Hij had zijn gedicht te vroeg op zijn Blog ingelogd, het was duidelijk onvoltooid, zoals zovele zaken van hem onvoltooid waren gebleven, al was het maar zijn studie van het Spaans om van de andere talen die hij begonnen was niet te spreken.

Maar zijn gedicht was onaf, hij had hij zijn stenen vergeten, ‘stenen gebeeldhouwd door de regen’ was de zin die hij er had willen aan toevoegen, en in ‘stenen’ begrepen, de stukken wortels, de versteende stukken wieren, het verdord takje heide van Iona, the holy isle,

Al die dingen die hij meegebracht had van zijn reizen, zo een steen die hij opgeraapt had toen ze, in Noord-Yemen, over een hoogvlakte gewandeld waren naar Kawkaban toe. Iemand in het hotel had er met zijn stift, in het Arabisch, de naam van de stad op geschreven. Een andere, een heel zware die hij had meegebracht in zijn rugzak, komende van de Col de Torrent in de Valais die na een zware stortregen losgekomen was uit zijkant van de weg. En een andere, een klein beeldhouwwerk, een steen met een tekening erin en een vorm die niet na te maken was, een kunstwerk van moeder aarde, van moeder natuur, een steen die ooit moet los gekomen zijn, een stukje bazalt gelijk, gevormd door weer en wind en water, en door de tijd, ce grand sculpteur, zoals Yourcenaer de tijd noemt, om te worden wat die steen geworden is en die hier nu voor hem staat, kijkend naar hem, die weet, zo beeldt hij zich in, dat hij over hem aan het schrijven is. Nog geen tien centimeter is hij groot maar hij heeft een vlakke bodem en staat lijk een beeldhouwwerk zou staan.

Als zijn dochters of kleinkinderen dit lezen, zullen ze weten, dat hij gehecht was aan de stenen die hij raapte in vele landen.

En dan spreekt hij nog niet over de stukken wortels die hij bewaarde, waaronder het stuk wortel dat hij kreeg van die oude eenzame dame, in het Noorden van Schotland - aan wie hij in ruil een pocket book van Isaac Bashevish Singer gaf – het was toen hij met Pierre H. stopte aan de meest eenzame woning in de wereld, denkend wellicht aan een gedicht van Rilke dat hij uit het hoofd citeert

In diesem Dorfe steht das letzte Haus,

so einsam wie das letzte Haus der Welt[1].

Und die das Dorf verlassen wandern lang

und viele sterben vielleicht unterwegs.

Vergeef me, denkt hij, als de tekst niet volledig zou zijn, maar het is aldus dat ik hem onthouden heb.

Het wondere van dit stuk wortel is dat het voor hem ook die dame is, dat eenzame huis is, en Rilke is en Pierre, dat het ook de luchten van Schotland is.

En zo heeft elke wortel en elke steen zijn eigenheid, zijn verhaal. Als hij er niet meer zal zijn en stenen en wortels eventueel zouden bewaard blijven, zal het geweten zijn dat hij die verzameld heeft, maar het verhaal eromheen neemt hij mee naar andere oorden. Welke verhalen is niet geweten, maar heel wat is niet geweten en dit houdt ook verband met de uitzending op BBC four van een paar dagen terug: ‘The end of God’, een zoektocht, met heel wat omwegen naar God, om dan toch in de Higgs particule, door de wetenschappers omgedoopt tot de ‘God’s particle’, een sprankel van Hem te vinden. Of om dan toch tot het besluit te komen dat met de komst van de quantum fysica, wetenschap en religie in elkaar verweven zijn en niet meer te scheiden.

Maar zijn onvoltooid gedicht is dus wel degelijk onvoltooid en zo zal het blijven.

13-11-2011, 00:19 geschreven door Ugo d'Oorde  

Onvoltooid Gedicht.

Heb maar een klein leven gehad,

heb geen opvallende dingen gedaan,

geen boeken gepubliceerd,

geen symfonieën gecomponeerd,

geen theorieën uitgeklaard

over wat het leven is en wat het sterven.

Voel dat het einde nader komt,

zeer dicht er komt. Mijn Blog

een laatste stuiptrekking om toch

te blijven uit te kijken

naar wat heel wazig in de verste verte

als een toevlucht lijkt,

een opgenomen worden

in een rijk om geest te zijn.

Enkel geest te zijn, het grote wonder.

Heb wel Joyce gelezen en Odysseus,

Wel Eliot en de Ecclesiasticus,

wel Faulkner, wel Pasternak en Bernanos,

wel Borges, maar niet Sartre.

Heb wel gezorgd dat ik nog niet gestorven

was voor de dood er was, zoals zovelen.

Heb maar een klein leven gehad.

Wel woorden geschreven en opgestapeld,

woorden die mijn dagen waren,

opgedoken en opgetekend,

jaren lang, bronnen gekend, wat inspiratie,

maar te hoog geïnterpreteerd

waar niets te vinden is,

beschimmeld nu, bevorderd tot vergetelheid

Heb wel lief gehad, in pijn en vreugde,

wat kon en wat niet kon, lief gehad,

samen gebald en uitvergroot

tot ruikers tederheid die hun kleur,

hun eigenheid behielden tot lang erna.

Herinneringen die kinderen werden,

en kinderen van kinderen

om je op te peuzelen, je meermalen

tot tranen toe, zo onlangs nog.

Heb wel lief gehad en nog.

Heb wel vele kleine dingen lief gehad

die vrede gaven, rust en geborgenheid.

Heb zaden opgespaard, geplant

in kleine plaatsen en zien groeien.

Wie zegde me dat het salie was,

dat het druivenranken waren,

dat het stinkende gouwe was,

Wie de duizend bloemen me geleerd,

het helmkruid, nu verdwenen,

wie de hagewinde,

de wikke, de weegbree.

Wie leerde me de namen kennen,

de wielewaal en waar hij woonde.

Wie de paddestoelen, de agaric,

de cantarel, de boleet.

Hoe wijs nog toen, het weten was.

Deze woorden hier

een onvoltooid gedicht gebleven.

Zul je me ooit lezen?

12-11-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik overloop de Blogs die ik in het begin van dit jaar geschreven heb en die ik heb verwijderd. Ik dacht er enkele te kunnen hernemen maar bijna allemaal zijn ze tijd gebonden en vandaag niet meer gepast te gebruiken. Ik ben dus elke dag aangewezen op het vinden van een nieuw onderwerp.

Het is een gewaagd iets, te denken dat er een plots een idee zal opduiken, een nieuwe aanloop die me brengen zal in plaatsen die ik niet verwacht had.

Soms zijn kleine dingen voldoende, zoals een paar dagen terug toen ik een eerste zin binnenkreeg waaruit een gedicht ontstond dat ik enkele tijd vasthouden wil omdat het nog niet rijp is als gedicht.

Ik vraag me dan af hoe Stefan Hertmans te werk gaat. Ik las dat hij een nieuw boek uit heeft. Ik zal het kopen en het lezen. Hertmans is een schrijver die vol beloften steekt. Natuurlijk is het niet iemand die een oplage van 100.000 zal bereiken – al weet je maar nooit - de markt hier is gericht op snoep- of soeplectuur en Hertmans is een man van de geest, is elitair en dat lusten weinig.

Maar één zaak is zeker, je zult er niet bij in slaap vallen. Hij is een man van de ruimte.

Ik schreef dit een week geleden in afwachting van de publicatie ervan. Ondertussen is Hertmans’ boek uit. Het wordt besproken in de Standaard der Letteren van 4 november. Hun oordeel spreekt boekdelen: ‘Je zou er haast een hele kast boeken voor weggeven’.

Ik ben benieuwd en houd jullie op de hoogte van mijn verblijf bij Stefan Hertmans.

11-11-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

U hebt jaren lang de ogen gesloten voor wat zich afspeelde in Griekenland. U waart nochtans een meer dan gewaarschuwd man. Wacht dus niet op wat de Grieken gaan doen of niet doen, evenmin wat Italië zinnens is, dit is maar al te gemakkelijk.

Neem uw verantwoordelijkheid want u bent ten dele schuldig aan de toestand van vandaag, u ontkomt niet aan dit schuldig verzuim.

Waarborgt - op de vervaldag - de Overheidsleningen van alle Landen van de Eurozone wat het kapitaal betreft.

Wijzigt het Fonds in een Bank to settle European Governments debts. Geef Eurobonds uit en komt tussen op de markten – en niet de ECB - waar nodig.

De tussenkomst voor een land, in de terugbetaling van de vervallen obligaties, wordt ingeschreven in een Grootboek van de Schulden. Deze bedragen zullen terug te betalen zijn door de jeugd van die landen, aldus zijn de politiekers verwittigd. Dus absoluut geen kwijtscheldingen.

Gezien er geen devaluatie meer mogelijk is, worden in die schuldenlanden de deposito’s – boven een bepaald bedrag – afgeroomd ten bedrage van een bepaald %, en deze afroming belegd in Overheidsobligaties van het land – met of zonder waarborg van Europa - wat de taak van het Fonds aanzienlijk zal verlichten.

Schrap alle vertalingen in uw Commissies. Europa heeft één munt en één werktaal. Met wat aldus gespaard wordt kan een deel van de verschuldigde rente op de uitgegeven Eurobonds worden gedekt.

Als de markten hierop niet positief reageren, sluit dan de boeken. De toestand is hopeloos.

10-11-2011, 10:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het jaar 1927 (2): Psalm 139.

Je bent 18, je staat met vader op het aardappelveld, met je blote voeten stevig in de aarde, in de warme deugddoende aarde.

Een vriend komt over het veld naar je toe gewandeld, de zwijgende luchten weten wat er gebeuren gaat, omdat wat gebeuren gaat geschreven staat. Omdat hij je een boodschap brengt, enkele woorden slechts, maar woorden die als een zweepslag zijn voor je verder leven.

Pas na zijn dood zult je even terugblikken op de zin die hij toen sprak en het leven dat voortkomen zou uit zijn boodschap en wat dit betekenen zou voor jou, zelfs met deze zin hier inbegrepen.

Je herinnert je een vers uit een psalm[1] die je vrij vertaalt:

Uw ogen, Heer, zagen alles wat ik was, en nog onvolmaakt zijnde, staat alles over mij al opgetekend in je boek, hoewel alles er nog niet is, hoewel het nog komen moet, het staat opgetekend in je boek.

En, vandaag, met nog een vezel vast aan de boom des levens, wat staat nu nog opgetekend voor jou, in dat Boek van de Heer, geschreven in rode of groene, in blauwe of gele letters, of in gouden misschien, of zilveren, maar opgetekend staat het.

Wie weet, misschien wordt het nog een totaal nieuw beginnen. Een boodschap die uit de lucht zou vallen lijk een meteoriet en wat rest van het blad aan de boom, terug een knop zou worden die open barsten zal in de lente.

Wie weet?.

Het is ook om er duizelig bij te worden, wat een wereld er al geschreven staat in de boeken – en welke wereld in de Psalmen - wat heb ik er nog aan toe te voegen, niets in meer. Ik kan het enkel terug nemen en het verhalen op een andere wijze, een betere of een minder goede. Dit is het enige dat ik vermag, en hernemen is een noodzaak voor mij, herkleuren en herschikken in andere verbanden.

Dit is mijn leven, het woord is mijn adem, is mijn bloed.

*

Een trouwe vriend, Ferdi v.d.H. reageerde, op mijn Blog van gisteren en ik dank hem ervoor. Des te meer omdat hij me begrepen heeft en hij herneemt hiervoor zegt hij, de woorden van Aragon, hij vindt que ‘ je raconte ma vie comme on fait des rêves au réveil’. Waarmee hij me verraste, maar gelijk heeft hij wel, mijn Blogs froleren wat ik wens te zijn.

10-11-2011, 00:41 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een jeugdvriend, Gilbert Van Den Steen, overleed op 27 augustus ll.. Ik lees dit in Connect, het personeelsblad van de Nationale Bank van België. Hij was van het jaar 1927.

Van in de jaren 1942 al waren we samen. We studeerden samen in het Klein College in Aalst. We namen samen elke schooldag dezelfde stoomtram van Wetteren over Oordegem en Erpe-Mere naar Aalst. We vormden samen op die tram met een paar andere vrienden, een klein zangkoor en velen stapten op onderweg, in de wagon waar wij waren, op het platform waar we bleven rechtstaan.

Na de schooljaren kwam hij terecht in Brussel, ik in Aalst in het Ministerie van Financiën.

Op een dag einde augustus 1947, bracht hij me een bezoek. Ik was met vader op het veld aardappelen aan het rooien. Hij vertelde me dat er een examen was in de Bank en hij raadde me aan deel te nemen. Wat ik gedaan heb. Ik slaagde en ben er op 1 april van het volgende jaar begonnen. Ik ben in de Bank gebleven tot mijn 65^ste.

Als ik er vandaag een Blog aan wijdt dan is het omdat door dit ene bezoek, dat plaats vond op het aardappelveld, mijn leven op een spoor werd gezet dat bepalend is geweest voor de rest van mijn dagen. Een enkele zin, enkele woorden die beslissend waren opdat ik vandaag een Blog zou onderhouden.

Hoe denk ik over zijn dood, die heel wat herinneringen oproept, maar wat kan ik meer dan enkele woorden schrijven over hem. Hij was totaal anders ingesteld dan ik, en op een bepaald ogenblik is er iets tussen ons gekomen, hij is verliefd geworden op het meisje van mijn broer Daniël, en is ermee getrouwd. En in een beginfaze, ik was toen al in de Bank in Brussel en we zagen er elkaar regelmatig, was dit feit de reden dat we een hele tijd elkaar uit de weg zijn gegaan. De sfeer tussen ons was niet meer dezelfde, er waren sporadisch nog wel telefoons en ontmoetingen, maar er was iets gebroken en in meer er was niet de spirituele ondergrond die ik wel had bijvoorbeeld met Michel Jamar en Jacques Roelandts die ik meer zag dan hem.Na mijn vertrek naar de provincie zijn onze wegen uit elkaar gegaan. Maar ik weet nog van hem dat we beiden één grote droom hadden, een reis met de Transsiberische trein naar Vladivostok. Maar dit is voor ons beiden, in elk geval wat mij betreft, een droom gebleven.

Hij heeft me, jaren geleden eens bezocht, hier in Latem, samen met een een paar andere vrienden en collegas, Wilfried Van der Perre en wijlen Marcel Thys, hij had toen een begin van Alzheimer.

In feite herhaal ik hier wat ik al heb geschreven, als ik met een Blog begonnen ben dan was het ook met de bedoeling vrienden van vroeger, ook deze uit de Bank te bereiken. Maar reacties van die kant blijven uit, John Poullet, Robert Van Steenkiste en vele anderen komen niet meer uit hun schelp. Slapen ze de ganse dag?

Gilbert en Willy De Clerck zijn van het gezegende jaar 1927. Ik stel vast dat het, het seizoen is van het vallen van de bladeren van 1927. Ik zie mijn blad al hangen aan de boom, sterk vergeeld, met nog enkele vezels vast.

Zo lang mijn Blog wordt gepubliceerd is het blad er nog, misschien zijn de vezels nog sterk genoeg om sappen op te nemen, heeft het zelfs nog de kracht en de moed om zich iets vaster nog te hechten, Misschien.

09-11-2011, 00:08 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dacht gisteren, werkend aan mijn vorige Blog, aan een bijzondere passage in het boek van Pasternak's Zhivago. Ik had het boek gelezen in een Engelse vertaling, omdat ik vond dat ik aldus geconfronteerd bleef met een taal die niet mijn moedertaal was, waarbij de woorden als omfloersd met hun betekenis gelezen worden. En vanmorgen heb ik het boek ter hand genomen en de passage gelezen over Anna, de moeder van Tonya, de verloofde van Yuri Zhivago.

In answer to the desolation brought by death… he was drawn, as irresistibly as water funneling downwards, to dream, to think, to work out new forms, to create beauty. He realised more vividly than ever before, that art has two constant, two unending preoccupations, it is always meditating upon death and it is always thereby creating life.

Ik dacht een ogenblik terug, na al die jaren, aan grootmoeder, de eerste dode die ik zag, hoe wit en stil ze lag op haar doodsbed, En later, bleef ik haar zien, toen ze in de kerk, dicht bij mij in de doodskist lag, toen de kist werd neergelaten in de kuil en ik wenend kijken bleef tot de kuil werd dichtgegooid met aarde. En de vraag toen aan moeder, nu ze de eeuwigheid was ingegaan, was het zo dat ze thans neerzag op mij vanuit de hemel, en dat ze mij beschermen zou tegen de bekoring en tegen de zonde?

Maar Pasternak, de grote man gaat veel verder. Hij blijft tasten naar de betekenis van de dood om nader te komen tot het leven, tot de zin ervan, de intensiteit ervan, en het is hem duidelijk dat de aanwezigheid van de dood in het leven de voedingsbodem is van de kunst die hierbij het eeuwige oproept.

Wat niet meer kan gezegd worden van de kunst van vandaag. Of waarover Jan Hoet, die ik zoëven hoorde op TV, naar aanleiding van de expositie die hij, in opdracht van de Chinese regering gaat organiseren ergens in een nieuwe stad in China en meer in het bijzonder in de nabijgelegen woestijn.

Zijn oordeel over de kunst blijf heel wazig voor mij, en ik denk dan aan enkele zinnen uit een toneelstuk van Chistopher Fry[1] waarin countess Rosmarin zegt tegen haar butler:

Protect me from a body without death. Death is part of life. It is included in the terms of the contract by which we take over the lease of our living.

De dood is deel van het leven. En het is, zegt Pasternak, mediterend over de dood dat het leven zijn zeg heeft.

Of dit ook zo is voor de kunst waar Jan Hoet over spreekt, weet ik niet. Zeker is het dat het zo is voor de Kunst der Letteren. En voeg er graag aan toe dat zinnen zoals ik er vele ontmoet in de Zhivago van Pasternak, een boek groot en eeuwig maken.

08-11-2011, 01:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als je, komende uit de kamer van de dood, de luchten voelt die zijn als van satijn, die zijn als een klaarte in een immensiteit van geest die ons omhult, en traag de bladeren rijzen, de wegen ermee bestrooid is groot en intens het leven in ons.

Als je dan in de menigte om je heen, vrienden ontmoet die meer dan vrienden zijn, die broeders zijn om te omhelzen, wordt je stil daarna, wordt je een lange tijd stil daarna, is er een warmte in je hart, voor een lange tijd.

Je schrijft dan maar, vóór de avond valt, van uit je warmte, een korte brief en voegt er poëzie aan toe, gouden woorden die je hoorde, en nu de wereld worden ingestuurd, om aan te komen bij wie ze lezen zal, zo hoop je toch.

Dan kan het ook dat deze woorden worden doorverteld omdat het een ontmoeting was op een ongewoon terrein, in ongewone omstandigheden, en in even ongewone bewoordingen worden neergeschreven:

… Et paix à ceux s’ils vont mourir qui n’ont point vu ce jour.  Mais de mon frère le poète on a eu des nouvelles. Il a écrit encore une chose très douce. Et quelques-uns en eurent connaissance…[1]

07-11-2011, 00:04 geschreven door Ugo d'Oorde