Mijn blog achtervolgt me. Hij zuigt uit mij wat er aan woord te rapen is en laat me leeg achter. Elke dag is het zo en elke dag moet ik nieuwe krachten opdoen om klaar te zijn als de avond valt om opnieuw te beginnen. Het is, wat ik er ook aan doe, een hels tempo dat bijna niet vol te houden is. En toch ga ik verder, schuim ik af wat er nog te vinden is al is het een roekeloos gedoe.

Hoe heb ik het destijds volgehouden om dagelijks een blad vol te schrijven zonder al te veel moeite. Natuurlijk waren er toen geen toekijkers, kon ik gerust aan de slag en schreef ik maar wat me uit de pen vloeide.

Vandaag werkt het zo niet meer en ook is er een zekere stugheid gekomen die ik te overwinnen heb alvorens aan de slag te kunnen gaan.

Gisteren had ik het gemakkelijk, ik had Joyce als inspiratie. Vandaag moet ik die zoeken op het kerkhof aan het graf van mijn ouders dat we bezochten, dat we opsmukten met wat heide struikjes, zodat er het ganse jaar door levend groen zal aanwezig zijn of het nu vriest of sneeuwt. En geen chrysanten gekocht al waren er in overvloed en in alle kleuren, maar we wilden iets dat de dood verwijderd zou houden, op een dag zoals deze met zon en heerlijke luchten, en late vlinders en late bijen op late bloemen.

Zo huldigde ons het land van onze jeugd, de huizen en de straten waar we waren als kind, de plaatsen waar we speelden, de bossen, de wegels doorheen de velden naar de molen toe, alles uitgegroeid, vervormd nu, vereenzaamd en verborgen gehouden.

Waar zwermen we uit op dagen zoals deze dat het voorbije ons de keel toeknijpt om wat was en niet meer komen zal.

27-10-2013, 05:36 geschreven door Ugo d'Oorde  

In de wachtzaal van de dokter – mijn rechterarm  en –hand zijn niet meer in staat te schrijven zonder hevige pijn – bladerde ik in een meegebracht boek, waarin ik de passage herlas, en al wat eraan voorafging, van Stephen Dedalus die ‘zwaar’ gezondigd had en te biechten ging in een verlaten kerk omdat hij het niet aandurfde te gaan biechten in de kapel van zijn college:

He begun to confess his sins. Masses missed, prayers not said, lies.

-    Anything else, my child ?

      Sins of anger, envy of others, gluttony, vanity, disobedience

-          Anything else, my child?

There was no help. He murmured:

-          I … committed sins of impurity

The priest did not turn his head.

-          With yourself, my child?

-          And … with others?

-          With women, my child?

-          Yes, father.

-          Where they married women, my child?

He did not know. His sins trickled from his lips, one by one, trickled in shameful drops from his soul, festering and oozing like a sore a squalid stream of vice. The last sins oozed forth, sluggish, filthy. There was no more to tell. He bowed his head, overcome.

The priest was silent. Then he asked:

-          How old are you, my child?

-          Sixteen, father.

Ik zou verder kunnen gaan, en vertellen hoe Stephen zich voelde na de absolutie te hebben gekregen en hoe hij zich voelde als hij daarna met zijn schoolmakkers te communie ging, de handen gehouden onder het witte laken :

… and he would hold upon his tongue the host and God would enter his purified body.

Dit is van de grote James Joyce: ‘ A Portrait of the Artist as a Young Man’, gepubliceerd in 1916, and reprinted in 1960 in Penguin Books.

Ik zou dit niet overgenomen hebben ware het niet dat ik ook in mijn verre jeugd deze angst om mijn zonden te gaan biechten gekend heb. Mijn biecht heb uitgesteld en uitgesteld om uiteindelijk te gaan waar niemand me kende, een laatste maal zelfs in een kapel in de Nieuwstraat van de hoofdstad, samen met enkele collega’s en dit op Goede Vrijdag, om buiten te komen, wel niet zoals Stephen Dedalus:

Blinded by his tears and by the light of God’s mercifulness he bent his head and heard the grave words of absolution spoken and saw the priest’s hand raised above him in token of forgiveness

-          God bless you, my child. Pray for me.

Maar als ik het me goed herinner, toch gelouterd en verlicht, zijn we daarna samen een glas gaan drinken, opgelucht.

26-10-2013, 08:27 geschreven door Ugo d'Oorde  

Blijf nog wat gedichten schrijven

oude man die tot voor kort

nog dacht jong te zijn,

vergaan vlug zullen ze niet,

je lichaam zal, je levenskracht,

maar je hoopt dat er nog gelezen zal

wat van jou geschreven staat.

Het is je gelaten te verkondigen

wat je achterliet op avonden

aan de boorden van de Leie

toen de vlier er in je haren droop

-          het was pas lente -

je pen te gedreven om ook maar

even na te gaan of het wel zinnig was.

Het is je gelaten.

Het is je gelaten gevoelens

aan te kleden in donkere lijnen

als in lichtere, in verwachting

en in verwondering

tot verzadiging toe,

tot je niet meer weet wat is van droom

of wat van het zijnde is, of van beide

of van precies dit ene ogenblik

dat je pen aan het schrijven ging

en je volgde, je gedachten lezend

vooraleer ze je ontglipten

Zo oude man die Neruda las

het beste is te blijven dichten

tot het boek zich sluiten zal,

het laatste woord geschreven is,

om dan, onvervaard,

voldaan gerustgesteld

de klaarte in te gaan.

25-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De stroom die was en is en zijn zal, ‘is a strong brown god’, zegt Eliot[1]. En hij gaat verder: sullen, untamed, and intractable[2], maar de rivier waar Eliot het over heeft is de Mississipi en wat hij schreef in zijn gedicht, is aldus slechts verhoudingsgewjs toepasselijk op de Leie.

Maar toch is de Leie met haar landschap, een god geweest voor onze schilders en onze schrijvers, een zachtmoedige  god, een liefhebbende god die hen inspireerde. Ik stel ,dit vast als ik rondwandel in de zalen van het museum [3] en als ik zie met hoeveel respect en aanhankelijkheid de Leie geschilderd werd. De stroom vloeide in hun handen, vloeide over in hun doeken, het ogenblik van het ‘zijn’ van de Leie vereeuwigend in hun kleurschakeringen, in hun lichteffecten. De bijna goddelijk-scheppende kracht in hun vingers, gestold in het leven van hun doeken.

Wie zou ik noemen als ik ze niet allen noem, die begeesterd door hun god, de Leie, hun boodschap hebben uitgedragen. En dan wordt waarheid wat ik toch nog overneem uit dezelfde passage van de T.S. Eliot. De Eliot die me nimmer verliet en nimmer verlaten zal:

His rhythm was present in the nursery bedroom,

In the rank ailanthus of the April dooryard,

In the smell of grapes on the autumn table,

And the evening circle in the winter gaslight,

The river is within us, …

De schilders van wie ik de werken in mij meenam, woonden in de Leie, leefden met de Leie, van hun geboorte tot hun late dagen, de Leie was hun toevlucht en hun inspiratie, zoals ze gisteren en vandaag mijn gezel en toevlucht was.

24-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waar ik sta vandaag aan de Leie, het water een spiegel voor de grijze luchten, een stilte, een roerloosheid waren er niet de meerkoeten, waren er niet de eenden, de meeuwen ver afgedreven, waren er niet de bomen in de morgenmist en  de witte, amper bewegende vlekken van koeien; waren er niet de vele dagen al, dat ik schrijf om nergens uit te komen, dat ik schrijf in het blinde weg, zo maar om het schrijven: een uitdaging.

Elke dag opnieuw, elke dag vernieuwend, elke dag of nacht aarzelend, zoekend naar het woord dat juist onder de oppervlakte wacht om genomen te worden, lijk een vrouw die wachtende is.

En waar ik sta, is het in realiteit of in droom, de Leie, geruisloos, lijk een god, zegt Eliot, onverstoorbaar vloeiend tussen haar oevers, de kanten begroeid met smeerwortel, met hoefblad, met riet, met lijsterbes en vlier, met canada’s, met knotwilgen, met huizen. Verrassend en eeuwig. Wie ben ik en waar sta ik als ik toekijk, als ik tracht vorm te geven aan wat ik zie en niet verder kom dan een schets, dan een vlucht in de diepte van mijn verbeelden. Het had ook een gedicht kunnen zijn, maar het is het niet. 

Mijn roekeloos hart dat om woorden roept, zoals een schilder om een landschap roept, om kleuren roept, om lichtende wolken, om een verblijden, roept om wat hij ziet en wat hij droomt dat er is, zijn doek reeds in gedachten afgewerkt.

23-10-2013, 07:20 geschreven door Ugo d'Oorde  

Niet elk ogenblik van de dag is een moment waarop hij zijn gedachten neerschrijven kan.  Er zijn zovele dode passages in ons leven, in ons handelen; lege woorden waar het dagelijkse van afdruipt, tot het moment daar is dat we ontwaken en we neer gaan zitten om te schrijven.  

Dit is typerend wellicht voor alle levens: het opgeslorpt worden door de leegte van de woestijn en de plotse terugkeer in de bruisende rijkdom van het leven die we uitdragen willen. Verklaren dat er in de dag, in hem rust en beweging was, zijn geest in vrede met het zijnde, met de dingen omheen hem en zijn gedachten een fresco van hoop op wat nog komen kon.

Zelfs al wist hij dat het niet zo veel kon zijn, maar hij hoopte op een eerste zin waaruit een gedicht kon ontstaan of waaruit hij een blog kon opbouwen, of een idee die hem treffen zou, hem opwekken zou tot een voller ogenblik.Zo kon het komende waar hij op wachtte enkel positief zijn, voedsel voor zijn geest waar hij het meest nood aan had.

Dit had hij dan toch kunnen schrijven voor de vrienden die hem lezen en die hij danken wil voor hun trouw.

22-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zo op deze lichtende dag in de herfst, de zoveelste herfst in mijn leven, een terugblik naar wat van vroeger was, gebeurtenissen die opduiken uit een ver verleden, die we herbeleven die we vertellen kunnen of verzwijgen willen, zoals Ernst Jünger het zo goed heeft gezegd:

Und immer wieder tasten wir in unseren durstigen Träumen dem Vergangenen in jeder Einzelheit, in jeder Falte nach. 

En hij voegt er aan toe: 

‘dan ook schijnt het ons toe dat we de maat van het leven en van het liefhebben niet tot de rand hebben gevuld, maar spijt brengt het verzuimde niet terug’. 

Natuurlijk blijven we denken dat ons leven anders had kunnen verlopen, maar we vergissen ons, het leven dat we hebben is het leven dat uit de omstandigheden waarin we geleefd hebben is voortgekomen, en in die omstandigheden ligt ook ons einde verweven. Het is zoals de vreemde omstandigheden die het levenseinde betekende van het vliegje in het stuk amber op mijn schrijftafel, dat ik heb meegebracht van een verre reis waar ouderlingen op de binnenkoer van de moskee, gebogen waren over wondere tekens, de woorden van de Profeet, over hun God met de negenennegentig namen.

En, als ik denk aan Jünger, aan Eliot en aan zovelen die ik schaamteloos overneem, wat is er eigenlijk wel van mij. Of kan het dat mijn gedachten zijn wat ze zijn en dat ik pas na het neerschrijven ervan me realiseer dat ik deze gedachten reeds bij anderen heb ontmoet?

21-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde