Midden in de nacht, gewekt door een jagende wind om het huis en in de bomen was hij opgestaan omdat er beneden een deur open en dicht sloeg, zo dacht hij toch. Het geraas was lijk een wild gezang van vreemde krachten die het huis bestormden, alsof het spoken waren, stemmen en kreten uit het verleden die deze plaats opnieuw kwamen opzoeken. Hij had een zwaar wollen deken om zich geslagen en was gaan neerliggen op de sofa voor de haard, luisterend naar de geluiden in de haard. Lang had hij wakker gelegen denkend dat het huis heen en weer bewoog over hem, denkend dat het beter was op te staan en te schrijven, maar hij was er niet toe gekomen en was in slaap gevallen.

Hij ontwaakte bij het eerste licht uit een vage droom, die hij onmiddellijk totaal vergat. Hij dacht aan een zin van Louis Pauwels uit zijn ‘Blumroch’: ‘Qui rate les aubes, rate sa vie’. En plots kreeg het licht in de kamer een stem die hem naar buiten riep. Ongewassen en ongeschoren en zonder te ontbijten trok hij mantel en botten aan en was hij buiten in de kilte van de morgen.

En hij wist dat, nu de wind was gaan liggen, dit het grote moment was van de nieuwe dag, in het eerste licht dat tussen de bomen hing, de luchten weerspiegeld in het water van de bijna dichtgegroeide vijver met de stenen bank waar hij zat te schrijven in de lente en de zomer, tot ver in de herfst.

‘Wat doe je hier nu? verweet hij zich.

Het is mijn bad dacht hij, het is de sprong van Louis Pauwels elke morgen, zo zomer als winter in het water van zijn zwembad, en dit bos is mijn morgenbad, ik moet het meer doen, heb al genoeg geslapen in mijn leven, heb er de tijd niet meer voor.

Houtduiven vlogen op uit de bomen en het bos opende zich. Langs een modderige wegel, die bestrooid lag met stukken hout en enkele omvergewaaide canadabomen drong hij binnen in de geborgenheid ervan. Hij dacht aan het begin van de Divina Commedia, wat als ik blijf verder gaan, dacht hij, wat als ik uitkom bij een heuvel en deze wil opgaan ‘zo dat de steunende voet steeds de laagste is’, of wat is de betekenis van dit fameuze vers[1] van Dante?

Zware winden hadden de aarde geopend en de rottende bladeren omgewoeld en de lucht was gevuld met de geur van humus en hout. Hij dacht, dit bos hier is mijn gebed, mijn verbondenheid met de levende natuur, mijn verbondenheid met wat niet te noemen is, maar dat dit bos is mijn gezel, is mijn wereld hier, tastbaar aanwezig. Het is een tastbaar gebed zonder woorden, zonder lofzangen, zonder wierook, zonder brandende kaarsen, het is de adem en de geest van de kosmos.

Hij wist dat dit een zin was die hij zou neerschrijven eens aan zijn tafel gezeten, deze zin over een tastbaar gebed zonder woorden, misschien had hij deze zin reeds opgetekend. En het zal wel dacht hij, je kunt niet blijven nieuwe zinnen uitvinden. Maar zijn ganse wezen was erin opgenomen, hij was licht en humus en het geruis van de wind als het geluid van de planeet Aarde, suizend, met hoge snelheid in haar baan om de zon.

Het eeuwige in de geest van de mens, de geest die leefde in het Woord dat in den beginnen was en het Woord levend in de geest van de mens. Al weet hij niet hoe hij dit, over ruimte en tijd heen, op een andere wijze formuleren kan.

Het is en groot begin voor deze dag. Hij zit op een goede golflengte. Hij vermoedt heel sterk dat het Woord van Johannes, het Woord was van een in het Grieks denkende en schrijvende auteur, geïnspireerd door Plato en Aristoteles en vele anderen. Die allen heel wat gemeen hadden met de ideeën van Egyptische priesters, met ideeën komende uit het Oosten, de ideeën van Lao Tzu, die wist dat alles ontstaan is uit Tao en niet anders te omschrijven is als Tao. Of het Woord dat niet anders te omschrijven is dan als het Woord.

