Het gebeurt dat hij boodschappen doet, dat hij het Carrefour- warenhuis aandoet, even aarzelt aan de boekenafdeling en het soms waagt een boek in de hand te nemen om er enkele lijnen in te lezen, maar het is nog nimmer gebeurt dat hij op een zin valt die blijft hangen.

Ofwel bladert hij in het verkeerde boek ofwel schrijft hij als een eenzaat weg van de realiteit en lopen zijn woorden verloren in het landschap van de geest waar niemand hem volgt.Zijn conclusie is vlug getrokken, als hij ooit een boek wil liggen hebben in de Carrefour dan moet hij over andere dingen gaan schrijven dan de dingen die nu zijn aandacht krijgen. Hij weet nu al lang en met grote zekerheid, dat wat hij schrijft geen hapklare lectuur is.

Een ouderdom waar hij soms zelf verschiet van het cijfer dat hij bereikte, en waaraan hij denkt als hij bemerkt met welke tegemoetkoming het warenhuispersoneel hem behandelt.

Zijn tijd wat het schrijven van een boek betreft is voorbij, hij had het veel vroeger moeten doen, hij had moeten kiezen voor het avontuur in plaats van zich vast te hechten aan de veilige haven die het werk in de centrale bank betekende.

Wat niet belet dat hij toch zal blijven trachten zijn manuscript te voltooien zelfs als hij er nu al van overtuigd is dat geen enkele uitgever er zich zal over ontfermen, in elk geval niet bij leven. 

Ik hoor van een vriend dat hij het dagboek van zijn grootvader heeft omgewerkt tot een roman, zoals Kirmen Uribe het leven van Robert Mussche heeft uitgespit.

Misschien valt het manuscript ooit in de handen van een van de kleinkinderen en bloeit het open. 

14-04-2013, 00:18 geschreven door Ugo d'Oorde  

En hij, Ugo,  die elke dag, of bijna elke dag, zijn dagboek opent om te schrijven, weet hij wel waarom? Is het niet zijn honger om te schrijven, zijn verwondering over wat het leven is, is het niet zijn blijvende, uitgerekte queeste die zich  schrijft, die vertrekt van uit het niets, van uit een terra incognita, het domein van the inward speech, of the discourse we conduct incessantly with our selves[1].

Een resem binnen-gesprekken die hij uitdragen wil, op een aquarelachtige wijze gekleurd met herinneringen uit zijn jeugd en hierin verweven, zoals Kundera het wou, gebeurtenissen die zich hadden kunnen voordoen maar omwille van dit of dat niet hebben plaatsgevonden en toch nog immer opduiken alsof ze ergens in een andere omgeving, buiten zijn weten, hebben plaatsgevonden.

Zo is vandaag en de dagen die nog komen, zijn dagboek zijn bestemming en al komt  wat hij schrijft zo laat in zijn levensjaren, de intensiteit ervan is er zeker niet minder om. Het is de intensiteit eigen aan de mens die hoopt te groeien naar zijn climax toe, zoals T.S. Eliot het verwoordde:

  We must be still and still moving

  into another intensity

  for a further union, a deeper communion... 

Groeien naar een grotere intensiteit om dichter te komen tot een meer innige verbondenheid met al wat ons omringt.

En hij zal wel geen epitaaf bedenken zoals Rilke liet aanbrengen op zijn grafsteen, een steekspel van woorden die hij nog steeds niet ten volle begrepen heeft, zeker niet zoals Rilke gewild heeft dat hij begrepen zou worden, maar de tekst van een grafschrift schijnt hem belangrijk toe. Daarom  zijn deze drie aangehaalde versregels van Eliot sprekender voor hem dan wat Rilke naliet.

En hij weet nu ook dat hij niet te lang heeft gewacht, dat het vandaag is en gisteren en eergisteren dat alle vruchten op zijn boomgaard zijn gerijpt en alle zaden klaargekomen in weiden en velden en bossen om geplukt en uitgedragen te worden. Zodat nu de woorden vloeien kunnen lijk het water dat zich langs de rotsen naar beneden stort, takken en boomstammen met zich meevoerend in de vallei, meevoerend naar een verre bestemming, en aldus ook de inhoud van zijn dagboek – tenminste zo deze levensvatbaar is - uitdragend naar een tijd dat hij, Ugo, er niet meer zal zijn en anderen in zijn woorden de persoon zullen ontmoeten die hij was en had willen zijn.

Zo wil hij via deze gedachten een gezel zijn van anderen, zoals alle boeken in de rekken van zijn woning, gezellen zijn van hem.

13-04-2013, 00:28 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het was genoeg geweest, zijn twee laatste blogs overspoeld met filosofisch-metafysische gedachten. Hij had vandaag iets geschreven over toeval, waarin hij niet geloofde, maar ook dit paste nu niet. Hij dacht toen aan wat hem ooit is overkomen en dat beslissend is geweest om in het land te blijven en niet, zoals hij zo dikwijls gedroomd en gezegd had, te gaan wonen in de Val d’Anniviers.

* 

Hij kwam in de valavond terug van Brig. Het regende toen hij de hoofdbaan verliet en de weg links nam, de Val d’Anniviers binnen. De stijgende kronkelweg naar Vissoie, terug naar beneden de Navizence over en terug stijgend over St.Jean naar Grimentz. 

Hij beeldde zich in dat hij thuis kwam in das letzte Dorf der Welt, waar Rilke het over heeft, dat zijn dorp was, het dorp waar hij leefde en waar hij sterven wou. Hij reed door de verlaten, glimmende straat met hier en daar een raam dat verlicht was. Hij reed binnen in de donkere nacht en de regen viel neer op de bomen, viel neer op de daken. Hij stopte voor de chalet, een eenzame, afgelegen chalet, totaal verlaten, de kinderen weg, de geburen weg, enkel de zwijgende zwarte wachtende massa van de chalet. En toen hij de deur opende, de gonzende stilte die hem overviel en groter dan ooit was plots zijn eenzaamheid.

Hij herinnerde zich het dorp en de straten van zijn jeugd toen het regende en hij thuiskwam des avonds, in de herfst, het vaderhuis donker en zwijgend maar hij wist als hij binnenkwam dat het huis een verlossing was, een schelp was van warmte en innigheid.

Maar welke afstand nu, tussen het vaderhuis en deze donkere chalet in de herfstnacht en de regen. En hij wist toen dat zijn droom voorbij was, dat hij het niet uithouden zou, ondanks zijn boeken en geschriften, alleen voor de rest van zijn dagen in deze afgelegen, oude chalet, in een verlaten dorp van de verlaten bergen, en dat hij een eenzaamheid op avonden zoals deze, met de regen en de kilte niet zou aankunnen.

Dit zal wel het einde betekent hebben dit Grimentz uit te kiezen om er de laatste dagen van zijn leven te verblijven.

Hij moet er nu aan toevoegen dat de dagen van toen niet de dagen waren van nu, en dat hij thans de indruk heeft dat het dagelijks schrijven van zijn blog een immens deel van zijn eenzaamheid zou hebben opgevangen.

12-04-2013, 00:37 geschreven door Ugo d'Oorde  

Terugkomend op wat hij gisteren schreef is het hem nogmaals heel duidelijk dat een Universum zonder de mens, zonder de observerende mens, zinloos is. Het zou er zijn zonder er te zijn want niemand zou het opmerken. Nu stellen we er ons tal van vragen bij, en weten we dat de scheppende kracht van het Universum begint bij de allerkleinste bouwstenen, inwerkend op elkaar, elkaar bestormend met kracht en geladenheid en gedreven door een perfect ordenende ingesteldheid, en dat aldus, met inbegrip van de mens, is ontstaan wat is.
Wij zijn de verlenging van het Universum, we zijn het imago van de geest ervan, de beweging ervan, de ego ervan. 

Kirmen Uribe, waarover hij enkele blogs geleden sprak, gaf aan zijn boek over Robert Mussche de titel mee: ‘Lo que mueve el mundo’. Hij dacht – of hij liet Mussche denken – wat  Dante dacht, dat het ‘Amor’ was, die de wereld in beweging houdt.

Hij, Ugo, denkt dat Amor te zeer mens gericht is en dat we het moeten zien van uit het standpunt van het Universum, dat niets te maken heeft met die ‘Amor’, maar dat het de Geest is van het Universum - waar de mens deel van is - die de wereld in beweging houdt.

De Geest waaruit alles is ontstaan – dit is zijn paradigma - en blijft ontstaan, met zijn tentakels tot binnen in de mens. En het zijn deze tentakels die de essentie zijn. Het doel van de mens, de reden van zijn bestaan is op te treden als toeschouwer, als bewonderaar, als vertegenwoordiger, als uitdieper van dit levend, spiritueel Universum. Zijn materialiteit is bijzaak voor de geest ervan .

11-04-2013, 00:13 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe bestaat het dat hij op sommige dagen de woorden zo maar uitstrooit over zijn blad terwijl op andere dagen alles dicht blijft. Deze tegenstelling treedt de laatste dagen maar al te regelmatig op. Wellicht ook heeft hij dit al ettelijke malen vermeld in zijn dagboek of in zijn blogs, maar het is een fenomeen dat regelmatig opduikt. Ooit dacht hij dat het iets te maken had met zijn bioritmen.

Anderzijds kan het niet dat iemand die dag aan dag, jaar na jaar een dagboek bijhoudt - de laatste tijd in meer, een blog - zich herinneren zou wat hij reeds heeft opgetekend en wat niet. Nu en dan bladert hij in zijn dagboek wel enkele pagina’s terug, maar hij let meer op de leesbaarheid van zijn geschrift, dan op de inhoud van het geschrevene en als er tegenstelling is, zoals deze avond, dan heeft dit zijn oorzaak.

Maar wat indien hij niet bezield ware geweest door het schrijven, het creatief zijn, niet begeesterd ware geweest om te trachten door te dringen tot de essentie van het bestaan en aldus, hoe vreemd dit ook moge klinken, het gevoel te hebben gekend de eeuwigheid te benaderen.

Echter doordringen tot de essentie van het bestaan is eigen aan de mens, het is zijn zoektocht, het is het creatieve in hem, en ware er niet die creativiteit geweest, dan was er geen Lascaux, geen kathedraalbouwers, geen Memlinc geweest – en hij plaatst Memlinc hier omdat hij vindt dat dezes Sybilla Sambetha groter schilderij is dan de Mona Lisa - geen Van Gogh, geen Turner, geen Beethoven of Mozart, geen Mahler, geen Pasternak, Eliot, Shakespeare?

En wat is deze creativiteit anders dan de kracht van de geest in de mens, zijn gedrevenheid de weg te volgen van wat eens in de mens werd opgestart, om een antwoord te vinden voor die hunker in hem, om open te bloeien, hoger te groeien, dieper te voelen en voller op te staan.

10-04-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In feite is mijn blog mijn dagboek geworden. Het diary van de Economist dat ik blijf vullen is nu meer een dagboek over mijn blogs geworden.

Ik heb nu soms problemen om te weten waarover ik in mijn blog schrijven kan, maar ik heb deze al dertig jaar en meer. Alles overschouwd heb ik al genoeg geschreven om er zonder al te veel moeite een blog uit te halen en dan zou ik maar handelen zoals er zovelen van mijn ouderdom, die hun leven al schrijvend hebben doorgebracht, nu doen.

Ik heb er al enkelen ontmoet waarover ik melding heb gemaakt in mijn blogs. Ik zou nu, als ik Le Monde volg, kunnen schrijven over Philippe Jacottet, 87 jaar, die zijn nota’s over een halve eeuw een laatste maal herlezen heeft en de meest passende eruit verzameld heeft in zijn boek ‘Taches de soleil, ou d’ombre’ (Le Bruit du temps, 206 p. 22 €).

Heb vroeger ook al eens een dergelijke poging gedaan, heb onder de titel ‘Fragmenten’, de essentie van vijf jaar dagboeken samengebracht in een bundel van ruim 300 pagina’s. Ik zou dus verder kunnen gaan en zien wat ik nog halen kan uit de erop volgende jaren. Ik zou dan tenminste de zekerheid hebben dat behouden blijft wat ik wens dat behouden blijft, zodat er nooit iemand anders met die problemen geconfronteerd wordt. Maar wat voorbij is, is voorbij en wat geschreven staat blijft geschreven, wat niet belet dat ik uit vorige teksten fragmenten kan gaan halen om deze te herwerken als blog.

Ik ben dus nog helemaal niet leeg geschreven al heb ik soms het gevoel leeg geschreven te zijn.

Laat het me dus zo stellen dat ikzelf ga halen wat belangrijk is uit wat ik vroeger geschreven heb, en dat mijn te bewaren dagboeken beginnen met mijn eerste publiek gemaakte blog van juli 2011. Wat niet beletten mag dat er ook nog een schifting wordt gedaan in wat tot op vandaag als blog verschenen is. 

Monique Petillon in Le Monde, herneemt in haar recensie, de woorden van Jacottet die ik zeer treffend vind: 

‘Les premières années, je passais une grande partie de la journée à traduire Musil. La note était un moyen de garder contact avec le monde poétique. Je ne m’en suis jamais défait. J’ai trouvé dans Littré se beau mot ‘semaison’ qui m’a paru convenir à cet ensemble de choses vues, chose lues, choses rêvées. Il y avait là des espèces de graines qui pouvaient s’épanouir en poèmes.’

Het wordt dan toch misschien stilaan tijd dat ik er ernstig aan denk mijn vroegere dagboeken boven te halen.

09-04-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat zou ik zeggen, indien ik plots, gezeten voor de vlammen van de haard, de gloed ervan in mijn gelaat, de geest van Dante zou ontmoeten – ik ontmoette hem al eens, een nacht in Toscane - in mijn woonkamer?

‘Ben jij die Dante die de kroon spant boven de letteren van de wereld, ben jij het die dat machtige werk geschreven heeft waar zevenhonderd jaar lang de schrijvende en lezende mens zich over gebogen heeft om het te ontcijferen, ben jij het die onsterfelijke poëet die ik nu aan het lezen ben?’

En, ontroerd, zou ik het wagen hem te vragen plaats te nemen in de zetel bij de haard, zou ik het wagen hem te vragen, regelmatig hier terug te keren tot mijn boek geschreven is. Hij zou mijn Muze zijn, mijn toevlucht, mijn hulp, mijn meester.  

Ik zou hem zeggen dat zijn boek het grootste is dat ik las, ik zou hem zeggen dat zijn boek, toegevoegd aan de Gregoriaanse muziek van zijn tijd en de gotische kathedralen die er misschien aan ontsproten zijn het machtigste is dat zijn tijd heeft voortgebracht en misschien, maar zeker is het niet, zou ik eraan toevoegen, dat erna Johan Sebastiaan Bach gekomen is.

Maar, in elk geval, ik zou ophouden met ademen, met denken, om en een deeltje van hem te zijn, en van het Gregoriaans, en van de gotiek, en van Bach. Zo, opdat de geest van hen en van die tijd vloeien zou in mij en voedsel zijn voor al wat ik nog te schrijven heb en aldus de dagen die me nog resten, te kleuren en te bezielen. Een massa dagen die mijn leven waren, zou ik hem zeggen, die zijn voorbijgeschoven lijk een vlucht  eenden over de Leie. 

Ik zou hem vooral willen zeggen dat ik zijn Commedia pas ernstig ben gaan lezen nadat ik, in een boekenwinkel in Alicante, op een rek, waar één boekje, één enkel klein boekje met blauwachtig couvert met die vreemde titel “Nueve ensayos dantescos”, lag te wachten op mij.

En jij, Dante, zou het onmiddellijk geweten hebben dat het Jorge Luis Borges was - die je ondertussen al ontmoet had in de hemel of ergens anders, in het Arcadia - die dit ‘kleine boekje’ geschreven had.

Ik denk, zou ik zeggen: had dat boekje er niet liggen wachten, afgezonderd van alle andere boeken, ik zou het nooit ontdekt hebben en wellicht zou het ook zo geweest zijn dat ik er ooit zou aan gedacht hebben je Commedia te gaan lezen.

Misschien, zou ik zeggen, misschien was jij het, Alighieri Dante, die het er gelegd had opdat ik, Ugo, het zou gevonden hebben.

08-04-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde