Een vriend die, evenals ik, niet weet wat er gaat gebeuren met zijn boeken nadat hij vertrokken is naar de Eeuwige Boekenvelden, schreef me deze morgen een mooie e-mail, en hij ontroerde me diep. En waarom? Omdat hij het is. Omdat ik weet dat hij de zorg heeft om op elk ogenblik van de dag het juiste suikerpeil van zijn lichaam in stand te houden. Zo, met zijn woorden ontroerde hij me.

Vooral nu, omdat deze geschreven zijn in wat we gedwongen zijn ‘coronatijden’ te noemen en hij de kracht vond en de juiste instelling om als een feniks op te staan uit deze barheid van dagen, dagen waarin ik me geroepen voelde uit te weiden over de donkere zijde ervan terwijl hij zich wist staande te houden in het licht, het grote licht dat van de hoop is.

Hij is jonger dan ik, maar zo veel nu ook niet, eens de vijfenzeventig voorbij zijn alle jaren elk jaar iets minder. Maar, hoe hij ingetogen zijn dagen doorbrengt roept bewondering op. Hij schrijft me:

‘Zelfreflectie mag, maar met maat en gewicht, ‘In pondere et mensura’ zoals luidt in het devies van kloosteroverste Isabella de Colins, te zien boven de toegangsdeur van de kapel van het Hospitaal in de Gasthuisstraat en indachtig dat: ‘Les jours se suivent et ne se ressemblent pas! Aber hinten den Wolken scheint die Sonne. Ga mijn vriend, ga wandelen in de natuur, ‘Nature, thou art my godess’ (King Lear 1, 2)’, luister naar haar stilte, die de stilte is van de bloeiende aarde en geniet ten volle van haar rust en haar schoonheid, geniet van je verbonden zijn met haar en, niets meer zal je deren.’

Ik lees dit en denk aan het andere gezicht van de natuur waar ik het al enkele dagen over heb. Wie heeft het bij het rechte eind, welke wereld wacht er op ons: de wereld die hij beschrijft en, gezien de omstandigheden, thans achter ons ligt en die we wellicht niet meer kennen zullen, of de wereld van de natuur met het Janusgezicht?

Het heeft er alle schijn van dat het dan toch een tijd vóór en een tijd nà zal worden, al is het nog niet doorgedrongen, zeker niet bij hem. Hij staat er boven, hij kent de gemoedsrust eigen aan de mens die een leven leidt, voor wie het sacrale geen ijdel woord is.

Ik weet niet op wat hij gereageerd heeft, is het op wat ik voorheen geschreven heb, heeft hij me willen gerust stellen met een goede afloop die hij voorziet? Het kan, maar voor mij zijn de feiten heel zwaar en verontrustend wat de toekomst aangaat.

Mijn ingesteldheid is een negatieve en al wat negatief is, is gevaarlijk. Beter ware dat ik hem volgen zou en geloven dat het coronavirus, het covid 19, zeker geen wapen is van de natuur tegen de inbreuken van de mens op het ecologisch evenwicht in de natuur, maar een gewone oprisping onder de virussen, die van voorbijgaande aard is.

Het is in elk geval beter rond te lopen met een positieve gedachte dan met een negatieve, zoals bij hem het geval is, want hij ziet het anders: na regen komt er zonneschijn.

'En, wie weet, tot morgen', zegde Bart Vanhoudt gisteren - een variatie op 'misschien' - even voor middernacht toen hij zijn programma op Klara afsloot. Ik ook zou dit kunnen zeggen, nu: 'en, wie weet, tot morgen.'

15-05-2020, 10:03 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als ik hoor in welke toestand een groot deel van de bevolking in dit land zich bevindt dan voel ik me bevoordeligd. Ik ken, vooral niet, de ongemakken van eenzaamheid en innerlijke leegte. Mijn blog vangt die op, vult mijn dag en een deel van de nacht, eens geschreven, voel ik me even bevrijd en kan ik beginnen denken aan mijn blog van de volgende dag. Er komt dus geen einde aan en ik heb geen minuut tijd om me te vervelen, want tussenin heb ik mijn boeken en, als er nog tijd over is - de vijver houd ik in gedachten - heb ik Klara, heb ik de televisie, heb ik het dagblad nu en dan, niet elke dag, want daar precies heb ik geen tijd voor.

Wat niet belet dat het me deert dat, naar ik hoor, een groot deel van de mensen om me heen, zich diep in de penarie voelen en ik hen niet helpen kan. En ik zie niet in, en dat is het ergste, dat hun toestand zich wijzigen zal in de eerstkomende maanden, jaren misschien. Ik denk aan wat ik de vorige dagen schreef, het abnormale van de toestand die een normale toestand riskeert te worden, met het gevolg, grote delen van de economische om te beginnen, en de culturele bedrijvigheid die stilaan uitdooft en stil valt.

De enige oplossing, maar die is science fiction, in de oorlogstoestand - president Macron - waarin we ons eventueel zouden kunnen bevinden, is een doemscenario, is doen en handelen alsof Covid 19 niet bestaat en hopen op the survival of the fittest. Zoals het destijds gebeurde bij een aanval van de pest of van de cholera (waarvan ik moeilijk kan zeggen dat het een wapen van moeder Aarde was).

Maar in de in de XXI^ste eeuw schrijf je zo iets niet, weet je dat de medische wereld, dat de wetenschap, een oplossing zou kunnen vinden, een vaccinatiemiddel of een medicijn dat sterk genoeg is om dit te voorkomen. Maar wat in de tussentijd en wat indien geen van beide zou gevonden worden?

Ik durf er niet aan denken, maar zoals de zaken staan, er wel aan denken dat, zoals de pest verdween na verloop van tijd, ook Covid 19 uitgeraasd, verdwijnen zal en we als verwittigd mens er twee zullen waard zijn.  Echter,  hoe en in welke levenssfeer? Hopelijk, wijzer en nederiger wat het leven van de Natuur om ons heen betreft.

Enkel grote nederigheid kan ons redden, wat dit behelst is waar we van nu af moeten aan denken. Hier van sterven zullen we niet, integendeel, misschien herrijzen we uit de asse?

14-05-2020, 06:32 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is inderdaad, een zware gok die ik deed in mijn blog van 10 mei. Maar telkens ik om me heen kijk zie ik de glimlach, de lach zelfs, van de lente, nochtans, de spiegeling van de natuur is oogverblinding, want die spiegeling is niet deze van de Annamiet, rood met witte stippen in het bos, die niet aan te raken is, maar zich toch toont open en bloot, terwijl Covid 19 een sluipmoordenaar is, een uitstoot van die zelfde natuur. Eens je dit denkt en schrijft is het, het bewijs dat er iets verkeerd is gegaan en zoek je naar een mogelijke verklaring die er zo maar niet is.

De grote welwillendheid die van de lente is wordt hier gefnuikt en is een vergif geworden. Vraagt dit niet om het waarom ervan, nu we ineens niet meer kunnen handelen, zelfs niet meer kunnen denken zonder Covid 19 in ons achterhoofd?

Ik was gisteren uren weg op de Mississippi met Huck Finn en Jim en Tom Sawyer, maar eens het boek terzijde gelegd dook er het spook van de virus op om alles te vergallen. Het abnormale is schijnbaar het normale aan het worden. De vraag die ik me stel: kunnen we nog een roman voortbrengen waarin die virus geen rol zou spelen?

De functie van de mens op aarde heeft een andere wending genomen, is nu te voorkomen dat hij niet gevat wordt, niet besmet. Hij durft het huis niet meer uit en als hij het toch waagt, hij elke andere aanwezigheid schuwen moet: ‘I beg you don’t come nearer, stay where you are, no handshaking, no hug, no kiss, but social distancing.

Durf je nog een hond strelen, een kat, zijn zij ook niet gevaarlijk geworden als drager van het onheil opgenomen te worden in de ‘intensiv care’ van het ziekenhuis?

Ons leven bousculeerde in de totale onzekerheid van wat is en van wat komt, je neemt geen boek meer op in een boekenwinkel om er even in te bladeren, een andere kan het voor jou in handen genomen hebben, alles is negatief geworden, niet meer dit, niet meer dat, een nieuwe leer- en leefmethode dringt zich op.

En dan zou ik aarzelen te schrijven wat ik schreef in die blog van 10 mei? Als ik dit plaats tegenover wat verkeerd was aan het gaan in onze wijze van leven - oorzaak van de opwarming van de aarde - en de aarde die zich zo maar liet afslachten met alle gevolgen voor het leven dat ze droeg en draagt, kan het dan niet dat ze intervenieert op haar manier om een rem te leggen op de vele activiteiten die haar immense schade berokkenen?

Een gok, is het een gok dit te beweren?

Het kan, maar toch, het heeft er alle schijn van, alleen is het vreemd zo iets te zeggen, heel vreemd en daarom onwaar, omdat denken we, de aarde zelf, niet reageren kan, geen zelfverdediging in zich draagt. Daarom geloven we het niet, is er zelfs tot op vandaag hierover niet de minste twijfel.

Maar opgepast, het kan dat de twijfel toeneemt in de dagen, de maanden, de jaren die op ons afkomen. En dan, hoe zullen de gedachten hierover evolueren, wat gewordt van de twijfel, als de vooropgestelde 15% van nu opklimt tot 50%, tot 55%: het begin van een revolutie in onze gedachtewereld: de aarde die heerst over de onderdanen die we maar zijn.

13-05-2020, 06:55 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘Car toute un siècle s’ébruitait dans la sécheresse de sa paille, parmi d’étranges désinences : à bout de cosses, de siliques, à bout de choses frémissantes.’ (Vents)

Hoe begrijpen we zo iets, hoe vertalen we dit naar het Nederlands, naar het Japans want het gebeurde of, hoe ik het waag te vertalen:

‘Want een ganse eeuw werd ruchtbaar in de dorheid van haar stro tussen vreemde toevoegsels: stukjes peulschil, stukjes hauw, stukjes trillende dingen.

(Ik denk aan Cees Nooteboom als ik dit lees. Nooteboom wiens werk nu bekroond werd met de ‘Premio Formentor de las Lettras 2020’, wat hij zeker, meer dan wie ook, verdient.)

Hoe vreemder het woord hoe des te gebruikelijker het is voor Saint-John Perse; wiens bundel nog altijd naast mij ligt en die ik wel eens durf meenemen naar de kleinste plaats in het huis.

Terwijl ik al een paar weken ‘Huckleberry Finn’ aan het lezen ben. Nadat ik het boek jaren onleesbaar heb geacht, ben ik er eindelijk toegekomen, alle moeilijkheden van de dialecttaal erin, op zij te zetten, en ben ik nu, als een schooljongen, aan het lezen ervan begonnen.

Ik ben aangekomen aan het zoveelste hoofdstuk waar ze aan het overleggen zijn hoe een gevangen gezette runaway nigger, een vriend van Huck Finn, te bevrijden.

Drie elementen, drie werelden die zich kruisen in mij die zich in de dag mengen in mij: de resten van de poëzie van Perse, de avontuurlijke wijze wereld van Huck Finn en Jim, en de woorden die ik vinden moet voor mijn blog.

Wat een wereld waar ik in verzeild ben geraakt en hoe het kan dat ik op mijn (hoge) leeftijd tot in mijn verre jeugd ben afgedaald om weg te dromen in de wondere, fascinerende avonturen van een knaap nog die met een weggelopen ‘nigger’ de Mississippi afvaart op een vlot.

En toch, ik voel me er goed bij, ik heb nog de echo in mij van een Frans dichter, ben binnen in de tijd en het leven rond New Orleans, waar ik ooit was, op de Mississippi waar ik ooit was, en ik schrijf dingen waar ik soms, vol van ben, zoals mijn ‘bevalling’ van gisteren.

Mijn geest, mijn gedachten, zitten overvol met beelden, met namen. Bijvoorbeeld een vriend die me schrijft over de ‘Processy Theory’ van Alfred Whitehead, die overeenkomt met wat ik herhaaldelijk in mijn blogs geschreven heb dat alles verweven is met alles. Toeval bestaat dus niet ofwel, alles is toeval.

‘There is urgency in coming to see the world as a web of interrelated processes of which we are integral parts, so that all of our choices and actions have consequences for the world around us.’

Woorden van Whitehead die ik lees bij Google. De zin ervan die ik las bij Fritjov Capra, bij ( de vriend van wijlen Hubert v. M. ) Gérard Bodifée, bij zovele anderen en die uitermate tekenend zijn voor de omgeving waarin we onze handelingen stellen.

En zoals het altijd verloopt, hoe ben ik deze morgen terecht gekomen in de woorden die ik zo-even geschreven heb. Wat zette me er toe aan, was het Mark Twain, was het Saint-John Perse, was het een vriend die me schreef over Alfred Whitehead.

Het is simpelweg het bewijs dat al wat was en is en komen zal, verweven zit in een immens web, waar we ons nimmer kunnen uit loswrikken, nimmer of te nooit.

12-05-2020, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Niemand denkt er aan, of beter, niemand durft er in de verste verte aan denken dat ‘Covid 19’ - ik schrijf het met hoofdletter - het verdedigingsmechanisme is in gang gezet door de Aarde zelf om haar ecosysteem terug in goede banen te leiden en, dat deze autodefensie een verwittiging is voor de mens, tot waar hij kon gaan, maar geen stap verder. We durven er niet aan denken omdat we alsdan beseffen dat we geleid worden door een kosmisch systeem en dus ondergeschikt eraan. Ik waag het niet dit te zeggen met een 100% zekerheid - ik wil nog niet gek verklaard worden - maar geef het toch een kans van 15% dat het zo is. Welke betekenis zou er moeten aan gegeven worden?

Wat we er ook mogen van denken, de 15% mogelijkheid blijft, en in dit geval betekent dit dat er een omwenteling plaats vindt in ons leven, in onze wijze van denken en in onze wijze van handelen. Alles zou basculeren alsof het noorden het westen wordt en het zuiden het oosten en dit in alles wat we doen en plannen te doen, want we zouden plots geconfronteerd zijn met de onvermijdelijke vaststelling, dat er ineens een Heerser is opgedoken boven de horizon, dat we in het oog gehouden worden door de Natuur zelve, wie die ook moge zijn en hoe die er moge zijn, en dat er, in plaats van een leegte, wat we altijd gedacht hebben, er een Aanwezigheid is. Ik spreek niet over God, ik spreek over een Eigenheid van de aarde als deel van de Kosmos.

We zouden eindelijk gaan inzien dat er altijd, van in den beginne, een lijn ligt in de evolutie - een evolutie naar binnen - die de geest van de mens, want daar komt het op neer, doorgemaakt heeft van het ogenblik af dat hij beginnen rechtop lopen is tot het ogenblik dat hij het Higgsdeeltje heeft ontdekt; dat deze evolutie helemaal niet te wijten is aan de mens zelve maar aan de impulsen die komen van uit het diepste van de kosmos: de stuwende kracht van de geest erin, inwerkend op de geest van ons.

Wat ik hier vooropstel is - houd je vast! - dat wat we noemen Covid 19, een wapen is van de Aarde zelf en dat er al dergelijke voorbeelden zijn gedaan in een dichtbij verleden. Deze zouden wijzen op het bestaan van een macht die alle leven hier in haar greep houdt en beschermt. Gekheid zul je zeggen, maar het is een ander aanvoelen van - een grote stap verder kijken naar - wat er voor het ogenblik in feite aan het gebeuren is, hier op aarde. Het besef dat wij, de mens, het zo maar niet voor het zeggen hebben dat er een macht is, welke ook, boven ons, waaraan we groot respect verschuldigd zijn.

Een paar dagen al dat ik rondloop met deze gedachte en ik denk niet dat ik de enige ben om deze15% mogelijkheid in te zien. Onze enige verdediging is vaccinatie die echter geen absolute zekerheid biedt, misschien wel een wapen tegen Covid 19, echter niet tegen een mogelijke Covid 20.

Het kan dus dat we in de toekomst moeten leren leven met een ‘Covid’ om ons heen, dat we van nu af aan, het risico zullen kennen - de ogen moeten sluiten, denkend dat wij het niet zullen zijn die getroffen worden - maar stel je dan voor dat, ingeval onze medische wetenschap falen zou en er meer en meer besmettingen van deze aard zouden afkomen op ons, dat de ziekenhuizen overvol komen, zoals dit nu al het geval is geweest op bepaalde plaatsen. En dan wat? Het is geen fictie dat ik schrijf.

Een vriend sprak me over het herlezen van ‘La Peste’ van Albert Camus, de toestand erin geprojecteerd op de toestand die we kennen zouden, maar ik zie voldoende welke de gevolgen ‘ooit’ zouden kunnen zijn.

In de Standaard der Letteren van 8 mei, las ik het interview van Luc Devoldere met de Sloveense schrijver Boris Pahor, ‘106 jaar oud, blind maar lucide. Vandaag roept hij op tot een wereldparlement dat niet zal toestaan dat iemand nog van honger sterft.’

Pahor heeft ingezien, dat de aarde één geheel geworden is, dat er geen afstanden meer zijn tussen de volkeren, en zijn die er nog, dan zijn die technisch, in een virale wereld te overbruggen. Covid 19, indien het er is als wapen van de Natuur, zou een dergelijk Parlement noodzakelijk maken.

Houden we onze gedachte even bij de 15% mogelijkheid, wat de betekenis ervan zou zijn. En, indien 100%, want dan zitten we met een groot probleem.

11-05-2020, 06:13 geschreven door Ugo d'Oorde