En hij weet in alle poriën van zijn geest dat dit een begin van waarheid is, of dan toch een begin van ‘de’ waarheid is, die kan neergeschreven worden als, ‘alles is ontstaan uit Tao of alles is ontstaan uit het Woord’.

   En de Oosterse herkomst van die eerste zin van Johannes wordt nog versterkt door het feit dat de beschrijving van het Hemelse Jerusalem uit de Apocalyps, een afspiegeling is van de mandala van het Paradijs van Vaikuntha, de hemelse woning van Vishnu, zoals het beschreven staat in de Skanda Purâna.

   Het parallellisme van deze mandala met de beschrijving van het Hemelse Jerusalem is te frappant en het is het nog meer als beide teksten vergeleken worden. Dit weet hij omdat hij Titus Burckhardt[2] las wiens boek hij ontdekte in la chambre des preux van die oude chalet in Grimentz, dat kleine (spiritueel) dorpje in de Valais.

En dacht hij, is er wel een grotere zin om een boek, welke het ook moge zijn, te beginnen, als: ‘In den beginne was het Woord. Au commencement était le Verbe. In the beginning was the Word’?

Hij kan deze zin omschrijven als in den beginne was er de onhoudbare drang om te ontstaan, om materieel open te bloeien. En deze drang is gebleven. Het Universum dat nog steeds wordende is, is er het teken van, het teken van het Eeuwig Bewegende, het teken van wie of wat maar al te gemakkelijk God wordt genoemd.

24-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Kan het dat ik, na jaren schrijven, nog iets nieuws te zeggen heb en is het niet dat ik in een cirkel schrijf, hernemend wat reeds geschreven stond?

Ik vermoed dat mijn poëtisch verhaal van gisteren een bewerking was van wat ik reeds gedacht had te schrijven of zelfs al geschreven had. De afstand tussen denken vandaag en soms schrijven jaren erna is flinterdun, vooral dan met de jaren er tussen, herleid tot de tijd van een paar dagen. Of, wat gisteren gebeurde, vandaag de indruk meekrijgt dat het jaren geleden gebeurde en wat jaren geleden gebeurde overkomt alsof het pas gisteren was.

Ik moet het al eens gezegd hebben, en het ligt klaar om opgenomen te worden in mijn boek, het verhaal van de appel die ik plukte laat in oktober, hoog in de boom, de allerlaatste Jacques le Bel van het jaar, waarvan ik nu nog knik hoor als ik hem van de tak af trok en hij kleverig in mijn hand lag. Een gebeuren dat de jaren, de ‘eeuwen’ heeft getrotseerd en die me is bijgebleven.

Maar vraag me niet hoe mijn dag van gisteren is verlopen tijdens het middagmaal met de vrienden aan de Leie en ons gesprek over, ja over wat eigenlijk?

Wel herinner ik me nog het lachend, deugddoend gelaat van Roger, een vriend, een gezel die me sprak over mijn blog dat hij elke morgen las. Maar over de rest, niet zo veel meer, ware er niet het Leielandschap geweest en het stille vloeien van water, en de open beemden met de Canadese ganzen en een eenzame reiger; en ja ware er de niet Remi geweest die met zijn zonen gejaagd had op herten en reeën in zijn bos en een week of zo ervoor gaan jagen was in het zuiden van Spanje. En ja er was ook Paul en het boek dat hij gelezen had van een Syrische vrouw en wat ze vertelde over de Koran en over Mohammed.

Het komt terug allemaal als ik even mijn geheugen ga aftasten. Maar ik herinner me ook dat ik tussenin aan het denken was hoe ik mijn blog van de volgende dag, vandaag dus, zou opvullen en pas heel laat eraan begonnen ben omdat er ook voetbal was op TV. Wat me ook vandaag is overkomen en ik ben blijven zitten op mijn zelfde plaats maar nu om te luisteren naar een uitvoering op de BBC van de vijfde symfonie van een man die me duurbaar is, Shostakovich, zoals zijn muziek me duurbaar is, zoals de Russische literatuur me duurbaar is, omdat het niet alleen een groot land is maar in evenredigheid ook grote schrijvers en grote componisten heeft geproduceerd en dat in omstandigheden die we amper vermoeden, Sholokov, Pasternak, Victor Grossman en noem maar op. Grote kunstenaars voor een groot volk. Ik durf er niet aan denken als ik aan het schrijven ben in mijn zo beperkte landelijke ruimte. Begrijp je dan dat ik mijn ruimte zoeken moet in de geest wil ik niet ten  onder gaan aan kleinburgerlijkheid

23-02-2013, 00:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Toen het nog zomer was: haar hand had een takje dwergvarens geplukt uit de muur omheen het kerkhof. Om te drogen in een oud boek, zegde ze, haar blote voeten in het warme zand, haar lippen paarlemoer om te kussen.

Al lang al wou hij haar vertellen van Paolo en Francesca, van ‘hij die nooit van mij nog scheiden zal’, maar algemeen was het geweten: de wind wist het, het takje varens wist het, haar hand die hij hield, en zoals zo dikwijls, woorden waren overbodig.

Waarom in een oud boek, vroeg hij.

Een oud boek zijn oude woorden op oud papier, zegde ze. Uit respect voor de schrijver van het boek, voor wat nog kleeft van de geest van hem in het boek, de geest van hem die ik bestuiven wil met de sporen van de jonge varens. Nieuw leven geven, zegde ze, bevruchten, zegde ze. Hij zal het wel weten waarom.

Ze liepen naast het korenveld. Kraaien over hen zoals de kraaien over het laatste schilderij van Van Gogh. Alsof het haar hart was dat hij hield, droeg hij haar sandalen. Hij zag alles wat er te zien was, de toren van de kerk boven het koren uit, de donkere lijn van het bos, de windmolen met de gebroken ramen. Hij zag wolken in wolken schuiven en hij steeg met de leeuwerik, hoger dan al de keren dat hij leeuweriken zingend had zien stijgen. Het was een grote dag.
 

Hij haar toen binnendroeg, over een smal open wegje in het koren, haar toen droeg tot in het midden van het korenveld, waar de leeuwerik hen zag. Tussen wolken stuifmeel hij haar droeg. Hoe licht ze was. En toen hij haar neerlegde, haar takje dwergvarens nog in de hand, lijk de aarde van hier ze was, open ze was, ontvankelijk.

Vanmorgen, komende uit zijn droom, dacht hij het schuiven nog te horen, de halmen tegen elkaar aan, en het was hierover dat hij schrijven wou. Over het stille, blijvend schuiven van de geurende korenhalmen in het wondere licht en over haar met haar takje dwergvarens dat ze drogen wou in een oud boek.
Het was hierover dat hij schrijven wou en over stuifmeel en over nog heel wat meer. Maar het was te ongewoon.
 

Al had het weinig zin vanmorgen, hij schrijvend, terug te keren naar dit ene precieze gebeuren dat ooit was, of misschien niet was, of het in gedachten dat het was.

Vreemd dat hij hier over schrijven wou.

22-02-2013, 00:11 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dan op een morgen is de sneeuw gekomen, dwarrelden de vlokken lijk woorden door de lucht, en heeft hij in een ruk, geschreven in zijn dagboek:

‘Het komt er op aan tijdens de dag, het hoofd vrij te houden om te doen wat moet gedaan, en tussendoor bewust of onbewust binnen te dringen in de innerlijkheid der dingen om er het Onnoembare – in feite het Noembare dat niet te bepalen is - af te tasten. Daarna, de avond en een deel van de nacht vrij te hebben om te zeggen wat er van is.

Vele jaren heb ik nodig gehad om een humus aan gedachten op te tekenen, een humus waaruit ik nu kan putten om op te stijgen in woorden; om een (wankel) verhaal te halen uit de dagen die waren en deze verhalen te sublimeren en op te tekenen als de uitkomst van vele kleine als grote, gebeurtenissen, onverwachte als verwachte, ingebeelde als reële die er alle op gericht waren opdat ik hier vandaag, in dit ’red diary’ – ook het product van de omstandigheden - aan het schrijven zou zijn om ergens uit te komen of niet uit te komen; om woorden samen te brengen die sommigen, maar velen zullen het niet zijn, dan lezen zullen, wellicht niet met de aandacht en de inzet die ik er voor over had, wat maar normaal is.

Dit is dan mijn stelregel, mijn toonaard, bezig zijn zoals ik bezig ben, of het leven dat ik leid naast mijn leven. Terwijl ik ook de woorden indachtig ben van een belangrijke uitgever in dit land over de publicatie van boeken, namelijk dat vandaag nog enkel ‘hapklare’ boeken worden gepubliceerd en dat er geen ruimte meer wordt gegeven aan het mijmeren en ik aldus ten volle bewust ben dat mijn ‘mijmeringen’ niet de minste kans maken de buitenlucht te zien.

Maar als ik dingen geschreven heb en nog schrijven zal die ik meende te mogen, te moeten schrijven, dan zullen ze - zelfs indien mijn manuscript terecht zou komen op een marktkraam aan de Sint-Jacobskerk - hun sporen hebben uitgestrooid, en zullen de gedachten die ik formuleerde, een eigen leven kennen, ongeacht of ze gepubliceerd werden of niet. Ze zullen de ruimte binnendringen en er zich verspreiden, zoals een parfum van rozen en lavendel, ze zullen opgevangen worden door anderen en hun werk doen, zoals het gebeurt sinds eeuwen.

Zeg ik, Ugo, dat mijn boek eigenlijk hier begint.

21-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik lever strijd op drie fronten, mijn dagboek, mijn blog en mijn lange tekst, mijn boek. En er is geen ontwijken aan, elke dag sta ik in de eerste linie en kan ik het gevecht met het woord niet ontwijken.

IK zal er maar niet over piekeren. Het is zo en het zal zo blijven en eigenlijk wil ik het zien als een zegen.

Wat ik nog zeggen wou, na al wat ik reeds gezegd en geschreven heb. Ik heb al genoeg gefilosofeerd in mijn leven opdat ik het vandaag even over een andere boeg zou gooien en binnen treden in een soort virtuele wereld, deze van de kwantum fysica die ons een wereld voorschotelt wars van alle hoogdravende filosofische beschouwingen over wat de mens is, hoe hij denkt en handelt, en hoe en naar wie of wat hij op zoek is.

En dit zoeken dat een eigenheid is geworden van de mens, was reeds een stap in de goede richting om later, hopelijk uit te komen in de wereld van de kwantum fysica, de wereld van het minimale, van het onzichtbare, de wereld achter de wereld, die al altijd is ingeschakeld geweest in ons dagelijks bestaan zonder dat we er ooit enig besef hebben van gehad en die we nu nog steeds niet begrepen hebben.

Het is de volgende stap die de mens te zetten heeft, de stap naar een grotere spirituele geaardheid, naar de homo sapiens, sapiens, die Teilhard  de Chardin op het oog had. Een mens die we nu nog niet machtig zijn te omschrijven in woorden omdat die woorden nog niet gevonden zijn.

Het is dus wachten op de mens die gegroeid uit de aap, over de mens heen, evolueren zal naar de nieuwe mens, de spirituele mens, tenware we de andere richting zouden inslaan en terugkeren naar het stadium waaruit we zijn opgestaan.

De wijze waarop de mens, omwille van de vorm en aard van zijn gehechtheid aan Allah, in bepaalde landen afgeslacht wordt als dier, is weinig hoopgevend wat zijn of onze evolutie betreft.

20-02-2013, 00:08 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb op anderhalve maand slechts 45 pagina’s geschreven van mijn boek. Bij een dergelijk ritme heb ik meer dan een jaar nodig om uit te komen met een eerste versie, of twee jaar voor mijn boek volledig af te werken.

Anderzijds zijn mijn Fragmenten te lang om deze als blog in te loggen. Ik ben er zeker van dat niemand deze lange blogs leest zoals ik hoop dat ze zouden gelezen worden. Ik ben dus verkeerd bezig en ik had het moeten weten.

Voortaan houd ik blog en boek gescheiden alsdan kan ik me beter concentreren op wat ik schrijf en duidelijker waar ik heen wil.

Als er niet gereageerd wordt stop ik van 21 februari af met ‘De Adem van de Dagen’ en krijgt je nu en dan een korte passage ervan onder vorm van Blog.

Ondertussen, ben ik begonnen met een schifting te doen in mijn boeken. Er zijn er te veel.

Alles van en over Dante zal ik houden, alles van Gilliams, Rilke, T.S.Eliot; alles van Paul Claes, van Stefan Hertmans, van George Steiner; zeker Kafka, zeker mijn King James’ versie van de Bijbel, zeker en zeker Cervantes, Marie-Madeleine Davy, Saint John Perse, Hölderlin, Velikovsky (al zijn er heel wat), Borges zeker, Fabre d'Olivet, Bede, Pasternak, Soltsenitsin, Victor Grossman.

Moet ik nog verder gaan?

Dan zit ik verveeld met een collectie ‘Troisième Millénaire’, ‘Question de’, ‘Aeon’, die ik node weg doe. En dan mijn dagboeken, wat met mijn meer dan dertig dagboeken die niemand meer lezen zal, maar die ik ook niet graag in vreemde handen zie overgaan.

En dan wat op PC en laptop op de harde schijf staat, op memostick? Wat dan wel leesbaar is en waar ik minder zorg heb dat ze in vreemde handen zouden komen, tenminste zo ik de tijd vind om dubbel gebruik uit te schakelen.

Heb dus heel wat werk voor de boeg, maar het is tijd dat ik orde op zaken stel.

19-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij schrijft maar, niets kan hem weerhouden, hij zit boordevol woorden, rijpe, rijpende, groene, woorden nog op komst. Zijn leven is één lang woord.

Hij durft bekennen – hoe gek het ook is voor velen – maar hij gelooft in het bestaan van een spiritueel veld in de kosmos; hij gelooft zelfs dat de zichtbare kosmos er de materiële vorm van is; hij gelooft zelfs dat de materiële vorm zonder betekenis is, niet meer dan ons lichaam van betekenis is voor onze geest, dat alles geest is, een onovertroffen massa minimale minimaalste deeltjes – Higg deeltjes voegt hij er gewoonlijk aan toe - waar we na de dood opnieuw in opgenomen worden, hetzij als entiteit, hetzij totaal versplinterd.

Hij  heeft er maar een vaag begrip over maar hij is overtuigd dat de dood niet het laatste is. Deze gedachte levert hem een soort geruststelling op.

Hij stelt zich de vraag of hij bij leven, een braakliggend stuk grond is geweest, ofwel of hij bij leven soms, het gevoel heeft gekend, al was het maar voor een fractie tijd, een kathedraal te zijn geweest?

Hij had niet gedacht hier op uit te komen, des te meer er een woord is van Hugo Claus dat de ronde deed, over de kathedraal van Reims waarvan Claus vond, zo vertelde Mulisch toch, dat de kathedraal moest gedynamiteerd worden.

Het zal wel niet de kathedraal zelf geweest zijn die Claus gedynamiteerd wou zien, maar wel haar betekenis, de Kerk er achter. Echter heeft Claus er ooit over nagedacht dat de kathedraal het hoogst kosmische bouwwerk is geweest dat de mens, die leefde, nadacht en werkte in de XIde, XIIde eeuw, heeft geconcipieerd en de durf en de kracht heeft gehad, zijn geloof, zijn inspiratie zijnde,  zijn idee uit te bouwen.

Hijzelf zag de eerste kathedralen als gegrondvest in de aardstromen en opgetrokken tot in de geheime krachten omheen de aarde. De kathedraal fungeerde aldus als een athanor, het werktuig van de alchemist, om deze geheime onzichtbare krachten over te brengen op de mens om hem te verheffen tot meer geestelijk-mens. 

De wereld vergeve het hem indien hij de diverse elementen van de kathedraal verkeerd zou hebben geïnterpreteerd, maar zijn bedoelingen zijn zuiver, en als ze zuiver zijn dan is het omwille van de kwantum fysica, waar hij niet zo veel van begrijpt, maar toch voldoende om te weten dat het een reële wereld is achter de wereld die we kennen.

Zijn geestelijk leven is aldus niet veel meer geweest dan het opvolgen van wat hij las bij anderen en te trachten er een eigen betekenis aan toe te voegen, steeds wachtende op het ‘terloopse’, zijnde het plots opduiken van een beeld, een gebeuren, en het impact ervan op zijn gedachtenwereld.

Het is dit dat zijn levende bron is waaruit alles ontstaat nu hij met de jaren, meer toe gespitst is op het zijn, dan op het doen – ook het boek dat hij schrijft, wat fout is misschien - dat het gevolg van het jarenlang bijhouden van een dagboek, waarbij het volstond het dagboek te openen, de pen te nemen en te schrijven. Over wat hij schrijven zou wist hij pas op het ogenblik dat hij de pen neerzette.

Hij ontkomt dus niet aan de boeken die hij gestapeld heeft. Niet dat er zovele boeken zijn – als hij zijn boekenkennis vergelijkt met deze van George Steiner, ook deze van de Stefan Hertmans van bij ons, dan is hij een ongeletterde - maar toch bezit hij er enkele die toereikend zijn om hem te helpen. En telkens hij er iets zou aan ontlenen wil hij het overgenomene te situeren, tenminste zo hij er zich nog bewust van is dat hij het ontleend heeft.

Zo is het beeld van de boom die in potentie aanwezig is in de zaadkorrel, herkomstig van Augustinus die door Fabre-d’Olivet wordt geciteerd en wel in verband met het, vóór de zevende dag, in potentie aanwezig zijn van hemel en aarde. Een toestand die Augustinus ook vergelijkt met de toestand van de zaadkorrel waarin aanwezig zijn: ‘de wortel en de stam, de kruin, de vruchten en de bladeren’.

Of ook nog bij Izthak Bentov, als deze schrijft dat zaad en boom dezelfde informatie bevatten, een ervan heeft de vorm in potentie de andere is er de manifestatie van. 

Deze bronnen, Augustinus en Bentov, - en er zijn er vele andere - zijn deel van hem: hij kan ze aanhalen en aanvullen om beter nog het mysterieuze van de krachten van het Woord, in en over hem, te belichten. En als hij terugkeert naar wat Bentov zegt dat zaad en boom identieke informatie bevatten is dit dan niet het beeld, is het niet de zuivere metafoor voor Woord en Universum?

En elke dag verschijnen honderden boeken en, in allerlei tijdschriften honderden essays en columns. Er worden zovele teksten geschreven, waarheden verkondigd, en waarheden herleid tot nieuwe waarheden. Onmogelijk alles bij te houden, de wereld ligt ermee bezaaid en elk zaaisel brengt nieuwe vruchten op, goede of minder goede. Wat doorkomt wordt, lijk de stukken van een puzzel naast elkaar gelegd en waar het kan in elkaar geschoven tot een soms totaal ander beeld.

Aldus is het landschap van de geest zoals dit van het Universum, een bewegend landschap. Vloeit alles in elkaar, gegevens in nieuwe gegevens of wat van de geest is getroffen door de schicht van een andere geest, of geest in geest tot een altijd verder schuivend tasten naar de waarheid van het ‘zijn’, al heeft hij geen idee wat met die waarheid bedoeld kan worden.

En als hem soms gevraagd wordt waar hij zo intens mee bezig is dan is zijn antwoord dat hij zoekende is naar een waarheid die enkel in het onzichtbare, het immateriële, die enkel in het domein van het metafysisch-transcendente kan gezocht worden en nergens anders. Waarmede hij bevestigt dat deze zoektocht, zijn verder leven vullen zal.

Hij wil dus zijn dagen beschieten met woorden die zijn zoektocht zullen bevolken. Hierbij helpe hem de bewegende, scheppende krachten die in alle geledingen van het omringende aanwezig zijn en die ook binnen in hem hun tentakels hebben vastgehecht.

18-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde