Zeg me wat ik schrijven moet vandaag, iets dat ik nog niet vertelde, iets dat nog nooit werd verteld of neergeschreven, iets waar er gisteren of alle dagen ervoor zelfs nog niet werd aan gedacht, door Plato niet, door Dante noch door Jung, noch door om het even wie?

Of het mogelijk is iets van dergelijke aard te vinden we weten het niet maar toch, we kijken er elke morgen naar uit in de hoop er ooit eens in te slagen een grote verwondering te brengen bij allen die ons lezen, ook voor hen die veel later ons lezen zouden, tenminste als er veel later nog gelezen wordt, wat we, in de tijd van nu, soms durven betwijfelen.

Ik dacht, om toch iets nieuws te vinden, aan de mens van twintig duizend jaar verder, die neerkijkt op ons. Zal het zijn zoals wij neerkijken, met tal van vraagtekens, op bijvoorbeeld de mens Cro Magnon in Dordogne of, zullen er voldoende sporen overgebleven zijn opdat ze weten zouden dat voor ons in den beginne het Woord was, en dat alles hier begonnen is met de Big Bang.

We vragen  ons af waar hij, die mens van twintig duizend jaar verder zal staan: zal hij dichter gekomen zijn tot de Big Bang en tot het Woord; zal hij ontdekt hebben - wat wij in onze stoutste dromen of verwachtingen nimmer hebben kunnen bedenken - zal hij triomfantelijk, met totale zekerheid, een ander ‘beginnen’ kennen, een waar wij nog niet aan denken, maar dan een dat alle vragen die er zijn in een slag zouden oplossen, en dan vooral dat we weten zouden als een paal boven water wat er is na de dood, om er dan naar te leven en er naar te sterven?

Maar ik denk toch dat het beter is de vraag niet te stellen omdat gissen zo ver vooruit zinloos is, en het niet mogelijk is te voorzien wat er zijn zal zo ver vooruit, vooral dan, vrezende  dat er misschien twintig duizend jaar verder, geen mens meer zal zijn: alles hier op aarde verdord, de kathedralen herleid tot een hoop gruis en gebleekte geraamtes overal verspreid onder het zand van eeuwen.

Dit te denken is doemdenken, is eerder een uitdaging opdat gebeuren zou wat voorop wordt gesteld. Het is dus beter over dit soort nieuws te zwijgen dan het te verspreiden.

In elk geval dit zou dan het utopisch beeld zijn waar nog niemand ooit over sprak.

22-05-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij ziet heel ver in zijn herinneren de vijver in het bos van zijn geboortedorp, een grote spiegel gelijk, met gele irissen erin en lisdodden en waterlelies - en met Van Eeden heeft hij de waterlelie lief - met eendenkroos in de hoeken en libellen even hangend boven de biezen en dan wegschietend.

In de tijd van toen, de tijd van zijn jeugd, was de vijver veel omvangrijker, was hij een groot blinkend vlak met de bomen die toekeken in het water, verrast op dagen in de zomer soms door de plotse plons van zijn naakt lichaam dat de spiegel brak in duizend kringen en hij lijk een grote witte vis onder het watervlak dreef, tussen de watertorren die naar de diepte doken, tussen de stekelbaarsjes en de salamanders, drijvend onder het eendenkroos door, langs de roodgroene stengels van de waterlelie, en daarna als hij zich aankleedde, het water effen terug en de wind suizend in de bomen voor een lange tijd. Hij kan het horen nog vandaag en voelen nog, de plons, de koelte van het water als hij het wil en houden voor een tijd terwijl hij het optekent. Zo stil zit hij er, afgezonderd.

Het was hier aan die vijver in dat grote bos van hem dat hij eens gestaan had met vader een avond in de herfst er  het geritsel was van de bladeren, en niets meer, die vielen rondom hen, een avond van vele avonden dat hij met vader was en hij tussen de bomen de sterren weerspiegeld in het water heeft gezien, een voldoende ogenblik, om veel, veel later eraan terug te denken, toen hij las in de Bijbel dat koning Salomon een soort ‘zee’[1], een grote kuip die rustte op twaalf ossen, had laten plaatsen naast zijn tempel, gevuld met water. Wellicht, maar hij las dit nergens, met het doel in de weerspiegeling ervan in de nacht de beweging van de sterren/de planeten te kunnen volgen en dit op basis van de dertig inkepingen in de rand van de ‘zee’.

Hij wist nu dat zoals hij, de vijver oud geworden was. De put, want meer was het niet, die ‘s winters en in de lente vol liep en in de zomer uitdroogde, was bijna volgroeid met struiken en biezen, met het wrak van een auto, met matrassen en nog wat brak water dat rook naar roest en modder. De prijs van een op hol geslagen beschaving die voor haar afval geen sluitende oplossing had en dit stukje ongerepte natuur had ingepalmd om er een ‘kunstwerk’ van te maken in deze voor velen schijnbaar, als hij hun kunst voor ogen krijgt,  zo troosteloze wereld.

(Troosteloos als de woorden die Dimitry Verhulst. gisteren - 19.05 - sprak tijdens ‘De Afspraak’ op Canvas.)

Maar hij hoopte, en hoop is leven, dat hiermee het punt was bereikt waarop de mens, dankzij de kracht van de geest, de weg terug zou vinden opdat de komende geslachten, zijn kleinkinderen en hun kinderen en kleinkinderen, hun papieren bootjes zouden kunnen uitzetten al was het maar met de bladen gescheurd uit zijn dagboeken, om deze uit te zetten zoals hij zo dikwijls had gedaan.

Hij zag al in zijn rijk verbeelden de papieren bootjes wegdrijven over het water, de inkt van het geschrevene uitlopend.

[1] 1 Kings 7: 23: And he made a molten sea, ten cubits from the one brim to the other; it was round  all about and its height was five cubits and a line of thirty cubits did compass it round about.

25: It stood upon twelve oxen, three looking toward the north and three looking toward the west and three looking toward the south and three looking toward the east and the sea was set above upon them and all their hinder parts were inside.

21-05-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik wil niet dat er enig misverstand bestaat wat betreft mijn verhouding tot Emmanuel Velikovsky en zijn werken. Hij is in feite een oude bekende van mij want het is in het begin van de jaren ’50 dat ik heb kennis gemaakt met hem, een uitzending op de televisie waarin hij verscheen als een rijzig bejaard man die een abominabel Engels sprak en met een theorie voor de dag kwam die alle theorieën bestaande over de Oudheid ver overtrof.

De man en zijn theorie, die overrompelend nieuw was bekoorde zo dat ik de dag erop zijn boek ‘ Worlds in Collision’ ben gaan kopen bij ‘Smith & Son’ op de Adolphe Max-laan in Brussel.

Ik heb zijn werk gelezen en het kostte me heel wat tijd en inspanning, en ik werd overdonderd door de wereld die hij haalde uit een enorm aantal geschriften handelend over de geschiedenis van alle bestaande volkeren van de Oudheid van Mexico tot China, waaruit hij de hoofdbrok van zijn betoog filterde dat - hou je vast - de planeet Venus zich pas rond 1500 vóór Chr. gevoegd heeft bij de andere gekende planeten om de zon. Een stelling die onmiddellijk overhoop werd gehaald en veroordeeld door de wetenschappelijk wereld, in zo ver dat de uitgevers van, zijn boek verplicht werden, onder bedreiging het werk, dat ondertussen in de USA een bestseller geworden was, uit de omloop te halen.

Ik ga hier niet verder op in, ook niet op zijn Venus geschiedenis, alhoewel alle astronomen verbaasd waren als ze van hem vernamen dat de temperatuur op Venus uitzonderlijk hoog moest zijn en achteraf bewezen werd dat het zo was.

Eén feit steekt er als een obelisk hoog en statig bovenuit, je hebt geen enkel recht iets negatiefs te schrijven of te vertellen over Velikovsky zo lang je niet ZELF zijn ‘Worlds in Collision’, zijn ‘Werelden in botsing’ niet gelezen heb van a tot z, voetnoten incluis. Je kunt je er dus niet van afmaken met te zeggen dat hij een tweede Von Däniken was.  Dit zou unfair zijn.

Nu, de Venushistorie blijft voor mij voer voor de astronomen - ze zwijgen zich dood hierover - maar, en het is dit dat ik stellen wil: vóór Velikovsky was ik een totale leek wat de geschiedenis van de Oudheid betreft, hij, de rijzige oude man die hij was, heeft deze geschiedenis voor mij geopend en wat meer is, hij heeft me - en velen met mij - begeesterd én met Akhnaton, én met de Queen of Sheba en het land Punt, én met de Sothis ster, Sirius, waaraan de Egyptische chronologie werd opgehangen.

En dan, en dit vooral, hij heeft  me binnengeleid in het Boek der Boeken, de Bijbel, en in twee van de centrale passages erin: ‘de stilstaande zon en maan boven Gibeon’ en, 42 jaar ervoor ‘de tien plagen van Egypte’. Twee gebeurtenissen die mijn ogen hebben geopend op God - het bewijs hoe naïef ik was vóór Velikovsky - want van dan af wist ik dat de God van de Bijbel een verzinsel was van de mens, dat Hij - wie Hij ook was - niet is tussengekomen in de twee vermelde gebeurtenissen, maar dat verwezen naar twee kosmische catastrofen die zich in die periodes moeten voorgedaan hebben en deze zeker niet de wil van (een) God waren.

Dus ik zeg jullie en ik herhaal me, had ik Velikovsky niet ontmoet, mijn humus zou er anders uitgezien hebben en ik zou geen blogs geschreven hebben zoals ik er nu al sedert meer dan tien jaar schrijf, blogs, die als ik ver terug ga alle te wijten zijn aan, volgens mij, een van de belangrijkste historische figuren van vorige eeuw.

You all are very lucky, meegesleurd te zijn door  iemand zoals ik. Of, was ik en ben ik, duidelijk, een stoorzender?

20-05-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik wachtte te lang vanmorgen om aan mijn blog te beginnen en ook ik had andere, meer dringende zorgen en het werd middag en namiddag en de warmte van het huis overviel me, zodat ik gewacht heb op de avond, op het begin van de nacht zelfs, een risico dat ik niet gewoon ben te nemen en toch genomen heb, ertoe gedwongen door de ongunstige omstandigheden.

Gewoonlijk zet ik die naar mijn hand, hebben die weinig of geen invloed op mij maar ditmaal kom ik er belabberd uit met een leeg hoofd.

Kennen jullie ook dergelijke gevoelstoestanden: niets te zijn en dus niets te vertellen te hebben,

De dag begon ik nochtans als een stoer man die de laatste hand legde aan een manuscript waar hij zijn ganse leven  - dan toch bijna - heeft aan gewerkt. Ik stuurde het binnen naar een uitgever die, zo werd er mij gezegd  het zal omvormen tot een boek.

Ik beken jullie ootmoedig dat ik er niet gerust in ben. Een bekwaam persoon, Roger Tas, die het grondig las en ontdeed van de te vele taalonzuiverheden, noemt het een ‘essayistische roman’ en nu hij deze titel gebruikt volg ik hem volledig want hij heeft het juist gezien, het is op heel wat plaatsen een essayistisch gedoe en op andere plaatsen  een roman. Iets dat je niet zo veel ontmoet in de literatuur, tenminste zo ik het kan of mag claimen als zijnde een brok Vlaamse literatuur,

Ik beken dus bij deze dat ik geen weet heb van een werk dat lijkend op dat van mij kan gezien worden, Maar ik beken ook dat ik de laatste jaren geen groot lezer ben geweest, ik heb niet het minste benul wat in al die jaren verschenen is, zelfs was ik een paar dagen geleden verrast te zien dat ‘Boerenpsalm’ van Felix Timmermans een nieuw literair leven is begonnen.

Waarom moest het bij mij een hoogdravend werk worden, waarom kon ik me niet tevreden stellen met een boek handelend over een doodgewoon eenvoudig leven, een leven, als ik de boeken van mijn jong jaren wegdenk dat ik ook heb gekend.

Wat is het dat me bezield heeft,, wie heeft er, van de schrijvers, die ik las schuld aan. Om eerlijk te zijn, Emmanuel Velikovsky treft grote schuld want hij heeft me verleid met zijn visie op het geschiedkundig aspect van de Bijbel en van dan af is alles verkeerd gegaan, zat ik in een wereld, die ver boven verwijderd was van de dagelijkse omgang en heb ik andere wereld betreden waaronder Egypte met alle gevolgen van dien, te vreemd opdat ik navolgers zou kunnen gehad hebben.

En dan, de Bijbel, wie onder jullie vermeld nog de Bijbel in zijn gesprekken of geschriften van elke dag, zeg het me, verbaast me ermee?

Ik zegde het al zo dikwijls, een vreemd man ben ik met vreemde gedachten, en vreemde schrijvers die hij opdist, zoals Fabre d’Olivet, Kamal Salibi, Robert De Telder en tientallen andern, allemaal de schuld van Velikovsky die me een totaal andere wereld heeft voorgeschoteld.

Maar ik verwijt hem niets al is hij van vele onderwerpen de oorzaak, integendeel ik ben hem dankbaar.

19-05-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je herkauwt zaken die je vroeger al hebt gezegd. Het kan niet dat je in de voorbije jaren niet zou gesproken hebben over tal van schrijvers die je nauw aan het hart liggen, die je geest besprenkeld hebben met hun woorden en waar je, die van vele anderen en van jezelf hebt aan toegevoegd, en dit alles, vormt nu de humus van wat je blijft verkondigen, je weinig nog hernieuwend maar vaak terugkerend naar wat er reeds geschreven staat.

Je volgt aldus niet helemaal het spoor van de componist van de ‘Vier Seizoenen’, Antonio Vivaldi, die liever een nieuw concerto schreef dan wat hij reeds geschreven had te gaan kopiëren. Maar dit zal wel zo zijn voor elke schrijver of componist die verder schrijft in de stijl die de zijne is. Je merkt dit onmiddellijk op bij Mahler. Als er een componist is die je onmiddellijk herkent dan is het Mahler, je ruikt hem van ver aan het optreden van de instrumenten, aan de vermenging van de klanken, aan de vele kleureffecten die hem eigen zijn.

Zo ook moeten zij die jou regelmatig opzoeken en je lezen, geraakt worden door jouw manier van schrijven, de plaats van de hulpwerkwoorden bijvoorbeeld, de structuur van je zinsbouw, dit alles en nog andere eigenaardigheden moeten bij jou herkenbaar zijn; zoals dit ook het geval is, voor de onderwerpen die je gisteren en eergisteren en de vele dagen ervoor hebt uitgebazuind, een soort gezang  over God en eeuwigheid, dat je verdedigt, dat je verantwoordt met te zeggen dat het, het enige waardevolle is waar je over schrijven wilt en kunt, de grondtoon ervan is immer het probleem God, wie Hij is en wat Hij is en hieraan gelieerd wat er was vóór het Universum er was, en hieraan gebonden, wat er is van de mens in het Universum, welke zijn rol is die hij hier te vervullen heeft en of hij er wel een heeft; of hij hier niet, zoals Monod het meent te weten, hier gekomen is, toevallig, zoals een winnend lot in Monte Carlo.

Vragen gesteld door de zoekende mens, die hij is, die zich even goed zou kunnen beperken tot commentaar op wat er gebeurt om hem heen en, ernaast, zelf zaken, gebeurtenissen en personages zou kunnen beginnen uitvinden die dan op hun beurt besproken zouden worden, in navolging op het fictief fenomenale door anderen gebracht. Een soort geschrijf over menselijke handelingen die de grond van het leven niet raken, zelfs niet benaderen maar enkel de oppervlakkigheid van het bestaan behandelen.

Neen, men moet begrijpen, dat in de loop der jaren, en er zijn er nu al enkele, zich een wereld hebben gevormd die hij niet meer verlaat of kan verlaten, al wou hij wel, als hij elke mogen, zoals nu, vóór het licht van de nieuwe  dag – nu steeds vroeger en vroeger - opkomt en hij neerzit om te gaan schrijven, de slaap nog in de ogen, zelden wetend waarover, maar eens zijn eerste zin er is, hij verder de loop van zijn gedachten maar te volgen heeft om uit te komen, zoals hij reeds herhaaldelijk schreef, op een plaats waar hij niet verwachtte uit te komen.

Een lange zin die maakte dat de zin die zich aan het vormen was terwijl hij de laatste hier neerschreef, verloren ging, zoals er zovele zinnen verloren gaan in een leven.

Zinnen die wel ooit eens terug zullen komen als de tijd er voor gekomen is. De geest van de mens een eindeloos vat van gedachten zijnde.

18-05-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er werd gebeld aan de deur vanmorgen. Twee dames, een jongere en een oudere die haar moeder kon zijn, beiden sober gekleed in het zwart.

Ze stonden daar glimlachend voor hem als boodschappers van de Heer, wisten ze, en of ze even van zijn tijd mochten nemen. Wat hij hen graag toestond. Al stond hij daar op zijn kousenvoeten.

“Mijnheer”, vroegen ze, “gebeurt het wel eens dat je nadenkt over het leven en over de dood, maar vooral over het leven” zegde de jongste. En de oudste: “gebeurt het dat u ooit eens nadenkt over de schoonheid van het morgenlicht dat” zegde ze, “het licht is van de Heer,. Wel, het boek over het leven en over de dood en over het licht, over het leven en de dood en het licht” herhaalde ze, is het wondere boek dat de Bijbel is.”

‘Leest u wel eens de Bijbel’, vroeg de jongste, ‘kent u de woorden van de Heer?”

Ze keek hem recht in de ogen en hij ontweek haar blik niet, er was iets kinderlijks in haar blik, iets dat eenvoud was en puur, zuiver als sneeuw, zelfs voorbereid op een verkeerd antwoord van hem.

Hij aarzelde om te antwoorden, maar hij wou hen overtreffen en tezelfdertijd hun plezieren: “de Bijbel is ‘mon livre de chevet’, ik heb hem onder mijn hoofdkussen, in het bed” zegde hij denkend aan de mogelijkheden van een familie Bijbel in het bed.

“Ik heb”, zegde hij, om me duidelijk te maken, een bijbel naast mijn bed op de nachttafel”, voegde hij eraan toe. 

Ze schrok even, de jong dame, wellicht dacht ze dat ik spotte met haar. Maar hij stelde haar gerust, “het is maar een kleine Bijbel, een van 1611 en ik lees er soms in, en ik weet dat de Heer het licht is van de wereld, maar ik ben niet zoals jullie een boodschapper van de Heer, ik draag het niet uit zoals jullie, ik hoop in elk geval dat je succes hebt met jullie boodschap.”

Ze keken hem aan, een ogenblik dacht hij dat ze hem wilden omhelzen en de oudste, een gezette dame met een hoed vol rozen, zegde toen “ U moet ons eens komen bezoeken”, en ze stopte hem een folder in de hand, “hier is ons adres en hier staat onze boodschap te lezen en we zullen u allen van harte verwelkomen, u op elk ogenblik van de dag. Het was aangenaam praten met u, het komt o zo zelden voor dat we iemand ontmoeten die hier in deze straat, die hier in dit dorp de Bijbel leest en dan nog in bed. Weet je wel hoe zelden dit ons overkomt dat iemand ons zegt dat het licht dit is van de Heer, van Jehova?

Hij nam de folder aan, en bedankte hen voor het bezoek: “Ik wens jullie beiden alle succes toe”, zegde hij, “Het wordt hoog tijd dat Jehova  terug opstaat in ons midden, dank u”, zegde hij, “het gaat jullie goed”.

“Onze dag is goed begonnen”, zegde de jongste boodschapster van de Heer.

“Ik ben maar een oude man” antwoordde hij, “mijn dagen zijn geteld maar ik weet hoe ze te gebruiken.”

“Oud, het kan, maar vooral ook een wijs man”, en ze reikte hem de hand, een mooie fijne hand, een tere hand, die hij even te lang hield, in haar ogen kijkend.

Wat van de dag is, is van de dag, maar als het opgetekend staat is er iets meer van de dag die voorbij is.

17-05-2022, 05:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb naast mij een stapel boeken liggen die mogelijks als ik het onderlijnde erin raadpleeg het begin kan zijn van een blog. Ze kijken me vragend aan maar elke dag ga ik er meestal aan voorbij, of neem ze hoog uit eens in de hand om ze daarna terug te leggen. Ik weet dat ik hen onrecht aan doe, een vreemd gebaar is het omdat er achter elk boek een schrijver schuilt die smeekt om gelezen te worden – zoals ik smeek dat mijn blogs gelezen worden.

Ik heb echter elke dag nog gedachten genoeg die vragen om genomen te worden. Dus er is geen gebrek aan ideeën, voorlopig nog niet. Het kan dat ik dit in de loop der jaren al enkele keren  heb gezegd, ook dat het ritme van mijn blogs eroor gezorgd heeft dat het schrijven ervan, de krachtlijn van mijn leven is geworden, mijn levensadem eigenlijk, zonder deze zou ik verwelken en opgaan in ouderdom zoals er zovelen zijn. Ik mag dus de hemel dankbaar zijn dat mijn levensadem gevoed wordt door mijn blogs en vice versa, zonder mijn blog was ik, wat ik noem, een levende dode.

Tezelfdertijd, en het is Pierre Hollevoet die me eraan herinnert - hij was van 1928 - realiseer ik me hoe dicht ik mijn eindpunt genaderd ben. Nochtans geef ik me er pas nu en dan rekenschap van, ik heb het bericht van iemand anders nodig om te weten hoe rakelings dicht ik gekomen ben. De ernst van het leven krijgt het gelaat van de dood. Ik weet dat ik hem gedenken moet met woorden, dat ik een éloge funèbre had moeten schrijven maar bij hem heb ik, eigenaardig genoeg, niet het gevoel gehad dat hij is heengegaan, neen, het is alsof hj dichter tot mij is gekomen, alsof ik hem raken kan, alsof hij bij mij staat en toekijkt bij het schrijven van deze woorden. Ik had het niet nodig, ik voelde die drang niet en  nog steeds niet.

Trouwens hoeveel woorden zijn er niet die nooit geschreven worden, Pessoa wist dat de mooiste en de meest prangende woorden nimmer geschreven worden. Ik denk erbij en wellicht dacht hij het ook, omdat het geen woorden zijn maar gedachten die het verwoorden ervan ver overstijgen.

Ik hoor nu hoe de afscheidsceremonie verlopen is. Het was een hoogstaand evenement door de familie en de vrienden gebracht. Het verheugt me want hij verdiende het, hij was een grote persoonlijkheid en het is als een broer van mij dat ik me hem blijf herinneren, hij spreekt met mij elke dag en er zijn er nog die ik elke dag ontmoet in mijn gedachten.

16-05-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde