Ik ben vooral op me zelf aangewezen. Soms, maar dit is uitzonderlijk, komt er uit een of andere hoek een ruggensteun, zoals vandaag dankzij Katrien Steyaert die in de Standaard der Letteren, de woorden overneemt van Christophe Vekeman, woorden die ik hier maar al te graag citeer omdat ze ook die van mij hadden kunnen zijn:

'Eigenlijk zijn God en de dood voor mij vergelijkbaar: van allebei kun je je moeilijk een voorstelling maken, maar je kunt ze ook niet zomaar wegdenken. Ik zie ze als een glorieus mysterie, iets fascinerends en bijzonder machtigs, in het geval van de dood zelfs machtiger dan het leven...'

Ook voor mij zijn God en de dood in elkaar verstrengeld, kun je niet denken aan het ene zonder er het andere, gewild of ongewild bij te betrekken. Het is een eenheid. Het was het bij de geboorte en het is een eenheid gebleven bij het afscheid nemen. Of we die God nu zien als een aanwezigheid of als de Eeuwigheid waaruit we zijn opgestaan, de twee zijn onherroepelijk verbonden en we moeten het ermee stellen.

Liefst, zegt Carl Jung, er bij leven over nadenken, lang over nadenken, en er zich een beeld over vormen om beide in de ogen te kunnen zien als het ogenblik gekomen is. De dood is geen taboe onderwerp geweest voor mij, zoals het er ook geen was voor Vekeman. Hij, als gelovige - hij leest een Onzevader als hij 's nachts niet kan slapen - heeft een voordeelpositie, God is zijn oorsprong en zijn bestemming, hij keert van waar hij kwam. Voor een niet gelovige liggen de zaken anders, schijnbaar dan toch, alles hangt af van de betekenis die we geven aan het woord God, of zoals wellicht voor velen, aan het woord Niets.

Gemakkelijker, dan toch voor mij, is God zien zoals Spinoza God zag: een totaliteit van het Dasein. Al wat is, al wat we kunnen zien,  als al wat onzichtbaar is, is God en wij, mens, zitten verweven in die totaliteit van het 'erzijn'. Een toestand waaraan niemand ontkomen kan, wat we ook denken of wie we ook zijn, verweven zijn we, niet alleen materieel, maar ook spiritueel. Wel zijn er die het spiritueel karakter van die verwevenheid ontkrachten, maar dit is hun zaak, en of ze er aldus aan ontsnappen is een andere zaak, maar erin verweven zitten we, want materie is de zichtbare vorm van geest.

Zo is de dood maar een overgang, een terugkeer naar wat we waren toen we er nog niet waren, toen we nog aan het wachten waren in de nevelen van de tijd die zich geopend hebben op het ogenblik van onze geboorte en, zich op ons terug sluiten zullen op het allerlaatste ogenblik. Een ogenblik dat Vekeman niet graag zou missen, waarmede hij bedoelt dat hij het graag bewust beleven wou.

Ik denk niet dat dit nog van enige waarde zal zijn voor mij. Ik verwacht dat mijn geest zich versplinteren zal in elektronen en eonen. Wat erna komt, 'sera une chose très intéressante', zo denkt George Steiner, en zo denk ik met hem. 

22-10-2017, 07:20 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het zichtbare van het kleine gebeuren dat van mijn geschriften van de laatste dagen was, is de maatstaf van wat of wie ik ben die hier rondloopt op deze aarde. Beide geplaatst tegenover de oneindigheid van het Oneindige is het verschil tussen ons beide niet zo groot, we zijn er ons ten volle van bewust.

Maar, en hier ligt de kroon van ons mens-zijn: we weten dat er het Eeuwige en het Oneindige is. Zo ook, terwijl de bloesem enkel deelneemt aan het weten dat van de Kosmos is, delen we als mens, in een identieke weten maar, en hierin verschillen we, we weten dat we weten. En dit is onze grootheid, dit maakt dat we een grote stap verder staan, we zien ons zelf bezig, wat ik niet durf denken van de bloesem. Al weet ik het niet met absolute zekerheid, maar ik denk dat alleen wat van de Kosmos is, van de bloesem is, en alleen wat van de Kosmos is, interveniëren kan in het leven ervan.

Wat ons betreft, wij denken dat we, los van het kosmische, zelfstandigheid bezitten, dat we totaal vrij zijn te doen wat we wensen te doen, maar is dit wel zo zeker? Is het ook niet zo dat het de Kosmos is - zijnde het gebeuren in de Kosmos, zijnde de omstandigheden waarin we geboren zijn tot en met de omstandigheden waarin we ons nu bevinden - die ons leven, ons 'zijn' hier op aarde, bepaalt? En als het zo zou zijn, in welke mate zijn we dan verschillend van de bloesems die op een morgen in de herfst zijn opengebloeid?

Boude taal van de filosoof, die zich ziet, zoals hij zich zien moet: als deeltje van het kosmisch gebeuren - een uitloper ervan is de vorming van een nieuw sterrenstelsel in de nevel van Orion, een inloper (!) ervan, de botsing van twee elektronen en wij, er ergens tussenin - is onze, wat we denken vrije wil,  in dit opzicht, onbestaande.

Eigenlijk weten we dat we niets weten, dat we enkel gissen kunnen en ons inbeelden dat we meer dan wat bloesem zijn. Ik geloof het niet, feitelijk zijn we niet méér maar, we 'kunnen' méér zijn, en ik denk dat van ons verwacht wordt dat we méér zijn, omdat we in een bevoorrechte positie zijn: we kunnen zelfstandig denken, we weten van de Oneindigheid en van de Eeuwigheid.

We kunnen, zoals ik hier nu bezig ben, theorieën opbouwen, stellingen in nemen, die hetzij totaal nutteloos, hetzij wereldtergend, hetzij totaal vernieuwend zijn. We kunnen een Nietzsche zijn, een Teilhard de Chardin, een Proust; we kunnen een Bach zijn of een Beethoven, we kunnen een Da Vinci zijn,  een Bruegel, een kathedraalbouwer of een Le Corbusier. We hebben die mogelijkheid, en gezien die mogelijkheid, ingecalculeerd zit in onze genen van het mens-zijn, is het onze plicht deze te gebruiken, de stuwing erin te grijpen, en ons te 'smijten'.

Enkel in de mate dat we ons 'smijten' - het woord is van Kristien Hemmerechts - zijn we verschillend van de bloesems, of het nu deze van de lente zijn of uitzonderlijk deze van de herfst. Hoe we het doen heeft geen belang, als we het maar doen, zoals het ons werd ingegeven het te doen, creatief zoals de natuur het ons zo duidelijk aantoont.

Zien, begrijpen wat we zien, en handelen. Dit is waar ik vandaag, na een lange rit, ben aangekomen. Vraag me niet hoe het gebeurde. Het gebeurde met mij zoals het gebeurde met de bloesems aan de vijver. De vijver die, tussen haakjes, smeekt om nieuw water. 

21-10-2017, 07:19 geschreven door Ugo d'Oorde  

De herfstbloesemhistorie had even goed onopgemerkt kunnen doorgaan, niemand zou het opgemerkt hebben, geen haan die er over zou gekraaid hebben, nu is het (on)heil geschied, het nieuws werd de wereld ingestuurd waar het opgenomen werd samen met de brand in de bossen van Portugal en Spanje, samen met de nederlaag van Anderlecht, samen met wat zich in Catalonië aan het voordoen is. Het verhaal is zelfs al duizend woorden ver kond gemaakt en er hebben er zich al heel wat over gebogen, hebben zich erover  al vragen gesteld.

Maar, in de kleine, uiterst beperkte wereld van mijn blogs, is het welgekomen nieuws. Klein nieuws maar groot van inhoud. En het is dit grote, dit wondere dat zin geeft aan het vermelden ervan. Er gebeurde trouwens niets dat even vermeldenswaardig was in mijn voorbije dagen. En het zal zo blijven de komende dagen, ik zal in het oog houden wat het vervolg zal zijn. Heb al bemerkt dat bloemblaadjes zijn weggevallen, dat twee andere knoppen op het openbarsten staan en ik blijf over met de vraag of er een bevruchting heeft plaats gevonden. Er zijn geen bijen, geen vlinders, geen vliegen meer, dus vrees ik ervoor. Wat er ook van is, ik houd de twee resterende knoppen in het oog en zal er voor zorgen, desnoods met het fijnste penseeltje uit mijn collectie, dat er een kunstmatige bevruchting plaats vindt want, we willen weten hoe het verhaal zich verder ontplooien zal.

Nu, om volledig te zijn, het zou ook kunnen - wonderen zijn de wereld niet uit - dat het voldoende is geweest de aandacht erop te vestigen met wat woorden, opdat de bevruchting zou geschied zijn via deze woorden, hoe eigenaardig dit ook zou blijken, niets verbaast ons nog, zeker niet als het de natuur betreft, zeker niet als de geest er zich mee moeit.

Ondertussen werd ook de foto ervan, verkleind overgenomen in mijn blog van de vorige dag. Ik stel vast dat, én de details van meeldraden en stamper, én de glans van blad en kroonbladeren, verloren zijn gegaan; nochtans was de genomen foto heel authentiek en waardevol. Misschien had ik hem beter achterwege gelaten, ware het beter geweest dat je je als lezer, zelf een beeld erover gevormd had, dit niet alleen op basis van wat ik erover vertelde, maar vooral op basis van het beeld dat je van de appelbloesems in jou als herinnering draagt, voldoende om te weten in detail hoe prachtig het wel is.

Hoe prachtig de natuur wel is als ik de vorige dag een afbeelding zag van  een stinkzwam, en hoe we vergast worden op tal van kleine als grote verbazingen als we maar de gebeurtenissen in de wereld van ons afschudden om te kijken naar het wonderlijke dat ons omgeeft. Je deze stelregel meegeven is een van de redenen waarom ik ben begonnen met deze bloesems van laat oktober, in de late herfst van mijn leven.

Zo zal ik dan toch iets positiefs geschreven hebben.

20-10-2017, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb ik gisteren niet té duidelijk mijn verwondering over het takje appelbloesem laten horen, was het geen normaal verschijnsel te wijten grotendeels aan de, voor het seizoen, te clemente - niet volgens de regels - temperatuur en was het maar normaal dat het takje tot leven zou komen in dergelijke omstandigheden?

Of was er meer aan de hand? Want zeker is het dat, indien het boompje niet 'verkracht' ware geweest en de appelen niet opgegeten, het takje niet gebloeid zou hebben, ook niet indien de appelen met zorg waren geplukt geworden. Dus moet er een verband geweest zijn tussen de te harde aanpak, en de bloei van het takje. En het is hier dan mijn verwondering ontstaan is.

Ik heb een vriend die elke dag zijn wandeling maakt in het bos dat hem vertrouwd is, hij volgt elke beweging in de natuur, ziet hoe het bos uit de winter komt, de lente en de zomer binnengaat en hoe de herfst zich nestelt in de bomen. Ik, moet het stellen met heel wat minder, maar ik bekijk het leven in de natuur rond mij met des te meer aandacht. meer dan ik aandacht schenk aan wat er gebeurt in de wereld, op mijn leeftijd kan ik me dit permitteren.

Is het dan niet normaal dat het bloeiend takje appelaar me bezig houdt alsof het een gebeuren is dat boven al het andere uitsteekt; dat ik er over schrijf, erover uitweid en vooral, tracht te begrijpen hoe het boompje zelf zijn hachelijke toestand heeft beleefd om te reageren zoals het gereageerd heeft.

Nu ik A heb gezegd wil ik ook B vernoemen. Wel ik denk dat het, na zijn overrompeling door de koeien, in een soort verdovende winterslaap geschrokken is; dat het enkele dagen zon heeft nodig gehad om te beseffen dat het was alsof het lente was en dat het terug tot leven, terug tot bloei gekomen is.

Is er dan 'iets' vreemd aan, of is alles vreemd? Niet alleen het 'weten' dat het ogenblik van de bloei daar is en dat het bloeien moet, zoals het elke lente gebeurt; maar ook, te zien/weten dat de krachten voorradig in het tere stammetje om te zorgen voor het rijpen van de appelen, plots gefnuikt in hun opzet, gebruikt konden worden voor een nieuwe bloei.

Maar, wat weet ik over de psychologie van de planten? Hoe kan ik me ooit inleven in hun gedachtenwereld als ze er een zouden hebben? Toch blijft het bevreemde in het leven van de planten een immens vraagteken. Er werd over nagedacht en boeken over geschreven, een ganse wetenschap eruit gefilterd. Een boek over 'la Vie des Plantes' wacht al jaren in zijn rek. Hier, in het geval dat ons bezig houdt, denk ik dat het vreemde van het tot bloei komen, het gevolg is van het verrassingseffect dat het boompje ondergaan heeft, en zijn bloei een soort wraakneming is op het lot. Een mens zou allicht op zelfde wijze reageren.

Eigenlijk is het maar voorbijgaand. Het boompje opkuisen met de zekerheid dat het de winter zal overleven en, alle wonden van nu geheeld, het er zal staan in de lente, bloeiend zoals het voorheen nimmer heeft gebloeid. We doen de proef op de som. En houden je verder, bij leven en welzijn, op de hoogte. 

19-10-2017, 06:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het gebeurde - niet dat het een drama was - dat de bioboer uit de omgeving van de vijver, naar hij verklaarde, vergeten had zijn koeien water te geven, en de dieren, het was een dorstige dag geweest, ruikend een grote plas water dichtbij, uit hun omheining braken en de droge grachten over, hun dorst gelaafd hebben. Hierbij niet alleen de oevers van de vijver hebben doen wijken op een plaats, maar ook, niet tevreden zijnde met het water ook o.m. een jonge appelaar, de takken volle rijpende appels, vermassacreerd hebben en alleen nog de stam ervan, met afgebroken takken achtergelaten.

Dit gebeurde, het dagboek van de vijver is getuige, op zaterdag 2 september ll.

Nu, wat gebeurde kan, behalve de ingezakte oever, niet ongedaan worden gemaakt, zeker het jonge appelboompje niet. Reddeloos verloren werd er gedacht, maar dan toch niet, want één nederige tak die geen appels droeg, was gaaf gebleven, een enkele. En er gebeurde iets onverwachts, iets van een totaal andere aard, de tak kreeg nieuwe botten en, wat eigen is aan de lente, op een nacht, of vroeg in de morgen van 14 oktober zijn de bloemknoppen open gebarsten met een kleine knal, die niemand gehoord heeft, maar de knal was er, en zijn er herfstbloesems in alle glorie opengebloeid, een wonder dat zich maar eens voordoet in a lifetime. Om deze reden de vermelding ervan.

Maar, wat bezielde het verhakkelde, het vernederde appelboompje, wat ging erom in het gekwetste hart ervan, in de ziel ervan? We zullen het wel nooit weten, we kunnen het enkel gissen. Wellicht waren, op het ogenblik van het accident, de sappen al gestabiliseerd, klaar om terug te dalen naar de verste wortels. Wellicht? En is er een reactie gekomen, is er een wil opgestaan, een jeugdige, krachtige wil, een wil van niet versagen en werden alle sappen die nog aanwezig waren opgeladen en alles klaar gemaakt, alsof het lente was, om dat ene takje terug tot bloei te brengen.

Mijn lezer, weet je wel wat het betekent, een bloemknop aanmaken, weet je wel welke kennis, welke inzichten, welke berekeningen, welk groot kunstenaarschap hier aan vooraf gegaan is, opdat uit deze sappen zou ontstaan: de kelkbladeren in de juiste kleur - met dat tikkeltje rood, een druppel bloed - de stamper en de naaldfijne precies getelde meeldraden, voorzien van het nodige stuifmeel, hier ook niet te veel, ook niet te weinig? Heb je er al ooit, in je leven, eens aan gedacht, welk wonder zich  hier heeft afgespeeld, alsof het een liedje van ne cent was?

Heb je er ooit al eens aan gedacht, ooit eens?

Wel schrijver dezes heeft er aan gedacht, zoals de jonge appelaar, die een standbeeld verdient, eraan niet alleen gedacht heeft, maar het ook heeft volbracht, wat nog heel wat anders is. En als je het wilt weten, het was meer preciesie werk dan het ineensteken van een Maserati.

We staan er verstomd bij, we geloven ons ogen niet. We begrijpen niet hoe het kan en toch gebeurde het. Wie of wat ligt aan de basis ervan? Wie of wat is het als het niet het appelboompje zelf was? Maar dan nog wie of wat maakte, binnen in het boompje dat het, zo laat op het seizoen, nog reageren zou? 

Een vraag waarop het antwoord verwondering is. 

18-10-2017, 07:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik weet waarin ik verschil als ik mensen van mijn leeftijd hoor spreken over leven en vooral over dood, ik denk er de New Physics bij. Ik zie me als een vat, een wolk vol atomen, elektronen, quarks en particules en gelinkt aan al wat van de Kosmos is, en ik weet, ik stel het regelmatig vast, dat er weinige zijn die me hierin volgen, of liever, dat er heel wat zijn die er nog niet toe gekomen zijn me hierin te volgen en hun maatstaven, wat de dood betreft hierop af te stellen.

Heb ik het bij het rechte eind? Is mijn visie valabel en gaat ze minstens, in de goede richting? Ik, voor mezelf, denk van wel. Wat anderen erover denken, van het ogenblik dat ze zich niet bewust zijn te leven als een 'wolk', eerder dan een 'blok' materie, heb ik heel weinig aan hun verklaringen, hoe wijs en inhoudelijk deze ook moge zijn. 

Dit is mijn vertrekpuint als ik na denk over mijn dood, want daar gaat het om, verder wil ik niet gaan, heb hier voldoende over geschreven in vorige blogs, met als hoogtepunt wat ik haalde bij Adonis, een schrijver-poëet uit het oosten die een van hun dichters - toen die nog, wat de spiritualliteit betrof, een voorsprong hadden op die van ons - Al Macarri, Xde eeuw, citeert. Ik las het gisteren nog toen ik het citaat terugvond in mijn (eeuwig, het zal wel zo blijven) manuscript. Woorden die misschien shockerend overkomen, maar tant pis:

Death is the one elixir, the redeemer, life itself is only a death running its course. A person's clothes are his shroud, his house is his grave, his life his death, and his death his true life.

Ik hoor niemand dit hier herhalen, zeker niemand die het wagen zou dit te schrijven. Echter, aangekomen waar ik sta, klinkt het als een verlossing, a fulfilment. Ik laat deze woorden in al hun naaktheid, zoals ze er staan. Op mijn leeftijd, beseffend hoe vlug alles gegaan is en hoe alles op mij is afgekomen, denkt je er over na, vindt je er schoonheid in, wijsheid en een grote nederigheid. 

Je kunt er de woorden van George Steiner aan toevoegen: 'La mort, je le sens, sera chose intéressante'. Dit wordt me heel duidelijk als ik me zie/weet sterven als een wolk van deeltjes, Higgs deeltjes inbegrepen.

Hoef ik nog verder te schrijven vandaag? Is er nog iets aan toe te voegen?

De nieuwe dag staat op het punt zich te openen, Orion heeft zich teruggetrokken in het lichtend blauwe van de luchten. In mij leeft de echo van wat ik geschreven heb vanmorgen. Een echo die lang zal blijven.

17-10-2017, 06:59 geschreven door Ugo d'Oorde  

Met de schittering van Orion, het meest mathematisch getekend strerrenbeeld, staat de winter voor de deur. Zo was het toch vroeger, of het nog steeds het geval is weten we binnen afzienbare tijd. Voorlopig echter is het langzaam korten van de dagen het enige teken, want vandaag aarzelt zelfs de herfst om toe te slaan, houdt hij zich gedeisd, wordt het gelen van de bladeren afgeremd, worden wind en regen vergeten en beleven we, wat zo poëtisch wordt genoemd, an Indian summer.

Dan toch wij, de gelukzaligen zoals ik ons zie als ik vergelijk met wat er gebeurt in de wereld, al was het maar in Californië, waar have en goed en mens, in de vlammen opgaan. Ik heb er weinig meer over te zeggen; Ik kan enkel trachten me in te beelden wat het is, te zien hoe alles wat je in een leven heb vergaard in een paar ogenblikken vergaat tot as. Je wenst het niemand, jij zelf kunt enkel vaststellen.

Waarom vermeld ik dit? Waarom begin ik bij de schittering van Orion en kom ik uit bij de diepste ellende? Hoe zit deze wereld van ons in elkaar of, tussen welke beelden zitten we geprangd?

Geprangd tussen vragen waarop geen antwoord is en er ook geen wordt verwacht. We hebben ogen om de dingen te zien die we willen zien en ze te sluiten op de dingen die we niet wensen te zien en dit kan vele wegen uit. Afhankelijk van wie ik ben en waar ik ben: gezegend, wandelend in het landschap dat ik schilder met de ogen, het licht, de luchten, de glooiende rustige lijnen, dit alles gemengd met het bewuste weten er te zijn en erin te bewegen of, op andere momenten, gezeten in de zon met een oud boek in de hand dat je herlezen wilt en eigenlijk geen nood hebt het te openen omdat je alles ervan weet, enkel het te houden, het te voelen is je voldoende, en je zit er , het boek als een leven in je schoot. Je zit er lang in de tijd die niet is, die niet meer komen zal, vereeuwigd, onder de bomen.

Afhankelijk van wie ik ben en waar ik ben, wandelend of zittend met een oud boek.

Omdat je van vele tijden bent, van vele gebeuren, van vele boeken en ook, van vele dingen die je optekende, omdat het in je aard ligt dingen op te tekenen, niet om ze nimmer meer te vergeten - je vergeet ze toch of ze er staan of niet - maar simpelweg omdat wat was, een echo achterliet en het deze echo is die je tracht leven te geven en levend te houden.

Wat je aldus optekent is de echo van de echo, het enige dat er te bewaren is voor een tijd, daarna heeft het geen belang meer. Ik ontdekte dit vorige nacht - de slaap die niet kwam - als ik gaan kijken ben wat ik geschreven had op 16 oktober van het jaar 1987, 1997, 2007. En ik dacht welk belang heeft het nog dit te weten? Wat belang dit nog te bewaren? Wat ik toen voelde was enkel en alleen de vreugde van het schrijven, de voldoening na mijn blad vol, de pen neer te leggen en te weten dat ik gedaan had wat ik me voorgenomen had te doen.

Ik blijf die vreugde kennen telkens ik de laatste zinnen schrijf van wat ik jullie vertellen wou. Al weet ik, dat ik vanmorgen niet wist wat ik brengen ging, al weet ik dat het niet veel is, al weet ik dat je niet met velen bent om me te lezen, mijn vreugde is er, nu ik eens te meer ben aangekomen.

Veel meer is er niet nodig in tijden zoals deze, toch niet voor mij.

16-10-2017, 07:31 geschreven door Ugo d'Oorde