerst die, zo zegt Rupert Sheldrake toch, de golven om zich heen aftast om te weten hoe verder te groeien, een boom zal worden, bloeien zal en zaad zal uitstrooien, zijn eeuwigheid, over de wereld, die als boom zal uitverkoren worden en waaruit door een vaardige hand en een creatieve geest een meubel zal gesneden worden die de tijd trotseren zal.

En dit beeld gebruikend als metafoor, is uit de kiemende geest van ons, in navolging van de kreet van Elihoe uit het boek van Job, een gedicht ontstaan.

Wordt vervolgd.

18-07-2013, 00:22 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het stramien van mijn gedachten dat overheerst als ik  - los van de wereld - neerzit om mijn blog te schrijven:

Omdat omheen en doorheen de zichtbare wereld, de onzichtbare wereld zich wentelt en keert;

omdat gedachten aandringen om te worden neergeschreven en aldus bewaard te blijven voor (lang) erna, hopende, hopende - met de zekerheid van Ovidius - dat die gedachten een voedingsbodem zullen zijn;

omdat nog zoveel te lezen is, te begrijpen, te verwerken is; 

omdat de geest in ons, ons wakker houdt en hij zich aldus verdiepen en vernieuwen kan; 

omdat het grote mysterie van het bestaan oneindig veel facetten vertoont en de lichtinval op bepaalde ogenblikken ervan, in goede momenten ons soms overhoop haalt; 

omdat we denken dat de Grote Levende, onopgemerkt, onverklaarbaar, onvoorstelbaar, ontegensprekelijk, negenennegentig maal Niet is wie of wat we denken dat Hij is; 

om al deze redenen, en de redenen die hierbij niet werden aangehaald, deze, ‘mijn gotische blogs’; gotisch omdat gotiek verwijst naar de geest in de mens, verwijst naar het metafysische, naar het transcendente, naar het hoopgevend lichtende. 

17-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een manuscript liggen hebben in de schuif, is in Frankrijk een doodgewone zaak als ik lees in Le Monde van 12 juli dat er heel wat Fransen zijn die schrijven et que 17% d’entre eux auraient un manuscrit dans leurs tiroirs. Dit volgens een sondage van de IFOP (Institut Français d’Opinion publique).

Zo ik weet nu dat ik niet alleen sta, dat ik een van de velen ben die schrijft of het nu dagboek is of blog of manuscript, of de drie samen, schrijven is de boodschap om ‘levend’ te blijven. 

Ik bewaar het artikel van Rafaële Rivais die het voorbeeld aanhaalt van schrijvers die hun werken gepubliceerd krijgen onder een elektronische vorm. IK zou ook zo iets kunnen in gang zetten, maar het afwerken van een manuscript is goed als men in een toestand verkeert dat men een halve dag kan stil zitten voor zijn klavier, wat op mijn ouderdom, in tijd, zeer beperkt blijkt. 

Maar de droom, mijn manuscript af te werken, blijft me bezoeken in de dag en houdt me bezig. De droom die me bezoekt in de nacht is van een andere orde en komt onaangekondigd.

Ondertussen, schuiven de dagen voorbij, is de zomer zich aan het ledigen en krimpen de dagen. Ik vrees vandaag de zoveelste herfst die nader komt, al is er nog een zekere ruimte, ik weet bij ondervinding hoe vlug deze ruimte opgevuld zal worden. Ik zal die goed moeten gebruiken want de 'herfsten' die ik nog verwachten mag worden raar.

16-07-2013, 04:54 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben gaan opzoeken wat ik jaren geleden schreef over de achtste symfonie van Gustave Mahler, ‘de Symfonie van de Duizenden’.

Eens de idee ontstaan bij Mahler en de idee groeiende, hoe wordt deze uitgewerkt in tekens die klanken zijn. Componerend noot na noot, instrument op instrument ingespeeld, maar in welke geestestoestand was hij, toen alle elementen van de compositie in elkaar werden geschoven, gemengd, gebogen tot één grote, wondere osmose.

En daarna eens alles opgetekend, hoe waagt de dirigent het, deze tekens die ontstonden daar waar Mahler deze is gaan halen – gepuurd uit de Kosmos - te interpreteren en om te zetten in ritme en klanken, alsof hij de maker ervan was.

Een onvoorstelbare ademtocht van stemmen en van instrumenten, uitgestrooid met volle hand over de hoofden en gedragen door de betekenis die we geven aan de woorden van hij die zich ‘bekeerde’.

Geloven, geloven in wie of wat: de Maagd die Moeder werd of de Moeder die Maagd geworden is, of woorden die reiken tot de goden in een niet te bereiken hemel. Beweging van klanken komende uit een oerwoud van bomen, massaal, overdonderend tot in de engte van de huiskamer doorgedrongen. 

Dan de nacht erover, de klanken amper dovend om te blijven hangen, om terug te komen. De klanken van Mahler in de tonen van het eerste licht, komende van uit de oergrond van alle tijden en uitzwermend naar de tijden die nog komen.

Gustave Mahler, de mens die des mensen is en een deeltje God wou zijn en het ook was. Het godsdeeltje in de mens die Mahler was en gebleven is als al het andere vergaan is tot stof, of de onsterfelijkheid die hij met zijn muziek omkranst. 

Ik blader in de ‘Mahler’ uit de componistenreeks[1], en lees wat hij schrijft over zijn 8^ste symfonie aan Willem Mengelberg: 

‘Het is het grootste wat ik tot nu toe heb gemaakt. Stelt u zich voor dat het Universum klanken, trillingen voort gaat brengen. Het zijn geen menselijke stemmen meer maar planeten en zonnen die roteren’. 

Achteraf mag ik ook schrijven dat ik het suizen van de planeten, zich slingerend door de ruimte, geïnspireerd door Mahler, moet gehoord hebben, ik heb aan de oneindigheid van het Universum gedacht, Mahler wellicht ook.

Dit alles maar wat poëzie zijnde in prozavorm.

15-07-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde