Het is alsof er geen einde komt aan wat ik te vertellen heb. De woorden, de ideeën blijven komen, ontwikkelen zich en lopen uit. Wat ik evenwel niet beletten kan is dat ze altijd neigen naar een zelfde punt, de dood, alsof alles zou vertrekken van uit dit punt en het onmogelijk is zich er totaal van te bevrijden; het, het enige punt is dat alles naar zich toe haalt en inspiratie is voor het leven van het woord in ons, want, wat zou het leven zijn ware het niet dat het hier op aarde een einde kent.

Een vraag echter die niet moet beantwoord worden, het is nu eenmaal zo. En het is maar normaal voorn ons, nu we dichterbij komen, dat de gedachte eraan aan zwaarte wint. Ook aan zeggingskracht al laten we het niet blijken in onze dagelijkse omgang. Al kijken we nog altijd vooruit naar de gebeurtenissen die op ons afkomen in de band tijd voor ons, die het moet gezegd, almaar smaller wordt.

Dit is waarmede we geconfronteerd worden ‘ondergronds’, gedachten die onder de werkelijkheid van het dagelijkse doorlopen en opduiken nu en dan, zoals deze morgen en zoals het nog gebeuren zal in de loop van de dag, tussendoor op het onverwachts, tussen andere gedachten in. Schaduwvlekken in het klaarlichte die ons soms raken in de diepte en we even stil staan van binnen, uit de realiteit gehaald, gerukt, voor enkele ogenblikken.

Had ik deze gedachten vroeger, wellicht echter niet zoals nu, maar ik voorzag ze. Ik wist dat ze komen gingen en ik wou ze kortwieken met het schrijven van woorden die de dood zouden overwinnen en me levend houden in de tijd na mij.

Het was al wat ik vermocht te doen, het enig waardevolle dat me bezig hield: een drang om te overleven. En het is uit die drang dat alles geboren werd, elk woord, elk punt, elke komma. De aanwezigheid van de dood die het leven opwekt, het leven verrijkt met een diepgang, een uitkijken naar wat er mogelijks zijn kan na de dood. De farao die opsteeg, lijk een jonge eend uit de lotusbloemen naar de gordel van Orion toe, het beeld dat ik overhield van een tekst getekend in hiërogliefen of was het geschreven in het demotisch? Wat ook het was een beeld dat wat pulver hield van een eeuwigheid, De hunker in ons die we op een of andere wijze wensen te bevredigen.

Het grote is dat deze mogelijkheid ons geboden is, dat we ons verlengen kunnen au-delà de la mort; dat de geest in ons, of de totaliteit aan geest waarin we gedompeld zijn, ons die mogelijkheid biedt.

We er in elk geval in geloven dat we het kunnen en het geloof hierin is het maximum dat we bereiken kunnen. We zijn dus geen arme stervelingen, we dragen een schat met ons mee. Het komt er op aan deze schat te ontcijferen en uit de ontcijfering ervan een wereld te ontmoeten die lichtend is als een veld rozen met de zomerzon erover.

Waarin we gaan neerliggen, ten volle bewust van het leven in ons.

03-11-2019, 07:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb, als ik om me heen kijk, de indruk dat ik in mijn werk een dimensie verder ga dan mijn lotgenoten; dat ik het waagde, me steunend op wat ik meen af te weten van de New Physics, door te dringen tot in het binnenste van de materie, wat dan aan mijn woorden een andere drive geeft. Ik denk ook, als ik afga op sommige reacties dat ik hiermede op een terrein terecht ben gekomen dat voor velen onduidelijk is.

De vraag die ik me stel hierbij is, of ikzelf de betekenis van de nieuwe fysica wel voldoende begrepen heb opdat ik er iets zou van kunnen vertellen. Een vraag die ik niet met zekerheid beantwoorden kan. Ik weet alleen dat het een vreemde, uiterst vreemde wereld is die ik niet meer kan ignoreren als ik me omwikkel met woorden, zoals de wikke zich wentelt omheen de stengel rogge.

Dit is waar we aangekomen zijn, met dien verstande dat we, eens we ons hebben begeven op dat pad, we het niet meer verlaten kunnen - ‘und die das Dorf verlassen, wandern lang, und viele sterben vielleicht unterwegs, schreef Rilke in zijn beste dagen.

Dit gevaar loop ik dus ook, dat mijn werk een stille dood zal sterven; dat ik dus niet dat greintje eeuwigheid bereiken zal met al wat ik hier achterlaat, wat nochtans mijn bedoeling was, mijn drijfveer.

Beken ik jullie: dat wijl ik schrijf, wijl ik begaan ben met het effect van de New Physics op mijn woorden, er in mij, de sfeer hangt van ‘le Pla de la Lé’ in Zinal: een vlakte die zich opent op de doodlopende weg op het einde van het dorp, een vlakte langs drie zijden ingesloten door de bergen, maar ruim en breed uitdeinend, met de stroom, de fiere Navizence die er door loopt. Ik ken geen plaats die me zo betoverd heeft, zo dat ze lijk een verre echo aanwezig is onder, en achter, en in de woorden die ik schrijf vanmorgen. Ik ben er letterlijk door bezeten. Het zicht van die vlakte knaagt aan mij, het is een beeld dat ik lijk de klanken van ‘Das Lied von der Erde’ van Mahler aanwezig draag in mij. En ook, ik weet dat ik deze vlakte, dit landschap, mijn dag door zal meedragen en hoe ik ervan doordrongen ben, méér nog, nu ik weet dat ik er nooit meer keren zal.

Zo, weet dat ik schrijf waar ik zit. Dat de woorden komen zoals ze komen en dat ik in the mean time de roep hoor van de vlakte op het einde van het dorpje Zinal, in de Val d’Anniviers, alsof het de plaats ware van mijn voorouders van wie ik de genen draag en hier opvoer. Werkelijk en wezenlijk, de wereld van de geest is immens, is ontzaglijk, is wonderlijk.

Weten we het wel, houden we er rekening mee als we ons de vraag stellen wie we zijn, wat we hier uit te spoken hebben, om ‘in’ te zijn met wat er ‘kosmisch’ gebeurt om heen ons?

En wie of wat maakte dat we zijn wie en hoe we zijn?

Poe heeft zich die vraag gesteld, hij was een werkende geest - welke wereldse, menselijke gebreken hij ook moge gekend hebben - hij was een wijs man, een man om naar te leven, hij was een groot schrijver en een groot filosoof. Een voorloper van de New Physics, want hij wist in zijn ‘Eureka’ in welke richting de wetenschap evolueren zou. Hij wist het in 1848, enkele maanden voor hij sterven zou op de ouderdom van 40 jaar.

Ik durf nu schrijven, dat ik me soms voel zoals Poe zich toen moet gevoeld hebben, onbegrepen door de wereld, wachtend op wat zeker komen gaat. Later.

02-11-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wij, die overbleven, we spraken maar,

in woordeloze woorden uitverteld,

de wereld waar we gisteren nog waren,

hoe het bestaande toen het onbestaande

werd. We spraken maar.

De tijdloosheid die ons beving: een lijster,

uit de struiken opgestegen, een siddering

en van zij die gingen, alle sporen bijster.

Het rijzen van de bladeren

over ons, de herfst toen stil gestaan,

geronnen. We spraken maar.

de laatste beelden opgesomd:

ons heugenis van ogen dicht,

van lippen op elkaar geschroefd,

en wij, niet veel, geflonker van wat regen

op het water, alles samen.

Onvermijdelijk de vraag gekomen

wat hen bezig hield de tijd dat ze er waren,

en het niet geweten, daar te eng,

te ongekleurd, te on-dimensionaal,

terwijl, structuur van kern en elektron

hartstochtelijk subtiel verweven,

wereldvreemd ons is ontgaan. 

Wijl, zo denken we, de geest van hen

geen einde kent, geen waggelwegen

ergens, om er heen te gaan.

Even maar van een van hen, de naam

vernoemd, zijn glimlach weer gekeerd,

zijn stem die sprak in ons verbeelden.

Zijn ziel, zijn eigenheid, een symfonie

van lichtbasalt uit lotusbloemen

opgestegen, naar Orion toe, waar hij wonen

zal voortaan, zoals zovelen.

We spraken maar, we dachten

dat het anders niet te zeggen was

noch hoe het te beroeren was: 

onsterfelijkheid.

De avond die zich sloot, de nacht

die kwam, een eind’loosheid van sterren

boven ons, waaronder Orion.

We spraken maar.

PS. Ik vind de presentatie van mijn gedichten maar niets, ik slaag er echter niet in die vervelende tussenlijn te doen verdwijnen

01-11-2019, 07:27 geschreven door Ugo d'Oorde  

Woord vooraf: ik ben een gelukkig man als ik werk aan mijn blog, erna komen de vele kwellingen.

*

Ik ben niet de enige die over ‘gekke’ dingen schrijft, ook Edgar Allan Poe deed het, ver voor mij, in zijn eeuw (1809-1849 ) toen hij, in poëtisch proza, zijn ‘Eureka’ schreef waarin zijn bekende (!) slagzin: ‘Because Nothing was, therefore All Things are’. (Omdat Niets was, daarom zijn Alle Dingen er).

Moeilijk te vatten woorden, waarmede hij zijn tijdgenoten té ver vooruit was - hij was de grote verlichte van de XIX^de eeuw - als hij stelde dat ruimte en tijd één waren en vooral dat materie en geest van eenzelfde essentie waren.

Zijn ‘Eureka’, was het product van een reeks voordrachten met de toen, in 1848, heel vreemde titel: ‘On The Cosmography of the Universe’, waarin hij trachtte het metafysische element van het Universum te belichten. Iets waaraan ik voortdurend zondig.

Poe volgde hierin een filosofie van continuïteit en interactie van al wat is.

Hij verwoordde zijn visie hierover in die ene vreemde zin die we omgekeerd zouden kunnen lezen als: ‘Alle Dingen zijn er omdat Niets was’. Of, er was hier Niets dus moesten er Dingen komen. Of, Alle Dingen die er zijn, zijn gewilde dingen, geschapene dus, door dat Niets dat er was. Een Niets dat voor hem, zo veronderstel ik toch, God was.

Alles geschapen uit God. Wat niet betekende voor hem dat het geschapene God was. Wat ik dan wél zou durven beweren.

Ik vond heel wat over het uitzonderlijke van ‘Eureka’, op Google, waar anders. En wat poëtische gedachten betreft was ik in het bijzonder getroffen door zijn inleiding, die ik hier overneem:

‘To the few who love me and whom I love - to those who feel rather than to those who think - to the dreamers and those who put faith in dreams as in the only realities - I offer this Book of Truths, not in its character of Truth-Teller, but for the Beauty that abounds in its Truth; constituing it true. To these I present the composition as an Art-Product alone: let us say as a Romance, or, if I be not urging too lofty a claim, as a Poem.’

Ik kon hier verder gaan en hernemen wat Google hierover nog wist te vertellen, maar dit zou me te ver brengen. De visie van Poe was een kosmische visie, die de wereld van toen moet opgeschrikt hebben. Uiteindelijk zag hij de individuele intelligenties samensmelten in één compacte massa. En,

‘Likewise,(Google) Poe saw the universe itself as infinitely expanding and collapsing like a divine heartbeat which constantly rejuvenates itself, also implying a sort of deathlessness. In fact, because the soul is a part of this constant throbbing, after dying, all people, in essence, become God.’

Zo ver ben ik nooit gegaan, al denk ik wel in deze richting, namelijk een uiteindelijke terugkeer van de geest van ‘mankind’ naar de bron, de Geest, waaruit we zijn ontstaan.

Weet dat ik dit geschreven heb omdat ik het zag als een verpozing in de materiële wereld waarin we verzeild zijn. De zin van Poe, ‘Because Nothing was, therefore All Things are’, waarmee ik begon, is waard van dichterbij bekeken te worden, en na te gaan met welke idee precies Poe ons wenste te vergasten.

Ik zelf ben er nog niet helemaal klaar mee, en jij?

31-10-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben echter niet zinnens mijn geschriften zo maar achter te laten als blogs om daarna te vergeten alsof ze nooit geschreven werden. Niet dat ze zo waardevol zouden zijn, maar ik wil dat ze minstens in het bezit komen van vooral mijn klein- of achterkleinkinderen, opdat deze weten zouden welke mens hun grootvader/overgrootvader wel was.

Het is om deze reden dat ik begonnen ben met het herzien van mijn blogs. Echter, middelmaat is niet goed genoeg om over te houden, dus ik schift. Het is wel positief als er bij het herlezen, nog verwondering is bij mij over wat ik schreef of nog geboeid word door mijn eigen woorden; val ik er echter ongeveer bij in slaap dan is het nodig dat ik deze onherroepelijk verwijder.

In feite werk ik voortdurend aan nieuwe vormen met de oude ver in het achterhoofd, er vooral oplettend, dubbel gebruik - het kopiëren, wat oneerlijk zou zijn tegenover jullie - uit de weg te gaan. Want gespreid over een periode van meer dan tien jaar is het onmogelijk telkens iets totaal nieuw te brengen. Een oude idee mag dan wel, vind ik, gepresenteerd onder een nieuwe vorm en aangevuld met andere bevindingen.

Een blog is en blijft nu eenmaal een proces van gestadig bezig zijn. Vroeg of laat zal ik me toch de vraag moeten stellen of verder gaan met wat ik zo graag - schijnbaar te graag - doe, wel zinnig is.

Vandaag zit ik er stil bij. Ik wou jullie iets meer vertellen over Edgar Allan Poe, die de eerste de beste niet was, maar het zal voor later zijn, er zit geen Schwung in mijn gedachten, geen gedrevenheid. Alleen - maar dit ligt dan buiten de wereld van het woord - kan ik zeggen dat ik een stuk wortel, vergroeid in de rotsen, die ik jaren geleden heb ‘bevrijd’, heb ingelijst in een kader van Ikea. Ik zie het als een kunstwerk van de natuur, onnavolgbaar. Mijn bijdrage is het vastkleven ervan op een ‘feuille’ Japans papier. Ik heb onderaan een Haiku geschreven:

Kunstwerk geworden: / verdorde wortel, gekleefd / op Japans papier.

Meer heb ik er deze morgen, in volle herfst, niet aan toe te voegen. Ik hoop wel dat het, de dag voorbij, eens de nacht gekomen, zal opgeklaard zijn in mijn geest, hoewel, als ik diep kijk, ik het betwijfel, er spookt te veel in rond.

Zo bestaan we de laatste dagen.

30-10-2019, 07:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is niet de perfectie wat ik schrijf, het is een aftasten ervan, een neigen naar, een pogen het verst afgelegene, het diepste, te bereiken en bloot te leggen als een beeld oprijzend uit de schemer. We schrijven het onomwonden zoals het komt en omvormen het achteraf. Gedachten in de poëzie mogen niet al te duidelijk afgelijnd, er moet speling zijn, en het is deze speling die beslissend is voor de poëzie erin.

Dit is wat ik betracht op kousenvoeten, in het geniep bijna. Zoekend, uitkijkend naar het verrassingseffect waar Edgar Allen Poe zo op gesteld was. Alles was verrassing bij hem tot zijn ‘Murder in the rue Morgue’ toe, dan toch, wat ik er nog van overhield.

Zo is het schrijven ook een experimenteel gedoe en als dusdanig schrikt het me af, is het een ziekte waarmede ik elke morgen geconfronteerd word en niet altijd weet hoe ermee te handelen, maar hopeloos is het te denken eraan te ontkomen.

Wat ik ook betracht is een poëtisch proza te schrijven, oog te hebben voor ritme en klankenkleur, het hernemen van woorden om duidelijker nog de klemtoon te leggen op wat ik zeggen wil. Zo gebeurt het dat ik hetzelfde breng in zinnen die elkaar opvolgen. Het is telkens een ingeving waar ik niet aan voorbij kan of wil. Ik neem het maar al te graag zoals het op mij afkomt. Het is een procédé waar ik me rekenschap van geef, een houding die ik niet meer laten kan. Ik ben het type van een veelschrijver, echter niet dat van een veelverteller, zoals Poe er een was.

Mijn leerschool is een lange leerschool geweest, zonder leermeester(s) waar ik nu de gevolgen van meedraag, in mijn proza als in mijn poëzie die ik de laatste dagen uit mijn vroegere dagboeken ben gaan ophalen en gedacht heb te moeten her-kruiden met enkele spitsvondigheden om met duidelijke woorden te zeggen wat onduidelijk te zeggen is. Ik meen dat dit een idee was van W. H. Auden.

Ik ben ook, mijn eerste jaren uitgezonderd, geen groot lezer geweest, wel enkele schrijvers uitgezonderd. Maar er was telkens een zekere angst aan een nieuw boek, een nieuw avontuur te beginnen, omdat het dan telkens, eens het boek zich opende, as a rosebud, ik er wekenlang aan verslaafd was en het aldus de tijd opslorpte die in feite bij mij bestemd was voor het schrijven - ik schrijf al mijn ganse leven - het resultaat is dat ik veel te weinig schrijvers ken en dat ik in mijn taal en mij visie op het boek, letterlijk betoverd ben geweest door ‘Elias, of het gevecht met de nachtegalen’ van Maurice Gilliams - hoe eigenaardig het ook moge zijn - de ‘Four Quartets’ van T.S.Eliot en ‘Dokter Zhivago’ van Boris Pasternak. Al zijn er ook tal van andere geweest, het zijn deze drie die thans, onder het schrijven zijn opgedoken.

Ik ben wel oneerlijk als ik het houd bij deze drie, oneerlijk tegenover vele andere schrijvers maar ik kan toch de hele lijst niet aflopen. Belangrijk is te weten dat wat me typeert, ik op een bepaald ogenblik in de tijd, dat ik situeer rond het jaar 2000, weinig nog gelezen heb, twee steken er hier boven uit Stefan Hertmans en Cees Nooteboom, twee mogelijke Nobelprijswinnaars, dan toch Nooteboom.

Om je te dienen, een  zelfanalyse die hier ophoudt.

29-10-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

                                        Stefan Hertmans: ‘Wat waar is wordt een beeld.’

Wat waar is wordt een beeld,

gebeeldhouwd in de regen

van morgens in oktober,

het licht de waarheid is

op ons neer gekomen, gebroken,

omdat er toch geen is

die waarheid is, voor elk van ons.

Er hangt wel stilte in de rozen,

maar stilte zijn de rozen niet;

er zijn wel bladeren die vallen

alsof ze stijgen in het spiegel-

beeld van vijvers in je dromen,

waar je neer gaat zitten,

om een boek te lezen,

een zondagnamiddag,

denkend aan Gilliams.

Maar je leest ook niet,

gestold je vinger tussen de bladen

van een oud Frans boek:

Francis Jammes, van lang voorheen,

toen tijd geen tijd nog was,

maar wachten op wat komen ging.

En toch niet kwam,

omdat zo vreemd het leven,

de dagen, opgerold,

de weken en de maanden, de jaren,

zodat we ons haasten moeten

voor de eeuwigheid komt.

Je kent het nooit, het beeld

dat kortstondig waar zal zijn,

omdat waarheid subtiel gekroond,

gevonden wordt:

 ranken in romaanse kapitelen

die we lezen zullen, hiërogliefen

van handen in ons haren

op zomeravonden

van vroeger.

En al wat is, verwondering is,

gefilosofeer

al in de diepte van de diepte,

nooit geschreven wordt,

verzwegen

waarheid binnen ons gehouden

als een beeld,

rakelings.

28-10-2019, 06:29 geschreven door Ugo d'Oorde