In de vlakte van de geest wachten vele zaden om te kiemen, vele gedachten om uitgestrooid te worden, genomen en uitgetekend in al hun vele variaties, en dit, dag in, dag uit, met tussenpozen die dan de voedingsbodem, de humus van waaruit onze gedachten vertrekken kunnen, tenminste zo die bodem er is. Want soms lijkt het een waterval, soms een bergstroom en soms is het niet meer dan de Leie, meanderend, gezapig door de weiden en beemden van het Vlaamse land.

Maar zeggen dat ik ‘altijd’ op de loer lig om te nemen wat te nemen is, is niet correct, er zijn soms dode momenten waaruit ik moeilijk ontwaak.

Vandaag, 4 september is er zo een. De morgen ging voorbij aan andere zaken, de middag kwam en de zon in de namiddag was geen inspiratie om binnen te blijven en te gaan schrijven. Maar zelfs aan de vijver, in de grote openheid van water en luchten bleef ik denken aan de blog, die ik nog te schrijven had. Vrienden omheen mij  spraken over de dagelijkse dingen des levens en ik was de stilte zelf, zwijgzaam, totaal woordeloos, kijkend naar de vissen die opsprongen - fish are jumping and the cotton is high - om dan met een plons te verdwijnen terug, kijkend naar de zwaluwen die bij momenten rakelings over het water vlogen om te drinken, en de blauwe ijsvogel die wachtte op de stronk van een boom om pijlsnel weg te schieten, een duik te nemen in de vlucht, een visje in de bek.

Het grote leven in beweging omheen mij, en ik amper bewegend, pogend na te denken om een betekenis te vinden voor dit alles, daar gezeten lijk de denker van Rodin, in de zon die traag naar het westen gleed, me verrassend hoe hoog ze nog stond ondanks laat in de namiddag.

Omdat ik ook alles wenst op te tekenen, omdat ik bezeten ben met het neerschrijven van mijn gedachten, hoe die er ook moge zijn; bezeten om al wat er van is neer te schrijven, zelfs als alles effen is in mij, zelfs effen de tijd om, ja om wat? Om er te zijn als iemand die schrijft, zelfs als hij niets te vertellen heeft. Niets dat waard is om gelezen te worden.

Het is een ziekte waarvan ik niet genees, vandaag, deze zaterdag begin september was ik zieker dan ooit, want ik schreef zelfs over het onbenullige.

Is er nog plaats voor beternis, nu twijfel de kop opsteekt?

05-09-2021, 08:13 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij zoekt naar een zin om zijn dag te beginnen, maar het zoeken is verkeerd, de zin is er of is er niet, er is geen tussenweg. Het is dus een wachten tot hij zich aanbiedt en de weg zich opent. Zo gebeurt het en niet anders.

Hemingway wist hier een remedie tegen, wat hij de vooravond nog schrijven wilde, hield hij over voor de morgen erna. Hij ook tracht deze regel toe te passen, maar gisteren was een vreemde dag, hield het gedicht over de zee hem te lang bezig, leegde het hem volledig. Hij wachtte hij tot laat in de avond om het los te laten, hij is gaan slapen half verdoofd door de golven van de zee als een vlakte van licht voor hem uit. Want een gedicht is geen gewoon geschrift, het kleeft aan jou;, het bezit je meer dan dat jij het bezit en het weigert toegevingen.

Wat meer is, de volgende morgen waagt je niet het te herlezen, het staat er voor allen maar niet meer voor jou, het is weggesneden uit jou, een vreemde eend in de bijt.

Zo voel je het aan, je sluit het op voor jaren tot je er op een dag terug wordt mee geconfronteerd en het als een verrassing overkomt, dat het in feite wel uit jou is ontstaan maar dat je, je niet meer in herkent. Ik denk dat er tientallen gedichten steken tussen mijn blogs, inspiraties van het ogenblik, ogenblikken die ik nu niet meer ken, en als ik ze nog zou kennen, nu anders beleef. En het is de beleving die telt.

Een vriend, een poëet, stuurde me een gedicht over de, ‘hoogvliegers’ van de eerste schooldag, Ik begrijp wat hij hiermede bedoeld, een eerste schooldag is iets heel bijzonders, een hoogvogel als dag, tenminste zo zal hij het beleefd hebben. Hij schrijft totaal losgeslagen als poëet, het woord niet zeggende wat er geschreven staat, maar tastend, uitkijkend naar het verwarrende van die eerst schooldag, of de vrijheid die hij zich toe-eigent als beschikker over het woord. Als dusdanig is hij, als de dichter van Lierde, onnavolgbaar, enig:

…

De jeugd leert over de stootwinden
de geur van rozen in de drijfwolken
en voelt in zijn hand het dwaze van het licht
… 

Zinnen, weinig zeggend maar door het spel van de woorden, waar de poëzie van afdruipt, veel betekenend.

Ik zal hem niet navolgen, ik zal hem laten, hoog in zijn vliegtuig zwevend over de velden en de dorpen, zwevend over de inhoud van de woorden. Het is hem om het even welke, je kunt het toch niet zeggen zoals het is, een eerste schooldag, hoe jong of hoe oud je ook bent.

Jij koos een andere weg, of het een betere is hoef je niet te weten, het is die van jou, zoals elk van ons zijn weg heeft om poëzie te bedrijven: de ene verward in zijn woorden, de andere zo schuchter mogelijk, de andere als een schilder of aquarellist, licht of breed uitgestreken. Allen om te zeggen wat niet te zeggen is, niet uit te spreken.

Het is maar als je diepte zoekt, als je filosoof wilt zijn - wat misschien een vorm van hoogmoed is - dat je verdwalen kunt.

04-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Eens geschreven staat het geschreven, kleeft het, een zwam op de schors van een boom, aan wat voorheen opgetekend werd, voegt het zich toe aan de massa woorden. Echter, achteraf, herinner ik me nog wat er is en hoe het er is?

Als ik herlees wat van vroeger is herken ik me erin, zo een gedicht dat ik gisteren getypt terug vond tussen een bundel etsen - kleine prutsdingetjes die ik maakte diep in de jaren zeventig - een gedicht over de zee. Ik durf het hier hernemen omdat de gevoelens erin, in niets gewijzigd zijn; omdat ik me erin terugvind, een jonge man - jong in de zin dat het begrip van het naken van de dood zich nog niet in mij had gevestigd - wijs genoeg toen om het, in een opwelling, bij het terugzien van de zee, deze van San Juan-Alicante neer te schrijven. Het kan bijna niet dat het niet voorkomen zou in één van mijn blogs van de jaren 2010-2018.

Ik herneem het hier: ik keer terug naar de ogenblikken dat ik afdaalde van de rotsen tussen de resten muurtjes van de terras- tuinen die er vroeger waren en de (beschermde toen) ongekende flora die er groeide en me verblijde, me licht en zorgeloos hield en, ik de zee zag ver onder mij, die me ontroerde, toen ik haar terugzag.

Het gedicht dat ik toen moet geschreven hebben, met potlood op het korrelig papier van een tekenblok, ik neem het hier zoals het er staat, geen jota in meer, geen jota in min:

Toen ik hier kwam,
een lange tijd ik er niet was,
toen ik hier kwam de eerste dag
ik totaal vergeten, dat de zee hier
een geliefde was.

Dat ik haar stem vergeten was
haar tongval en haar ogen
en toen ik haar omhelsde,
ingetogen
hoe ze in mijn armen toen
oneindigheid was.

En ze me verwachtte, zegde ze,
verwachtte me terug te zien
al had ik maar wat schaduw
nagelaten
maar geen  teken of symbool
voor haar om er naar uit te zien.

Maar van haar was ik, vooral
in mijn gezicht, de wind vergeten,
voller dan de dorre woorden
die ik hier geschreven had
op avonden, al met Orion
of morgens met het komen
van de zon.

Maar me nooit had ingebeeld
hoe haar streling was,
hoe haar bewegen
in het licht van oktober was.

Al van dat totaal verloren
hoe op de hoogste rots
de zee hier een geliefde was
en ik er zat,
gelouterd en herboren,

voor een lange tijd.

Het zijn plaatsen, al zeg ik het pas nu na zovele jaren, waar ik me goed voel als ik aan het schrijven sla; als ik eraan denk: hoog op mijn rots gezeten, de zee ver onder mij, of gezeten aan het water de golven rollend tot aan mijn voeten.

De weerslag ervan onvermijdelijk bepalend voor de woorden die me aangeboden worden. Zo gaat het in het leven.

03-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Daar gaan we weer, een nieuwe maand binnen, en dan nog wel september. Hoe voel ik me erbij? Wel, weet dat ik in de klank ervan de herfst ontmoet, de regen en de wind, de vallende bladeren en dan denk ik aan deze van de rij Italiaanse populieren en de bladeren dwarrelend op het water, alsof dit de laatste waren die ik vallen zag.

Waarom schrijf ik dit, wat is er bijzonders aan? Niets het is gewoon een herfstverschijnsel, maar ook, en dit duikt op, als een schemering op achtergrond, een teken, een verwittiging en zeker aan mij, zelfs al heb ik geen nood meer aan verwittigingen. Trouwens, het is ook, en hier gaat het in feite om, over het wondere leven van de natuur, het zich voltrekken van de groei van het zaad, het rijpen van de vrucht, met een beeld dat ik kreeg toegestuurd van een lezer, de okerbruin gekleurde schelpen van de hazelnoot die uit hun hulsels springen. En ik, zwalpend in deze sfeer, hier onvermijdelijk denken moet aan mijn overleden broer Daniël en zijn Rilke-bede gericht aan de Heer:

…

Befehl den letzten Früchte voll zun sein;
gib ihnen noch zwei südlichere Tage,
dränge sie zur Vollendung hin und jage
die letzte Süsze in den schweren Wein.
… [1]

September en de herfst die zich in mij brandt. Ik zeg het maar, ik teken het op, ik schrijf het naar mezelf, in een brief om het niet te vergeten, morgen niet, overmorgen niet, van nu af tot het einde van het jaar niet en verder nog de tijd in: de bede van Rilke aan de Heer gericht, de Heer van de dagen in de herfst en ik, me richtend naar de Heer van de schrijvers: Heer, geef me nog de dagen, zuiderse of niet, om hier af te maken wat ik nog af te maken heb, tenware het ‘af te makene’ waardeloos ware en ik geen dagen meer nodig heb.

Het kan, ik deed nog een poging om mijn geschriften te kronen met een vorm van eeuwigheid, eigenlijk een zeer schuchtere poging, een geruststelling voor mezelf om te weten dat ik alles gedaan heb wat in mijn macht lag om aan mijn woorden een zekere bestendigheid mee te geven. Om te weten dat wat ik schreef niet nutteloos was, en het niet een heel kort leven beschoren was.

Een te kort en aldus te gek om verder te gaan. En toch doe ik het, ik zegde het al zo dikwijls het is mijn leven, de ene activiteit die me overblijft.

Tenware ik, zoals Kristien Hemmerechts , de zondares zoals ze zich voelt, die terug naar de zondagsmis gaat. Ze voelt er zich goed bij, rustiger, ze voelt er zich in de hand van God. Mooi Kristien.

Ik begrijp haar, het is goed een geestelijke schoot te hebben om je erin neer te vleien; ze zal wel haar idee hebben over wie die God is en hoeft niet te specifiëren wat ze erover denkt. Maar ze komt er openlijk mee vooruit; ze zal wel weten en voelen dat Hij, haar God, een bergmeer is, een toevlucht naar iets dat alles overstijgt. Max Horkheimer wist het maar al te goed, hij noemde het ‘ das ganz Andere’. Ik ook heb er behoefte aan maar ik kom niet verder dan het te schrijven, heb niet de moed en de kracht het openlijk en publiekelijk te veruitwendigen.

Dit, wellicht tot mijn scha en schande.

[1] Reiner Maria Rilke: ‘Herbsttag’, ‘Der ausgewählten Gedichte, erster Teil, Insel-Bûcherei Nr 400

02-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De nachten worden merkelijk langer, maar ik bemerkte het pas deze morgen, een morgen zonder enthousiasme om op te staan en te beginnen met wat ik altijd begin, zien hoeveel lezers er de vorige dag me bezocht hebben.

Het is niet om veel over te zeggen, wel om over na te denken, het reflectieve krijgt geen aarde aan de dijk, krijgt geen aandacht, ik ga merkelijk te ver in wat ik schrijf. Ik weet het maar ik doe er niets aan, dan maar minder en minder lezers want het is niet met de Baghavad Gita dat je succes moogt verwachten, evenmin met zinnen uit de Bijbel.

Ik denk ook dat mijn blog op zijn laatste benen loopt, als ik zie dat andere blogs verdwijnen of vol komen te staan met publiciteit, zal dit ook wel eens gebeuren met die van mij. Ik ben er op voorbereid en toch ook niet want, zoals ik nu bezig ben, is het een groot gemak. Ik beëindig mijn tekst en log hem in, elke andere werkwijze is minder aangenaam omdat ik me dan opdring.

Zo staan de zaken vandaag, in mij wordt het stil, komt er een zekere droefheid die ik niet meer verbergen kan. Om welke reden het precies is kan ik niet zeggen maar ik denk dat het een cumul van redenen is die begint bij het oud worden, wat erger is dan ouder worden. Mijn toekomst brokkelt af, er is geen licht meer op het einde van de tunnel. Ik voel meer en meer dat het de laatste stuiptrekkingen worden.

Het boek van gisteren ligt nog altijd naast mij, het verliet me niet de ganse dag. Ik lees:

‘Let your rewards be in the actions themselves, never in their fruits. So be not moved by the fruit of actions; nor let inaction dwell in you.’

Het is de ‘inaction’ waar ik bevreesd voor ben. De leegheid die zou opduiken als ik de nood niet meer ken om dagelijks mijn vijfhonderd woorden te schrijven; bezig te zijn met de geest in mij. Deze te provoceren, deze in leven te houden, te dwingen tot één prestatie per dag, daarna laat ik hem in peis. Wat wel niet het geval is, maar die ene prestatie is het bewijs dat hij nog sterk aanwezig is, een bewijs dat alleen geldt voor mezelf, niet voor jullie of misschien toch wel voor enkele percenten ook voor jullie.

Deze monoloog, want dit is het, heeft wellicht iets te maken ook met de zin waarmede ik begon, de nachten die langer worden, het tegengestelde van het licht dat er vroeger is, dit het enige dat hoop aanduidt. Het overige zijn maar wat woorden van vroeger. Het is een andere manier om je te zeggen hoe ik me voel, dan toch op deze laatste dag van de zomermaand augustus, én als je er bent, die je morgen, als alles verloopt naar wens, te lezen krijgt.

Een stuk Hindu scriptures die zullen blijven hangen, de rest zoals ik al zegde, zijn maar wat woorden van iemand die ouder wordt maar hoopt - en dit tracht te bewijzen - het nog niet honderd procent te zijn.

01-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wees vooral niet verbaasd over alles wat ik schrijf. Ik zegde het al het ligt in mijn aard vreemd te zijn. Het was er nog niet in mijn verre jeugd, maar toch meen ik dat ik verschilde van de jongens om me heen, in welke mate weet ik niet meer, maar ik was stiller denk ik, duidelijk bezeten door een geest die ik bij mijn geboorte/(conceptie?) overgenomen had van een overledene. Ik schrijf dit maar, zonder me erop te beroemen maar omdat ik zo iets ooit las - en waarom zou het niet kunnen? - in de Bhagavad Gita[1]:

‘As the tenant soul goes through childhood and manhood and old age in this body, so does it pass to othet bodies.’

 Of de ziel, de geest, die we in leen kregen die overgaat van het ene leven naar het andere. Een mooi geruststellend beeld voor mij wat mijn geest betreft en het hieruit voortvloeiende, even diepzinnige en even mooi om te geloven:

‘Never have I not been, never have you not been, and never shall the time come when all of us shall not still be.’

En de toon is eens te meer gezet, is het nog niet passend voor jullie des te meer is het passend voor mij, hoe ga ik er verder mee? De feiten zijn dat me dit nooit werd aangeleerd, dat ik het zelf heb moeten ontdekken en nochtans, dat er een groot deel van de mensheid met deze gedachten is opgegroeid. De tegenstelling met de geest waarin ik ben opgevoed en opgegroeid is bijna deze tussen licht en donker.

En toch, kijkend om me heen naar het leven van de kleine als van de grote dingen, hoe mijn leven zich heeft ontplooid, ben ik er toe gekomen te geloven dat mijn geest onsterfelijk is; dat ik hem in leen heb me overgelaten van iemand anders en dat hij zal overgaan ‘in’ iemand anders én, hoor goed, dat ik er altijd geweest ben er en altijd zijn zal.

Een boodschap die ik jullie aanbied ter overweging, hopende dat je er, zoals ik, de moed in vinden zult, om zoals ik nu - ik weet ondertussen dat ik Parijs 2024 niet halen zal - me erop voorbereid.

Het is een beeld van de realiteit achter de realiteit, deze die we zien en waarnemen; het is in een zekere zin de weg van het eeuwige die we betreden, de weg van iets dat er altijd geweest is en er altijd zijn zal; zodat we er zijn van in den beginne en er zijn zullen op het einde, als er ooit een einde komen zou.

Kan ik hier stoppen vandaag, Is wat ik schreef niet voldoende om je dag mee te vullen hoewel het vreemde zaken zijn, ongewone zaken zijn voor ons die uit een totaal andere beschaving komen, een waar de meesten van ons nooit over gehoord of gelezen hebben, en ineens krijgt je deze voorgeschoteld, wordt je ermee geconfronteerd. Hoe voelt dit aan ?

Ikzelf trek me terug in mijn schelp, in mijn cel, van waaruit ik opkijk naar het leven, gewikkeld in gedachten die komen en gedachten die gaan, landschappen van de geest, waar we dag aan dag, uur na uur doorheen wandelen. Stil houdend bij een of ander aspect ervan.

Zo leven we, alles, o zo kortstondig zijnde.

[1] ‘The Bhagavad Gita’: a book of Hindu Scriptures in the form of a dialogue between Prince Arjuna and the God Krishna. The Peter Pauper press, Mount Vernon - New York, 1959.

31-08-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb hier helemaal niets te verzwijgen, ik heb er te zijn en er levend te zijn, een oneindig pak beelden en gedachten in woorden uitgedrukt, boeken en de zinnen erin, de personages erin, schilderijen en de kleuren erin, muziekstukken en de melodieën erin, het tedere en het schokkende erin.

Het is, alles bij elkaar genomen een ongelooflijke massa ‘documenten’ waarover ik beschik, waarover wij allen, elk afzonderlijk, beschikken.

Er moeten ogenblikken zijn - en dit is er één - waarop we ons de vraag stellen, waar steekt dit alles? Waar in ons lichaam, in onze hersenen of verspreid over het ganse lichaam, wat weten we over dit miraculeus geheugen van ons? Want het is miraculeus al wat we onthielden en we zo maar oproepen kunnen, soms tot in de minste details.

Op dit gebied zijn we ‘des surhommes’, maar we beseffen het niet, we weten niet hoe we, als pak herinneringen, er rondlopen, en toch, als er iets is waarover  we verbaasd moeten zijn dan is het wel dit pak aan herinneringen d         at we meedragen waar we ook gaan. Het staat op onze harde schijf en we halen het eraf met heel weinig moeite, al is het soms blurred, wazig.

Mens wees verwonderd over dit wonder, gaat er zo maar niet aan voorbij als een verworven iets, als een doodgewoon normaal iets. Stel je liever eens de vraag hoe het kan, hoe we in elkaar steken en trek je conclusies.

Ik beken het, het is de allereerste maal dat ik dit opmerk, dat ik erover schrijf als een groot wonder; dat het me ingegeven werd erover na te denken en het te zien als een wonder. Ik voel ineens het volume ervan dat daar ergens aanwezig is maar van waar ik niet weet waar het is, in  mij op een wel bepaalde plaats of zoals  Jean Emile Charon (1920-1998) het ooit schreef, aanwezig in zijn totaliteit in elke elektron (hij noemt het eon) van ons lichaam. En ik die al geschreven heeft dat het zich buiten ons lichaam bevindt in de golven - die van ons en misschien die van anderen - die ons lichaam omringen.

Het is, in elk geval, iets dat niet zichtbaar is, iets dat een chirurg die binnendringt waar ook in het lichaam, al ontmoet zou hebben, omdat het totaal onzichtbaar is: ons groot pak herinneringen, totaal onzichtbaar.

Als toneelspeler, een stuk van Shakespeare, als dirigent, een symfonie van Beethoven, meedragen waar je gaat. Ik heb geen klinkend klaar antwoord en ik weet niet of er iemand is die met zekerheid zeggen kan waar zich dit pak herinneringen bevindt, een zaak is zeker, het is er.

De vraag is eigenlijk meer, hoe het komt dat het er IS. Hoe het komt dat er, op het ogenblik van de Big Bang, als de materie is ontstaan - we denken dat de geest die er was, materie is geworden, geen schepping dus maar een transformatie - de mens en het opslaan van zijn herinneringen reeds voorzien was.

Gisteren schreef ik dat het Universum er was omdat de mens (de geest in de mens) er zijn moest; vandaag val ik terug op de idee van Béatrice-Dante, dat de mens er is opdat hij zich rekenschap zou kunnen geven ‘hoe’ het Universum er is: het ingewikkelde ervan, het machtige ervan. En aldus het Universum zich weerspiegeld zou zien  in de geest van de mens. Het opslaan van de herinneringen moet toen al geprogrammeerd zijn geweest in de eerst elektronen.

Ik las, rond de jaren tachtig, het boek van Jean-Emile Charon  ‘l’Esprit cet inconnu’, ik leende het uit en het kwam nooit meer terug, wat ik me er nog van herinner was de essentie: ons geheugen bevindt zich in onze elektronen.

Ik wil dit heel graag geloven en verkondigen. Veel anders heb ik niet voor vandaag, nu, getekend in het licht, de herfst voor de deur staat.

30-08-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde