Hoe dood ben ik al of, hoe levend ben ik nog. Zeg het niet, ik weet het, ik hang tussen de twee maar veel meer dan halfweg van het ene en nog met enkele haken vast aan het andere, zo kom ik er uit op dagen zoals deze, niet zo schitterend dus, eerder armtierig.

Het is niet mooi zulks te schrijven, maar ik ben eerlijk als het over gevoelens gaat, ik beschrijf ze niet als opgewekt, als ze niet opgewekt zijn, en ze zijn het niet, helemaal niet. Er zijn redenen wellicht waarom ik zo ben, maar ik kan ze niet formuleren, ze zijn van een onnoemelijke zwaarte over mij die ik niet verbergen kan, niet camoufleren tussen mijn woorden, zoals het al eens gebeurt, maar wat ik te schrijven heb heeft geen glans, heeft zeker geen innerlijke geladenheid, is eerder van een droefheid die ik nu en dan eens onderga, eens meemaak, eens meeneem in wat ik schrijven kan.

Veroordeel me niet met een soort van pessimisme dat me overvalt, het is maar dat ik inzie dat mijn leven anders had kunnen uitvallen en dat deze vooropstelling weegt op mij. Vooral dan omdat ik ook weet dat het maar zijn kon zoals het gelopen is en niet anders, omdat de omstandigheden waren wat ze waren, mijn gevoelens waren wat ze waren en omdat ik deze omstandigheden en gevoelens ondergaan heb en gevolgd ben, zonder me er enige vraag over te stellen.

Onvermijdelijk echter keert alles zich naar een belangrijk punt, het afbreken van mijn studies na dat ik een examen in de NBB had gelukt en ik dacht, kleiner Mann als ik was, dat ik de top had bereikt. Wat natuurlijk niet het geval was, maar ik heb de universiteit laten liggen en dat draag ik nog altijd mee in mijn dagen en dan vooral in wat ik schrijf elke dag.

IK voel het telkens ik halverwege mijn blog kom, er is een hapering, ik begin te hakkelen en te struikelen over mijn woorden en heb elke maal een nieuwe adem nodig om verder te gaan en een slot, dat enigszins de waarde heeft van een slot, te bereiken.

Niets is verworven, alles moet verdiend worden door kennis, vakmanschap, doorzetting, ijver om te slagen. Het is de eigenschap van de jeugd, maar al deze vereisten hebben de neiging af te zwakken met de jaren om, op een gegeven moment, stil te vallen tot een dood punt, tot een zee van rust. Ik zegde het al, nog amper vast met enkele haken aan het leven, opgenomen in de schaduw ervan.

Ik denk dan altijd aan James Hilton en aan zijn Mr Chips en de wijze waarop zijn dagen verliepen as lazy cattle moving accross a landscape, wat een straf betekenen moet voor degene die aldus zijn dagen ondergaat.

God beware me ervan, ik meen dat ik een dergelijke straf niet verdiend heb, of zeker niet aan het verdienen ben. Ik weet nog altijd dat ik vooral niet versagen mag. Vandaag niet en morgen niet, zelfs al komt het einde van mijn dagen soms heel dicht bij. Ik zoek om paraat te blijven, sterk in mijn omgang met al wat van het leven is.

Leven geest zijnde.

20-02-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik eindigde een paar dagen terug, met een eerder verwarrende zin van Jorge Luis Borges. Een zin die niet volledige strookte met de woorden van Borges: dat het lukken moet dat hij het is die de woorden schrijft en niet degene die ze leest.

Borges zegde het veel duidelijker:

Nuestras nadas poco difieren; es trivial e fortuita la circunstancia de que seas tù el lector de estos ejercicios, y yo su redactor[1].

Ik kan hieraan een dubbele betekenis geven:

Als het nadas, ‘nietsen’ zijn, konden ze even goed van jullie komen, eronder begrepen: maar als het geen nadas zijn, geen simpele dingen, dan komen ze van mij, Borges.

Ik denk echter dat hij wel degelijk, hem een beetje kennende, de eerste versie bedoelde, wat ik niet duidelijk genoeg in mijn zin van een paar dagen geleden heb verwoord, namelijk dat het goed was uitgevallen voor hem, maar dat het ook anders kon geweest zijn, dat jij, lezer, de schrijver ervan waart en hij, Borges de lezer.

Of wat er geschreven staat door hem, maar ‘nietsen’ zijn is een andere zaak want, als er iemand is geweest die zinnige - als onzinnige - dingen heeft geschreven dan was het wel Borges. Nooteboom typeert hem op zijn manier. Hij was in Spanje in 1986 toen hij de dood van Borges vernam en hij schrijft hierover in zijn ‘Omweg naar Santiago’, pagina 186:

Dat was vreemd, want je had het vreemde idee dat hij nooit kon sterven of dat hij allang dood was, dat kan ook. Zijn eigen speculaties over dat onderwerp maakten hem de laatste jaren tot een mythische schim die over de wereld dwaalde, vertelde dat hij verlost wilde worden ‘van dat ding dat Borges heet’. Misschien was het dan nu gelukt, of wie weet had hij nooit bestaan, had iemand hem gedroomd, of had iemand helemaal anders ons allemaal gedroomd, met hem erbij, hij leefde nu eenmaal, als hij leefde, in een wereld van gnostische opties.

Hiermede de schrijver Borges typerend op een duidelijke wijze. Hij was, zoals Nooteboom trouwens, ook een schrijfziek man, zoals er zovelen rondlopen op deze aarde, allen, echter niet even ziek als schrijver, maar dan toch gemachtigd deze titel te dragen, ik denk aan Stefan Hertmans en er zijn er anderen, en zoals je weet ik heb er me gisteren ook bij gezet als ziek man.

Waarom schrijf ik dan? Er is maar een geldige reden, ik schrijf omdat het nog het enige is dat ik bij machte ben te doen, wat letters aan elkaar koppelen tot woorden en, pagina na pagina samenbrengen tot een geheel, ongeacht of wat ik schreef waard is gelezen te worden.

Zoals bij Borges,  is het maar triviaal en had om het even wie, die in mijn omstandigheden zou geleefd hebben, de zaken kunnen schrijven die ik hier achterlaat.

En, als ik schrijf wat ik achterlaat, ben ik dan niet in fout, vraag ik me wel voldoende af of de golflengte waarop ik ben afgestemd bij het schrijven overeenstemt met de golflengte waarop mijn eventuele lezer is afgestemd?

En als het niet zo zou zijn  moet ik dan verbaasd zijn dat de zin en de betekenis van mijn woorden soms moeilijk doordringt en ik lezers verlies die mijn gebazel, dat van een totaal andere aard is dan het geschrijf van Borges, op zij laten liggen?

Waar het mettertijd een stille dood zal sterven.

[1]Jorge Luis Borges : Obra poética, Bibliotheca Borges, Alianza Editorial, quinta réimpression, 2002.

19-02-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Maanziek of schrijfziek, is er een substantieel verschil? Heb ik deze eigenschap - als het een eigenschap is? - meegekregen bij mijn geboorte, zit het verweven in mijn genen?

Ik denk het, ja, ik kan me niet herinneren dat er in mijn leven dagen zijn geweest dat ik niet dacht ooit schrijver te worden.

Een jonge dame las het ooit, een Goede Vrijdag, in de palm van mijn hand in de Nieuwstraat in Brussel op het ogenblik dat ik binnenging in de kapel die daar staat. Maar dat is een eeuwigheid geleden en was toen slechts een fait divers, dat ik wellicht al eens vernoemd heb, want wat is er nog nieuw aan wat ik dag na dag schrijf?

Maar laat het zo, laat het een gift zijn die ik heb meegekregen  bij mijn geboorte, ze heeft me weinig meer opgebracht dan deze schamele woorden die door enkelen gelezen worden. Een ontoereikend aantal dat afbrokkelt en van waaruit geen impuls meer uitgaat om telkens met nieuwe moed en gelukzaligheid, aan mijn geschrift te beginnen. Ik heb het gevoel aldus afgeschreven te worden en het ook al te zijn.

Waaraan haak ik me nog vast, wat is het dat me voorlopig nog recht houdt, is het koppigheid, fierheid, of is het, de wanhoop in elkaar te stuiken, een vod van een man op leeftijd te worden, enkel nog met uitzicht op de dood, dit beeld als ik er mee ophouden zou?

