Het is alsof het, dag na dag, een andere persoon is die, op een andere plaats zich horen laat over een ander onderwerp, want je begint zelden waar je de dag ervoor eindigde. De dag van gisteren is heel ver af, alles is te herbeginnen en niet altijd weet ik welke weg ik volgen zal en waar ik zal uitkomen.

Soms lukt het mede gepaste weg te nemen, soms niet; soms wordt er gereageerd op wat ik laat gaan, waarvoor mijn dank, soms is er helemaal niets. Dit is het lot dat ik koos en het kader waar binnen alles zich afspeelt. Dit betekent ook dat je het maximum halen moet uit het gebeuren en de ontmoetingen van de dag. Je kunt wel gaan middagmalen met een paar vrienden, je kunt wel een tentoonstelling bezoeken van het werk van een vriend, maar ogenblikken erna ben je alleen met jezelf en trek je, je conclusies over wat er gezegd werd en niet gezegd.

 Duidelijk is, dat het niet volstaat uit te weiden over het gevaar dat de islam betekent voor de westerse beschaving, als we zelf bijdragen tot het verval ervan, al was het maar door het imago dat de kunst van heden ons voorschotelt. Dat we ons zouden moeten herbevestigen.

De Kerk sluit de ogen en biedt, naar het voorbeeld van Christus, haar andere wang aan. Een actief diepgaand verzet voert ze niet. Ze kent nochtans voldoende de argumentatie van Etienne Vermeersch en consoorten. Ze weet voldoende dat de figuur van een Christus, zoon van God, gestorven op het kruis ter vergeving van de zonden, een verhaal is dat bezwijkt onder de tegenargumenten; dat het geloof in de transsubstantiatie van brood en wijn, in het lichaam en bloed van Christus heel sterk is afgezwakt om niet te zeggen betekenisloos is geworden, met zijn weerslag op wat het misoffer betreft; dan toch in het westen, bij een groot van de bevolking. Met als resultaat de leegloop van de kerken.

Aldus zijn geleidelijk aan, de geestelijke wapens die we hadden afgestompt en van hun intrinsieke waarde ontdaan en wachten we, na twee duizend jaar, op een nieuwe herbronning, een nieuwe Messias die ons, gelovigen als niet gelovigen, inspireren zou met totaal nieuwe richtlijnen om naar te leven: respect en verdieping in de eerste plaats, waaruit dan een gans andere, meer realistische levensregel zou kunnen worden opgebouwd.

We beseffen echter dat dit ijdele woorden zijn, dat er in dit opzicht niets gebeuren zal, dat we te zeer begaan zijn met andere meer materiële aspecten en dat er, in de huidige vorm van samenleven, geen plaats meer is, noch voor het sacrale noch voor het kosmische, noch voor de verdieping in de geest.

Zodat we gedoemd zijn om te vergaan in een wereld waaruit het spirituele aan het verdwijnen is of, wat misschien nog erger is, de sterker en sterker wordende infiltratie van de fanatieke islam te ondergaan. Wat ons onherroepelijk, verder en verder zou doen afglijden naar een wereld waarin we slaafs zullen gehoorzamen aan wat een zogenaamde profeet verkondigde in de zevende eeuw.

23-10-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik in het verleden ook moge gezegd en beloofd hebben, er zijn onvermijdelijk momenten van zwakte, van een begin van aarzeling die je plots overvalt. Je denkt dan niet verder te schrijven, alles gesloten te houden, dat het geen zin meer heeft, woorden te schrijven zoals je dacht om daarna, ja, daarna wat doet je ermee?

Maar wat je gisteren schreef is exact, momenten van zwakheid duren niet lang, worden vergeten want je hebt behoefte aan dat gesprek, dat je dag aan dag houdt met jezelf uit te schrijven, of beter nog, het is het schrijven zelf dat het gesprek is dat je houdt met jezelf.

Dit is dan het leven dat je leidde de laatste dertig jaar. Je vertelde in die tijd over wat er gebeurde in de wereld, en wat je erover dacht; je vertelde over de boeken, dagbladen en tijdschriften die je las. Je legde de gegevens er uit naast elkaar. Je vond openingen die, zo meende je toch, dichter bij de waarheid lagen. Maar je weet nu dat die waarheid een groot aantal facetten kent en dat je hoogstens één facet ervan kunt benaderen, en dan nog, je wilt - om even terug te grijpen naar wat je een paar dagen geleden aangaf - absoluut niet de zekerheid aankleven die een Etienne Vermeersch ten toon spreidt.

Je las ook de Bijbel, je las over de gebeurtenissen die van de hand Gods waren maar je twijfelde omdat deze niet strookten met het beeld dat je had van God. Je las in de brieven van Paulus dat hij, na getroffen te zijn door de bliksem onmiddellijk is afgereisd naar Arabië om er drie jaren te verblijven, alvorens Petrus en Jacobus, de broer van Christus, te vervoegen in Jeruzalem. Je las over Kyriat Arba en Makfella dat deze dorpen, waar Sarah en Abraham begraven werden, in Saudi Arabië lagen en zeker niet in Palestina. Je dacht dat, de door geen beitel ‘gepollueerde’ dolmen en menhirs van Stonehenge een functie hadden die overeenstemde met de functie van onze eerste gotische kathedralen. Je las Pasternak en Sholokov, Proust en Joyce, je las vele en vele anderen. Maar je wist heel goed dat het niet toereikend was.

Maar de essentie van dat alles stapelde zich op en werd, zo niet op papier, geschreven in je hoofd – maar het kan ook in de golven rondom jou geweest zijn - en de woorden waren als gistende deeg in de trog en lieten je niet los. Sommige werden opgetekend andere bleven ongeschreven en je weet wat Pessoa zegt over wat in gedachten geschreven wordt. En je las Borges en wat hij wist over toeval en je las T.S.Eliot van wie schilfers terug te vinden zijn in de weinige gedichten die je waagde te schrijven.

En dan kwam er Fritjof Capra en Richard Feynman, kwam er Freeman Dyson, Weinberg en Dawkins, kwam er Steven Hawking. Je las wat je vatten kon over de New Physics en je dacht, en dit was een idee dat groeien bleef, dat de wereld van de New Physics, de nieuwe Bijbel kon zijn, ditmaal niet geschreven in woorden maar in beelden die wezen in de richting van iets kolossaal, totaal vreemd dat, niet alleen het beeld van God kon zijn, maar ook, en hier komt alles op neer, dat de dood niet het einde was maar een begin.

Dit is dan de kracht van de New Physics, die de baken zijn waar omheen je schrijven blijft.

22-10-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je zocht de zin op die nog altijd rondhangt, ergens, in jou of, wat ook kan, rondom jou, van een Franse schrijver, Roger Grenier – geboren op 19  september 1919 is hij nu 97 - die je niet kent, maar wel begrijpen kunt als hij zegt:

‘Ecrire pour moi a tourné à l’habitude, pour ne pas dire à la manie. Une manie dans laquelle je m’enfonce chaque jour davantage, de sorte qu’à présent, je suis incapable de ne goûter aucune autre activité, aucune autre distraction’.

En zegt hij nog waarom schrijven we? Pourquoi des milliers de Français noircissent-ils du papier à longueur d’année, sans la moindre garantie d’être publiés?’

Ik denk er bijna elke morgen aan als ik uitkijk naar een gegeven of, een eerste zin, om er een blog rond te weven. En in feite is ook mijn antwoord, in zekere zin, weinig bemoedigend, ik ben nog goed enkel en alleen in het schrijven, hiermede vul ik een groot deel van mijn actief zijn, maar ook bij mij rijst de vraag waarom ik het doe.

Nu een antwoord hierop heb ik niet, ik doe het en daarmee basta. Ik beleef er, ondanks de moeite die het me kost, vreugde en voldoening aan als ik zie dat mijn vijfhonderd woorden geschreven staan, soms meer gevleugeld, soms meer geladen al naar gelang de omstandigheden. Pas dan kruip ik uit mijn dal en kan ik denken aan andere dingen die ik te doen heb. Elke dag heeft aldus een voorzijde en een achterzijde, de ene zijde is a struggle, de andere een verpozen, een herademen na de worsteling met het woord. Een vriend dichter kent dit probleem ook. Ik volg de opbouw van zijn gedicht, voel erin het gebrek aan ritme in sommige passages en ik ben zo vrij hem er attent op te maken. Doe ik er goed aan me te bemoeien met wat een vriend heeft gedacht als perfect zijnde, als ik er tegenover stel wat mijn perfecte vorm zou zijn; als hij vertrekt van uit levensomstandigheden die niet die van mij zijn?

Ik weet het niet, maar als hij mij zijn pas gecreëerd gedicht stuurt dan denk ik dat hij het doet opdat ik het beoordelen zou, maar het kan ook omdat hij me simpelweg tonen wilt wat hij bedacht heeft.

Hij zal dit lezen, misschien me verlichten wat mijn twijfel betreft zodat ik in de toekomst, zijn gedicht slechts toe te voegen heb aan de bundel gedichten die ik al bewaar van hem.

Hij zou trouwens, en dit geldt voor allen die me lezen, zijn oordeel kunnen vellen over de blogs die ik schrijf, waar ook zaken op te helderen of te verbeteren zijn. Ik ook schrijf niet de perfectie, ik bekijk het kritisch als ik eens terug ga naar wat ik in de loop der jaren als blog gepubliceerd heb, en wellicht in de toekomst, bij gebrek aan nieuws, genoodzaakt zal zijn te herwerken of te hernemen wat ik vijf jaar geleden gemeend heb te mogen/kunnen schrijven.

Dit is nu eenmaal het lot van iemand qui n’est bon qu’a écrire.

21-10-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wie is het die me nog leest, of wie zijn zij die in de loop van de dag even denken aan mij en op een verloren ogenblik gaan bladeren om te vinden wat ik geschreven heb? Hoe verloopt het mijn woorden, hoe worden ze onthaald, eens ontbloot, eens terug tot leven gekomen?

Ik schrijf maar en blijf het doen; dag in dag uit breng ik woorden samen, stijgt het aantal pagina’s tot een cijfer dat ik nimmer had verwacht. En ik ga maar verder, zonder omzien, blindelings de tijd in. Ik bereik aldus het hart van de herfst om nog verder te gaan in de richting van het jaareinde dat er eens te meer schijnt aan te komen voor mij. We zijn er nog niet, maar het zou kunnen dat ik een nieuw jaartal binnen ga, gesterkt door wat voorbij is, zie ik het gebeuren. Al weet je nooit.

Ik zie dat de achtbare professor Etienne Vermeersch[1] nog altijd achter God aanloopt, het is een obsessie voor hem, God uit de hoek te halen en te zeggen dat Hij er niet is. Is hij er zo zeker van, dat er niets is dat op een God zou kunnen lijken, of, en dan heeft hij een punt, is het omdat hij nog altijd achtervolgd wordt door de God van zijn jeugd; is het deze God die hem nog altijd bezoeken komt, die hij verjagen wil uit de harten van anderen die Hem wel nog bezitten en aanroepen als de nood het hoogst is, of, wat zeker gebeurt, die hem danken voor wat het leven hen gegeven heeft, of anderen nog die stil staan bij wat het leven hen ontnomen heeft?

Wat kan er nog in meer gezegd worden over zijn afwezigheid, zijn niet-bestaan, na ‘The God delusion’ het boek van Richard Dawkings[2]? Waarom er altijd maar op terugkomen en dan vooral op de God van de Bijbel, de jaloerse, de slaande, deze van Sodom en Gomora, deze van de tien plagen van Egypte, heeft men hier dan nog steeds geen antwoord voor?

Een antwoord dat niet meer nodig is. We zijn gesatureerd, de God die de zevende dag gaan rusten is, is er, rustende, laat hem in ‘pais en vree’, en zoek voor jezelf uit hoe is kunnen ontstaan wat ontstond; uit wat het is kunnen ontstaan, en misschien ook, waarom het ontstond. Vragen die je voldoende, zelfs een leven lang, kunnen bezig houden.

Vragen die zo indringend zijn dat, zoals we het vaststellen kunnen, we ze liever terzijde leggen dan er een antwoord op te zoeken. Moeten er dan nog zijn, zoals Vermeersch, met alle respect voor hem, die blijven knagen aan het been dat die God voor hen betekent en dan vooral omdat, wat ze zeggen en schrijven, Hij niet bestaat.

Aldus mijn blog om mijn lezers te verrassen/te vervelen/te verbazen op de dag van 20 oktober 2016. 

20-10-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik sta volledig buiten de realiteit. In mijn blogs heb ik weinig of geen contact met wat zich afspeelt in dit land; zwijg ik over het werk van de regering die wankelt, over de wijzigingen die worden doorgevoerd met mondjesmaat. Wat me opvalt, is dat niemand in dit land nog gelukkig schijnt. En dan sluit ik de ogen op de vele ‘you tubes’ die ik ontvang, over de houding van de moslim, al was het maar over de Sharia die gewenst wordt door een groot deel van de moslim bevolking van Molenbeek. Is dit zwijgen verantwoord, ben ik hiervoor te prijzen, of mag het ook anders, is het niet wenselijk buiten te komen uit mijn ivoren toren?

Ik antwoord, neen, ik heb er geen juist beeld van, ik heb me losgerukt uit de mediawereld. Ik weet enkel dat de toekomst er heel somber uitziet, dat ik me zorgen maak voor de kinderen die nu geboren worden; dat er genoeg zijn die zoals ik de dreiging zien die uitgaat van de moslimgemeenschap in dit land en in Europa wellicht. Als ik dan het supplement ‘Boeken’ van De Morgen[1] van 12 oktober er bij neem en lees van Fikry El Azzouzi dat hij de toekomst donker inziet en dat het gedaan is met de Islam, dan kijk ik op, is het een stem en een oordeel dat ik niet verwacht. Is het soms iets om ons zand in de ogen te strooien?

El Azzouzi (38) is een productief schrijver, met een oordeel ( zijn laatste roman - 'Alleen zij', Vrijdag, 206 pag. - handelt hierover) dat ik hoegenaamd niet deel als hij het heeft over de ‘Soumission’ van Michel Houellebecq:

‘Als je de Franse intellectuelen daarover hoort praten dan doen ze alsof Houellebecq een visionair is, de man die het allemaal heeft voorspeld. Ikzelf vrees veel meer voor het andere scenario, niet een Europa waar de islam dominant wordt, maar net andersom. Ik denk dat extreemrechts de islam zal verbieden, de moslim zal verdrijven en mensen zal dwingen zich te bekeren. Vroeg of laat zitten we met een inquisitie light (sic) opgezadeld, bedoeld tegen moslims en migranten.’

Je voelt duidelijk van uit welke hoek dit geschreven wordt. El Azzouzi brengt de vrees die wij kennen, ons te moeten bekeren tot de islam (Houellebecq), over naar de moslim die verplicht zou worden zich zou te bekeren. Ja, bekeren tot wat? Dat de islam het fanatisme banne en niemand zal hen ooit verplichten het land te verlaten, een mogelijkheid die trouwens utopisch lijkt om het ooit te realiseren. Zelfs al zouden we het wensen.

Wat ik verder haal uit het interview lijkt me heel belangrijk wat de toekomst betreft:

‘In Brussel en Antwerpen en in andere grote steden komt de helft van de jeugd intussen uit de diversiteit, de politiek ‘moet’ die mensen dus de hand wel reiken.’

De hand reiken aan wie, aan de volgelingen - eerder fanatiek dan gematigd – uit die diversiteit?

Men begrijpe dus waarom ik het liefst van al vertoef in mijn ivoren/ ingebeelde toren, de plaats waar ik mezelf nog ontmoeten kan. 

19-10-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Alles begint in de morgen, de ogenblikken dat de geest zich opent, dat het licht openwaait over de te sterk begrensde wereld waar je aanwezig bent: de kamer met de boeken en de tekeningen; met de geschriften die opgestapeld blijven en geen voldoende ruimte kennen. Je meet ze aan het boek dat je gisteren las en, ze verzinken.

Het wordt geen goede dag voor jou. Je kunt hoogstens evenaren wat je al schreef maar er niet meer boven uit stijgen, je tijd is voorbij. Maar ook je wilt niet machteloos toe zien, je wilt herhalen wat er al staat, opnieuw en opnieuw; verhalen in andere woorden en in andere omstandigheden, hopende, altijd hopende, want hoop is wat je nog overblijft maar dan hoop op wat je niet bereiken zult. Zo waar zwerft je uit vandaag, welke regionen zult je gaan opzoeken om er lange ogenblikken te verblijven, verstild in het woord dat je dagen vult, dat je leven is; je eiland waar je onderduikt omdat je er heer en meester bent, geen concurrentie is die je de loef afsteekt.

Zij rustig, hart van vele jaren, het licht heeft zich vastgezet en uit de duisternis van je geest ben je opgestaan om te zijn wat je altijd bent geweest, een man van het woord dat geschreven moet worden. Zo twijfel niet, laat je horen, zeg dat je sterk staat in wat je schrijft en dat je schrijft wat gehoord wil worden zonder al te veel fiorituren. Je bent maar een van de zovele die de realiteit der dingen ontvluchten willen en opstaan uit de massa om wat meer te zijn of wat minder onbekendheid te verwerven. Of je er in slaagt of niet het is een stelling die je ingenomen hebt en die je houden wilt.

Achteraf: het liefst van al zou je neerliggen willen, de ogen gesloten, luisteren naar wat Klara te bieden heeft, maar je wordt, zoals altijd opgejaagd als klein wild, jou wordt geen rust meer gegund, eens je begonnen bent kun je niet meer stoppen, moet je presteren. Zo, de vraag die je niet verlaat wie is het die zich openbaart achter de persoon die je bent?

In de voormiddag is er een bericht gekomen van een vriend die zijn werk heeft tentoongesteld. Een massa personen is er op af gekomen en heeft zijn hart verblijd. In het kleine dat hij dacht gemaakt te hebben is het grote opgestaan en heeft hij met allen die er waren, toegekeken op wat hij had verwezenlijkt. Zich afvragend hoe hij er toe gekomen was te zijn wie hij was en gewerkt te hebben, gehouwen en gebeiteld, geëffend en opgeblonken, het lang proces van het tot stand komen, van het bereiken wat hij niet dacht te kunnen bereiken.

Zo, zij rustig hart van vele jaren, wat jij nog bereiken kunt is jezelf verbazen met wat je nog te schrijven hebt vandaag en morgen en de dagen erna, als deze er nog zouden komen.

18-10-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als ik, vóór het oosten oplicht buitenkom, zie ik in het zuiden nog een glimp van de Avondster, de planeet Venus tussen lijnen getrokken door de vliegtuigen die over vlogen hoog in het teerblauwe van de lucht. Een nieuwe dag die ik binnenga, aarzelend dit maal, niet zoals de vorige dagen als ik onmiddellijk wist waarover ik schrijven zou. Neen, ik blijf tasten naar de zin van de nacht ervoor, toen ik voor het slapen gaan duidelijk wist waarover ik vandaag schrijven zou. Ik wist het zo goed dat ik het zelfs niet heb genoteerd. Maar buiten gekomen in de morgen is het weg, is het, zoals zovele zaken verloren; zinnen zijn het die niet geschreven zullen worden, niet omgezet tot een stuk proza of tot een gedicht. Je houdt er slechts aan over: ‘oktobermorgens zijn hier koud in dit land’, alsof ze ook niet koud zouden zijn in andere landen. En het is van uit deze arme zin dat ik vandaag vertrekken wou om aan te komen waar ik al dikwijls geëindigd ben, in het noman’s land van de geest.

Maar er is een maar. Ik heb vanavond het meesterlijk geschreven boek van Stefan Hertmans gesloten op zijn laatste zin: ‘de wereld tolt, maar als je even je adem inhoudt, staat hij stil’.

Een hoogst merkwaardige zin, zoals er heel wat voorkomen in zijn werk. Het is zijn manier van schrijven, hij is schilder van natuur en landschappen, van steden en stegen en van de mensen die er duizend jaar geleden in leefden. Hij is historicus, hij is inzicht, hij is verrassing en schittering, hij is een groot schrijver. Als ik na ga wat ik de laatste jaren las, in welke taal ook, hij steekt er als creatieve literator ver boven uit. Zijn boek zal ongetwijfeld vertaald worden in heel wat talen, ik zie het als een meesterwerk dat de literaire wereld gaat verrassen omwille van de taal en veroveren omwille van het verhaal en zeker de wijze waarop het werd opgebouwd

Aan de basis ervan liggen gebeurtenissen die zich hebben afgespeeld in het begin van het tweede millennium. Hij heeft deze geplaatst in hun geschiedkundige context en wat meer is hij heeft gewandeld en geleefd daar waar de gebeurtenissen zich hebben afgespeeld. Met ontroering vast en zeker, heeft hij in de University Library van Cambridge even een document aangeraakt dat ook Hamoutal - de tot de Joodse godsdienst bekeerde en herdoopte Vigdis - duizend jaar voor hem in de handen heeft gehouden. Kan er een grotere band zijn met je hoofdpersoon in een boek. En, hoe schrijf je dan over het document dat je te zien krijgt:

Ik zoek naar de kleinste opening in de dichtgenaaide map, steek er even mijn vingertop door, raak een ogenblik lang de rand aan van het document dat Hamoutal op haar lichaam heeft gedragen. De zaal is zo stil dat ik mezelf hoor ademen.[1]

Een boek heeft zich gevoegd bij de boeken die ik vroeger las. Ik zal het nog enkele dagen met mij meedragen. Vigdis Hamoutal zal me een tijd nog blijven bezoeken. Het boek zal nog lang op mijn tafel blijven liggen, ik zal er wellicht nog in bladeren al was het maar om op de vrij gebleven ruimten een kleine tekening aan te brengen. Ik wil dat het is, alsof ik er ook, al was het slechts een woord van geschreven heb, het allerlaatste toen ik de hand van de schrijver mocht vasthouden terwijl hij het schreef. 

17-10-2016, 07:49 geschreven door Ugo d'Oorde