‘Leer zo veel je kunt maar de waarheid zal je nimmer kennen’, schreef Timotheüs[1], de gezel of apostel van Paulus, in het begin van onze tijdrekening.

Ik maak ervan: schrijf oude man, schrijf zo veel als je maar wilt, het is toch in het ijle dat je schrijft, je tijd is voorbij om de waarheid te ontdekken, zelfs te benaderen en, al denk je dat je nog vele dagen hebt, ons verrassen met je woorden zul je niet meer.

Dit is dan het soort waarheid, waarachter ik me verschuil, en ook mijn onvoorzichtigheid te volharden in mijn pogen dichterbij te komen, alleen al door met deze blogaffaire door te gaan en te blijven doorgaan alsof het de belangrijkste zaak ter wereld was, alsof ik hiermede de wereld redden kon van de ondergang, die de horizon verduistert.

En vraag ik me af, na al die tijd hoe wordt er neergekeken op mij, is het als iemand die iets te vertellen heeft of als iemand die zich, ongeacht zijn jaren, blijft uitsloven omwille van, niets anders dan enkele lijnen woorden in meer?

Een lijn, een vlucht van woorden die ik, amper geschreven, al moet vervangen door een andere vlucht van woorden, een vlucht, zoals van de reisduiven die vandaag in Bourges en morgen in Angoulême gelost worden, die een ogenblik het licht verduisteren en daarna verdwijnen in de wolken. Zo gaat het ook met mijn woorden, tenminste zo voel ik het nu duidelijk. En als ik dit plaats na wat ik gisteren schreef, of de dagen ervoor, dan is de kleur ervan verschillend maar de inhoud op elkaar afgestemd.

Zo, wat wil ik er mee bereiken in feite?

Wel ik zeg het jullie, open en bloot, zoals het nu gaat - en ik weet het maar ik weet het niet genoeg – mijn ijdelheid strelen en oppoetsen: zeggen, kijk nu eens wat ik kan en hoe ik het volhoud!

En oprecht, ik voel me, soms als een Nooteboom maar ook soms niet; Soms als een sukkel die naar woorden grabbelt om toch maar verder te kunnen en te eindigen waar hij niet dacht te eindigen, zoals het elke dag gebeurt.

Daarom ook Timotheüs, die meegesleurd door de woorden van Paulus, die hij half begrijpt - zoals wij Paulus half begrijpen - die de waarheid zoeken blijft en niet dichter komt, hoe hij ook schrijft, hoe hij ook zijn woorden aan elkaar hecht en welke beelden hij er wilt mee te bereiken, hij zoekt een waarheid om te weten dat wat hij hoort en vertelt wel een waarheid heeft.

Dit is ook mijn geval als ik stellingen verkondig en als waarheid achterlaat. Het is sterker dan mezelf, want ik zie nog altijd niet in, nog altijd niet, wat ik anders nalaten zou in de morgen van welke dag ook.

Het is, maar jullie zullen het begrepen hebben, een poging telkens, dit dal van tranen even te verlaten, gezegend, lijk een arend zwevend  in het eeuwig blauwe van de luchten.

Oneindig, even voor een tijd.

[1] Ever learning and never able to come to the knowledge of the truth. (2 Timothy 3, 7,  King James’ Bible).

03-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe kan ik, 365 dagen lang, elke dag mijn blog beginnen met een nieuwe zin?

Ik stelde me nooit deze vraag. ik denk dat ik het kan over een lange periode, maar dat het nu en dan wel eens gebeurt dat ik op een vorige terugval, én, dat je het aanvaarden kunt en zo tactvol bent me er niet op te wijzen.

Laat het ons zo houden, het is mooi zo en het zal wel normaal zijn ook. Wat ik wel weet is dat ik nog nimmer begonnen ben zoals nu, dat dit totaal nieuw is, ook voor mij. Maar dat ik nog niet weet of het iets in meer gaat opbrengen.

Hoe leef ik nog anders dan lijk een wandelende tak in een boom, kleurloos in zijn omgeving, als ik niet zou kunnen spreken over wat leeft in mij, over wat zich nog roert in mij. En deze roerselen verberg ik niet, maken dat ik blijf schrijven en handelen alsof ik nog al de tijd van de wereld heb. Het gebeurt wel dat ik nu en dan eens ontwaak en weet in welke nauwe schoentjes ik me bevind, maar deze ogenblikken zijn voorbijgaande, hebben een korte impact en lossen zich op.

Ik heb evenwel de indruk dat er heel wat personen aanwezig zijn in mij en dat ze allen hun zeg willen hebben en ik hen om de beurt aan het woord laat wat dan resulteert in de verscheidenheid van wat ik overlaat.

Hoe complex de schrijvende mens wel is. Hoe hij aangezogen wordt door het ene en niet door het andere, verward soms door het weinige als door de veelheid aan mogelijkheden en daarenboven kijken blijft, de ogen groot open: gisteren, de stekelbes in bloem, de aalbes, de rabarber opgeschoten, de uitgroei van de haag wild en krachtig. Het hoopgevend deel van mijn wereld, van de dingen die ik opmerk in de dag en zich weerspiegelen in de bedrijvigheid die ik in mij wakker voel terwijl het nu, een etmaal verder,  plots aan het sneeuwen is. Hou je vast, grote vlokken sneeuw die gedreven door de wind naar beneden vallen en blijven liggen op het rode van de nieuwe bladeren van de haag, zich vasthaken op de tulpen en in de bloesems van de appelaar.

Zo deze morgen, wakker geworden en beginnen schrijven wat me te binnen viel, de luchten gesloten, met vlekken donker en lichter grijs, zoals de gevoelens in mij, een deel dankbaar, een deel verwarrend, een deel te veel en een deel te weinig.

Het is een dag van het jaar 2022. Het is wat ik deze ochtend* als inleiding op deze dag zal geschreven hebben. Het stille gebeuren van de mens die ik ben, denkend aan de titel van een boek waarmede ik me meer en meer vereenzelvig: ‘De stille man’, van Van Hoogenbemt.

Als ‘stille man’ zal ik nu gaan ontbijten na bijna vijfhonderd woorden geschreven te hebben. Aldous Huxley schreef er elke morgen duizend vóór het ontbijt. Ik houd het bij de helft ervan, meer ben ik niet.

*Deze ochtend van 1 april, zijnde mijn blog van 2 april.

02-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb verleerd te lezen zoals ik vroeger las. Mijn geschrijf van elke dag is de veelvraat aan tijd, is een noodzaak, maar is ook, alles samengenomen, de ruiker bloemen van elke dag die ik me aanbied, vroeg ik de morgen.

Waar ik de woorden ga halen weet ik niet, ik heb sterke twijfels - jullie weten het al lang - over de oorsprong ervan, en niet alleen over de oorsprong maar ook en nog meer over de aard ervan, over de reden waarom ik schrijf als over wat ik schrijf.

Maar ik loop geen boekenwinkels meer af, ik kom niet meer binnen in ‘De Slegte’ waar ik een trouwe cliënt was, en de recensies van nieuwe boeken lees ik nog zelden en als ik ze lees blijven ze zonder gevolg, zo heb ik nog altijd niet Stanislas Dehaene opgezocht, vooral omdat hij me weghouden zou van het essentiële dat me in de dag bezig houdt.

Op gebied van lectuur ben ik dus graatmager, want ik sla geen voedsel meer op, mijn laatste was Nooteboom die ondertussen verdween in de schemering van dagen erover.

Niet dat ik niet presteer, niet dat ik niet bezig ben van morgen tot avond, dat ik niet begaan ben met de woorden en de inhoud van wat ik in de morgen heb voortgebracht; dat ik het niet herlezen zou in de namiddag of naar de avond toe, zodat het me de dag door vervolgen blijft tot het ingelogd staat voor de volgende dag.

Ik ben als een schaker die voldoende de tijd neemt om een volgende zet te doen, en eens deze gedacht nog eens nagaat of het wel de goede zet is, al rekening houdend met het antwoord erop.

Of, hoe ingewikkeld ik leef als het op schrijven aankomt. Jullie moeten me al voldoende kennen op dat gebied, ik ben geen vreemde meer, ik ben een vertrouwd iemand geworden die velen onder jullie heel vroeg in de morgen gaan opzoeken alsof het hun ‘matines’ waren die ze nodig wensen om hun dag te beginnen. Zijnde de ogenblikken waarop we elkaar ontmoeten en opgaan in elkaar: mijn gedachten zich mengend met deze van jullie.

Weet dat ik dit in mijn gedachten heb als ik schrijven ga, wat ook niets nieuws is voor jullie, maar ik houd eraan dit te herhalen, ook als een regel voor mij om naar te leven.

Het is ook in deze regels dat ik het lezen heb ontleerd. Ik kom er niet meer toe zoals het vroeger wel gebeurde, op te gaan in een boek, het te ‘verslinden’. En dan zeker niet zoals ik het deed in die verre jeugd van mij, toen ik er zelfs toe kwam me te gaan verstoppen, niet alleen op de hooischelf, zelfs tot in het korenveld, het boek bestoven met stuifmeel dat nu nog aan de vergeelde bladen van bepaalde boeken in de onderste rekken van mijn boekenkast kleeft. Zoals er zinnen en personages uit die  boeken –Jules Verne, Karl May, Ernest Claes en vele anderen - als stuifmeel zijn blijven hangen in mijn herinneren, waar ik ze ook regelmatig nog ontmoet als ik even terugzink in de knaap die ik was, zelfs in de persoon die ik werd en wie ik thans ben; evenveel als het ‘stuifmeel’ dat ik opdeed aan gedachten bij schrijvers als  Gilliams en Streuvels, als Solzhenitsyn, als Grossman,  als Daudet, Bernanos, Borges, Vittorini, om toch Dante niet te vergeten, noch T.S. Eliot, noch Mulisch noch honderd anderen maar, er zijn er duizend en meer nog die ik niet las en dit weet ik met grote zekerheid. Dit is mijn zwak punt.

Ik ben op een bepaald punt in mijn leven, afgedaald in mezelf en ben er verdwaald in een wereld waar ik moeilijk nog van los kom. Ik verwijt het me maar dit verwijt helpt me niet en zal me niet veranderen. Ik zal het moeten blijven stellen met enkele uitzonderingen, een Hertmans, een Nooteboom en verder wat geblader in boeken die ik soms meeneem van boven naar beneden en van beneden naar boven en daarna, ongeopend, terug te plaatsen waar ze horen te staan.

Tussendoor evenwel, een blog schrijvend, en eens deze geschreven, denkend, terwijl ik begaan ben met andere zaken, met andere teksten, aan wat ik zal schrijven voor  een etmaal later.

A never ending story.

,

01-04-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De laatste dag van de maand, zoals er ooit een andere  laatste dag komen zal, deze van het leven, hier en op andere plaatsen; met ‘deze hier’, een hoogtepunt voor jou.

Het is nog niet zo ver maar hij komt eraan, er wordt afgeteld, het is het enige dat je weet met grote zekerheid, een zekerheid die verdoezeld wordt door wat is van de belofte van elke nieuwe morgen, want de verwachting is dat hij komen zal in een droom van de nacht. Opgenomen en meegevoerd de luchten in naar Orion, het sterrenbeeld dat je lief is al ken je het niet als plaats om er te verblijven, maar de farao’s gingen er heen, wisten ze, en ze wisten heel wat, de reden waarom ze piramiden bouwden, denken we en een sfinx vooraf.

Je schrijft het over die droom omdat het je nu zo verteld wordt, jijzelf raadde het niet, maar nu het er staat, staat het er heel goed, kun je je fiat geven en afsluiten hoe het laatste van jou verlopen zal, in stilte en in overeenkomst met het nieuwe waar je binnen wordt geloodst, of het zegevierend  zal zijn weet je niet, je kunt het hopen, maar beter niet verwachten, zodat je geen ontgoocheling wacht om de hoek.

Wat je er ook over denkt, hoe je, je laatste dag ook tegemoet ziet, het is een bevreemdend iets, het afhaken, het loskomen van het leven dat je bezieling was. Bevreemdend de dingen achter te laten die na jou  blijven zullen: het licht dat keert in de morgen, de geluiden van de vogels in de haag, het rumoer van straat en wereld. Ook het middag- en het avondnieuws dat blijven zal, zoals het altijd is geweest, nu ontdaan van jou, dat verder lopen zal dag na dag gelezen. Je het niet meer horen zult, je het niet meer nodig hebt te weten, en al wat is dat blijven zal tot ver na jou, zoals alles gebleven is na mijn broer, toen hij zich heeft laten gaan het laatste uur dat hij uitgekozen had.

Het is even zwelgen te weten dat alles verder lopen zal, de aarde om de zon, de zon een gloed in de morgen en een gloed in de avond en jij er niet meer bij, jij er niet meer neergezeten met een boek of een pen in de hand, je verspreidend in een landschap van woorden in en over jou, innerlijke klanken oprijzend uit dat gemoed van jou, dat afgebroken wordt, de zeilen los in de windloosheid van dagen en eeuwigheid over jou.

Wie zul je nog even zijn in de schaduw van wat het leven was van jou voor anderen om je heen, hoe schuchter zul je er nog wandelen blijven tot je verdwenen bent, opgelost in de tijd die van de wereld blijven zal, jij eruit weggenomen tot de nacht erover van vergetelheid.

Je dringt er niet op aan, je wenst geen beeltenis van jou achter te laten, wat woorden, ja, wat gedachten die er al waren ver voor jou, maar die je hebt opgeraapt waar ze te vinden waren en doorgegeven naar zij die komen zullen, of er al zijn, na jou.

Wat ik nu geschreven heb schrijf je maar eenmaal. Het is iets unieks, een momentum. Maar, niet dat ik er mee slapen ga.

31-03-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De Libanese ceder die vroeger in de tuin stond is weggehaald, hij was te hoog gegroeid en betekende een gevaar voor het huis van de gebuur. Ik mis hem, ik mis hem zoals ik nog altijd een vriend mis die me meevoerde met hem.

Ik weet hoe de ceder er stond in de lente, fier en blij, in kleuren uitgebalanceerd, nu, al zijn takken uitlopend in lichtende, geelgroene takuiteinden. Ik groette hem elke morgen als ik het raam opende. Veel zegde ik niet, mijn blik was voldoende en hij wist dat ik er was, dat we er samen waren. Ik meende te zien - of wilde zien - dat hij zelfs even bewoog in zijn takken, en ik dacht onvermijdelijk – een mens wordt opgesmukt met herinneringen – aan de verre, prachtig levende ceder in de hoek van de binnentuin van de abdij van Moissac, alsof beide bomen, zuster bomen waren, komende uit het zelfde zaad en hetzelfde licht. Deze van Moissac treurend nu, zoals ik als gevoelig man erom treur, hem nog altijd zie in gedachten, terwijl er nu een open ruimte is die reikt tot op de Oudenberg waar elke morgen de zon opstaat: een ander gesprek dat ik houd nu, met de oneindigheid.

Verbeelding die ik opzoek als ik schrijven ga en ik bewogen wordt door de complexe wereld waarin we leven, want wat weten we over de vele mysterieuze golfbewegingen van welke aard ook die zich, dwars doorheen ons lichaam, dwars doorheen alle muren - en dit weten we met zekerheid - manifesteren en, in aanraking komen met de golfbewegingen - welke weten we evenmin - van ons lichaam, en meer nog met deze van onze gedachtewereld.

En waarom precies, vraag je me, die ene bepaalde ceder, in Moissac, waar je nooit meer komen zult, je weet zelfs niet of hij er nog staat?

Omdat, zeg ik dan, het de enige was en is, die me iets vertelde over de tijd dat er nog Gregoriaanse gezangen omheen hem geweven werden op vroege ochtenden, vóór het eerst licht, of op late avonden als de schemer nog even draalde vóór de duistere nacht begon.

Hij dus een boom, een ceder was, verschillend van alle andere ceders, geïmpregneerd door deze gezangen, in een zekere zin erdoor geheiligd. En ik hem aldus bewaard heb als een relikwie, een aanhangsel van het goddelijke in de natuur.

De ceder daar tussen de muren, in zijn eenzaamheid van ceder; en toen we er waren, op de grond onder hem, de cederappels met zaad geladen, wachtende op de vreemde man die deze meenemen zou naar andere oorden, waar een nieuwe ceder groeien zou, ontheemd weliswaar. De man had het beter niet gedaan.