Dit uitzicht is er nu ook wel, maar het wordt elke dag opnieuw gedempt door het uitzicht op het schrijven van een blog wat heel wat betekent, welke ook de waarde, de leesbaarheid, het verrassingselement ervan zou kunnen zijn, het is en blijft de reddingsboei die ik met mij meedraag, niet alleen op het water maar  ook op het land, in mijn leven van vandaag.

Ik wil dus niet gezien worden als een sukkel, al ben ik het in realiteit van het ogenblik dat ik opsta en bewegen moet, tot het ogenblik dat ik neerzit voor mijn scherm en er een metamorfose plaats grijpt waarbij de zwakheden van het lichaam verdwijnen en de geest overneemt, zodat ik me sterk voel, een normaal mens in een normale omgeving. Un intouchable, un homme fort et plein de ressources. Het is pas dan dat mijn leven begint, dat het een tijd lang doorloopt, op zoek gaat naar wat er mogelijks te vinden is, te vertellen is, dat ik de grondlaag van het zijn afloop tot in de ondergrond, de gezegende humus waaruit mijn woorden opborrelen zoals bij Liszt zijn noten die klanken betekenen.

Ik noem dit ook, o zo graag, de kosmische gelaagdheid die in ons aanwezig is, de wil of de beweging naar iets exceptioneels.

We ademen kosmos in en uit als we schrijven of componeren of schilderen, of wat ook, van het moment dat we creatief zijn, we haken ons, zelfs al zijn we maar een grassprietje, vast in krachtenveld van het leven dat zich uitstrekt tot in de verste sterrenstelsels.

Schijnbaar is het niet veel, is er uiterlijk niets van te bemerken, maar het vernieuwt de krachten die we anders verliezen zouden, het fokt ons op.

Het is de weg die we nu bewandelen, een andere is er niet meer voor ons.

18-02-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De vraag die ik stellen wil aan Frans Liszt: begin je aan een compositie, welke ook, met de titel al neer geschreven boven op je wit blad of, componeer je eerst de muziek, beschrijft je het landschap van je geest en je gevoelens, om dan later er een titel op te kleven omdat er nu eenmaal  een titel  moet aan gegeven worden?

Het laatste schijnt me het meest logische; In elk gevel wat mijn werk betreft is het duidelijk, ik schrijft me leeg en achteraf kleef ik er een titel op: enkele sleutelwoorden die  aanzetten tot het lezen of het niet lezen van de tekst.

De titel van Liszt blijft me echter intrigeren, meer zijn eenzaam zijn, dan de zegen van God, want ik denk dat zijn Nocturne - ik heb deze vanmorgen nog eens beluisterd -  opgestegen is uit een gevoel van eenzaamheid, en achteraf, hij zijn God, wie Hij voor hem ook moge zijn, bedanken wou voor deze eenzaamheid, die bij hem werkt als een rijke humusgrond, weliswaar op sommige dagen meer dan op andere. Ik moet eraan toevoegen dat ik in zijn muziek God niet heb ontmoet, maar wie ben ik wat de kennis van muziek betreft, een nul.

En nu ik het erover heb. Op de muziek die ik  beluister in de nacht kleeft geen naam, enkel een tijd verwerkt in de muziek, en het is telkens alsof ik een wijn drink uit een fles zonder etiket erop. Ik heb minstens nood aan de naam van de componist om van de muziek te genieten.

Maar, om tot de essentie te komen, wat is het dat ons schrijven doet, indien het niet een binnendringen in onszelf ware, een kijken, een vertoeven in de dieptes van onszelf en weer te geven wat of wie we er ontmoeten om, telkens ik een blog heb afgewerkt, een gevoel te kennen, een mengeling van geluk en dank, die opstijgt uit mij, eens te meer te zijn aangekomen waar ik aangekomen ben, en te hebben volbracht wat ik me had voorgenomen zonder vooraf eigenlijk te weten wat ik in mij vinden zou, maar ik vond het.

Dit is van alle gebeurtenissen die me overkomen de meest verheffende, ik noem het mijn gebed, ik noem het mijn samenspraak met wat, vanuit ‘wat-er-is-van-de-Kosmos-in-mij’, in woorden wordt omgezet.

Ik kan het ook nuanceren en wellicht is het zo, dat ik een/het instrument ben van het kosmische, niets meer en niets minder . Ik kan het niet genoeg benadrukken maar ik heb niet het gevoel, nimmer het gevoel dat ik, in mijn oud lichaam, het ben die los van alles, zo maar elke morgen aan het schrijven slaat alsof zijn leven er van afhangt.

Ik herhaal het, ik ben het niet, want elke morgen sta ik op uit de holtes van de nacht die ogenblikken lang zonder woorden zijn, vooraleer ik me kan instellen op wat van ergens tot mij komt.

Ik schreef dit al, ik herhaalde dit al, omdat het een uiterst vreemde vaststelling is te denken dat er een massa sterk uiteenlopende gedachten in het ijle drijven omheen me - ook omheen jullie - die we capteren kunnen, op voorwaarde dat we de juiste golflengte kennen, een golflengte die bepaald wordt enkel en alleen door onze wil die vrij is erop in te gaan of, eraan voorbij te gaan.

Zeker is, maar dat het jaren vergen kan is even zeker, dat het gegeven is aan elk van ons, als we maar weten dat oefening kunst/kunnen baart, dat je er niet komt zonder oefening en dat oefening een overwinning is van je aller diepste ik, een ik dat er is, maar zich niet toont, zelfs de indruk laat er niet te zijn.

Ikzelf heb er lang naar gezocht om het te vinden. Ik begrijp dan ten volle wat Jorge Luis Borges ergens schrijft, dat het lukken moet dat hij het is die de woorden schrijft en niet degene die ze leest.

Neem nu al deze woorden als komende van een schrijfzieke man.

17-02-2022, 06:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

De naam van God ontmoet je niet dikwijls in de titel van een boek of, van bijvoorbeeld een nocturne, de rariteit ervan verhoogt de waarde toegekend aan zijn aanwezigheid, dan toch voor Frans Liszt in zijn nocturne: ‘La bénédiction  de DIeu dans la solitude’. De zegen die van God komt in je eenzaam zijn.

Liszt, als hij aan het componeren van deze nocturne begonnen is, wist hij dat het een dankwoord zou zijn aan God gericht of, was het, achteraf, omdat hij de nocturne zo goed vond dat hij dacht dat ze enkel met de hulp van God kon geschreven worden?

Ik denk dat het duidelijk was, dat hij het gevoel had zich te hebben overtroffen, en dat dit overtreffen te danken was aan de hulp die van God kwam.

En is het een God die tussenkomt, die een grote hulp is als je iets voortbrengt dat uitzonderlijk mo oi of goed of kunst is,  en het dus niet alleen en uitsluitend de vrucht is van je geest, van je wil, van je handigheid, je ambachtskwaliteiten?

Voortdurend ben ik begaan met die vraag, maar er zijn dagen dat het schrijven goed gaat en andere minder goed, wie of wat is het die of dat me bijstaat?

Noem ik het God, een God die toeziet op mijn handelingen, op mijn gedachten, zoals Frans Liszt het dacht en het uitzonderlijk vond zodat hij voelde dat hij erdoor gezegend werd, hij Liszt, gezegend door God om een nocturne te schrijven die boven alle andere uitstak?

Er moet een deel van waarheid zijn, dat men voelt hoe vlot het werk vordert, vlotter en beter dan op andere dagen, ik denk dan wel niet aan God, maar Liszt had niemand anders om te noemen, hij dacht er niet aan dat de hulp kwam van de sterren of, uit dat ene punt waar de slinger van Foucault was aan vastgehecht - Umberto Eco spreekt hierover - hij had nog altijd God, God was nog niet verzwolgen door het Universum zelf, hoewel Spinoza het toen al lang geclaimd had.

Wat hij wel wist was dat uit hem een volwaardige nocturne was ontstaan, dat het schrijven ervan ogenblikken van vervoering waren geweest en dat deze vervoering van ergens ver buiten hem haar oorsprong hebben moest.

Ik denk dat we allen het geluk hebben gekend dergelijke gevoelens van vervoering te ontmoeten, gevoelens die ons de mogelijkheid bieden dingen te produceren, onder welke vorm ook, die onszelf en anderen verbazen. Of ze van God kome, kan, maar dan God zijnde de totaliteit van het Universum, de Geest ervan incluis.

Het betekent ook dat dergelijk uitzonderlijke momenten enkel opduiken als je in contact bent met wat van de Kosmos is, dat zonder de hulp hiervan er geen kunst mogelijk is en dat, gezien dit contact niet meer aanwezig schijnt te zijn in wat voor het ogenblik als kunst wordt verhandeld, er een ander begrip van wat kunst is, verschenen is aan de horizon. De kunst is geen benedictie meer, is geen dank meer verschuldigd aan iets of iemand, kunst staat vandaag autonoom, ze is wat is, maar de Geest van een God die een hulp zou zijn, een inspiratiebron is totaal overbodig. Kunst is nu van de mens, van hem alleen  en zeker niet van iets of iemand buiten de mens.

Of het meer kunst is valt te betwijfelen.

16-02-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik dacht eraan, maar heel, heel modest, dat ik Michel de Montaigne, 1533-1592, volg die zich ophield in de torenkamer van zijn kasteel om te werken aan zijn ‘Essais’, over het doen en laten van de mensheid en, over zijn inkijk in zich zelf. Proefschriften van hem die overbleven en blijven rondgaan onder ons, gekroond.

Ook in mijn kamer, maar het is geen torenkamer, tussen mijn boeken in, wonen de woorden die ik schreef over de jaren. Durf ik zeggen om hoog te grijpen, dat ze er staan als in spijkerschrift op kleitabletten of gegrift in de muren, in de bevloering, in het plafond, zelfs in de deur en in het raamkozijn; en durf ik zeggen dat ik er van morgen tot avond in rondwandel, dat ik me wikkel in de woorden die er staan, reëel en in potentie, en dat ik, als individu, nog enkel van die woorden wil zijn zonder op te zien naar wat er onder mij in de kramakige diepte van de wereld gebeurt?

Ik denk dat ik het mag zien zoals ik het wil zien, dat ik me mag blijven afvragen - ik hoorde vanmorgen een beeldhouwer wiens werken, hoewel waardevol, niet meer geprijsd staan - blijven afvragen van de woorden die de muren bedekken of geborgen in en tussen de boeken, vanwaar deze kwamen en hoe ze er kwamen, met erin neergezet, voor wie ze ooit ontcijferen zal, de velden en de bossen uit mijn jeugd, elke verrukking ervan, elke begoocheling ervan, elke vasthechting aan zaken en vrienden erin opgenomen en dan ook, de massa herinneringen die er aan zijn vastgehecht, in elkaar zijn opgegaan en doorgegeven. En ik, thans gekomen op een weg die doodloopt, ik me innerlijk aan het voorbereiden ben om in het eindpunt ervan aan te komen, het punt, nu nog gedoken  in de mist, de zon erin geborgen.

Erna zal er een soort bulldozer komen die mijn ingebeelde toren omver zal duwen, met nog brokken muur waarin flarden tekst die in het puin zullen overblijven, brokken van woorden die later, veel later, lijk half vergane kleitabletten zullen opgegraven worden en bewaard in musea en op andere plaatsen om ooit ontcijferd te worden en er bij benadering zal worden uitgemaakt wie deze schreef en hoe hij leefde in tijden die elke verbeelding zullen tarten.

Zo, en met dit beeld voor ogen, moet ik zien dat er niets verkeerd is aan wat ik schrijf, dat alles kan en mag als het maar verteld wordt aan hen die het horen mogen. Zodat er klaarheid komt in wat op te lossen is, bekend gemaakt wat bekend gemaakt mag worden of anderzijds, dingen te verzwijgen, of desnoods, neer te zetten in donkere ruimtes waar je nadien nimmer meer komen zult.

En het is maar goed en zalig dat mijn dag, hoe en waar en wanneer hij zich ook moge openen, hij zich opent op mijn blog, en pas eindigen zal als alles is gezegd wat me gegeven werd te zeggen of het nu veel is of tergend weinig. Zodat ik, gelaarsd en gespoord gebleven, wachten kan op wat de volgende dag zal worden, wanneer eens te meer de woorden me bestormen zullen. Liefst zoals bij Nooteboom op weg naar Santiago.

Het is de weg, slingerend tussen de woorden, die ik gekozen heb om me te wentelen in de wijsheid van het erzijn. Zal ik er dan nog ergens zijn om toe zien, op wat van mijn toren nog overbleef, ikzelf versplinterd in quarks en ionen van licht?

15-02-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik nog schrijf is, voor de tijd van nu afhankelijk van de God Poetin. Zet hij zijn wil door dan val ik stil, houdt hij zich, zoals een normaal mens, vandaag zich stilhouden zou, dan heradem ik en kan ik verder schieten op wat ik wil en met wat ik wil, zelfs met losse flodders op de reigers, op de aalscholvers aan de vijver, wat ik natuurlijk niet zal doen. Maar, als het ernst wordt in Oekraïne, dan weet ik niet hoe ik reageren zal en of het zal zijn zoals ik gisteren liet uitschijnen? Veel zal afhangen van het verloop ervan, maar kun je schrijven en blijven schrijven over de gewone dingen des levens als er in je achtertuin een oorlog woedt?

Komt, alsof er niet de minste oorlogsdreiging bestond, de roep naar vrijheid van een droeve massa die niet wil weten dat vrijheid in een democratie stil gehouden wordt in wetten en overeenkomsten die te respecteren zijn. Dat ze zich gelukkig achten met de vrijheid die ze kennen te betogen voor die vrijheid. Is er grotere?

Ik heb gezegd wat ik erover te zeggen had, én over Poetin, én over de roep om vrijheid. Ik weet dat dit een uitzonderlijk iets is van mij, even uitzonderlijk als wat ik gisteren te berde bracht. Maar ik heb altijd mijn eigen regels gevolgd om mijn woorden te verankeren.

Ooit dacht ik dat ik schreef zoals een Alechinsky schildert, zoals een Debussy componeert, omdat ik hun werken sterk apprecieer. Elke dag tast ik af, zo dacht ik toch, wat er omgaat in mij, in de wereld van mijn innerlijkheid zoals zij, Alechinsky en Debussy, het deden, maar dan met andere middelen, echter ik even ongestoord als zij, omdat ik weten wilde hoe ik overkwam bij mijn lezers. Of zij ook denken aan Alechinsky of Debussy als ze me lezen of, als dit niet het geval is, aan wie of aan wat ze denken elke morgen als ik er sta met mijn mand vol woorden alsof het bloemen zouden zijn en geen gruis van stenen.

Ik weet dat alle zekerheden die ik verkondig hun twijfels kennen, maar ze staan er om even te bekoren, even vastgehouden te worden en dan losgelaten, zich vermengend met de gedachten in hen, gedachten die ik niet ken, maar die ofwel  uitlopen in een zelfde richting  ofwel, er dwars tegenover staan.

Ik heb deze geschriften gewenst - en nog altijd - als een gedempte schreeuw om  expressie te geven aan wat omgaat in mij, soms zelfs angstvallig, soms op een bevreemdende wijze, opdat geweten zou dat niet alles al gekend is en al geschreven staat; dat er nog heel wat te ontdekken valt, en ik, dat arme, oude ik van mij, dus zoeken blijft, halsstarrig, naar het allerlaatste restje dat te weten is, alsof mijn leven en mijn welzijn er van afhangen zou.

Belangrijk is dat ik ontdekte, en elke dag wat meer en wat beter, dat we hier wel zijn, maar, niet om er te blijven; dat we er zijn om, op een bepaalde dag, te verdwijnen, opgelost in hogere sferen, alsdan het beste dat ons overkomen kan.

Maar, als we hier waren om ooit eens te verdwijnen, als dit ons einddoel was, welke rol kregen we hier toebedeeld, welke opdracht kregen we te vervullen, want als deze er niet zou geweest zijn, waarom waren we hier zoals we er waren en zijn: bezield, bewoond door de geest in ons?

Het nuttig mooie is dat we het gissen hebben waarom we hier zijn, het houdt ons bezig, een leven lang om het te doorgronden. En het ‘kunnen’ doorgronden is onze rijkdom. We zijn hier niet als een dier of een plant al komt het er voor velen niet op aan. We zijn hier als uitverkorenen, aan ons om het te ontdekken en er naar te leven.

Nu, denken de vrijheid-najagers aan wat Vladimir Poetin aan het denken is?

14-02-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde