Eigenlijk zat ik vandaag nergens. Dacht ik aan het voorbije. Dacht ik aan de vier essays van een twintigtal pagina’s die ik in het verleden geschreven heb en die verscholen liggen in bijna tien volle jaren blogs. Dacht ik er ernstig aan deze te gaan herschrijven en ze in vier blogs te laten gaan. Dit is een van de beloften die ik me doe, zoals ik er zovele al heb gedaan en niet heb volbracht, waarom zou ik er thans niet in slagen, nu de tijd begint te dringen.

Maar, wenst er wel iemand te weten wat ik denk over Poëzie, wat ik denk over de mens in de kosmos, over de bouwers van kathedralen, weet ik er iets meer over dan al wat er reeds opgetekend staat in duizend boeken verspreid over de wereld?

En toch, ik las in de Standaard (17.05) over Ken Follett (°1949)  de Britse bestsellers-schrijver dat op 13 juni van hem een onuitgegeven werk verschijnt ten voordele van de wederopbouw van de Notre-Dame in Parijs. Hij schreef ook, meldt de Standaard: ‘in de voorbije weken een tekst over de geschiedenis van de Notre-Dame en over zijn invloed op de literatuur’.

Ik citeer wat ik letterlijk overneem van Google:

Our Lady of Paris “embodies our relationship with the Story,” confided Ken Follett to the AFP the day after the fire. “The construction of Notre-Dame started in 1163, it was almost 1000 years. When one sees such a building be destroyed, it is as if someone died.” Today, the writer is about to publish a short story in which he sends “passion of the cathedrals” and “the strong link and the ancestral between Notre Dame and us”, explains Cécile Boyer-Runge, director of Editions Robert Laffont. A publication that would tell the emotion of Ken Follett and which will be especially on the history of this masterpiece of gothic art, from its construction to its influence on literature, his own as that of Victor Hugo.

“If the people were weeping on 15 April, in Paris as everywhere in the world,” explains Ken Follett in the press release of the publishing house, it is because something very important and intimate was in the process of being destroyed before their eyes. We are the heirs of the builders of cathedrals, and I want to participate in the reconstruction of Notre-Dame”. The profits of the book and its copyrights will be donated to the Heritage Foundation, entitled since April 16, to receive donations for Our Lady. 

*

Heel klaar is het me niet wat het boek en de nieuwe tekst betreft, maar één zin hieruit frappeert me: ‘We are the heirs of the builders of cathedrals.’ En één besluit dat ik trek hieruit, ik zal Ken Follett’s, ‘The pillars of  the Earth‘ moeten lezen.

Ik heb er in zijn tijd - de jaren negentig - een essay over geschreven met als besluit dat de gotische kathedraal, althans zeker de eerste, kosmische bouwwerken waren, gebaseerd op wat Stonehenge moet geweest zijn, wat misschien ver gezocht is, maar dan toch een benadering.

Anderzijds, of (kitchkoning) Jeff Koons[1] met zijn ‘konijn’ - het is me zelfs geen hoofdletter waard - het bewijst levert een ‘erfgenaam te zijn van de kathedraalbouwers’, betwijfel ik ten stelligste, wat eveneens gezegd kan worden van de bieder-kopers die de prijs van dat bewuste ‘konijn’ opjoegen tot de waarde van bijna 200 villa’s elk van 500.000 US dollars, of, van waarden gesproken.

Gekker, immoreler, kan niet. 

19-05-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Aan een vriend die me belde uit de nevelen van de tijd en wat ik hem achteraf mailde:

Er is geen keren aan.

Mijn vriend, wat was, er is geen keren aan,

het nu van toen, zelfs nog zo intens beleefd,

is nimmer meer het nu van nu,

wat voorbij is, is voorbij, er is geen keren aan.

De dagen van de Highlands,

waar ons hart lang achterbleef, herinner je :

Glen Coe waar we waren,

de berg  die we er beklommen, de distelvink

op tafel die uit je hand kwam eten, en dan

Fort William in de winkel we een identieke pull gekocht

die enkel nog op foto kan gezocht.

Herinner je, mijn vriend : Tiroran waar we waren

In het rood gemerkt in onze Guide Michelin.

Het  licht dat daar gouden op het water was,

de luchten en de wolken,

door hoge winden opgejaagd, en dan, mijn vriend:

the holy isle, Iona en niets dat ons kon deren.

Je weet het wel in de kathedraal hoe getemperd 

er het licht van ouds, toen we binnen waren,

hebben we er gebeden toen?

De  zee-en er rondom als losgelaten, 

het zout ervan dat op de lippen kleeft 

en hoog de meeuwen waar ze hangen bleven

een korte tijd, je weet het wel hoe wijd 

die geest van ons er boven op de heuvel,

hoe grillig fijn het verdorde bosje heide, 

tot nu bewaard.

Op andere momenten komende van St John o’Groats: 

de dame toen, zo oud als wij nu zijn,

haar huis in eenzaamheid verloren, herinner je,

de geur van turf, de regen ook: 

‘and do you know why Scotland is so beautiful?’

Hoe vol van jeugd we toen nog waren en hoe ver

we zijn afgedwaald, dooreen gehaald, vervreemd.

Neen, neen, er is geen keren aan.

Maar, mijn vriend, wat keert zovele malen,

Zijn de herinneringen en deze binden ons,

en woorden hoeven niet, en foto’s evenmin,

voldoende is, te weten we houden het al,

zelfs, als er van wat was, niets keren zal.

18-05-2019, 06:58 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je meent dat er iets is in jou dat niet te beschrijven valt, zelfs niet te tekenen. Iets dat vormloos is, dat er al een tijd is, dat tracht zich los te wrikken uit de massa als een geheel, maar het lukt niet. Het lukt maar niet wat je ook betracht, je bent niet vindingrijk genoeg, schijnbaar.

Het ding, die wolk, die cluster is er, je weet het en toch kom je er niet toe te zeggen wat het precies is noch hoe het er is als een een deel, maar je weet niet welk, van een landschap, een deel klanken, eerder de kleur ervan, van een symfonie, een deel van het innerlijke, de geest van een woud, eeuwenoud, van alle bomen als één boom genomen. Het kan allemaal, maar je aarzelt.

Het is bij momenten - want het houdt je bezig - alsof jijzelf er niet meer bent, alsof je er staat zonder er te staan, doorzichtig als water, alsof jij dat iets ware  en dat iets jou. Een wisselwerking, een verbondenheid die leidt tot een vereenzelviging.

Zoals je, je gisteren zag rondlopen in het bos, zonder er te zijn en toch het dalkruid zag - uiterst zeldzaam geworden - en de geuren rook, de zerpe geur van rottende bladeren die opsteeg en je bedwelmde, zonder je te bedwelmen. Maar het had gekund, had je er reëel geweest.

Dit is of dit zou het zijn als je dat iets ware, een geest onder een stolp die uitkijkt op wat is rondom hem, maar onmachtig is om wat ook anders te doen dan toe te zien, te weten al wat er is, maar geen woorden om het vast te leggen voor later, de stolp geopend en je er terug zult zijn.

Vertel het maar aan allen die je lezen en er zijn om je op te zoeken, zelfs als je er niet bent vinden ze je, in het vreemde dat je schrijft, het enige dat er is van de persoon die je waart toen het opgetekend werd . Maar dit hier is van het iets dat er is  en niet te vatten is noch als boom, noch als lelietje van dalen..

Al kan het - wat je  nu denkt - dat het ‘iets’ is van de geest in de boom of van alle bomen samen of de geest in alle bloemen samen, waarom niet van in planten samen. De essentie aan geest die is van het vormen van de knoppen eerst, van het openbarsten ervan en van het bevrucht worden tot het zaad dat vallen zal. En op zijn beurt dat plant zal worden, en van enkele ervan, il en naîtra des arbres pour l’ébénisterie.

Het was geen avontuur waarin je verwikkeld waart, het was een echo van wat is en van wat nog komen zal. Het meest bevreemdende dat je overkomt in de morgen, het punt van half-mei dat je maar al te dikwijls al hebt overschreden opdat het blijven gebeuren zou.

Hoe eigenaardig ook je gesprek met het woord was vanmorgen, het staat geacteerd.

17-05-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ga maar verder. Ik dring steeds maar verder en verder het bos van woorden binnen. Ik houd er geen tekening aan over, hoogstens een vage schets, omdat het ook niet mijn bedoeling is. Al wat ik overbreng is een uitvloeisel van het Essay dat ik schreef in 2015 en hier als blog verscheen. Vier jaar terug in de tijd dus. Alsof er van 2015 tot vandaag, weinig gebeurde dat niet zou geschreven zijn in de geest van toen. Er zijn wel een groot pak woorden aan toegevoegd, want elke dag is een nieuw beginnen, volgend op het nieuw beginnen van de vorige dag. Soms loopt het uit in een schijnbaar andere richting maar veel ‘nieuwigheden’ zijn er niet aan.

Ik zegde het al, als mijn blog er staat is hij even verrassend voor mij als verrassend voor jou. Ik herlees hem zoals jij hem leest, meer is het niet en het is verwondering of het is maar zo en zo, een aanvulling of herhaling van wat er was: 2015 zijnde van al wat er was vóór 2015.

Voor elke dag in de tijd een kalenderblaadje met wat woorden, een blaadje dat wordt weggelegd, de blok blaadjes die volumineuzer en volumineuzer wordt. Uiteindelijk, is het dit wat gebeurt, zelfs al is het heel wat meer.

Dit is zo van vele zaken, gebeurtenissen die ontstaan, in een punt ver in de tijd, die de aanleiding zijn voor andere gebeurtenissen, alle even belangrijk, die zich uiteindelijk culmineren, bv. wat mij betreft, elke dag  in een blog van minstens vijf honderd woorden, voor minder doe ik het niet.

Ik besef het niet altijd - ben er niet mee bezig - maar al wat komt is van de weg die wordt afgelegd, ingevolge de omstandigheden die er zijn aan voorafgegaan, die het gevolg zijn van het er-zijn wat de plaats betreft, het zichtbare, als wat er is van het onzichtbare, de wereld van onze gedachten. Alles wordt getekend in woorden. Gelukkig dat die onzichtbare wereld daar is, wie zouden we anders wel zijn? In elk geval, ik vertrouw  op elk ogenblik van de dag, zelfs van de nacht, op die wereld en mijn vertrouwen is groot, zelfs als ik niets te zeggen heb, zoals vandaag.

Gisteren had ik een mooie zin, er is een blog uit voortgekomen, vandaag is het een blog die voortgekomen is uit de nasleep van die van gisteren en deze uit de nasleep van alle andere die geschreven staan. Ik denk niet dat er een is die er uitsteekt als een vreemde eend in de bijt. Wel zijn er ook ongeschreven blogs, enkele wellicht, die er zijn aan vooraf gegaan, er kan geen onderscheid worden gemaakt op deze basis.

Ik kijk hoe ver ik nog te gaan heb - heb nu 407 woorden - om af te werken wat ik te doen heb.

Het blijkt een dag te zijn van bekentenissen. Een openvouwen van hoe de dingen gebeuren bij mij. Er zijn geen geheimen aan verbonden, het stramien is en blijft het zelfde: het bos binnen gaan en de bomen, de struiken, de planten nemen zoals ze zijn, tot het lelietje-van-dalen, tot het dalkruid toe, de zwammen en de mossen en zeker de geuren van alles, het wondere van de geuren van een bos in volle leven. Veelal er door bedwelmd wat een soort van mirakel is. Zo denk ik erover toch.

De woorden die ik schrijf zijn dus meer dan woorden.

16-05-2019, 06:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het lichaam dat van het lichaam van de Kosmos is; de geest die we ontleenden die van de geest van de Kosmos is. Het ene dat van het sterven is, het andere dat van het eeuwige is. Hiermede is alles gezegd wat gezegd hoefde te worden. Neem het op in jou om het nimmer meer los te laten. Maak er een grafschrift van als je er een zoeken zou. Het is de kroning van een levensbeschouwing.

Je wachtte tot 15 mei van het jaar 2019 om dit neer te schrijven op de wijze waarop het er staat. Een ingeving toen je wakker werd, die begon als: ‘de dood die van het lichaam is’, waaruit de eerste zes lijnen van je betoog hier hoger, opgeschoten zijn. Ineens, as a rosebud - deze van Orson Welles -  zich opent in  de morgen.

Terwijl het wenselijk is, de as van het lichaam terug te storten aan de as van de aarde, niet om het even waar, liefst op een plaats die je duurbaar is, heb je geen zorg om de geest, die wordt overgenomen, terug gestort in de massa geest waaruit hij is ontstaan. Zo zien we het in woorden vandaag, morgen misschien in andere woorden, telkens een nieuwe poging om door te dringen tot wat de waarheid is of zou kunnen zijn, of dan toch ten dele.

Terwijl, wat van het woord is, van in den beginne is, het pact dat we gesloten hebben het als dusdanig te gebruiken. Niets staat dichter, bij wat er was, op het precieze ogenblik vóór dat alles begon. Het priem-ogenblik dat van dan af de tijd werd: ogenblikken aan elkaar geregen, ook deze van je optreden hier op deze aarde. Het had even goed op een andere plaats  dan de aarde, kunnen zijn. In elk geval je bent er, in de schelp die je lichaam is, het lichaam dat je nodig hebt om de geest te houden die je werd toevertrouwd én, te gebruiken. Je bent er als vertegenwoordiger, van de geest van het Al. Veel is het niet, maar toch ook oneindig dit te kunnen.

Wat me ontgaat is, waarom ik er ben als die vertegenwoordiger. Maar ik ben er, dus moet er een reden zijn dat ik er ben. Moet er zelfs een reden zijn dat ik er ben als een ‘ik’ en niet als een ‘we’. Al moet het gezegd dat ik me ook soms voel als een ‘we’, dat ik me voel als een ‘ik’ in een ‘we’. Een groot deel van de tijd gebeurt dit, voel ik me als een deel van zij die zijn. Het is zo iets als de schelpen die van de zee zijn en de zee die van  de schelpen is.

Ik ben nu, schrijvend en denkend, begaan met het wezenlijke onwezenlijke. Mijn lichaam is als een boom in een bos, maar het weten dat ik die boom ben ontgaat me, because I do not know why I do know it. Dit wil zeggen ik weet niet of het wel correct is te denken als een boom in het bos en niet, te denken als een bos van bomen, want dit ben ik als ik spreek: een deel van de geest van het Al.

Tot hier geraakte ik deze morgen, het is heel wat meer dan een Spielerei van woorden, het is een ‘aftasten’ van wat het is te zijn van het zijnde.

Om het meest vreemde te verkondigen van wat ik ooit verkondigde en, er toch  maar niet in te slagen.

15-05-2019, 06:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zoals gisteren in mijn gedachten ineens de Ulysses van Dante opdook, zo was er vandaag in de schemer van de morgen, het boek ‘Vie et Destin’’[1] van Vassili Grossman waar ik aan dacht omwille van een bepaalde passage erin.

Later in de voormiddag heb ik het boek opgezocht, heb ik voor het eerst de inleiding van E. Etkind gelezen en werd ik getroffen door het feit dat zijn manuscript twintig jaar is blijven liggen vooraleer het in 1980 gepubliceerd werd in het Westen. E. ETkin die de inleiding schreef, zegt hierover:

“Vingt ans…Un long délai. En vingt ans un homme peut changer du tout au tout, la planète peut se métamorphoser, les goûts esthétiques se transformer. Mais le vrai, l’essentiel, le fondamental  ne changent pas. Le pain reste le pain, l’eau reste l’eau…”

Die periode van twintig jaar heeft me gegrepen. Toch denk ik dat mijn ideeën van het jaar 2000 nog steeds deze zijn van nu, dat ik in dat jaar reeds wist wat ik nu nog altijd blijf verkondigen en dat ik uiteindelijk gedurende al die jaren herkauwd heb wat ik toen al in mijn dagboeken geschreven had. Ik ben in een cirkel blijven rond draaien, heb de zaken wellicht op een andere wijze voorgesteld maar of ik er iets nieuws heb aan toegevoegd betwijfel ik.

Een passage uit het boek dat ik las in het begin van de jaren tachtig was me bijgebleven - na verloop van tijd herleid een boek zich tot enkele bijzondere passages die nu en dan opduiken – deze speelt zich af de avond dat één van de hoofdpersonages, de fysicus Victor Strum, in de half verlichte straat een plotse ingeving heeft die doorslaggevend zal zijn voor zijn verder werk.

Ik wist dat deze passage voorkwam onderaan de linker bladzijde en ook dat ik ze wellicht met potlood had aangestipt. Na een lange tijd bladeren kerend, vond ik wat ik zocht. Ik had wel juist geraden wat de plaats op de pagina betrof maar had me vergist over de plaats in het boek, namelijk pagina 270, terwijl ik aan het zoeken was in de laatste 300 pagina’s:

‘Il marchait - het betreft hier de fysicus Victor Strum - dans la rue déserte et mal éclairée. L’idée surgit brutalement. Et aussitôt, sans hésiter, il comprit, il sentit que l’idée était juste. Il vit une explication neuve, extraordinairement neuve, des phénomènes nucléaires qui, jusqu’alors, semblaient inexplicables ; soudain, les gouffres s’étaient changés en passerelles. Quelle simplicité, quelle clarté ! Que cette idée était gracieuse et belle ! Il lui semblait que ce n’était pas lui qui l’avait fait naître mais qu’elle était montée à la surface, simple et légère comme une fleur blanche sortie de la profondeur tranquille d’un lac, et il s’exclama de bonheur en la voyant si belle’.

Wat vreemd was voor Strum is dat deze idee plots opdook na een lange discussie met vrienden,. Een open discussie van ‘vrije’ mensen onder elkaar, waarbij voor het eerst, vrij van gedachten werd gewisseld, niet over de partij noch over de wetenschap, maar over de zin van het leven en de zin van de dood, wat, zelfs onder vrienden, zelden gebeurde.

Achteraf vernemen we dat de idee van Victor Pavlevitch Strum niet zo goed wordt onthaald bij de leiders van het labo waar Strum opzoekingen doet in het raam van de kwantum fysica. Ze vinden dat wat Strum naar voor brengt, hoe schitterend zijn idee ook moge zijn, zijn theorieën de aard van de materie tegenspreken.

Waarop Strum openlijk, tot schrik van zijn vrienden, reageert en onomwonden zegt, dat de mathematische logica van zijn idee de theorieën van Engels en Lenin ruim overstijgt. En dat het de theorieën van Lenin zijn die moeten aangepast worden aan de wetten van de fysica en niet de wetten van de fysica aangepast aan de theorieën van Lenin.

In feite is dit het weinige, maar hoe veelzeggend, dat me van het boek is bijgebleven. Ik zou het kunnen herlezen, maar zo zijn er honderden boeken die wachten om herlezen te worden.

Hoe denkt jij erover?

14-05-2019, 06:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat is het dat deze dag me brengen zal aan woorden, waar zal ik staan als de dag zich sluiten zal of, kom ik er nog wel uit?

Ik schrijf dit omdat, zoals er zovele mogelijkheden zijn, er ook deze is dat, op de lijn van deze glorieuze morgen wat het licht aangaat, een totaal ander Licht me meenemen kan. Ook dat alles gewoon verlopen zal zoals het gisteren was en de dagen ervoor. Wat je verhoopt.

Maar toch heb je het gevoel dat de dag voor jou iets bijzonders in het vooruitzicht heeft. Je kunt dus nu wachten tot dit ‘iets’ er is om verder te gaan, maar je kunt ook het komende voor jou uit schuiven en met dit ‘mogelijke iets’ op de achtergrond, verder schrijven.

Dit is het vreemde aan vanmorgen. Dit is waar je aan denkt, van waaruit je vertrekt, om aan te komen op een logische plaats of gevangen in een beeld, waar je nu nog geen zicht op hebt Het is elke morgen zo. En je weet, na je poging van gisteren te wachten tot de namiddag, dat het in de morgen is, hoe vroeger hoe des te beter, dat je je werk af moet maken. En dat dit voor jou, mettertijd, een levensregel geworden is waar je best niet van afwijkt.

*

En, hoe het gebeurt alles zijnde zoals het is, dat je in een gedachtewereld terecht komt waarin je Dante terugvindt die in de Hel, Ulysses ontmoet - een vlammetje nog zijn geest - Ulysses die vrouw en zoon en vader verlaat, de zeilen hijst en met zijn gezellen die hem nooit verlaten, de hoge, open zee op vaart tot voorbij de bakens er geplaatst door Hercules. Waar ze links nemen ‘om in het zog van de zon de onbewoonde wereld te gaan verkennen’. En waar, na het licht van vijf manen te hebben gevaren, er een berg opduikt, zo hoog zoals ze er een nog nooit een hebben gezien. Maar ook, waar  hun geluk keerde want een hevige storm stak op en hun boot wentelde driemaal onder zodat ze allen verdronken.

Het verhaal van Ulysses in zijn tocht door de Hel, zoals uitgeschreven door de grote Dante is een hoogtepunt in zijn Divina Commedia. Ik kan er niet aan voorbij zonder er over te schrijven. Het verhaal gedaan door Ulysses aan Dante is voor altijd in mijn geheugen neergezet.

Is dit dan het ‘iets’ dat hem wachtte vandaag? Het kan,  het zal zo voorzien zijn geweest vanmorgen, al wist ik nog niet wat er me te wachten stond. Ik wil elke dag een Ulysses zijn. Ik wil elke dag de zeilen hijsen en wachten op de winden die me brengen zullen naar de oceaan van woorden waarin ik ooit, zoals Ulysses en zijn gezellen, eens verdwijnen zal.

Het ogenblik van het schrijven dat dit van Dante was - misschien was het in Girmiani, de stad met de vele torens - was voorzeker, een groot moment in het leven van Dante - ook een groot moment in mijn leven zoals het me overvalt, zoals het me ingegeven wordt erover te schrijven. Een flits maar in mijn gedachten. En vooral dan wat hij zegde aan zijn reisgezellen : 

O frati… 

Considerata la vostra semenza:

fatti non foste a viver com bruti,

ma per seguir virtute e conoscenza.

O, broeders, kijk naar je herkomst, je bent niet gemaakt om als afgestompten hier te leven, maar om waardigheid en kennis na te streven[1].

De gouden raad van Dante aan ons allen. Door hem bedacht en neergeschreven zevenhonderd jaar en meer geleden, en hier dankzij Ulysses, door mij naverteld. Hoe iets verkeren kan in deze wereld.

Het is voorbij middernacht, het is het ogenblik dat ik mijn woorden verstuur, naar jou toe, mijn vriend(in).

13-05-2019, 00:06 geschreven door Ugo d'Oorde