De ceder van de abdij van Moissac is ook van de zoveelste vriend die ging. Hij zat er even neer op een plooistoeltje en aquarelleerde hem in enkele lijnen en enkele vlakken kleur met een gleufje wit er tussen, met een stuk muur erbij en enkele kolonnes met kapitelen en, maar dat zag je niet, ze waren erin verscholen, de gezangen die, terwijl hij werkte, tot hem kwamen van uit de kloostermuren. Terwijl ik toekeek, terwijl ik in gedachten werkte aan een haiku, de zoveelste die ik poogde er over te schrijven.

Ook nu nog, is een haiku niet ver af:

De ceder was er
nadien, in kleur getekend
op een Schoeller blad. 

Als je, mijn vriend-lezer, er ooit komen zou, ga en groet de ceder, zeg hem dat een man op hoge leeftijd, vergaan van heimwee, over hem een haiku geschreven heeft, een morgen in de lente.

30-03-2022, 01:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke morgen resumeer ik, in een eerste zin, het vervolg op mijn leven. Al heeft het er schijnbaar weinig van, het is terwijl ik schrijf, zo voel ik het aan, ‘toda mi vida’ dat aan het woord komt bij het opstaan. Ik ben dan tegelijk  op vele wegen en op vele plaatsen; ik ben dan van hier en van ginds, van landschappen en van ingetogen zijn; ik ben dan, zoals altijd, met woorden gevuld, woorden die zeggen wat er te verhalen valt over mezelf en over de wereld en daarenboven, ikzelf ontvankelijk voor toestanden die er zijn en er beter niet waren.

De weergalm van dat alles blijft komen en keren in golfbewegingen en straalt uit op de plaats waar ik ben. Zo gebeurt het dat, in de late namiddag, de vijver waar we zitten, stilte en bewegen is, zoals wij, rust en roerselen van hart en geest, en ook, inzicht en toevlucht er te vertoeven.

en een stukje eeuwigheid te zijn, in ons neergekomen, omdat het goed is er te zijn onder vrienden, er neer te zitten, te denken aan en te spreken over kleine dingen die voorbij gaan en andere, die te zwaar zijn, te verzwijgen, omdat er geen plaats voor is, geen oordeel over te vellen is.

En wat meer is, wat het sacrale benadert, er rond te lopen met open blik, innerlijk vertederd, de grassen te zien groeien en de bloemen die al opgekomen zijn op het punt zich te openen en bloeiend al, de witte dovennetel, boterbloem, en iris en begin van eendenkroos, duizendblad en koekoeksbloem en andere waarvan ik de naam vergeten ben, omwille van mijn jeugd die zo ver af al ligt - hoewel eigenlijk nog dichtbij - om het hart ervan terug te roepen toen ik in de wijde wereld waar ik woonde, in de weide liep achter de vlinders aan, nameloos kind en niets meer, verrukt om het vele.

Maar we zijn hier wel, in peis en vrede vandaag. En ook hebben we gezien wat is van het licht naar de avond toe,  als de wind gaat liggen en het water zich effent tot een spiegel, met nog in de hoeken bloesemblaadjes, zoals het altijd moet geweest zijn, in de jaren ervoor, en de luchten soms regen waren die de aarde daar zo nodig heeft om uit te lopen in een tapijt van groen tot geelgroen in de bomen en tot in het diepste van wij die er zijn.

Wij die luisteren. Het ruisen van de luchten stil gevallen  en kijken hoe het licht wordt opgeslorpt, wordt uitgedund en weg geveegd, donkerte die komt en gaan zal om als licht terug te keren.

Zo is het ook dat nu de vijver inwerkt op wat ik schrijf, dat ik dit ogenblik niet zou zijn wat of wie ik ben, ware er de vijver niet, waren er de vrienden niet, jong nog en krachtig en vol beloften en ik hun woorden, hun tekens en houding overnemend en gemengd met die van mij. Menend hun ouderdom te houden, hun gelijke te zijn in jaren, ogenblikken, bij een glas wijn uitgelaten.

De vijver zal er zijn tot ver na ons, onaangeroerd, gestold in de tijd en, denken we, iets blijft erover van wie we zijn en waren, al was het maar een tak gebogen, een korrel zaad er achtergelaten, veel hoeft het niet.

Maar hoe het morgen zal zijn weten we nu nog niet: de avond lijk een tulp gesloten.

29-03-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik gisteren achterliet was pure waanzin, waren de gedachten van een zeer oud man die aan het zweven was, die veel, veel verder dan halverwege, bijna op het einde van de weg, gekomen, en een droom van hem meende te moeten uitschrijven, een angstdroom maar niets meer dan een droom in deze holle tijden, hol omdat ze uitgehold worden en ook omdat ik niet weet hoe ze gaan eindigen en, of ze nog gaan eindigen.

Ook omdat ze mijn gedachten, als die er nog zouden zijn, overhoop halen en me blijven beroeren van morgen tot avond, tot nacht. In dit smalle licht in de duisternis, wie ben ik nog, welke waarden verdedig ik nog, waarvoor sta ik nog in de bres? Ik heb me nooit in mijn leven zo lamlendig gevoeld als nu, moedeloos, sprakeloos, zonder zin in iets, vooral dan zin om verder te gaan met dit schrijven hier, ware het niet voor jullie; voor mijzelf hoeft het niet meer. Ik ben de leegheid zelve.

Hoe verhaal ik me in de wereld van nu; wie was ik die ik gisteren was en wie ben ik nu? Weinig meer dan een mengeling van negatieve dingen die over mij blijven hangen, die ik niet schikken kan naar de mindere toe om enkel deze, de minder negatieve, over te houden.

Toch, toch is het van de resurrectie, van de opstanding dat ik de smaak kennen wil vooraleer hier af te sluiten, is waar ik naar toe schrijven wil om geen ontgoocheling te zijn. Ik heb voorlopig alleen het beeld van mijn zwaktes getoond, niet dat van mijn sterktes die onderhuids gebleven zijn, half versmacht maar wachtende op een moment van genade.

Tot hier dus waar ik deze morgen, in de meer dan vroegte gekomen ben. Maar dan ook niet verder. Zoals ik corona achter mij heb gelaten wil ik ook het geval Poetin, dan toch in de mate van het hoogst mogelijke, achter mij laten.

Heb dan in gedachten, geloof me, deze morgenschemeringen opgehangen aan een draad in het volle licht, de letters ervan zijn een na een losgekomen en weggewaaid met de wind. Enkel, hoe weet ik niet, de klank van het onuitgesprokene is nog gebleven, voor een tijd.

Ik weet nu dat ik, waar ik ook sta, in welk gemoed ik ook verkeer, de wolken hoogst nodig heb, de nachten en de maan en de planeten en de sterrenstelsels, alle toekijkend  tot het bevruchtende eruit tot mij komt en mijn bezieling wordt.

Een gebeuren dat me niet ontglippen mag. Ik omhels het, en ik vergrijp me eraan, keer op keer. Dit is wat mijn leven is, het overige zijn maar flarden van ongemakken die me bereiken en me benevelen met een onevenwichtigheid die me doet wankelen.

Ademend en, de tijd geklemd houdend van het zaad dat kiemt, van de bloem die zich opent, van de vrucht die rijpt en de vrucht die valt.

Het bewegen van het bewegingloze, of het ongeziene omgezet, om te begrijpen wat is van de dingen; het niet aanraken ervan omdat het niet aan te raken is dan alleen met wat inhoudelijk ingehouden woordenleemtes.

Houden en niet houden, aftasten en niet aanraken, bespieden wat niet bespied kan worden, al weet je dat het er is, zijn machteloosheid verscholen in zijn woorden. En te mijmeren over wat er was en over wat er niet was en wat er nog aan toegevoegd kan worden, in nieuwe woorden en in andere tekens. Al wat van het leven is, al wat van de natuur is in ons, nu meer dan ooit in stilte en ruimte, overweldigt met geuren en kleurklanken die zijn én van het leven én, van de dood die niet wijkt en nimmer wijken zal.

Impressies die van de wereld zijn om aan te tonen wat er te vinden is als je het woord even oplicht om te zien wat er onder ligt, de dronken dromen van onze aanwezigheid hier op aarde, die zich nimmer sluiten zullen.

28-03-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde