Ik schuif op, ik kom aan in streken waar ik nimmer was en nimmer zal verblijven, al werd ik nog zo oud, nog zo ongewoon afgestemd op woorden die ik nog niet kende voorheen en niet voorbestemd was deze te kennen of mee te nemen naar plaatsen waar ik nimmer aan dacht: verlaten eilanden in een of andere oceaan met palmbomen of met ijs bedekt en ingesloten, avonden lang en stiltes om niet te vergeten omwille van de schoonheid van het licht of de soberheid ervan, de stiltes omgebogen tot ik erin verweven was, dan stop ik hier om later verder te reizen.

Hij wist dat vele dingen niet van hem zouden zijn, van vele handelingen die hij nimmer stellen zou; dat hij een periode was ingegaan die achteraf vreemd zou lijken omdat geschreven stond niet te herkennen was met wat er voorheen  bestond, of werd klaar gezet om nimmer verder te komen. Beelden lijk wat wortels aangespoeld, begraven en weer losgewoeld, lijk beenderresten van dieren of van vogels, lijk stukken hout van stuk geslagen vaten, lijk woorden.

Zo waren er gezangen, beter nog waren er koralen, over plaatsen waar hij was geweest die hangen bleven in de frontons van romaanse kerken waar hij stond, ergens in Bourgondië, of liever nog in Auvergne, in Orcival. Late roepingen om gedichten over te schrijven in langoureuze verzen omdat wat hij zag een beeld van schoonheid was in steen gehouwen en toen gebouwd voor vele eeuwen. Wij, zoals het gebeurde nu, slechts wat dorre takken vinden of gegolfde draden op het strand, waarmee we het stellen moeten. En het nog stellen ook.

Dit ook wat hij schreef over de weggevluchte dag toen het avond werd. Hij niet kan antwoorden op de vele vragen, het waarom ervan ingekleed in wat van vroeger hoogstand was, missen gelezen, uitgesproken op de hoogtes en de laagtes van blijde verwachtingen die niet uitkwamen zoals verhoopt, nu te klein gedacht, te zielig in een gestoken, geen verband er in gezien, geen wereldteken, geen greep op wat van vroeger was of op wat nog komen zal, bij tij en ontij.

Ademen we van vroegere tijden al hun inzichten in ons nagelaten, hun lankmoedigheid te zijn wie ze waren en op te kijken toen ze zagen, in spiralen met een middelpunt, binnen in een koker diep gedoken alsof het een tunnel was, met lichtend punt waarheen ze kijken konden om er te zijn en er na hun sterven wonderlijk te verblijven. Dit was in andere tijden, nu voorbij gehold in vierkanten en kubussen, te hoekig en te laat om ons, even maar, te bekoren.

We sluiten onze ogen op vandaag, we houden binnen ons genoeg om te ontkomen aan verdwaasd te zijn.

19-07-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vroeg hij zich af of hij nog schrijven kon, of hij nog wist hoe de zang was van de vogels in het morgenbos, het licht dat de duisternis brak, de lucht, het stil bewegen, het wachten tot de woorden kwamen waar hij gedachten aan ophangen kon.

Vroeg hij zich af of van vele zaken hij de aard wel kende, of hij niet in vreemde oorden had gedwaald, en vreemde dingen had verhaald, of hij – maar het was te laat – gezocht had waar er niets te vinden was, niets mee te nemen, geen pluim, geen teken, geen oplossing.

Had hij niet, zoals tortels in de bomen, zijn woorden uitgestrooid, eens ze kwamen, onsamenhangend zich herhalend in kleine metaforen waar hijzelf geen weg mee wist, noch van waar gekomen, noch  hoe ze achter te laten op heuvels en in valleien, nameloos.

Kwam hij niet van uit de duisternis van vele nachten, verrimpeld en vergrijsd, bruine vlekken voor de ogen, lijk vlekken van neerslachtigheid die hij kennen zou in dagen van wind en regen, als alles op het punt stond zich te keren, te wentelen.

Hield hij er aan over wat hij nimmer had verwacht, een handvol zinnen die niet te vatten waren, niet op te hangen, ingekaderd; niet mee te nemen naar waar hij van droomde soms, de bergen en de meren, die hij verlaten had, getekend in zijn aderen.

Voor altijd getekend met wat van de zeeën is, de golven met witte randen en de gezangen van wind en water en van oneindigheid die zijn toevlucht was, alsof hij dacht als Ulysses weg te varen tot voorbij waar je best je niet begeeft om er een lange tijd te blijven.

Te verstillen als een dorre bloem in wat aarde opgenomen, wachtend op de regen die niet vlug meer komen zal al is het niet geweten, zodat er nog verwachting is, er nog komen kan, wat er gisteren nog was en in de verre dagen die je aan het vergeten bent.

De adem van de dagen, samen, gebundeld tot struiken en tot ruikers van uitheemse bloemen en groen van bladeren met ongewone vorm, nog nergens gezien, niet opgetekend in beeld of boek of met klanken omschreven, aan Debussy verwant.

Hij toen wist dat zijn hart het begeven zou op dagen zoals deze terwijl hij nog heel wat te schrijven had en hij niet verzwakken mocht en langer dralen uit den boze was, omdat zo vlug de tijd, zo onherroepelijk vlug de tijd, hij niet houden kan, hij niet vermurwen kan.

Vragen die geen vragen zijn.

18-07-2015, 04:27 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘Soms vind ik het abstractieniveau van de verzen te zeer gecondenseerd en zou ik verkiezen dat u concretere realia toelaat tot wat u schrijft. Maar uw teksten zijn zeker niet onbenullig.’

Kreeg ik te horen over een bundel verzen die ik voorgelegd had ter recensie. Ik kon niet anders dan het advies dat me gegeven werd te aanvaarden, mijn abstractieniveau is wel degelijk te ruim, is slopend voor de lezer. Ik ben er me van bewust maar het dringt niet door tot mijn manier van schrijven eens ik begin aan een nieuwe tekst van, och arme, vijfhonderd woorden. Ik zit vastgegroeid in mijn systeem en kom er niet meer van los. Zo gebeurt het dat ik blijf schrijven in het ijle, en wat erger is ik heb noch de moed het anders te doen, noch om er mee te stoppen en te verdwijnen in de anonimiteit.

Ik heb dus een groot probleem en een uitweg zie ik niet toch niet, nu de dag die zich sluit, in een zekere zin, een mislukking was en ik thans aan het schrijven ben vertrekkende van uit een soort van patstelling. Ontmoediging is mijn deel, niet alleen omwille van de zin waarmee ik begonnen ben, maar omdat alles dof en donker is, klankloos en mijn vooruitzichten een tunnel zijn zonder een zichtbare opening op het einde, alsof er geen einde zou zijn.

Ik doe er best aan hier te stoppen, de nacht in te gaan en te wachten op de merel en het morgenlicht.

17-07-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik overloop de blogs die ik schreef in 2014 met de bedoeling deze te bundelen. Wat kan ik er over zeggen? Niet alleen herlees ik ze maar hier en daar tracht ik een betere, soepelere zin te vormen. En dan, eens mijn volledig jaar herzien, wat doe ik er mee, waag ik het een uitgever ervoor aan te spreken en als ik het zou doen, maak ik enige kans?

En een andere vraag, hoe komt iemand van mijn jaren, die nooit iets van literaire waarde gepubliceerd heeft en ineens opduikt uit de massa schrijvers die er zijn, binnen bij een uitgever?

Begrijpelijk dat ik aarzel een poging te doen als ik, voor ik ermee begin, bevreesd ben geconfronteerd te worden met een negatief antwoord, terwijl, zo lang ik de vraag niet stel, ik de hoop kan blijven koesteren dat wat ik schreef waarde heeft. Zo blijf ik hangen tussen enerzijds de realiteit en anderzijds de droom wat mijn keuze niet gemakkelijker maakt. Een lezer suggereerde me, enkele tijd geleden, mijn blogs even stil te leggen en voorrang te geven aan het herzien van 2014, maar ik heb zijn goede raad niet gevolgd, en heb verder elke dag mijn blog geschreven met het resultaat dat ik thans reeds half juli zit  en pas einde van de maand zal klaar komen met wat me nog te doen valt.

En dan, laat staan dat ik een uitgever zoek, aan wie moet ik dan denken, wie  zou zich ontfermen over mijn geschriften, al was het maar om deze te lezen/te overlopen in diagonaal? Zo blijf ik hangen tussen enerzijds de realiteit en anderzijds de droom wat mijn keuze niet gemakkelijker maakt.

Ik waag het er op te vertellen waar ik intens mee bezig ben, ik waag het er op me totaal bloot te geven, wat ik ook zal moeten doen als ik me ga voorstellen als persoon eens ik er toe bewogen word de stap te zetten en de mogelijkheid van een fiasco onder ogen te zien, waarbij ik de kans loop door moedeloosheid overwonnen te worden, wat betekenen zou dat ik mijn blog opgeven zou. De stap die ik overweeg te zetten kan dus doorslag gevend zijn voor de rest van mijn dagen. Niet dat er nog zovele dagen zijn, maar het schrijven van een blog redt me van de ledigheid, vult mijn dagen en houdt me in leven. Trouwens het schrijven zit me in het bloed, ik kan niet zonder.

Moraliteit: ik blijf dromen dat, wat ik geschreven heb en blijf schrijven van waarde is. Is het niet voor hij of zij die me nu en dan leest, het is van waarde voor mezelf, het heeft zijn reden van bestaan. Zelfs al kwam ik niet verder dan een blog van een paar lijnen, ik ga verder er kome van wat wil.

16-07-2015, 00:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘While poetry is not religion, it is not unconnected with religion.’ 

Dit was de stelregel van T.S.Eliot, het is ook die van mij; er aan voorbijgaan, waar de dichtkunst van vandaag geen zorgen mee heeft, ligt heel moeilijk voor mij. Zij die me lezen moeten dit beseffen en dit geldt niet alleen voor mijn gedichten maar evenzeer voor mijn proza, al wat ik schrijf heeft – maar dan in de ruimste zin van het woord – een religieuze ondergrond of,  in mijn geschriften ben ik een religieus mens, zoals de Kelt er een was, zoals de gotieker er een was. Niet gaat hiermede akkoord, omdat voor hen het begrip religie verbonden is met wat is van de Kerk, maar mijn religie is wat binnen in mij gebeurt, is wat Lucas ons leert, zijnde het antwoord van Jezus op de vraag waar het Koninkrijk Gods te vinden is[1]: 

‘De komst van het Rijk Gods kun je niet waarnemen, men kan niet zeggen: kijk hier is het of daar is het, want het Rijk Gods is binnen in jou.’ 

Thomas in zijn Evangelie, logion 3, zegt het zelfde met zijn woorden: 

Jésus a dit / Si ceux qui vous guident vous disent / le Royaume est dans le ciel, / alors les oiseaux du ciel vous devanceront; / s’ils vous disent qu’il est dans la mer, / alors les poissons vous devanceront. / Mais le Royaume il est le dedans et le dehors de vous… 

Het is onze (onzichtbare) spirituele binding met het omringende dat ons levend houdt en dat we niet wegcijferen kunnen of willen omdat we er te zeer van doordrongen zijn.

Zo verlopen onze dagen, we zijn gewoon mens onder de mensen, we handelen zoals gehandeld moet worden, maar eens de geest op het voorplan komt, eens de geest zich openbaart, schuiven we weg uit het dagelijkse, stijgen we op en gaan we een ander landschap binnen, het landschap van de geest, ‘our mindscape’, waar we het liefst vertoeven, omdat we daar zijn wie we moeten zijn, waar onze aard zijn wortels heeft vastgehaakt en zijn voedsel vindt.

Ik schrijf dit en ik herhaal dit, en het is mijn verlies voor de wereld die totaal anders is ingesteld. Als ik een boek opensla en horen moet hoe de simpelste handelingen de bovenhand krijgen in wat er gezegd en geschreven wordt, dan is dit een gebeuren dat ik zelden te verkondigen heb. Het is mijn verliespunt, wat ik zeg is soms moeilijk om te begrijpen en is het niet te moeilijk, het is gezegd op een wijze die storend werkt omdat het geen zichtbare beelden zijn, geen ‘actualia’, die voorstelbaar zijn.

Dit is wat ik zeg tot mezelf, het is geen verwijt dat ik me toestuur, het is enkel een vaststelling Het is wat ook Maurice Gilliams ons voorhoudt als hij, zoals ik het zo dikwijls doe,  Francis Jammes citeert :

‘La poésie que j’ai rêvée / gâta toute ma vie, / Ah qui donc m’aimera?’. 

15-07-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er is van vele dingen in mijn hoofd, de vrees dat ik morgen, overmorgen of later, droog ga vallen, niet meer weten zal waarover te schrijven en ik met beschaamde kaken zal moeten bekennen dat mijn rol is uitgespeeld en dat ik me terugtrekken ga uit de wereld van de literatuur, en is het niet deze van de literatuur dan toch uit de wereld die ik dacht te bewandelen.

Wat rest er me dan nog? Ik kan wel teruggaan naar wat ik schreef in de jaren 2010 tot en met 2013, en enkel 2014 te zien als het jaar waarin alles begonnen is. Wat me natuurlijk heel wat stof geven zou om te herkauwen en herop te dienen, maar zou dit eerlijk zijn, is wat ik reeds via blog publiceerde, zelfs herdacht en herwerkt te aanvaarden als nieuw, als vers en als origineel? Nu al gebeurt het sporadisch dat ik terugga naar wat ik vroeger inbracht maar dan herwerkt en met grote omzichtigheid zodat het als nieuw kan gelezen worden, maar echt goed voel ik me er niet bij, zie ik het als een heuvel waarheen ik gevlucht ben om geen gezichtsverlies te lijden. 

Dit was deze morgen, vroeg vóór het licht opkwam, vóór het gezang van de merel in de ceder. Ondertussen klaarde mijn geest, was er iets over het luik van de ‘Rechtvaardige Rechters’, was er de regen, was er de (schijnbare) oplossing - an agreekment – die leiden moet naar de redding, in zover er van redding kan sprake zijn, van Griekenland[1]. 

We dachten ook aan wat Pessoa schreef in een gedicht toen hij Ricardo Reis was :

‘Wie weinig wil heeft alles, / wie niet wil, is vrij, / hij die niet heeft noch hebben wil / is mens, gelijk de goden.’ 

En toen hij Alberto Caeiro was en hij sprak over de modeste oppervlakte van zijn dorp, waar zegt hij, omdat het zo klein is we er meer zien van het Universum dan we ervan zien in de stad, waaruit hij besluit dat zijn dorp groter is dan de stad, of anders uitgedrukt: 

‘Ik heb de grootte van wat ik zie / en niet de grootte van mijn gestalte.’[2]

Is hij verkeerd dan ben ik het zeker, maar het is met de geest dat hij kijkt en niet met de ogen wat niet alleen een gans ander beeld oproept, maar ook een meer geladen.

14-07-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb eens te meer op mijn nachttafel, een dunne dichtbundel liggen, waarvan vele bladen losgekomen zijn. Ik ontdekte hem meer dan een halve eeuw geleden bij Smith & Sons op de Adolphe Maxlaan in de hoofdstad, een namiddag na het werk. Ik stond er voor de stand Poetry en had een dun boekje uit het rek genomen en toen ik het opensloeg las ik: 

Time present and time past / Are both perhaps present in time future, / And time future contained in time past. 

Wie schreef er ooit zoiets? Ik was totaal verloren, totaal in de ban van die drie versregels, een levenswaarheid in enkele woorden: Time future contained in time past, misschien, zegt Eliot, alhoewel de idee in die ‘perhaps’ er te veel aan was, maar wellicht noodzakelijk voor de soepele lezing van het vers.

En het is op deze wijze en met deze drie regels dat Thomas Stearn Eliot in mijn leven is gekomen en er nog steeds in aanwezig is. Ik zou bijna durven zeggen, meer dan ooit, omdat ik verga van ouderdom en andere lectuur ongeopend liggen blijft. Ik kan hem lezen omdat ik ben opgestaan uit zijn generatie, en gedacht en geschreven heb in de verlenging van wat hij dacht en schreef. Wiens gedachten ik meedraag in mijn dagen als een verre echo, als ik neerzit om te schrijven en hij opduikt bij de minste beweging van mijn geest eens deze omwikkeld wordt met poëzie.

Het is me duidelijk dat T. S. Eliot, mijn schrijven en dan vooral mijn gedichten in een grote mate heeft beïnvloed. Blijkt dit niet uit mijn woorden dan is het omdat ik niet bij machte was dit te laten blijken. Maar als ik schrijf zoals ik schrijf en het blijf doen dan is het met  in mijn achterhoofd: ‘For us there is only the trying, the rest is not our business’.

Zijn gedichten zijn met zingeving geladen en mijn ganse leven is een zoektocht geweest naar zingeving, ik vind mezelf volledig terug in zijn woorden als ik lees: 

Trying to learn the use of words, and every attempt / Is a wholly new start, and a different kind of failure / Because one has only learnt to get the better of words / For the things one no longer has to say, or the way in which / One is no longer disposed to say it … 

En ik kan verder gaan, andere passages gaan opzoeken,  want Eliot’s verzen zijn endless, zijn een rijkdom aan gedachten, meer dan aan beelden, zo: The only wisdom we can hope to acquire / is the wisdom of humility,humility is endless. 

Wie schrijft er nog poëzie zoals Eliot schreef, wie leest zijn gedichten nog? Hij spreekt tot mij elk laat uur. Voor mijn inslapen, sla ik zijn Quartets open, laat ik hem binnen om enkele verzen te lezen, niet noodzakelijk om hem te begrijpen, zelfs  na al die jaren. Hij zegt dingen waar ik machteloos bij sta. Al weet ik waaraan ik me verwachten moet nadat ik van Paul Claes de vertaling en de verklaring bij The Waste Land[1] had gelezen.

Hij verbergt de wereldliteratuur in zijn werk en Paul Claes heeft dat verborgen gedeelte bloot gelegd. Heeft woord na woord in zijn precieze context geplaatst. Ik besef dat zijn Four Quartets op een zelfde basis zijn gestructureerd.

Heb, lang geleden, enkele werken over T.S.Eliot gelezen, niet het enorme aantal boeken dat Paul Claes opsomt in zijn bibliografie bij zijn vertaling. Maar als ik een ervan opensla vind ik passages terug die ik met potlood heb onderlijnd, waaronder deze passage in het bijzonder voor mij, old man and explorer, geschreven: 

Old men ought to be explorers / Here and there does not matter / We must be still and still moving / Into another intensity / For a further union a deeper communion… 

Wat ik interpreteer als een dieper binnen dringen in het omringende, in het mysterieuze van geboorte en sterven om te komen tot een grotere levensintensiteit - mijn schrijven van elke dag – en een grotere verbondenheid. 

13-07-2015, 07:25 geschreven door Ugo d'Oorde