Vertrouwend op zijn Muzen, bouwt Dante zijn verhaal op, canto na canto, zoekend naar de juiste woorden om de ideeën die binnenschoven, weer te geven in een maximaal precieze en meest poëtische vorm en zo bewust mogelijk de realiteit van een totaal andere wereld te betreden.
Hij was slapende toen hij zich van weg vergiste, maar dit is dan ook alles, van hieruit zal hij vertrekken om eens van zijn (pelgrims-)tocht teruggekomen op aarde, hoe weten we niet, zo getrouw mogelijk op te tekenen al wat hij op zijn tocht had gezien en beleefd.
Als hij de rand van het woud bereikt bevindt hij zich op het kantelpunt van zijn leven, een plaats die niet meer van deze aarde is, een wereld buiten de alledaagsheid van het bestaan. Nog denkt hij terug te willen, terug te kunnen. Hij ziet boven de heuvel de eerste stralen van de zon die haar baan omheen de aarde begint. Hij zal de heuvel bestijgen naar het grote verlossende licht, maar drie dieren versperren hem de weg en schijnen hem te zeggen: ‘neen, man, de weg naar het Licht is niet zo gemakkelijk, jou wacht een andere, meer moeilijke weg’.
Hij kan ook niet terug het woud in, want die weg is een weg die hij vreest als de dood, de weg van het dode leven, de weg van de zonde, gesloten voor het transcendente leven.
Dit is ook het punt waarop hij het aardse verlaten zal, hij weet het al, heeft er nachten en dagen over nagedacht – over gestudeerd zegt hij in zijn Nova Vita - en kent de uitkomst van zijn gedachten, Vergilius die hem leiden zal, naar de plaats waar de aarde zich openen zal voor hen.
En Dante:

Maar toen ik op het einde van de vallei die mijn hart met vrees had omkneld, aangekomen was aan de voet van een heuvel en omhoog keek, zag ik hoe de rug ervan bekleed was met de stralen van de planeet die elk van ons de rechte weg aanwijst, en werd de vrees, die tijdens de nacht mijn hart had bevangen en me met pijn had gelaten, enigszins getemperd [1]

En dan de genie Dante die het beeld van zijn geestelijk oog vergelijkt met zijn herinnering uit de realiteit van het leven en hiervoor het beeld oproept van een drenkeling die ontsnapt aan de golven:

En zoals hij die, volledig buiten adem uit de wateren komt, de kust bereikt en nog bevreesd zich omkerend het gevaar van het water ziet, aldus keek mijn geest terug op die tocht (door het woud) die nimmer iemand in leven laat.

Nadat ik mijn vermoeid lichaam even had laten rusten vervolgde ik mijn weg langs de verlaten helling, waarbij de steunende voet altijd de laagste was.[2]

Maar eerst gaan we verder met Dantes verhaal. En we volgen hem, achtereenvolgens geconfronteerd met de panter (lonza) [3], de leeuw (leone) en vooral de wolvin (lupa) die hem, eens hij het woud verlaten heeft, de weg versperren als hij de heuvel vóór hem bestijgen wil.
Al dit is te echt in kleur en in detail voorgesteld om een droom te zijn. Het is de realiteit van de mens op aarde, verstrikt in de zonde, radeloos, omdat hij noch terug wil naar de zonde, het donkere woud achter hem, noch het aandurft de wolvin te trotseren. De wijze waarop alles beschreven wordt, ervaren we als reëel, zijnde de realiteit van Dante die de onze wordt.

Het was de tijd dat de ochtend begon en de zon opsteeg met de sterren die met haar waren toen de goddelijke liefde voor het eerst deze mooie dingen in beweging zette.[4]

Hij begint dus met een grote preciesheid, namelijk de stand van de zon in het sterrenbeeld van de ram toen het licht voor het eerst door God geschapen werd. Dit is het meest kosmische ogenblik en Dante, Dante zijnde kon symbolisch geen ander ogenblik hebben gekozen en het is het ogenblik dat hij zich reddeloos verloren waant. Hij kan niet verder, evenmin kan hij terug want het woud is een ijzige kilte, is lijk de wild opspringende golven van de zee. Hij staat besluiteloos en dan, als de verwarring het hoogst is, bemerkt hij

een schaduw die het vermogen om te spreken, als gevolg van een te lang zwijgen, scheen verloren te hebben, en Dante:

‘Heb medelijden’ riep ik tot hem.” Wie je ook bent, of schaduw of echt mens’[5].

En hij antwoordde me: ‘Mens niet, maar mens was ik. En mijn ouders waren Lombarden allebei uit Mantova. Ik werd geboren sub Julio alhoewel laat, en leefde in Rome onder de goede Augustus, ten tijde van de valse- en de leugen-goden. Dichter was ik en bezong de rechtzinnige zoon van Anchises uit Troia toen het trotse Illium in de vlammen opging.[6]

En Dante begrijpt onmiddellijk wie hij is:
Ben jij die Vergilius, die bron van woorden waaruit een zo brede stroom ontspringt?’[7],

Ik stel me voor Dante te zijn. Ik ben verdwaald en weet hoegenaamd niet wat me te doen staat, ik kan noch achteruit noch vooruit en dan ontmoet ik een geest, iemand die mens geweest is en me zegt Vergilius te zijn, mijn geliefde schrijver, wier Aeneis ik bijna helemaal van buiten ken. En ik, Dante zijnde, meer dan verrast:

Maar jij, jij bent mijn meester en mijn schrijver, jij bent het van wie ik die mooie stijl, die me eer heeft bezorgd, heb geleerd.[8]

[1] Allor fu la paura un poco queta, / che nel lago del cor m’era durata / la notte ch’io passai con tanta pièta. ( Inferno, canto I: 19-21).[2] Poi ch’ei posato un poco il corpo lasso / ripresi via per piaggia deserta, / si che il piè fermo sempre era il più basso (Inferno, canto I:28-30).
[3] Vertaling niet zo zeker. Le mot qu’on traduit par panthère, lonza, est en fait une sorte de lynx proche de la panthère (lonche en français médiéval). Voetnoot uit Dante Ecrivain van J.Risset, pag 241. Wellicht verwijzen deze drie L’s naar de L van Lucifer, (zegt Risset), en meer in het bijzonderstaan ze symbool voor drie soorten zonden.
[4] Temp’era dal principio dal mattino / e il sol montava ‘n su con quelle stelle/ch’eran con lui quando l’Amor divino /mosse de prima quelle cose belle; ( Inf.canto I: 37-40).
[5] «Miserere di me», gridai a lui,/ «Qual che tu sii, od ombra, od omo certo!” (Inf.canto.I:65- 66).
[6]Risposemi:”non omo; omo già fui / e li parenti miei furon Lombardi,/ Mantovani per patria ambedui. / Nacqui sub Julio, ancor che fosse tardi,/ e vissi a Roma sotto il buon Augusto, / al tempo degli Dei falsi e bugiardi./ Poeta fui, e cantai di quel giusto/ figliuol d’Anchise che venne da Troia / poi che il superbo Ilión fu combusto” (canto I, 67-76).
[7] “Or se’ tu quel Virgilio e quella fonte / che spande di parlar si largo fiume?” (canto I, 79-80)
[8] Tu se’ lo mio maestro e il mio autore :/ tu se’ solo colui da cui io tolsi / lo bello stile che m’ha fatto onore. (canto I, 85-87)

13-07-2014, 05:36 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben het Inferno van Dante begonnen met zijn tweede Canto en heb weinig of niets gezegd over zijn Canto Primo, zijn eerste canto dat fungeert als de proloog van zijn (Divina) Commedia die bestaat uit zijn Canto primo, gevolgd door 33 canti voor respectievelijk Inferno, Purgatorio en Paradiso, zijnde in totaal 1 + (3 x 33), of 100 canti in totaal.

Dit is dan zijn Canto Primo

Deze morgen heb ik voor de zoveelste maal dit prachtige begin gelezen, een begin zoals er nimmer bij mijn weten ooit een geschreven werd. En ik weet hoe belangrijk het begin is van een gedicht, van een boek. Hij geeft de toonaard aan, hij prikkelt de geest om verder te lezen, hij is het aanknopingspunt tussen lezer en schrijver, het punt waar ze elkaar de hand reiken en aanvoelen welke zegen die handdruk in zich draagt.

Dit is Dantes Bereshit:

Nel mezzo del cammin di nostra vita
mi ritrovai per una selva oscura,
ché la diritta via era smarrita.

Ah ! quanto, a dir qual era, è cosa dura,
questa selva selvaggia e aspra e forte
che nel pensier rinnova la paura!

Tanto è amara, che poco è più morte;

(Inferno, canto I, 1-7)

Dit zijn de eerste versregels die Dante optekende op een dag om alle andere dagen te vergeten, om al het voorheen geschrevene te vergeten, zich blootgevend, een wereld betredend waarvan hij, zoals ik nu, niet wist hoe het nu verder moest.Wat hij wel zal geweten hebben is dat dit begin een groot beginnen was, een wegvluchten uit de realiteit van het dagelijkse leven en dat deze eerste verzen de zaden waren waaruit zijn bos van woorden en terzines, van metaforen en symbolen groeien zou.
Er zijn woorden die ik zo begrijp, andere blijven onduidelijk, maar de vertalingen in mijn bezit helpen, en het Italiaans van Dante wordt me duidelijk, elk woord precies gekozen én omwille van de klank ervan, én omwille van rijm en ritme. Er zijn geen andere woorden mogelijk, eens geschreven blijven ze geschreven, worden ze verankerd de wereld ingestuurd tot bij ons, zeven eeuwen later.

En ik herhaal zijn woorden in die taal van mij:

In het midden van ons leven[1], afgedwaald van de rechte weg, bevond ik me in een donker woud. Ach, hoe moeilijk het is te zeggen hoe wild, hoe bitter en hoe imposant dit woud wel was, zodat, als ik eraan terug denk, de vrees die ik toen kende me weer overvalt, zo bitter was dit woud dat de dood weinig meer is.

Eigenlijk zegt Dante - maar weinig talrijk zijn zij die dit zo vertalen - mi ritrovai en niet mi trovai. Niet, ik bevond me, zoals ik hoger vertaalde, maar nu ik alles verhalen wil wat ik beleefd heb, vond ik in mij de mens terug die ik was toen ik me in het donkere woud bevond.
Aldus, wordt onze aandacht van bij de aanvang toegespitst op de waarde van elk woord. Evenzo op de subtiliteit van nostra vita, halfweg ons levens en niet van la mia vita, dus niet de levensweg van Dante alleen, maar deze van ons allen aan wie het kan overkomen, verdwaald te zijn in het woud van de zonde.
En hier kom ik er niet goed uit want mijn beslissing te schrijven over zijn Commedia, komt niet halverwege van mijn leven, wanneer ik het had moeten doen, maar nu te ver, veel te ver voorbij dit halverwege.

Ik tracht me Dante voor te stellen en de plaats waar hij deze eerste verzen, misschien bij kaarslicht, misschien in de zon gezeten, misschien in een ruwe monnikencel, maar wel in een grote opwelling van gevoelens geschreven heeft. Niet in een ruk wellicht, maar geschreven en herschreven, twijfelend, aftastend hoe hij de overgang van de reële wereld naar de wereld van de droom die een aanvaardbare realiteit moet worden.
Laat ik dus droom of werkelijkheid terzijde en ingaan met open geest op het woord, het wondere woord van Dante, wel wetende dat ik zijn zorg om wat Hel is of Vagevuur of Hemel niet ga delen en dat ik me enkel toespitsen wil op wat hij schrijft en een poging wil doen  hem in te schakelen in mijn eigen leven, hem mee te nemen, zoals deze morgen toen ik door de velden wandelde, in de open luchten van een heerlijke zomermorgen, met de zon als een starende aanwezigheid recht voor mij uit.

Vreemd is het, een ogenblik te denken dat het de zon was voor Dante die omheen de aarde draaide, even dichtbij als de observerende, wakende, oordelende God. Hoe zou ik en de mens van nu er naar opgekeken hebben indien we nog immer de symboliek van Dante, wat de zon betreft, zouden aangekleefd hebben. Ik dacht er nimmer aan, maar met dit beeld van Dante voor mij kan ik me indenken wat de zon en de planeten moeten betekend hebben voor de mens van de Oudheid.
En zegt Dante:
“Zo bitter was het woud waarin ik was terecht gekomen dat de vrees voor de dood weinig meer betekende. Maar om het goede te vertellen dat ik er zag vermeld ik ook het andere dat ik er heb gezien”, en:

Ik kan het niet zo goed hervertellen hoe ik er binnen kwam. Ik was zo overmand door de slaap dat ik de rechte weg verlaten had.[2]

Om me af te vragen welke weg hij verlaten had, was hij een door de slaap overmande, een dode levende, iemand zonder contact met de hemel boven hem, zonder contact met de wereld van de levende geest in hem, was het ook niet deze ‘rechte’ weg die hij verlaten had? En, wist hij toen al, dat hij honderd canti verder wilde aankomen bij het beeld van zijn God genesteld in de toch voor mij dan, vreemde versregel:

de Liefde die de zon en andere sterren bewegen doet [3]

[1] Dantes Inferno vangt aan in het jaar 1300, hij was toen vijfendertig jaar oud; volgens André Pézard en Jacqueline Risset vinden we dit begin in psalm LXXXIX, wat ik echter op basis van de drie Bijbels in mijn bezit niet heb kunnen terugvinden. Anderen verwijzen hier naar Isaïas 38: 10 “Au midi de mes jours il faut que je m’en aille aux portes du chéol”, zijn de woorden van koning Ezéchiel uit la Bible Osty. De King James’ versie evenmin als Willibrordus 1975, vermelden evenwel niet dat het in het midden van Ezechiels dagen was.
[2] Io non so ben ridir com’io v’entrai / tant’era pieno di sonno a quel punto / che la verace via abbandonai. (Inferno, canto I: 10-12).[3] L’Amor che move el sol e l’altre stelle.

12-07-2014, 00:31 geschreven door Ugo d'Oorde  

De groep van vijf dichters, na wat woorden te hebben gewisseld, kijken nu op naar Dante en groeten hem waarbij Vergilius glimlachend toeziet want groot is de eer die ze Dante betuigen als ze hem opnemen als zesde onder hen.

Zo gaan ze naar de klaarte toe sprekend over dingen waar het mooi is erover te zwijgen, zoals daar het erover spreken was.[1]

Versregels om in te kaderen en om duidelijk te maken dat hij alles verbrodden zou indien hij dit hier navertellen zou, terwijl het ginder, hij als zesde onder de grootste dichters, het zo heerlijk was om er over te spreken.
Waren het gesprekken over poëzie, Dante, waar je hier op aarde beter over zwijgt, omdat toch niemand hen begrijpen zou; gesprekken over de simpele dingen van het leven; over het onrecht dat hen werd aangedaan gezien ze nimmer de gelegenheid hebben gehad die opperste Rechter te kennen, een onrecht dat jij hier op aarde niet vernoemen mocht?
Maar voor jou, je één voelend met hen, waren het grote ogenblikken en al koutend bereikte je met hen de voet van een nobel kasteel, omringd met zeven muren en met een stroom eromheen. Je stapte met hen over de stroom alsof het vaste aarde was – je waart dus even licht en even groot poëet als zij - en langs zeven poorten kwam je op een fris-groene binnenplaats.

Tal van lieden waren er met trage, ernstige blik, getuigend van een groot gezag in hun houding. Ze spraken weinig, met zachte stem [2]

Ze bereikten een open plaats, een hoog gelegen klaarte van waar ze de verzamelde schaduwen konden zien.

Daar, rechtstaande boven op het email-groen werden me de grote geesten getoond en het zicht maakt me nu nog gelukkig.[3]

Je noemt ze een na een, beginnende bij Electra met zijn vele gezellen waaronder je Hector met Aeneas herkende, de gewapende Cesar met zijn sperwersoog, andere noem je nog en afgezonderd zag je Saladin (sultan van Egypte in de XIIde eeuw).
En Dante, Aristoteles noem je niet bij naam, hoeft ook niet hij is de grootste onder de filosofen en je laat het blijken. Is het exact dat je geaarzeld hebt om Vergilius te kiezen als gids en dat je je even goed zou gevoeld hebben met Aristoteles?

Daarna iets verder kijkend zag ik de meester van zij die weten, gezeten tussen de filosofen en allen bewonderden hem en allen eerden hem.[4]

En uit die grote familie noem je ons nog: Socrates en Plato, noem je nog vele anderen om te eindigen met Euclides, Ptolemeus, Hipocrates, Avicenne en Averroës waarvan je zegt dat hij het was die het uitgebreide commentaar schreef. En:

Ik kan hier niet voluit naar allen verwijzen want mijn lang verhaal houdt me zo bezig dat ik dikwijls niet weet hoe het te vertellen [5].

Met welke gevoelens, Dante, heb je deze verzen geschreven. De namen noemend van zij allen die jou gevormd hebben, die je gemaakt hebben tot de grote Dante, die wij, zevenhonderd jaar later, nog lezen en bewonderen.
En je bent zo eerlijk dat je het waagt ons te zeggen dat je soms niet weet hoe het verder moet. Ik ook weet het soms niet. Ik neem bepaalde passages uit je tekst over, terwijl ik er andere die ook belangrijk zijn, oversla. Maar ik zegde al dat het helemaal niet mijn bedoeling is een vertaling te brengen van je werk, Dante, vertalingen zijn er te over, goede en minder goede en in vele talen, maar de enige, de ware, de beste, de meest sprekende, is de oorspronkelijke versie (zo hoop ik toch) die voor mij ligt. Het is zoals de Koran er is slechts één taal waarin je te lezen bent. Ik laat me overweldigen ik stel je vragen soms, zo bijvoorbeeld: wat de symboliek is van de fris-email-groene weide waar zich de grote geleerden en filosofen bevinden. Heb je de hoop, en wil je deze hoop uitdrukken, dat de Opperste Rechter nog terugkomen zal, later, veel later, op zijn beslissing en hen toch zal opnemen in de Hemel, waar jij verder met hen zult kunnen kouten als er tenminste nog moet gesproken worden in de Hemel?

Zo wat ik je nog zeggen wou, Dante, jij bent bij mij en ik ben bij jou. Jij bent de wind in de bomen, het eerste gezang van mijn merel onder het raam, jij het morgenlicht, de avondschemering, jij bent de sterren en de planeten. Ik ben het bos en de velden en ik ontvang je keer op keer met een nederig hart.

[1] Cosi andammo infino alla lumera, / parlando cose che il tacere è bello,/ si com’era il parlar co là dov’era. (canto IV: 103-105).
[2] Genti v’eran con occhi tardi e gravi / di grande autorità ne’ lor sembianti: / parlavan rado, con voci soavi. (canto IV: 112-114).
[3] Colà diritto, copa il verde smalto,/ mi fur mostrati gli spiriti magni / che del vedere in me stesso n’esalto. (canto IV: 118-120).
[4] Poi ch’inalzai un poco più le ciglia / vidi il maestro di color che sanno / seder tra filosofica famiglia. / Tutti lo miran, tutti onor gli fanno. (canto IV: 130-133).
[5]Io non posso ritrar di tutti a pieno, / però che si mi caccia il lungo tema,/ che molte volte al fatto il dir vien meno. (canto IV: 145-147)

11-07-2014, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ware ik Louis Van Gaal geweest ik zou het regenwoud zijn ingevlucht na de match tegen Argentinië, niet omdat Nederland geen finalist werd, maar omdat hij, de ploeg met excellente spelers, die alles in zich hadden om de finale tegen Duitsland te spelen, belet heeft te zijn, wat ze in de eerste plaats waren en waarvoor ze werden opgeleid, voetballers om te scoren en NIET om, een uur lang en zelfs langer, de tegenstanders het scoren te beletten.
Er was van de vele die ik zag, één match die een voetballend hoogtepunt was voor mij, deze van België – USA. En waarom? Omdat beide ploegen van het begin tot het einde alles gegeven hebben om te winnen met uiteindelijk een winnaar die evengoed de andere ploeg had kunnen zijn.
Het Elftal, NIET dat van Nederland dat had kunnen/moeten winnen, maar het elftal van de gokker, Louis Van Gaal, dat door de wijze die hen werd opgelegd te spelen, belet werd ‘voetballer’ te zijn, weinig meer dan een raderwerk in het hoofd van de trainer.
Een voetballer is geen machine, een voetballer is een geïnspireerde, een Messie, maar dan niet de Messie die hij avond van 9 juli was, vermoeid wellicht en onherkenbaar.

Het groot jammere van dit alles is dat België in haar confrontatie met diezelfde Argentijnse ploeg, van bij de aanvang geconfronteerd is geweest, met een vroeg (gelukkig) doelpunt van een ploeg die ze, evengoed als Nederland, had kunnen overwinnen ware het niet dat de Argentijnen nu de opportuniteit hadden een muur van zeven, acht spelers op te stellen voor hun goal, en dat we aldus, zeker à 50%, de match hebben ontlopen, zoals er in het verleden ettelijke zijn geweest van een België – Nederland uit de ‘oertijd’.

10-07-2014, 05:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

En waag ik ter verpozing(!) even terug te komen op Koning David – door Christus teruggehaald uit de Hel - die in de King James’ versie zich ‘Gods Holy One’, durft te noemen en dit na zijn schandalig gedrag met Betsabeh, wier man Uriah, een van zijn legerofficieren, hij de dood had ingejaagd omwille van zijn buitenechtelijke relatie met haar, waaruit Salomon geboren zal worden en voor zijn overspel ter dood had moeten veroordeeld worden krachtens de toen (!) bestaande wetten in Israël, men leze maar Deuteronomy 22: 22.
Maar heel de overlevering schijnt dit, om welke reden weet ik niet, in de doofpot te hebben gestopt, terwijl het verhaal van David en Betsabeh nochtans te lezen is als een detective verhaal in het boek Samuel II, 11: 1-27. La Bible Osty schrijft zelfs in een voetnoot bij de aanvang van het verhaal:
Le morceau qui suit (2-27) est, par sa belle tenue littéraire, un des meilleurs de la Bible. Le narrateur poursuit son récit avec l’impassibilité d’un rapport de police. David ayant commis l’adultère avec Bethsabee, la femme d’Uriah, cherche à couvrir leur faute commune. Il a d’abord recours à un stratagème, qui échoue. Il décide alors d’assassiner Urie, et il confie cette tâche au chef de l’armée.
Het is een verhaal dat elke bijbelbezitter, in welke taal ook,  moet gelezen hebben, het enorme drama dat zich afspeelt in de coulissen, is een enig verhaal. Ook opdat men weten zou dat het huis van David strandt op een overspel.

*

Maar nu terug bij jou in je canto IV:

Je waart, vertelde je, amper verwijderd van de plaats waar je in slaap waart gevallen toen je een licht zag in de duisternis en dichterbij gekomen, je een groep eerzame lieden onderscheidde. En tot Vergilius zegde je toen:
Jij die een eer bent voor kunsten en wetenschappen, wie zijn zij die zovele eerbetuigingen ontvangen en afgezonderd zijn van de anderen?
En Vergilius:
Hun glorie is zo groot dat hun naam nog steeds zijn weerklank heeft in je leven en deze glorie zorgt ervoor dat ze in de hemel een gunst verkregen hebben die hen hier bevoordeligt.

Door mij werden toen stemmen gehoord: Ere aan de zeer grote poëet? Zijn schaduw die ons verlaten had, keert terug” [1].

En Dante ziet vier grote schaduwen naderen die noch droevig noch vrolijk zijn en, zelfs onbewogen blijven bij het terugzien van Vergilius. Het zijn de grote dichters Homerus, Horatius, Ovidius en Lucanus.

*

Jij, Dante, wou voor hen een bescherming tegen de afschuw van de Hel en de enige mogelijkheid die je restte was hen te plaatsen in de Limbus, al wou je, wat niet kon, voor hen een ereplaats als de groten der aarde in de Hemel. Maar zelfs daar, hoe kun je iemand zoals Homerus, zoals Ovidius, toewensen dat ze voor immer en altijd moeten rondlopen in dat Voorgeborchte, gelaten met hun lot en in de totale onmogelijkheid ook maar iets te kunnen schrijven, ook maar in iets creatief te zijn.
De gunst die ze verkregen, had dan ook voor hen niet zoveel betekenis: een lichtende wolk boven een eeuwig jong groen grasveld, in een kasteel omgeven door zeven grachten en muren en met zeven poorten. Zo zag jij het toch in je vertedering.
Nu, rondwandelend, koutend, maar over wat, want ze hebben toch ook gelezen bij het binnenkomen: lasciate ogni speranza, voi ch’entrate. Een eeuwigheid lang als intellectueel te moeten verder bestaan, zonder boek, zonder pen en papier, woorden sprekend, gedachten à la Pessoa die voor altijd verloren zullen gaan.

Het was zeker je bedoeling, als je dit geschreven hebt, te laten aanvoelen dat deze vier niet op hun plaats waren (evenmin als Vergilius) waar je hen hebt moeten onderbrengen omdat ze niet gedoopt waren en dus noch in de Hemel, noch in het Vagevuur binnen mochten of konden.

En als je dit hebt gedacht, en hen geplaatst in het Voorgeborchte, een soort Arcadia, dat het was omdat je hier getwijfeld hebt. Als dit doopsel dan zo belangrijk was, was de verlossing dan nog wel nodig want je moet je ook vragen hebben gesteld, én bij de erfzonde die Paulus ons in de voeten heeft geschoven en enkel door het doopsel kon worden uitgewist, én bij wat Vergilius wist te vertellen dat de ‘Gekroonde’, Christus, wel Adam komt halen en Abraham en wie nog allemaal, maar heel wat anderen in de steek laat.
Waar is dan, en gelijk heb je, Dante, de logica in de rechtvaardigheid van de Opperste Rechter.

[1] Intanto voce fu per me udita: / “Onorate l’altissimo poeta;/ l’ombra sua torna, ch’era dispartita”. (canto IV:79-81)

09-07-2014, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het regent over de zwellende vruchten in de tuin, het ongekende, onbegrepen, ondoorzichtbare leven in de tuin. Hij hoort het stille vallen van de regen op de bladeren en in de aarde en wat gebeurt binnenin de plant, binnenin de vrucht kan hij enkel gissen, maar daar gebeurt het wondere.
En zelfs indien hij het werk van de cellen vermocht te zien en te doorkruisen, zelfs indien hij de schichten zou zien van de elektronen aangetrokken en afgestoten door vrucht en plant, gemengd met delen van zijn cellen en zijn atomen, dan nog zou hij niets afweten van de krachten die dit alles beheersen, bezitten en bezingen in triomf, zoals hij totaal onwetend is over de geluiden van het ruisen van zijn bloed in zijn aderen. Enkel kan hij vermoeden dat de orde die dit alles regelt immens moet zijn en van een grote perfectie.
En uit dit alles en uit nog veel meer, zijn de boeken en geschriften gekomen die thans op zijn tafel liggen, die in zijn boekenrekken staan, die zowat verspreid liggen over het ganse huis. De boeken waarin de geest van zovelen is opgeborgen, van zovelen die dag en nacht hieraan hebben gewerkt, gezeten in de rust van hun kamer, gezeten onder de bomen, gezeten in de trein, schrijvend - zoals hij het ooit zag van Louis Paul Boon - de woekerende geest omheen hen aftastend met de geest in hen.

Zo-even nog, voor de regen kwam, lezend in 'The Song of Songs', het Hooglied van Solomon, dacht hij eraan welk volume, welke geladenheid een woord, gegrepen door de poëzie kan verwerven. Evenwel opdat de lezer getroffen zou worden door deze geladenheid van het woord moet hij zelf poëzie zijn, open staan voor de diepte van het woord, voor de totaliteit van het woord, om te beseffen dat de realiteit ervan doorbroken wordt en dat de essentie erin zich mengt met de essentie in ons, zoals de krachten van de natuur zich mengen met de essentie van de geest in ons.

Ons zelf kennen is dus maar een benaderen van wat te weten, van wat te kennen is buiten ons.

08-07-2014, 05:08 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat wist de Heilige Moeder de Kerk over Hel en Hemel om nog niet te spreken over het Vagevuur want bestond er wel een Vagevuur, bestond er wel een Limbus of Voorgeborchte?
Over de mogelijkheid van het bestaan van een Hel lezen we deze prachtige verzen bij Job in hoofdstuk 10. Ik neem ze over zoals vele van mijn Bijbelteksten, uit mijn King James’ vertaling:

22: A land of darkness, as darkness itself; and of the shadow of death, without any order, and where the light is as darkness.

Mooier en donkerder kon het niet en was Job niet een groot dichter? Ik kon hier ook gelezen hebben en ik hoop dit later duidelijker te stellen, een land van het niet-meer-bestaan, het ‘land’ waar de geest is uitgedoofd, in tegenstelling tot het ‘land’ waar de geest levend blijft. Maar is het wel, afgewogen op een soort weegschaal, zoals we zien op de muurschildering van de faraograven, en is er wel iemand om af te wegen wat het goede is en wat het kwade?
Ik geloof echter dat de weegschaal zich binnen in ons bevindt, dat onze instelling tegenover het levende leven, dat van de geest, onze weegschaal is en dat het resultaat van deze weging doorgetrokken wordt na de dood in de splinter geest die we nog zullen zijn: ofwel een geest die terugkeerde naar zijn bron, de geest van het Universum, van het Al, ofwel een geest die bij leven verschrompelde tot het dode leven.

En in Psalm 16:10 zegt David tot God, (al ben ik met David nog niet in het reine):

For you wilt not leave my soul in hell; neither wilt thou suffer thine Holy One to see corruption. 11: thou wilt shew me the path of life: in thy presence is fullness of joy; at thy right hand there are pleasures for evermore.
Of zelfde verzen in la Bible Osty :
Car tu n’abandonneras pas mon âme au chéol, tu ne laisseras pas ton fidèle voir la fosse. 11: tu me feras connaître le sentier de vie, satiété de joie près de ta Face, délices à ta droite pour toujours.
Of in de Willibrordusbijbel van 1975:
Want Gij geeft me niet prijs aan de dood, géén graf geeft Gij uw vrome voor ogen; 11: Gij leert mij wat de weg is ten leven, de volheid der vreugde waar Gij zijt: heerlijkheid, in uw schutse, voor immer.

Het bestaan van de Hel was een twijfelgeval en het is pas na de terugkeer van de Israelieten uit Babylonië in de Deutero-Isaïas dat er in zijn allerlaatste vers gesproken wordt van het bestaan van een plaats die als Hel kan worden gezien. En nu mijn diverse Bijbels openliggen op de tafel voor mij, dit fameuze vers uit Isaïas 66, 24:

Wanneer zij naar buiten gaan, zullen zij de lijken mogen zien van de mensen die tegen mij in opstand gekomen zijn, hun worm zal niet sterven en hun vuur zal niet uitgaan. (Willibrordus, 1975).
Et quand on sortira, on verra les cadavres des hommes qui m’ont été infidèles car leur ver ne mourra pas et leur feu ne s’éteindra pas et ils seront un objet d’horreur pour toute chair. (Bible Osty).
For their worm shall not die, neither shall their fire be quenched; and they shall be an abhorring to all flesh. (King James).

Marcus zal in zijn Evangelie 9: 48, deze laatse zin herhalen. Om er nog aan toe te voegen: Iedereen zal met vuur gezouten worden.(Willibrordus). En een zin uit Mattheus, 25: 41 die doorslaggevend is geweest, wellicht:
Then shall he say also unto them on the left hand. Depart from me ye cursed, into everlasting fire prepared for the devil and his angels.(King James).

*

Het is duidelijk dat de Hel een zaak van de Kerkvaders is geweest en van verschillende concilies waar Hel en Hemel zijn ter sprake gekomen. Zij zijn het die hun idee erover hebben verspreid terwijl Augustinus, in zijn Genesis duidelijk stelde dat er niemand was die iets wist over de Hel tenware God dit aan hem zou gereveleerd hebben.
Evenmin wist men iets af over het vuur dat er branden zou. Augustinus dacht dat het vuur van de Hel een metafoor was en dat de pijn eerder een geestelijke pijn was, hevig en ondragelijk. Als Augustinus in zijn tijd het niet wist, hoe kan het dat men het kon geweten hebben in de tijd van Dante tot heel lang na hem?
Dante die de hellepoort is binnengegaan is een totaal nieuw verhaal. De beschrijving ervan en de versregel ‘lasciate ogni speranza voi ch’entrate die hij las boven de poort en die hij zich nog herinnert, symboliseert een wassen zegel op onze gedachtenwereld[1], Hij is de vinder ervan, the Maker.
Het is zelfs geen samenraapsel, behoudens enkele uitzonderingen van wat hierover duidelijk opgetekend stond. Dante is hier meester over wat is en niet is. Hij gaat het Laatste Oordeel vooraf. En de Muzen helpen hem om te schrijven wat hij zag en hoorde.
Hij rangschikt zelf de zielen al naargelang de zonde die ze zouden bedreven hebben, er is hier geen ontkomen aan. De Dante die schrijft is de Dante die nadenkt en in zijn nauwelijks te stelpen verbeelding ziet wat hij schrijft. Het is de theoloog in Dante die heeft nagedacht over wat de Hel zou kunnen zijn. En wat de klassering van de zonden betreft heeft hij documenten in overvloed. In een lang essay van Roger Witdouck[2] lezen we:

“Rond 1420 circuleerden duizenden compilatieteksten (Latijnse) waarin materiaal werd verzameld en geordend rond zonden en deugden”.

De zonde stond centraal in het leven van de mens en de pijnen van de Hel nam de maat van hun doen en laten. Witdouck verwijst in zijn essay naar het werk van M.W.Bloomfield,’Incipits on the Latin Works on the vices and virtues, 1100-1500 A.D.’. Dante zal de inhoud van al dit materiaal wel gekend hebben en nood hebben gehad dit op zijn manier te verwerken. Hij was vrij te schrijven wat hij in zijn verbeelding zag, hoe deze verbeelding ook moge gewerkt hebben? En heeft hij er gekwetst door te schrijven dat hij hun vader of familielid in de Hel had ontmoet.
Het weze zo, hij heeft zich gebaseerd op wat hij wist over hen en wat algemeen bekend stond.

Ik die je lees, Dante, en vol bewondering ben voor je massale werk, aanvaard wat je schrijft. Trouwens hoe kan ik anders verder en hoe anders met jou de dagen te vullen die me nog resten.

07-07-2014, 06:57 geschreven door Ugo d'Oorde