Je dag is maar afgesloten als geschreven staat wat moet geschreven, pas dan kun je met een min of meer gerust gemoed onder de lakens kruipen. Maar hoe dikwijls gebeurt het niet dat je in gedachten verder blijft schrijven en opstaat terug omdat er nog dit kan aan toegevoegd worden, of dat nog gewijzigd.

Maar het gebeurt ook dat je voldaan en gelukkig bent met wat je hebt ingelogd en dat je gerust kunt gaan slapen, om te denken aan wat je morgen schrijven zult.

Zo vullen zich je dagen en zie je hoe ontstellend vlug de tijd verschuift. Je komt binnen in de vierde maand en plots zit je al aan de zevende dag ervan. Ontstellend is wel het juiste woord dat je gebruikte. 

*

Vandaag las ik over het nieuwe boek van Umberto Eco: ‘Confessions d’un jeune romancier’, (Confessions of a Young Novelist), traduit de l’Anglais par F. Rosso, Grasset, 240 p. 17 €.

De recensie in Le Monde van 5 april is aanstekelijk. ik ken de talenten van Eco, weet hoe inventief hij is tot op het randje af, en ook dat het voor mij een leerschool zou zijn te weten hoe hij tewerk is gegaan om op 48 jarige ouderdom zijn eerste boek te schrijven. 

Ik lees in de recensie van Didier Pourquery: 

‘Dans cet ouvrage à l’érudition aimable et jamais lourde, le romancier Umberto Eco nous donne des éléments pour comprendre comment certaines idées d’intrigues, de lieux de structures lui sont venues, dictées par des réminiscences, des lectures de jeunesse, des éclairs de son inconscient. 

Zal ik me laten verleiden het boek te kopen, liefst in het Engels, de taal waarin Eco het geschreven heeft. Of laat ik het aan mij voorbijgaan zoals de talloze boeken die elke week besproken worden in tijdschriften en dagbladen?

De lectuur van Eco kan echter voor mij niets dan positieve gegevens opleveren, alhoewel mijn bronnen gelijk lopen met deze van Eco, vermoed ik dat ik wellicht aan het schrijven ben zoals je vooral niet schrijven moet.

Als ik de stilte waarin ik de laatste tijd verzeild ben, doorbreken wil dan doe ik er goed aan Umberto te gaan opzoeken in zijn ‘Confessions’. 

07-04-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

(Het gedicht dat achterbleef, en ik ook zijn kans wil geven. Alhoewel...)


 

Heb innig met respect

de zee gekroond,

mijn avonden en mijn nachten,

mijn sterren en mijn maan,

mijn glorieuze morgens,

alsof ze mijn geliefde was

haar toegesproken,

alsof het was met alle tot nog toe

onuitgesproken woorden

die zij te ontdekken had

en nog meer dan dat.

Mussen, dartel in de struiken,

de luchten groot en open

een foto wou ik maken

maar dit zou te gemakkelijk zijn

om het verbeelden lam te leggen

van zij die me lezen zullen,

Wat ik niet zou willen.

Foto’s zijn mijn woorden,

omsluierd ingelogd

die te interpreteren zijn,

om te zetten

zoals je bent geboren en getogen,

enig in je soort en in je dromen.

Zo kom ik telkens tot mijn geschooide

woorden die ik nalaten wil

vandaag

omdat er gisteren was

en morgen te vlug komen zal.

Want zo gaat het in het leven:

kransen worden neergelegd,

fanfares en hun requiem

en achter het raam een kind geboren.

Zo gaat het in het leven,

golf die volgt op golf,

ogenblik in ogenblik geschoven,

verandering is inbeelding.

Heb ik iets te veel gezegd

terwijl ik zwijgen blijf.

Je raakt me wel, zodat

Ik je beminnen kon,

Ik bezat je in een woordeloos gesprek

om niets te zeggen, al wou ik wel,

mateloos.

De wind, de heerlijke wind

van ver gekomen, me omhelzend,

wijl ik je betasten blijf met woorden

even maar meer hoeft het niet.

Leze dit wie lezen kan maar ook

niet verder kijken, geen wegen

af te lopen om te begrijpen.

De einders zijn hier wijd.

Arme man die met de zee hier spreekt.

De dagen achter hem vergeten.

Hoe vreemd het is, niets

bezittend om te geven.

het komt er aan, het komt er aan:

eiken kist met wat water besprenkeld

en wat ruikers bloemen,

het leven wat het was,

en dan die tederheid van jou,

om me te bekoren,

toereikend om heen te gaan.

06-04-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je schrijft wat je te schrijven hebt, niets meer, niets minder, alsof er geen kind geboren werd dat via, via uit jou is opgestaan op deze dag van 5 april van het gezegende jaar 2013.

Een grote bloem ontloken, een massale tederheid. Een naam er voor gekozen om van te dromen en nimmer, nimmer te vergeten, alsof in jou gebrand, getatoeëerd op alle plaatsen die je begroeten wou.

En dan in stilte weggedoken. Je ogen om te kijken hoe het wonder je, tot tederheid bewogen heeft, je aangevuld, je verleng-nis heeft gegeven in wat je leven is, erna kan komen wat er te komen staat. Maar vandaag is anders.

De wereld zal het niet weten, zoals niet geweten is wat het betekent het licht te zien in deze dagen. We hopen dan, we bidden en we smeken, dat hij die de wondere naam van Amaury heeft mee gekregen, groeien moge, openbloeien moge, lichamelijk en geestelijk, een rijkdom van geluk.

05-04-2013, 08:40 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat een tijd het was toen er nog brieven geschreven werden met de hand en op de post gedaan met de mooiste zegel erop gekleefd. Ik  dacht even aan Joseph Brodsky:

The dreams you dream are not of girls half nude,

but of your name on an arriving letter. 

Maar ik weet en ondervind dat de tijd van brieven voorbij is, weinigen zijn er die nog schrijven en ik ben tevreden als iemand me een e-mailtje stuurt, en waarom zou ik niet.

Zo was er de e-mail die ik kreeg, enkele dagen terug, en die ik las met blijheid in de ogen. Verrassend mooi was het wat er geschreven stond over de Vaucluse en ‘de adel – mijn vriend wat is dit woord juist gekozen – van de oude rotspaden, de geur van tijm in de rotsen, en een werkkamer als een cel met dikke muren en rook uit de schoorstenen en de ruik van brandende eik’.

En vele andere heel mooie zaken, tot van terpentijn toe.  

En de gedachten die me te binnen vielen toen en nu, en elk woord van jou, mijn vriend, roept herinneringen op, én met  Quasimodo, én met Saint John Perse, én met de ‘adel’-paden in de Valais, én met ‘la Chambre des Preux’ in de oude chalet die ik er huurde, met de oude tafel waaraan ik schreef. En dan nog en zeker niet in het minst, met mijn grootmoeder en – zoals jij over je vader - ogen die vochtig worden.

En ik preciseer in enkele woorden: 

Saint John Perse voor het geheel van je boodschap: 

‘Mais de mon frère le poète on a eu des nouvelles. Il a écrit encore une chose très douce. Et quelques-uns en eurent connaissance...’ 

Salvatore Quasimodo voor de geur van eikenhout (rovere):

  Desiderio delle tue mani chiare

  nella penombra della fiamma

                                         sapevano di rovere e di rose

                                        di morte. Antico inverno. 

Mijn werkkamer voor een tijd, met de boeken op een rek tegen de wand waar ik Titus Burckhardt ontdekte in de ‘Kamer van de Dapperen’ en waar ik schreef, met mijn veldbed tegen de wand, aan een tafel met het jaartal 1576 erin gebeiteld. 

De ‘adel’ van de bergpaden, en ik dacht aan het pad naar de cabane van de Arpittetaz, of het pad van de Col de Torrent naar de Sasseneire, getekend door de vele geslachten die er sedert eeuwen zijn overheen gegaan. 

En dan het indringend parfum van de tijm, voor mijn herinnering aan mijn grootmoeder die me meenam in de zomer – mijn hand in de hare - langs een holle zandweg de kanten ervan begroeid met tijm en andere kruiden. 

Dit alles, niet heel duidelijk voor buitenstaanders maar, mijn vriend, omdat het zo mooi geschreven staat heb ik je mail geprint en gekleefd in mijn dagboek dat (misschien) de tijd van een tijd trotseren zal. Het is wel geen brief met de hand geschreven, maar ingekleefd hebben je woorden evenveel kans langer bewaard te blijven dan op mijn PC waar ze vroeg of laat gedeletet zullen worden. Wat ik nu precies niet wens.

Deze blog is dus voor jou bestemd, ook voor zij die me regelmatig lezen, om aan te tonen hoe we gestructureerd zijn, hoe herinneringen zich laag op laag hebben opgestapeld, lijk de jaarringen in een boom en waarvan alle ringen, lijk alle herinneringen, met levenssappen worden besproeid. 

Zo wil ik allen die me lezen besproeien met de sappen van mijn geest.

04-04-2013, 00:52 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ze stond naast hem onder het licht van de lamp aan de tekentafel en schreef een witte kaart vol met haar handtekening, het hoofd gebogen, haar fijne hand in een zelfde beweging glijdend over de kaart, zich telkens herhalend in een identieke aanzet van de hand en identieke hieruit volgende bewegingen. Gouden was het licht in haar losliggende haren. En toen ze opkeek naar hem waren haar ogen vol tranen.

Hij had die kaart bewaard, hij wist waar ze lag in de schuif, hij vond dat ze meer was dan een foto van haar.

Nu zijn tafel vol met boeken en pennen, potloden, dagbladen, bladen volgeschreven en herschreven, stukjes tekeningen, schetsen van gedichten, alles over en onder elkaar, stukken van toen ze nog samen waren en die hij toch eens zal moeten verwijderen of vernietigen, je kunt niet alles houden. Maar de kaart met de vele handtekeningen zal hij bewaren.

Waarom eigenlijk, waarom heeft deze kaart nu iets in meer, er zijn zovele zaken van hem die ze in handen heeft gehad? Maar hij dacht dat het was omdat het een kaart was waaraan nog microscopische deeltjes van haar geest en van haar lichaam kleefden.

03-04-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij kent op heel zeldzame ogenblikken het geluk zich een te voelen met de auteur die is gaan neerzitten om vers 3, 14, op te tekenen. Het is het meest bevreemdende vers uit Exodus, misschien zelfs uit de ganse Bijbel. Een vers dat hij leest en herleest op het ogenblik dat een kleine vogel tegen het raam vliegt. 

Hoe komt iemand, totaal los van het omringende, gehuld in een wolk van vervoering en geïnspireerd door stemmen in hem en omheen hem, hoe komt hij er toe, beelden en woorden op te roepen om in een opwelling, zoekende naar de meest krachtige termen, zijn wankele gevoelens te uiten en de stem van zijn God te gaan verbergen in een brandende (braam-)struik en te zeggen aan Mozes dat de grond waar hij staat heilige grond is en dat hij zijn sandalen moet uitdoen. En dan, wat nog verrassender is, dat, als de Israëlieten hem vragen wie het is die Mozes naar hen toestuurt, hij zeggen moet dat het IK BEN is.

Wat is het dat die auteur heeft willen zeggen met deze twee woorden die als volgt werden voorgesteld: 

In de King James’ Versie: ‘And God said unto Moses, I AM THAT I AM: (zo gedrukt in de King James), and he said, Thus shalt to say unto the children of Israel, I AM hath sent me unto you’.  

Of, ‘Ik ben hij die is’ uit de Willibrordus-Bijbel en: ‘Zeg aan het volk van Israël dat het ‘Ik Ben’ is die jou tot hen heeft gezonden’. 

Of, yo soy el que soy uit de Biblia de Jerusalen. 

Of Je suis qui je suis, of, je suis ce que je suis, of, je suis parce que je suis, of, je suis celui qui suis, uit de voetnoten van de Osty-Bijbel. 

Waarom deze mysterieuze ‘Ik Ben’ omschrijving, terwijl het zo eenvoudig ware geweest had hij simpelweg Mozes doen zeggen dat het Jahweh was die hem stuurde.

De auteur van die passage bewoog zich die dag in zijn ‘nergens-land’, kende  een van die zeldzame momenten waarop grote dingen geschreven worden, en heeft  aan zijn vers een metafysische Schwung gegeven en zijn Jahweh ontdaan van zijn antropomorfe vorm, door hem kosmisch aan te kleden en lijk de wikke omheen de roggestengel Hem te wikkelen omheen alles dat is.

Zijn ‘Ik Ben’ betekent, ik ben de totaliteit van het Zijn; ‘Ik Ben’ betekent al wat binnen de dingen is, het merg van Al wat is.  

En deze morgen, met Bach op de radio en de helderheid van de luchten tussen de nog kale bomen, een oneindigheid van verwachten, van iets dat komen gaat, iets dat op het openspringen staat, is er in mij de gedachte aan al de tijd die verloren is gegaan, omdat er niemand is geweest die me van in mijn jeugd gewezen heeft op wat ik nu durf aantonen, de diepere betekenis van die meer dan Sibillijnse ‘Ik Ben’. 

02-04-2013, 00:31 geschreven door Ugo d'Oorde  

En toen ik ging,

de golven die me vroegen

of ik hier nog keren zou,

maar ik wist het niet,

het stond niet opgetekend

in het Boek,

wellicht omdat het bijzaak was,

een onooglijkheid

in het wentelen van de aarde.

Zo, ik geantwoord heb

dat ik zeker keren zou.

Keren zou in leven of in droom

om af te maken

wat ik begonnen was,

al was het wel niet veel,

al waren het maar wat woorden,

het eerste tromgeroffel

de aanzet

van de contrabassen

en van de cello’s

van mijn maritieme symfonie.

Daarna het thema

te beginnen met trompetgeschal.

De rest komt heel wat later

als ik hier terug zal zijn,

zo dacht ik toch,

zo hoop ik toch.

Heb mijn boek toen dicht gedaan,

mijn pen toen afgedroogd.

De zee bekeken

en hoe ze treurde

tot in mijn ogen.

Zo dacht ik toch,

zo scheen het toch.

De laatste meeuw,

heel dicht gekomen

hangend op de wind.

De mussen ook tot aan mijn voeten

kruimels opgepikt

die ik er gelaten had.

De zon nog even,

een laat geflonker:

‘Ga’, zegde de zee

‘treuzel niet langer.

Je afscheid is ons vreemd.

Neem wat wind van ons

en wat geruis van hier.

En houd ons in je gedachten

tot je keren zult,

met nieuwe woorden’.

Zo weze het.

Cabo de las Huertas, Pasen 2013

01-04-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde