Waar sta ik in het begin van deze nieuwe lente, nu het eerste groen in de bomen hangt, in de wilgen, de populieren, de beuken, de eiken; waar sta ik en hoe verkondig ik mezelf nu ik sedert enkele jaren al, ben opgedoken boven de (hopelijk) literaire horizon. Of ben ik het wel die schrijf en is het niet die andere persoon in mij die ik Ugo doopte.

Het is een vreemd iets, er een tweede gedachtenwereld op na te houden en zelfs te pogen er een derde bij te halen die dan, naast de Ugo van je blogs, zou gaan werken aan een boek. Twee personen met elk een duidelijk afgelijnde opdracht, naast de persoon die jij bent, die van het dagelijkse leven, die daarenboven leest, rondloopt, TV kijkt, eet, slaapt.

Zo ben je drie personen in een, zo zitten drie personen in jou verweven en is het zo dat er een osmose bestaat tussen de drie.

Ik kan me herhaaldelijk de vraag stellen, wat is er van iemand die schrijft of schildert of componeert, of sport beoefent of de Ronde van Vlaanderen rijdt, en naast dit alles een gewoon leven voedt en ondergaat?

Die dubbelganger bestaat effectief, je volgt hem op, je luistert ernaar, hij dwingt je te doen wat je liever  niet zou doen, wat jou betreft, keer op keer een blad vullen met woorden die je van elders haalt, niet uit je dagelijkse handelingen, die gaan gewoon door, maar omheen die handelingen of er ver van verwijdert.

Als ik hem genoemd heb zoals ik hem noemde, heb ik in zijn naam wel voldoende leven gelegd, hem voldoende zeggingskracht gegeven opdat hij zou tevoorschijn komen als een Willem Elsschot en niet als een André De Ridder?

Schrijven over die Ugo, is schrijven over iemand die ergens vandaan komt, die in de hagen schuilt, tussen de bloemen hangt, over het grasperk drijft, in de bossen doolt. Een Ugo die te vinden is in de boeken op tafel, in de dagbladknipsels van de laatste dagen/de laatste weken. Die een begin van leven verwierf in de holte van je gedachten, aanwezig is zonder aanwezig te zijn, maar toch levend is, als hij neerzit voor zijn klavier want ondertussen verleerde jij het schrijven met de pen.

Ugo is er, hij achtervolgt je en wat meer, hij jaagt op jou. Schrijf me zegt hij, schrijf me, breng me tot leven, maak van mij het symbool van je aanwezigheid. Hou van mij, hou van mij.

Brusselmans, in zijn jonge jaren, in een kolom in de Morgen, heeft ook eens zo een smeekbede de wereld ingestuurd, maar het was een bede tot God die van hem houden moest – zoals Salieri - opdat hij ooit het wondere boek zou schrijven waar de wereld zou naar opkijken.

Ik, Karel, ben dus niet op zoek zoals in Pirandello’s ‘Sei personaggi in cerca d’autore’, naar een schrijver. De schrijver is er, maar hier moet de persoon worden gezocht die de schrijver in leven houdt.

En deze houdt zich het liefst, heel behoedzaam, op de achtergrond.

06-04-2014, 06:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat nog rest van jeugd in mij

heb ik samengebundeld

ongeacht de weemoed

van het woord dat me omspoelt

als water waarin ik

spiernaakt drijven blijf

onder  het eendenkroos

naar het leven dat ik niet kende,

alsof ik verkeerd was gegaan

en dingen opgenomen

die niet voor mij waren bestemd.

Dit wat van boeken is, overgebleven,

wat een hinderlaag was,

een muur van zegen en van verlies,

een heideveld, gegons van bijen,

dronken van honig en bijwijlen  

van avondschemering,

heb ik het leven opgebruikt

alsof ik het bezitten wou

tot in het diepste van het zijn

maar veel verder liep het fout.

Wat was dat gegoochel van klanken

alsof de wind de bladeren

opjoeg lijk veulens in de weide,

dartel in het licht, zo onnoemelijk

jong alsof herboren

in wat nog rest van jeugd in mij.

Stilte

is het enige dat me nog redden kan

van de vele dingen die nog wachten

morgen of nog later,

of anderzijds

die me bekoren zullen om niet te zijn,

niet overhoop te liggen

noch in gedachten, noch in daden

met al wat geschreven staat.

Gedicht,

mijn vleugels die ik open sla

om meer te zijn, om meer te blijven,

hic et nunc.

05-04-2014, 03:36 geschreven door Ugo d'Oorde  

De perfectie die ik zoek te bereiken in mijn geschriften is utopisch, ik weet het. Wat ik wel kan is er de meer dan nodige zorg aan besteden opdat ze puur en blijvend gebracht worden en achteraf geen bijschaving nodig hebben.

Alhoewel.

Alhoewel er niets is dat niet verbeterd kan worden en er niets is dat niet evolueert. En het is vooral de evolutie wat betreft de omstandigheden, de ingesteldheid, de vormgeving die ons treft. Het komt er dus op aan niet verscholen te blijven op een eenzaam eiland - het weze nog het huis dat je bewoont - maar uit te zwerven en zich voortdurend aan te passen.

Het zijn Hertmans en vooral Paul Auster geweest die me het diepst getroffen hebben. Hun ontoegankelijkheid die deze van Rimbaud benadert is moeilijk na te volgen al doe je nu en dan wel een poging. Het is vertrekkende van een gesloten zin, even een opening te laten om verder nog meer gesloten verder te gaan. Dit is in elk geval het procedé van Auster – mijn visie hierover - het poëtische verbergt zich alsdan precies in dit gesloten zijn.

Ik dacht eraan toen ik deze middag aan de Leie was, toen ik zag hoe het licht, hoe de schakeringen groen, de open luchten en de donkere glinster beweging van het water me tegemoet kwam als een groot gedicht van vroeger. Een gedicht dat onze schilders zo dramatisch mooi wisten in te kleuren  en over te dragen tot in hun eeuwigheid.

Dit is waar we allen aan werken, van morgen tot avond tot nacht, een uitwisseling van gevoelens en gedachten tot nieuwe theorieën toe. Een standvastigheid die ons meegegeven werd het ogenblik van de geboorte – of van de conceptie – gebonden aan de stand van sterren en  planeten, zo denken we toch, maar enige zekerheid biedt dit metafysisch denkpatroon ons niet.

04-04-2014, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een goede kennis, James Marchand, ere-directeur Koninklijk Atheneum, Geraardsbergen, herinnerde me aan het pionierswerk ter heropleving van de ‘Vlaamsche taal’, van Guido Gezelle en Hugo Verriest en mailde me zijn toch wel zeer verdienstelijke studie over het leven van Hugo Verriest, priester en poëet - niet zoals Gezelle, maar dan toch, als leerling - in het spoor van Gezelle.

Verdienstelijk omdat het een gedetailleerd verhaal is geworden, en ook omdat het, omwille van de opzoekingen die het heeft gevergd en het uitschrijven ervan, een aanzienlijk werk inhoudt.

James Marchand, is dus ook een van de velen – waarover ik het onlangs had - die hun confrontatie met het ‘ouder-worden’ al schrijvend trachten te beleven. Hierbij worden geen inspanningen gespaard want ik vermoed dat zijn betoog heel wat opzoekingen heeft genoodzaakt, des te meer omdat de figuur van Hugo Verriest niet als een groot schrijver werd aanzien en vooral omdat de herinnering aan hem slechts is blijven hangen in de gedachten van mijn en zijn generatie.

Hij stuurde zijn werk, einde 2005, door aan vrienden en kennissen als kerstboodschap en nieuwjaarsgeschenk. Ik vraag me af hoeveel er geweest zijn die een inspanning hebben gedaan om hem schriftelijk te bedanken en te feliciteren voor het gepresteerde.

En wellicht niet zoals Herman Teirlinck het wist in 1922 toen hij  zijn rede uitsprak over het dode lichaam van Verriest:

‘Gij hebt ons het Vlaamse woord wedergegeven. Gij hebt ons in het heerlijke rayonnement van de grote Gezelle geplaatst. Gij hebt ons in het aanschijn van ons diepste innigste wezen hersteld en wij zijn ons volk in zijn eigen echtheid gaan ontdekken…’

En nog meer van dergelijke literaire ontboezemingen.

Typerend voor de poëzie van toentertijd is het gedicht van Verriest hierna

Morgenwinden

De morgengeesten treeën voorbij

In tragen heuschen stoet,

Met ’t lichte kleed dat sleept

Door ’t veld en op den vloed.

