Hij hoorde een  stem, een jonge heldere stem in de kamer, een stem a capella die zocht naar een melodie die ze niet vond. Een ogenblik, een fractie van een ogenblik dacht hij dat zij het was en hij wou roepen: ‘Kootje – de naam die hij haar gaf - ben jij het?’ Maar toen vielen de violen in en wist hij dat het ‘Klara’ was, wist bij dat het niet kon dat zij het was die zong, vroeg in de morgen, en toch, toch dacht hij nog een ietsje dat zij het geweest was.

En de stem, het gezang, het vloeiende erin, het soepele, het tere erin bleef hem bij als een aanwezigheid en hij twijfelde en bleef twijfelen, was zij het dan toch niet geweest, kon het, een mogelijkheid dat ze even binnen was geweest en terug vertrokken meegenomen door wat we de tijd noemen?

Hij had het zo graag gewild. Misschien was het zij dan toch, was de stem die hij gehoord had, een stem, zo maar in de kamer naar hem toe alsof ze hem langs die weg alleen benaderen kon en hij zich even nog zou verliezen in haar.

Vreemd zijn sommige ogenblikken in het leven. Ze dagen op en gaan weg een spoor nalatend in je gedachten van de dag en nog, van de dagen erna, het onwezenlijke dat wezenlijk wordt, alleen de fractie van het ogenblik van toen, denken dat ze er was, even, want de stem was niet van vandaag, ze was van dagen ervoor, van wanneer wist hij niet precies, het hoefde ook niet, niets hoefde er, om te weten dat de stem even die van haar was en in de klank ervan iets dat wees op een ver geluk, kort aangehouden en weg vloeiend een lange echo ervan nalatend.

Hoe beschrijft hij het, iets dat zo vluchtig was als de geur van een roos in de  vroege morgen, wat niet te beschrijven is, zelfs al hield je de roos dicht aan je mond; niet te beschrijven het gevoel  van een vluchtige - al weet je het niet hoe lang die er al was - van een aanwezigheid die op allerlei manieren misschien getracht heeft je te bereiken, binnen te komen in je geest en zich er te nestelen, ne fut-ce que pour un moment, dat dan uitdeinen zou over de volgende dagen en neergeschreven zich vasthechten in de tijd, om er te zijn in die tijd.

Zelfs als er niets van was, het een droom was, een fractie tijdloosheid waarin alles gebeuren kan dat anders dan in een moment van tijdloosheid niet gebeuren kan, dan nog heeft het zijn volle waarde, krijgt het zoals het er staat een waarde van authenticiteit waar niet meer aan te tornen is.

Zo wat hij hoorde die morgen in januari, zelfs al wist hij dat het maar de schim was van de stem  van haar, is hem bijgebleven, werd eindeloos versterkt door de woorden waarin het gehuld werd en zal het gelezen worden zelfs al was het inbeelding geweest, inbeelding van iemand die een ogenblik heeft gedacht, zelfs minder dan een ogenblik, dat zij het was die hem iets zeggen wou in de vorm van een lied.

Wat hij noteerde, warm weg, dromend.

29-01-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Van vroeg in de morgen, vroeger dan vroeg, leef ik in een wolk van de mooiste muziek die er is[1], hoe zou je willen dat ik het hebben zou over oorlog of haat of over al wat negatief is in mijn omgeving en er buiten.

Ik nodig die wereld niet uit en betreed hem niet, zeker niet in mijn geschriften die ik beschermen.

Wel is er in mijn achterhoofd de vrees dat het huidig conflict in Oost-Europa zich uitbreiden zou naar het Westen, en in mijn gesprekken komen die naar buiten maar in mijn geschriften mijd ik ze als de pest en best ook want wat kan ik erover te vertellen hebben: ik denk aan het menselijk leed en – en dit doet pijn – aan eeuwenoude gebouwen, kunstschatten, boeken, schilderijen, beeldhouwwerken die verloren zijn voor altijd. Jammer, meer dan jammer, een ganse levende cultuur die verdwijnt en tezelfdertijd elke sympathie die twee volkeren voor elkaar konden hebben die onmogelijk wordt.

Ik kan het vermelden en zeggen dat het een gekke wereld is waarin we zijn terecht gekomen, maar dit is ook alles, de rest wat mij betreft, is stilte en onmacht. IK hoor zelfs dat er kritiek is ontstaan bij de opvoering van de opera ‘Jevgeni Onegin’ van de ‘Rus’ Tsjaikovski in de Munt, of de geest van de Russische muziek die verpest wordt door Poetin en zijn clan.

Zo wie spreekt er nog van beschaving in deze dagen als de oorlog woedt aan onze grenzen?

Ik wijd er weinig woorden aan omdat ik binnen mijn eigen grenzen blijven wil, maar ‘Was nun kleiner Mann?’ scheef Hans Fallada in weliswaar andere omstandigheden, maar het is een vraag die we ons binnenkort zouden kunnen moeten stellen; Hopelijk nooit, maar de dreiging blijft.

Ik dacht niet als ik begonnen ben te deviëren in de richting waar ik aan gekomen ben; de tegenstelling is te groot met wat ik d          acht, maar het is juist omdat de tegenstelling zo groot is dat ik dit verde ben gegaan dan  nodig, dat er geen andere weg mogelijk was en dat van het ogenblik dat er een  verkeerd woord gevallen is ik niet anders meer kon dan verder te gaan in die richting, hoe donker en uitzichtloos deze ook was, ik  kon niet anders meer dan de onverwacht ingeslagen weg te volgen.

Een gedachte begint soms met een paar woorden, van dan af is er een waaier van mogelijkheden die opduiken uit de mist en een ervan krijgt onbewust de voorrang.

Zo gebeurt het, zoals vandaag, dat je aankomt waar je eigenlijk niet wenst aan te komen en zit je klem, waarbij het geloof in je kunnen een deuk krijgt als je poging eruit los te komen een misstap blijkt.

Zo ook begon je vandaag met Händel met de beste vooruitzichten tot de gedachte aan ‘Jevgeni Onegin’ opdook en je verloren waart, verloren voor de tijd van een blog.

Het gebeurt wel meer in deze late dagen van januari.

[1] Op dit ogenblik: George Frideric Händel, 1685-1759: Coronation Anthems – Zadok,  the Priest

28-01-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Was ik gisteren wel bewust van wat ik geschreven heb of, waren het eerder de woorden zelf die zich schreven en kwam ik er niet aan te pas of dan toch niet wat de zin en de inhoud ervan betrof.

Ik weet het, voor iemand die schrijft zijn er zaken die moeilijk te verklaren zijn, zoals beginnen met een zin die feitelijk doorloopt tot het einde, zodat einde en begin in een cirkelvorm liggen, het einde even goed het begin zou kunnen zijn en centrale deel zelfs het begin of het einde.

Dit gebeurt soms onopzettelijk en het is pas als je klaar gekomen bent met het ‘aantal’ woorden, dat je je realiseert welk geschrift er tot stand gekomen is zonder dat je je erbij betrokken hebt gevoeld.

Dit zijn toestanden die weinig voorkomen maar als ze zich voordoen weet je niet wat je erover zeggen kunt , weet je zelfs niet hoe het verder moet terwijl je verder schrijft.

Er is geen oplossing om hier iets aan te verhelpen,  eigenlijk ben je dan bezig zoals Arvo Pärt en, zijn muziek hoog geprezen zijnde denk je dat je woorden ook hoog geprezen voor de dag zullen komen. Wat echter niet noodzakelijk zo is, eerder is het een uitzondering, maar uitzonderingen kunnen, ook zoals bij Pärt, de regel zijn waaraan je te houden hebt om uit te komen boven de rest, zegge boven de anderen.

Ik heb dus niets tegen Arvo Pärt, integendeel, het kost me weinig moeite om te luisteren naar zijn ‘Spiegel im Spiegel’, het stuk muziek waar de luisteraars van Klara naar opkijken, alsof het van Mars zou komen of dan toch van uit een vijfde windstreek, van uit zenit, maar zeker niet nadir. Om maar te zeggen hoe eenzaam hij zich moet voelen als hij componeert, minstens even eenzaam als ik, vooral dan als ik schrijf wat ik nu aan het schrijven ben.

Vraag me niet hoe ik er toe gekomen ben, ik zegde het al, het zijn de woorden die me overrompelen en dingen doen zeggen waar ikzelf nog nooit aan gedacht heb want wie waagt er zich  nu aan te beweren dat hij schrijft zoals Arvo Pärt componeert. Het kan dat hij er de schijn van heeft maar verder dan de schijn is het niet. Of toch?

In elk geval, wees gerust, ik ben het niet die dit schrijft, ik zou er zelfs niet durven aan denken zo iets de luchten in te sturen, al durf ik heel wat achterlaten in mijn zog eens ik aan het varen ben naar oorden waar ik nog niet was omdat ze nog moeten ontdekt worden en er niemand is die ernaar op zoek wil gaan, niemand dan ikzelf indien ik nog in staat zou zijn te fungeren als ontdekkingsreiziger, maar die tijd is lang voorbij.

Niet dat ik, in mijn beste tijd, niet op  ontdekking ben geweest. Ik was zelfs in de Appalachian Mountains en heb er staan kijken naar een struik vol vuurvliegjes toen de avond viel en hij valt heel vlug daar, tenminste in mijn herinneren.

En soms laat mijn herinneren me in de steek.

27-01-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Deze morgen, uitzonderlijk, de neiging die groeide in mij om deze dag onbesproken te laten. Iets zegde me dat hij als dag niets worden zou, dat het een negatieve dag was en dat het beter was      alles af te sluiten in plaats van verder te gaan.

Het gebeurt zelden dat ik op deze wijze mijn dag begin, dat ik inga op een soort voorgevoel dat ik heb en er aandacht aan besteed. Ik schrijf dit heel vroeg in de morgen nu alles nog beginnen moet wat ik  niet wens te beginnen, een zonderling, enig moment dat me overvalt, zo maar dat ik interpreteren ga als een verwittiging voor iets dat nakend is.

Daarom ook haast ik me om hier te eindigen vooraleer het gevreesde zich manifesteert. Jullie horen het later wel, hoe weet ik niet, trouwens er is geen enkele reden opdat ik het nu al weten zou want dan zou ik niet gaan schrijven wat ik nu schrijf, en wat ik weet is dat ik geconfronteerd word met de neiging de dag over te slaan wat ik alleen maar zou kunnen met terug onder de dekens te kruipen en te doen alsof ik er niet meer was, er nog wel zijnde.

Alsof ik dit zou kunnen, alsof ik alles zou kunnen afsluiten te beginnen met het sluiten van ‘Klara’, de onschuldige ‘Klara’, die ik opzij zou schuiven, omdat de dag niet bestaat voor mij, er geen jota van overblijven zou, zodat men zich later afvragen zou waarom deze dag van 26 januari van het jaar 2023 niet beschreven staat, een holte gelaten in de tijd, de reeks van dagen die zich opvolgen sedert jaren, ineens onderbroken.

Hoe zou dit overkomen, welke vragen zouden erover gesteld worden, welke gissingen gedaan?

Alles wel overwogen ware het misschien toch beter de gordijn erover niet volledig te sluiten maar een opening te laten al was het maar een kier om de schijn te redden dat er in feite niets verkeerd is aan de dag van 26 januari, dat alles berust op een misverstand van de schrijver ervan die de neiging had – de neiging niet de wil – om de dag te laten verlopen alsof hij er niet geweest was, alsof zoiets mogelijk zou kunnen zijn.

Nu de schrijver weet wel beter, hij was onderhevig aan enkele ogenblikken van zwakte waaraan hij niet gewoon is te lijden, wat hem enigszins overstuur maakte, en overstuur zijnde hij begonnen is zoals hij begon, terwijl hij wel wist dat hij, wat er ook gebeuren mocht, zijn blog schrijven zou, zelfs al was het over een dag die er mogelijks niet zou geweest zijn, denkend dat zo iets mogelijk was als hij onder de lakens bleef, zijnde onder de radar van het ‘Dasein’.

Stel nu dat ik het toch gedaan zou hebben dan ware de dag toch niet verloren geweest want jullie zouden toch geweten hebben hoe alles ontstaan was en hoe het verder met die bewuste dag verlopen was.

Ik als schrijver de onschuld zelf zijnde, er me dus weinig te verwijten valt, tenware jullie oordeelden dat ik meer dan een steek had laten vallen?

26-01-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Misschien vragen jullie zich af met wat ik de volgende dag te voorschijn  ga komen, wel ik ook vraag het me af en vandaag meer dan gisteren want ik ben laat wakker gekomen en mijn dagritme ligt in een knoop. Hoe kom ik eruit, is het enkel met even neer te liggen en na te denken over wat het leven is voor mij als ik naar mijn lichaam luister, een lichaam dat niet veel zaaks meer is, ik geraak zelfs niet meer in de tuin?

Want het is slecht gesteld met mij, wat gewordt het twee of drie maanden verder als ik niet reageer op een afdoende wijze en meer beweeg om tenminste nog enige soepelheid te verkrijgen?

Noteer ik schrijf dat niet voor jullie, het is tot mezelf dat ik spreek, een verwittiging die ik me toestuur opdat ik iets – veel hoeft het niet – maar dan toch iets zou doen om mijn toestand enigszins te verbeteren, zelfs al was het maar te stabiliseren op het punt waar ik me thans bevind.

Vooral, ik klaag niet, ik stel vast en tracht een oplossing te vinden voor mijn lichamelijke problemen, meer is er niet aan de hand, maar de ernst ervan ontgaat me niet. Ik hoorde van een vrouw van 95 die haar man van 100 niet alleen gezelschap houdt, maar hem ook onderhoudt, want hijzelf verlaat niet meer zijn bed.

Ik weet niet hoe zij het doet, ik weet dat ik het niet zou aankunnen, ik kan nog juist mezelf behelpen met de hulp van mijn geburen en een helper die tweemaal per week langs komt om me een douche te geven die me tot het reële leven terugvoert: de tijd dat ik onder de warme, soms hete zelfs, douche sta.

Allen samen, we redden ons wel en  we hopen verder te kunnen, we leven dus op hoop en zegen. Wat al heel veel is in mijn huidige omstandigheden.

Laat ons zeggen dat we alle moeilijkheden verbijten als we tot het schrijven zijn gekomen, onze ultieme redding die ons geschonken wordt door de Natuur, die alles is, niet alleen lichamelijk leven maar vooral geestelijk  leven, en dit is de oneindigheid zelf. Dit is de balsem voor elke pijn die de kop zou opsteken, mijn geest is er om alles te verzachten te verdoven, te vergeten zelfs.

De geest die ik meekreeg die mijn redding is, trouwens ik vertrouw er ten volle op, ik weet dat hij me niet in de steek zal laten, dat ik een contract heb afgesloten met hem en dat hij me sterken zal in wat ik doe of plan te doen de komende dagen en maanden. En ik voel het, hij staat aan mijn zijde en spoort me aan niet te verzaken, zeker niet te luisteren naar het lichaam en te gaan neerliggen op de sofa, en het ‘stupide’ van het niets doen te huldigen alsof dit alleen me zou kunnen helpen.

Weet ook dat deze blog weinig meer is dan een ‘tussendoor-blog’. Voor jullie één om vlug te vergeten, voor mij één om altijd indachtig te zijn.

25-01-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik bevind me van het eerste uur in de morgen in het hoog gezelschap van componisten van alle slag en van alle tijden. Hoe wil je dat ik me niet geroepen zou voelen om in hun sporen mijn sporen te verdienen of dan toch op te eisen.

Of ik er gisteren, op zondag, er bij jullie in geslaagd ben met mijn ‘I AM’-betoog, weet ik niet, ik vraag me zelfs af of ik, wat mijzelf betreft, er in geslaagd ben, want als ik herlees wat er staat is het wel helemaal conform aan wat ik dacht te moeten zeggen?

Zo duidelijk is het me nu ook niet, maar de tijd zal komen, ik weet het, dat ik het nog duidelijker stellen zal, hoe, zoek ik nu nog niet, maar het komt wel, en indien me de tijd ontbreken zou dan hoop ik toch de eerste stappen te hebben gezet in de goede richting, een richting die door anderen zal gevolgd worden met meer succes. Het is en ik herhaal me, een  sleutelpunt dat zo maar niet, zoals door George Steiner, hoe wijs hij ook is, opzij mag worden geschoven.

Ik houd mijn betoog van gisteren in elke geval in beraad. Het is dus geen symfonie van klanken die ik achtergelaten heb, het was ook niet mijn bedoeling, maar wel een ‘ding’ voor die geest van ons, voor de innerlijke  mens in ons, wat even geldig is, een uitdaging , een manier van ‘erzijn’.

Aldus meen ik me opgetrokken te hebben tot het niveau van de ‘schrijvers’ van deze morgen die de ganse dag zullen doorgaan en die ik graag volgen zal tot het ogenblik dat ik de lakens en dekens openleg van mijn bed om ‘gelukzalig’ - weet dat het voor mij een goed moment is - in het bed te stappen.

Niet dat ik intens luister naar wat ik hoor met naam van het stuk,  van de maker ervan en van de uitvoerder, maar de muziek is er als een meubilering van de kamers waar ik rondloop. Dit is dan mijn eenzaamheid opgevuld met wat van de mens is om me heen, de mens die van uit alle hoeken van de wereld en van alle tijden uit het verleden naar mij toekomt en me gezelschap houdt, van Satie tot Bach, van Debussy tot Mahler. Mijn God – een uitdrukking van mij die je niet letterlijk nemen moogt – wat een ongelooflijke rijkdom die ik heb in mijn late dagen, mijn dagen van bezinning naar mijn einde toe. Hoe vul ik die anders dan zoals ik het nu doe.

Ik vraag jullie zelfs niet om een poging te doen om me te begrijpen, ik hoef niet begrepen te worden, ik begrijp me zelf meer dan voldoende en het is op zelfkennis dat alles berust. Ik meen dat ik mezelf aan het leren kennen ben wat een goed begin al is.

En ik meen ook dat het soms, maar niet altijd, gemakkelijker is vijf appelsienen te persen dan vijf pagina’s te schrijven, maar dit is geen wijsheid, wel een vaststelling.

24-01-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je schijnt onuitputtelijk als je schrijft, de woorden komen op jou af en je moet ze ma ar grijpen en vastleggen. Schijnbaar is het zo, dan toch is het zo geweest als de tekst er staat. Maar is het zo, is het niet meer dan dat?

Weet dat ik elke morgen voor een muur sta die ik slopen moet maar  vandaag is het slopen moeilijker.

Eigenlijk is het een ingesteld zijn, een wil of een noodzaak tot schrijven, of is het beide ineen verweven, willen en moeten. Er moet een woord voor bestaan zoals er een woord moet bestaan voor klein hout, hout in ‘bussels’ gebonden – mijn moeder sprak van een ‘spense’, een bussel takken om  de ‘Leuvense stoof’  aan te steken of de broodoven heet te krijgen. Het is die naam ‘spense’ die ik me meen te herinneren uit het dialect van Oordegem in Oost-Vlaanderen. Ik zou een vriend kunnen raadplegen maar op een zondagmorgen komt dit eerder ongelegen, een andere dag zou beter passen vind ik, de zondag is er voor meer geestelijke zaken, of is dit niet meer zo?

In elk geval voor mij is de zondag een bijzondere dag, eigenlijk een dag om de Bijbel ter hand te nemen, dit is het gevoel dat ik nu heb, nu ik mijn dagen in eenzaamheid doorbreng en ik de zondag op de een of andere wijze meer ‘heilig’ wil zien dan de andere dagen van de week. Ik groei er eigenlijk  naar toe, een dag die uitziet op een soort verlichting/verluchting van de handelingen die we stellen, deze gebeuren op zondag in een ander licht en dit is iets dat ik enkel op zondag, zelf kan schrijven, elke andere dag van de week bezit dit niet en vandaag – zondag 22 januari - valt me een passage te binnen uit de Bijbel, een van de prachtigste, de meest verheffende uit het Oude Testament, ene voor de Hoog-zondagen als die er zouden zijn, maar het voelt zo aan en als ik het Oude Testament koester als het Boek onder de Boeken, dan is het misschien wel om precies deze passage. George Steiner aanziet die wel als een tautologie, maar ik denk er anders over in een poging om de zin ervan te begrijpen. En als ik de Bijbel zie als een baken van onze beschaving, deze van het Westen, dan is het omwille van passages zoals deze uit Exodus.

En ik neem die passage tekstueel over uit mijn vertrouwde versie van de King James’ versie van 1611, uit Hoofdstuk 3 van ‘Exodus’ waar Mozes, die het vee van Jetthro, zijn schoonvader bewaakt, verrast wordt door een stem  die opstijgt uit de vlammen van een vuur in het midden van een struik: ‘And he looked, and behold, the bush burned with fire, and the bush was not consumed.’

Hij hoort een stem die zegt: ‘Put off thy shoes from thy feet, for the place, where-on you standest is holy ground’.En het verhaal dat verder loopt en zijn climax kent in vers 14: ‘And God said unto Moses, I AM THAT I AM: and he said. Thus shalt thou say unto the children of Israel, I AM hath sent me unto you.’

Het zijn de woorden, door Jahweh gesproken van uit de brandende (braam)struik tot Mozes die wou weten wie er sprak tot hem en hoe hij hem noemen moest als hij sprak tot het volk van Israël.

En dan die passage van Exodus 3, 14 die ik al eens behandeld heb in een vorige blog  en die ik zie als het centrale punt van de Bijbel, even centraal staande als het punt in de Kosmos waaraan, volgens Hubert Reeves, volgens Umberto Eco, de slinger van Foucault is opgehangen.

Ik zie de man, de schrijver ervan zitten met inktpot in de ene hand en de veder in de andere, een groot denker, een filosoof, een visionair: ‘Zeg hen Mozes, zeg aan de kinderen van Israël: IK BEN’ stuurt me tot jullie.

Dit ’IK BEN’  voor de schrijver, de kosmoloog,  de theoloog ervan,  betekent het de totaliteit van al wat IS: IK BEN het ZIJNDE. En van dit ZIJNDE ben ik die spreekt, de geest, het wezenlijke.

En wat zegt de filosoof, de vinder, de schrijver van deze passage: Mozes, noem me, als je je richt tot Israël, noem me ‘IK BEN’ = HET ZIJNDE, de totaliteit van al wat is, een totaliteit die geen naam heeft, omdat ik, het Zijnde ben, het zichtbare Zijnde én het onzichtbare Zijnde.

Heb ik er wel goed aan gedaan me te buigen over de naam die Jahweh zich ooit, eenmaal in zijn geschiedenis, toe-eigende. De naam die de filosoof van die wel bepaalde passage in de Bijbel kreeg toegeschoven van, ja van wie of van wat? En hij dacht dat die van God kwam, van de Alles omvattende, van Al wat zichtbaar en onzichtbaar was en is: het Zijnde?

23-01-2023, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde