Ik heb gisteren het Universum ondergaan in een uitzending op BBC Four, met schitterende, wondere foto’s van sterren en melkwegstelsels, van – wat ik me nog herinner - de Orionnevel en de planeet  Jupiter. Beelden waar ik me vragen bij stel over én de oneindigheid van het uiteenspattend Universum én de ongelooflijke verscheidenheid en pracht ervan, én de gedachte die ik overhoud dat het Universum een meer dan levend organisme is. Ooit schreef ik trouwens dat ik die foto’s zag als afbeeldingen van God.

Dit was gisterenavond.

Maar als ik dan, op mijn nuchtere maag – zou mijn vader gezegd hebben – geconfronteerd word met de vraag in de Standaard van 11 oktober: ‘Kan een concilie de Kerk redden?’

En een vorm van antwoord hierop geformuleerd door de theoloog, Jürgen Mettepenninge: ‘De bekoring van de wanhoop is groot, maar toch blijf ik hopen’, dan kan ik me inbeelden dat dit Concilie, dat er aan komt, er een is van de laatste kans[1].

Het erge is dan, dat de Kerk geen wapen meer is tegen de meer dan opduikende Islam; dat de Kerk verstikt zit in haar dogma’s die de jeugd, zegge de twee laatste generaties, niet meer aanvaardt en dat we dringend terug moeten naar de geest van Paulus, maar dan ook niet naar wat hij ons wist te vertellen over de erfzonde in zijn brief aan de Romeinen.

Ik schrijf dit, maar het is geen vreugde dit te schrijven, het  is ook een vorm van wanhoop, maar dan geen bekoring, maar een realiteit van hopeloosheid.

Als ik dus antwoorden moet op de vraag van de Standaard: ‘Kan een Concilie de Kerk redden?’ ‘I’m afraid not’.

14-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elk ogenblik van de dag en elk wakker ogenblik van de nacht, leeft mijn blog, tast ik af wat ik binnen krijg aan gedachten. Ontleed ik de gebeurtenissen omheen mij. Ontleed ik in hun geschriften de gedachten en handelingen van anderen.
Sommige dagen overheerst duidelijk het mystieke, het religieus-metafysische, op andere dagen tracht ik rationeel en tegemoetkomend te zijn. Ook gebeurt het dat totaal verschillende elementen samenkomen in een voor mij wondere mengeling.

Men zegt dat dit iets te maken kan hebben met de stand van mijn bioritmen – intellectueel, emotioneel en fysisch - die gedurende een aantal dagen opgaande zijn of afdalend, om van tijd tot tijd eens alle drie samen op een hoogtepunt te komen, of samen op een laagtepunt.
Er is dus in mij een wereld van positieve, neutrale en negatieve krachten aanwezig die me aanzetten dit te doen of dat te laten, dit te interpreteren als hoogstaand, en dat als minderwaardig, maar hoe die krachten bepalend zijn voor wat ik schrijf en niet schrijf, is me niet zo duidelijk.

Uiteindelijk zijn wij het, Ugo d’Oorde en ik, die samen beslissen over wat we achterlaten op het blad en hoe we het achterlaten.

13-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een landschap schilderen is een landschap herleiden tot de ruimte binnen de lijnen van de omlijsting achteraf. En dit terwijl in de realiteit, het landschap ons ontvangt in zijn geladenheid, dat we de luchten boven ons hebben dat we binnenin het landschap staan, in het volle licht, met de wind in het gelaat.

Een landschap schilderen is dus veel meer, het is het schilderen van het mysterieuze in de natuur en in het landschap of, om het anders te zeggen, in het zichtbare het onzichtbare ontdekken en schilderen wat achter de dingen is. Dit is trouwens een eigenheid van de poëzie, alleszins van de poëzie van vroeger.

Kunst moet ons optillen, ons verheffen, moet uitzwermen naar de hogere regionen van de geest en niet rondploeteren in de grondlaag, wat de dag van vandaag – zo denk ik het toch - aan de orde is.

Kunst is elitair. Ze vraagt een inspanning van de toeschouwer, evenredig aan de inspanning van de kunstenaar. Een onderwerp als een voetbalveld herleiden tot de hoekvlag is niet mis, maar wat vertelt het ons in meer? Niet veel, alleen dat de dag van vandaag het ‘elitaire’ te veronachtzamen is, dat het opgesoupeerd is, dat het van een andere tijd, mijn tijd, is.

Geef me dan maar de serie van 10 Belgische postzegels met de afbeelding van 10 werken van Pierre Alechinsky die, zelfs in miniatuur vorm – en misschien nog het meest de tien samen in miniatuur - overkomen als grote kunst. Ik denk niet dat de miniatuur afdrukken van het werk van Raoul De Keyzer een zelfde effect zouden hebben.

Dan toch niet voor mij, al weet je maar nooit. Een blog is maar een blog voor één dag.

12-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ook het geestelijk avontuur van Raoul De Keyzer nam een einde, hij overleed zaterdag 6 oktober, op 82-jarige leeftijd in Deinze.

Ik beken ootmoedig dat ik nooit bij zijn werk heb stilgestaan. En omdat ik zijn schilderijen en tekeningen nimmer begrepen heb, lees ik met enige verbazing wat over hem en zijn doeken geschreven wordt In  De Standaard van 8 oktober.

Zo Jan Van Hove, redacteur vindt dat hij ‘een geraffineerde schilder was die op latere leeftijd wereldwijd door fijnproevers geapprecieerd zou worden’. Zijn werk had een grote weerklank. Hij had heel wat solotentoonstellingen in het buitenland tot in Japan en zijn werk werd opgenomen in tal van grote musea, waaronder het Moma in New-York.

Jan van Hove weet nog dat:

‘Het abstract karakter van zijn schilderijen en het ontbreken van anekdotiek droegen ertoe bij dat zijn werk overal weerklank vond. Het is zuivere schilderkunst puur spel van vorm en kleur’.

Of men een fijnproever moet zijn om het werk te waarderen schijnt me overdreven. Mijn maatstaven liggen op een totaal ander vlak. Om tot de idee te komen om de hoek van een voetbalveld – wat gras en wat lijn – op een doek te brengen, heb je niet veel verbeelding nodig, liefst helemaal geen. En wat er iemand kan aanzetten om dit als schilderij te brengen begrijp ik niet. Of, is het zo dat hij hiermede het ganse voetbalveld wil suggereren, met de tribunes, de spelers, de toeschouwers, de voetzoekers en het geschreeuw en zelfs het verloop van de wedstrijd? Maar zelfs dan vind ik het maar een gedachteloos gebeuren, dat me alsdan zou verteld worden door wat lijn en kleur op een doek, ingekaderd of niet.

Jan Hoet ook is er weg van: ‘Hij werkte met herinneringen en sporen van leven… Hij geeft je de indruk dat zijn werk spontaan of toevallig is, maar in werkelijkheid is het zeer bedacht’.

Ik zal het knipsel uit De Standaard bewaren omdat ik met een groot probleem zit:

Waarom is het dat ik geen appreciatie ken voor het werk van De Keyzer – en ik neem er het werk van Roger Raveel bij – wat ontbreekt er in mij als de ganse, hedendaagse kunstwereld het ziet als inspirerend werk en als grote kunst. Waarin ben ik achterlijk, waarin ben ik verkeerd, en nog bijvoorbeeld waarom zie ik niets in het kolossale werk van een Jeff Koons, van een Damien Hirst?

Dit is de vraag die me al jaren achtervolgt.

11-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ivo Michiels, 1923-2012, is in Zuid-Frankrijk overleden. Heel veel weet ik niet van hem, Zijn Alfa-cyclus (1963-1979) ken ik niet, in die tijd was ik opgeslorpt door mijn functie in de Bank en heb ik maar sporadisch, meestal Engelstalige literatuur gelezen, zodat de Nederlandstalige me is vreemd gebleven in die periode en zelfs erna, op enkele uitzonderingen na.

Maar ik hoorde op de radio dat hij ook een boek schreef Maya-Maya, dat op 8 januari zou verschijnen, een boek zoals ik er altijd een heb willen – en kunnen - schrijven, een boek dat geen roman is maar een bundeling van geschriften die gedichten kunnen zijn, essays, bedenkingen, die korte verhalen kunnen zijn, een soort van journal brut, wat ik nu min of meer aan het doen ben onder de vorm van een blog.

Maar ik ben geen Ivo Michiels. Zo zal mijn dood ongemerkt voorbij gaan, enkel mijn nabije omgeving zal er weet van hebben, zal het voort vertellen gedurende enkele dagen en daarna zal alles over mij gezegd zijn. Wat niet het geval is voor Ivo Michiels. Zijn naam met foto komt op TV en in de dagbladen, de radio spreekt over hem, de ganse wereld wordt verwittigd en zijn werken (met een zekere aarzeling) opgehemeld, waarmede ik niet bedoel dat zijn werk het niet verdienen zou. Hij was een degelijk schrijver, van een ander type dan Hugo Claus. Maar wat ook, onsterfelijkheid is zijn deel.

Terwijl later mijn geschriften zelfs niet zullen terecht komen in een of andere opslagplaats voor geschriften, zullen deze van hem tot het laatste stukje papier bewaard worden. Zo gaat het in het leven van een auteur, maar ik ben reeds heel tevreden dat ik in een, weliswaar zeer beperkte, wereld binnenkom met mijn blog, met mijn dagelijkse (brute) bedenkingen die dan toch door enkelen worden geapprecieerd.

Dit is dan mijn voldoening waar ik het graag mee stel.

10-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

                       ‘Qui rate les aubes rate sa vie’, 

Een boodschap die Louis Pauwels de wereld in stuurde en die me jaren geleden bereikte om die niet meer te vergeten. En hij heeft gelijk, er getuige van zijn hoe het morgenlicht de duisternis van de nacht opslorpt, geluidloos, efficiënt, verbazend in kleuren en in lichtkoralen - en zelfs, al heeft het niet meer de betekenis die het had in de middeleeuwen – elke morgen is een groot gebeuren dat we niet missen mogen, willen we niet vergaan van onwetendheid.

Ik herinner me september- en oktobermorgens uit mijn te verre jeugd, toen ik met vader door de weiden liep op zoek naar paddenstoelen. Het was nacht nog toen we vertrokken en we bereikten de eerste weiden in een begin van schemering, voldoende om in het gras, de witte koppen van de paddenstoelen op te merken. We liepen naast elkaar, op en neer, weide na weide af, sporen trekkend in het bedauwde gras, zwijgend en geconcentreerd. Tot dan ineens, lijk een kreet over de velden, de eerste stralen van de zon ons telkenmale verrasten en wij, met aureool van licht omkleed, de nieuwe dag ingingen, de luchten van een schoonheid die een wonder was.

‘La luz es Dios que desciende’,

Schreef Frederico García Lorca. Ik wist het toen nog niet. God was iemand die zich bezig hield met de mensen, iemand die toekeek op wat we deden, die luisterde naar wat we dachten en alles noteerde. Maar dat Hij ook het Licht was drong niet door tot ons.

Heb er nu geen problemen meer mee, als Hij er IS, dan kan Hij niet anders zijn dan het Licht, dan zon en sterren en al wat er is van zon en sterren en van het leven tussenin, al zien we het niet, we weten het.

Alsof Hij het niet nodig heeft te tonen dat Hij er is, en wel omdat alles zo oneindig-oneindig is, omdat, als we even maar erover nadenken wat het Universum is, hoe het is en wat het ooit was, we overrompeld worden zodat we, meer dan we vermoeden, weten dat Hij er is, en, als we voor Hem een naam zouden durven zoeken, er maar één naam te noemen is.

Zoals we ook weten dat het beter is geen naam te zoeken, dat onze ontstellende verwondering voor wat het levend Universum is, meer dan voldoende is.

En dat hij die de komst van het licht niet beleeft, het nimmer zien zal als een wonder en zijn leven missen zal.

09-10-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke blog zijn momenten uit mijn bestaan. Zijn ogenblikken dat ik leefde, terwijl de aarde zich wentelde om haar as en zich slingerde in een baan om de zon en deze, gevangen en meegesleurd in het web van de miljarden sterren van haar Melkweg. Dit alles terwijl ik - in dit perspectief - totaal onbelangrijke details uit mijn - in dit perspectief - onbelangrijk bestaan, als zeer belangrijk tracht op te tekenen.

En dit kleine gebeuren dat enkele ogenblikken beslaat, krijgt dankzij dit vastleggen in woorden, plots betekenis in de wereld waarin we leven. Ik, met naam en toenaam, sta op uit het niets, zoals een vlinder opduikt uit de luchten, een ogenblik in het zicht verschijnt, en wegvliegt over de haag van de tuin om nooit nog terug te komen. 

En als ik deze beelden oproep, ik onvermijdelijk denk aan Bede (° 623) en dezes metafoor neergeschreven in zijn boek, ‘Ecclesiastical History of the English People’ van 711, waar Marguerite Yourcenar, (zoals Christopher Fry, zoals Peter Weinberg) naar verwijst, zijnde het verhaal van die arme straatmus die op een stormnacht binnenvloog in de warme, verlichte en rumoerige banketzaal van Koning Edwin en langs de andere zijde buiten vloog terug, opgeslorpt door de donkerste stormnacht. De vlucht van de straatmus het symbool van een leven, dat komende uit de duisternis even het licht doorkruist om te verdwijnen in een even grote duisternis[1].

Vandaag, voor jij die me leest, deze enkele zinnen, ogenblikken van leven, uit mijn tijd, die eigenlijk, alle verhoudingen in acht genomen, een metafoor is van de vlucht van de vlinder over de tuin, en van Bede’s mus over de hoofden in de banketzaal van koning Edwin.

Echter, in deze enkele zinnen, ‘a lifetime burning in every moment’. (T.S.Eliot)

08-10-2012, 07:25 geschreven door Ugo d'Oorde