Zij treden door het nesche groen

Met lichten winden-voet,

Zo dat de voet geen wonde terdt

Noch ‘t kruideke zeer en doet;

En rollend van de kleederpracht

Des koninklijken stoet,

De diamant die nedervalt

De halmen tintlen doet

In rijk en harmonisch geruisch

Hun stemme, heimlijk zoet,

Aan boom en blad al buigen biedt

Beleefd den morgengroet

In stralende ooge brengen zij

Den rooden gulden gloed

Naar ’t blij gestroom van ’t water dat

Hun rimpelt te gemoet

Zoo gaat met heuschen tragen tred

Die koninklijke stoet,

En voert op ’t prachtig stralend hoofd

Een lichten wolken-hoed.

Ik sta aan de open venster en

Beschouw met blij gemoed

Den rijken uchtend waarin ik

De morgenwinden groet.

Ondertussen evolueerden we tot de gedichten van Hans Tentye, winnaar op 30 maart ll. van de ‘Karel van de Woestijne’- prijs voor poëzie van Sint-Martens-Latem,  met zijn bundel ‘Gissingen, Gebeurtenissen’.

Ik lees op de webside van de gemeente:

‘Volgens de jury slaagt de dichter er op een meesterlijke wijze in om in de absolute helderheid een soort vaagheid te creëren waardoor werkelijkheid en droom, realiteit en inbeeldingen soms in elkaar overvloeien. Dat gebeurt zo gaaf en overtuigend dat deze dichter met recht en reden de David Hopper van de Nederlandse poëzie genoemd kan worden’.

Ik kan er niets meer over zeggen, Of toch, ik ben de bundel gaan halen in de gemeentelijke bibliotheek en ik stel vast dat de evolutie wat poëzie betreft, minstens even groot is als de muziek van Mozart en deze van Arvo Pärt, als de schilderkunst van Rubens en deze van Appel.

Hier is natuurlijk niets verkeerd aan, alles is evolutie. Maar soms heb ik het gevoel dat de kunst van nu, in welke discipline ook, door mijn generatie niet meer bij te benen is. We kunnen enkel ondergaan en eerbiedig aanvaarden wat de generatie van nu bv. denkt over poëzie en over kunst in het algemeen.

En dat doe ik.

03-04-2014, 11:16 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik schrijf in het luchtledige: dit is het gevoel waarmee ik deze morgen ben opgestaan. Ik zit op een onbekend als onbewoond eiland en stuur mijn ‘zeggen’ over de golven naar een onbewoond en even onbekend vasteland. Het blijft er een etmaal hangen en lost zich daarna op, tenware het gedachten waren die zich lijk de golven van een gsm zouden verspreiden om gecapteerd te worden, eventueel - en waarom niet - door de komende generaties.

Ik kan het maar hopen, maar enige zekerheid hierover heb ik niet alhoewel, als ik Sheldrake geloven zou de mogelijkheid er in zit.

Maar eens te meer heb ik gedacht om alles gesloten te houden, dat het geen enkele zin nog had verder te gaan en dat het veel beter was de gesprekken met mezelf – want dit zijn het - door te geven aan de buitenwereld.

Het leven dat je leidde de laatste dertig, veertig jaren wat je schrijven betrof, liet je niet los. Je dacht na over wat er gebeurde in de wereld, je keek televisie en je las boeken en dagbladen en je legde de gegevens naast elkaar. Je vond openingen die, zo meende je toch dichter de waarheid benaderde, al wist je niet wat die waarheid wel was of zijn kon.

Je las in de Bijbel over gebeurtenissen die van de hand Gods waren maar je twijfelde omdat deze niet strookten met het beeld dat je had van God.

Je las in de brieven van Paulus dat hij, na getroffen te zijn door de bliksem, onmiddellijk naar Arabië (!) was afgereisd om er drie jaren te verblijven. Je las over Kyriat Arba en Makfella dat deze dorpen, waar Sarah en Abraham begraven werden, ter hoogte van Mekka in Saudi Arabië lagen.

Je vond dat de, door geen beitel gepollueerde dolmen en menhirs van Stonehenge een functie hadden die overeenstemde met de functie van onze eerste gotische kathedralen.

Je las Pasternak en Freeman Dyson, Fritjof Capra en Richard Feynman, George Steiner en Stefan Hertmans en vele, vele anderen.

En alles wat je dacht werd geschreven in je hoofd en de woorden waren als gistende deeg in de trog en lieten je niet los. Sommige werden opgetekend andere bleven ongeschreven en je weet wat Pessoa zegt over wat in gedachten geschreven wordt. 

En je las Borges en wat hij wist over toeval en je las T.S.Eliot van wie schilfers terug te vinden zijn in de weinige gedichten die je waagde te schrijven.

Je las over de New Physics en je ontdekte hierin een nieuwe Bijbel, ditmaal niet geschreven in woorden maar in beelden en verbeeldingen.

En ik schreef maar, zoals zovele anderen die dagelijks zich leeg schrijven met niet de minste garantie ooit gepubliceerd te worden. Ik lijd dus aan de schrijvers ziekte, en zoals Beckett is het schrijven, het enige, weinige, dat ik nog vermag. Als ik stop is het een teken dat ik van mijn ziekte genezen ben. Ik wacht af.

02-04-2014, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik kom terug op aarde. Na mijn kort verblijf bij Fabre d’Olivet kom ik terecht bij François Cheng de l’Académie française. Ik ook las Lao Zi, niet zoals hij natuurlijk die het Chinees machtig is, maar wat hij er over vertelt strookt met wat ik er uit gehaald heb.

Wat hij vertelt over de Ziel, als element van de triptiek, corps-âme-esprit, komt overeen met wat ik altijd gedacht heb, zijnde onze binding met de kosmos, zijnde onze kosmische geladenheid. En Cheng leert ons:

que ce troisième élement, l’âme, permet à l’homme de communier sans entrave avec l’âme de l’univers.( pag.70).

Anderen zullen dit de binding noemen met God, God het Universum - geest en materie – zijnde.

Of, l’esprit s’appréhende par l’intellect, l’âme se saisit par l’intuition. C’est ainsi, zegt Cheng, que j’ai pu écrire un jour que ‘l’esprit se meut, l’âme s’émeut; l’esprit raisonne, l’âme résonne’.

Filosofische gedachten die ik hier zo maar rondstrooi zoals de magnolia in de tuin die zijn bloembladeren afschudt en als sneeuw neervallen op het gras, waar ze vergaan zullen, zoals ook, na een tijd, deze woorden van mij. En niet alleen deze van vandaag maar deze van gisteren en deze die morgen zullen ontstaan.

Zo is alles een eeuwig herbeginnen, blijft onze geest, blijft ‘de’ geest, onwankelbaar in beweging, eeuwig op weg naar zijn omegapunt, ergens het punt tussen de melkwegstelsels.

Aldus heb ik nog steeds niets verteld over zijn eerste meditatie, handelend over de Dood, in feite handelend over het Leven. Het komt wel maar dergelijke meditatie kan niet lichtzinnig worden besproken.

01-04-2014, 05:10 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn poging van gisteren, die ik vandaag herlees, is maar een kil geval, te cerebraal, te diep gravend in een materie die geen uitweg biedt, niets meer dan wat drijfzand waarop ik bouwen wil.

En toch is het de plaats van waaruit ik vertrekken wil, van waaruit alles moet ontstaan. De vraag is echter of mijn boek, waarvan ik zeg dat het in potentie ‘is’, ook, zoals het Universum, wel degelijk in potentie bestaat en of het zich ooit realiseren zal. Met andere woorden of het vandaag ook een big bang heeft gekend?

Te dikwijls al heb ik een poging gedaan die tot niets leidde opdat ik vandaag, het vaste geloof zou dragen dat het ditmaal menens is.

Een schrijver van bij ons – hij schreef een boek over het ‘Het’ - begon destijds met de slagzin: ‘alle begin is moeilijk’. Als ik het eerste woord van de Bijbel, ‘bereshit’ neem, in de vertaling van Sint-Augustinus en van Fabre d’Olivet, dan is dit geniaal, dan kan hieruit een verhaal ontstaan dat begint waar het ontstaan moest en is onmiddellijk de toon gezet die het verhaal zal uitdragen.

Dit was ook mijn betrachten maar ik denk dat ik me hiermee schromelijk heb vergist, mijn verhaal is geen wereldgeschiedenis, het is maar doodgewoon, zo gegrepen uit het leven van elke dag, niets meer of niets minder. Maar het is absoluut nodig dat het begin de belangstelling opwekt, die de lezer aanzet het boek verder te lezen en niet het dicht te klappen en op zij te leggen voor later (!). Een tussenweg is er niet.

Niemand waagde het iets te zeggen over deze laatste, lange blog van mij. Ik zie het als een teken dat ik verkeerd bezig ben geweest, dat het geen zin heeft er verder aan te werken, dat ik iets anders zal moeten uitdenken, en vooral, vooral dankbaar zijn omwille van, en tevreden met wat ik elke dag mijn zeer beperkte wereld in stuur.

31-03-2014, 11:44 geschreven door Ugo d'Oorde