Op weg naar… december. Bij het neerschrijven van mijn november-data weet ik hoe vlug de dagen van oktober zijn voorbijgegaan, het wordt even vlug voor november en dan sta ik nog maar eens voor die einde-jaar-periode waar ik met een zekere tegenzin naar opkijk. Vergankelijkheid is ons deel, de allesomvattende tijd zorgt ervoor. In dit opzicht is hij meer dan ’le grand architecte’ van Marguerite Yourcenar, hij is ook de ‘opslorper’ van al wat is.

Dat elk begin van een blog moeilijk is ondervind ik regelmatig, maar ik sla me erdoor omdat ik volhard, omdat de wil er is tot slagen. Ware die wil er niet, ik zou nooit uit de lege holte vóór mij, halen wat ik er uit haal zonder ook maar eenmaal te zeggen, vandaag gaat het niet, vandaag zit ik vast, geklemd in een tunnel  waar ik het einde niet van zie en zelfs het begin ervan verloren heb.

Het gebeurde nog niet maar toch zit ik niet veilig, weet ik niet wat de toekomst me brengen zal. Ik heb wel de durf erop vooruit te lopen en met een gewaagde zekerheid voorop te stellen dat ik 2024 halen zal, en dan wat, zal ik verder gaan met nieuwe eisen te stellen, of zal ik, bedachtzaam zwijgend, verder gaan en meer dan dankbaar zijn voor elke gift van een nieuwe dag?

De tijd als ‘opslorper’ van tijd, het meest ontstellende waar we meestal geen acht opslaan, het fenomeen van ogenblik volgend op ogenblik, van seconde volgend op seconde, zonder verpozen, het is het draagvlak van ons leven, de nacht die overgaat in dag en de dag in nacht, onophoudend, de zwier van de aarde wentelend om de zon, een mirakel dat blijft duren: alsof het middelpunt van de aarde geankerd ligt aan het middelpunt van de zon.

We gaan voorbij aan dit beeld de ogen gesloten, omdat het ons toeschijnt als de normaalste zaak van de wereld, pas als we ze wijd en diep openen leert ons de omvang van dit bijzonder gebeuren, gekenmerkt door de enorme regelmaat, welk meesterschap dat hier getoond wordt en zien we  met verbazing de schoonheid aan orde ervan.

De vraag is echter of het zin heeft hieraan enige aandacht te schenken, het gebeuren vindt plaats totaal buiten ons, het is iets dat is, een eigenschap van wat we de Kosmos noemen en deze heeft zijn eigen wetten waaraan we in niets tornen kunnen, zo waarom ons hierover vragen stellen? Ja, waarom?

Het is iets waar ook Stefan Hertmans zich geen vragen over stelt. Dit beeld ligt niet binnen zijn domein evenmin als de vraag hoe het komt dat het zo is, hij heeft andere zorgen deze van de aarde en van de wereld, zorgen waar wij hier willen aan voorbijgaan.

Maar schrijft een vriend me, ‘een mens drijft op de ‘spiegel’ van een vijver’. Hij kijkt dus binnen in de dingen en neemt op wat hij er meent te zien omdat het verwondering is die hij ontmoet, Hertmans heeft het niet over verwondering, hij stelt vast en daar blijft het bij. Als literator heeft hij het spiegelbeeld helemaal niet nodig, niemand schijnt het nog nodig te hebben in dit land van ons.

Mijn fout is geweest dat ik te lang in het spiegelbeeld heb vertoefd zonder me af te vragen of het wel de plaats was waar de wereld naar keek. Wel, KLARA onze moeder van de klassieke muziek heeft het, o zo dikwijls over ons verwonderd zijn voor de prestaties en het werk van de men. Ik ben het er mee eens, maar ik wil nu eens de verwondering opeisen voor het werk en de prestaties van de Kosmos.

Is dit te veel gevraagd?

06-11-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe profileer ik me onder de mensen, op welke wijze tracht ik de aandacht naar mij toe te halen in deze omgeving van dagbladen tijdschriften en boeken om maar niet te spreken van radio en televisie? Mijn blog is er een van, hij wordt verspreid en gelezen door een twintigtal: mijn boek, ‘De Adem van de Dagen’ bracht, buiten  deze van enkele vrienden, niet de minste reactie op van uit de literaire wereld, het was een dood geboren kind.

Zo, weggedoken in mijn cel, wie ben ik voor de wereld, niet veel, niet om er woorden aan te wijden. Ik schrijf dit om mezelf te overtuigen dat ik wel besta, dat ik wel pogingen heb gedaan om bekendheid te verwerven maar mijn woord en mijn optreden was te luttel om te bereiken wat ik wou bereiken, namelijk uit het anonieme treden om een plaats te verwerven niet in de Canon van de Vlaamse Letteren, maar dan toch een vorm van bekendheid buiten mijn vrienden- en kennissenkring.

Ik weet dus wie ik werd en was en beter nog wie ik ben en waar ik sta, eigenlijk nergens. Het redelijke hierbij is dat ik me er bij neerleg, dat ik in een fase van mijn leven gekomen ben het te houden bij het minimale en het hogere af te  zweren als zijnde ontoegankelijk voor mij.

Ik ervaar het zelfs niet meer als een nederlaag, ik ben immuun geworden wat dit betreft en aanvaard, nu meer dan ooit de man die ik ben als literator, wellicht een van de velen die hun uren vullen met het schrijven van onsterfelijke(!) werken.

Ik heb naast mij ‘Verschuivingen’ de essaybundel van Stefan Hertmans. Om te beginnen is het een parel van een uitgave qua papier, druk en vormgeving, het ligt goed in de hand, een streling voor het oog en dan zijn de woorden doordrongen van wijsheid, van letterkundige grootheid en belezenheid. Ik ga erin op, ik verlies mezelf erin, en als ik vergelijking maak met wat ik schreef dan weet ik dat ik op de plaats sta waar ik sta en dat ik niet het recht heb een hogere op te eisen.

Ik matig dus zo ver en zo veel mogelijk mijn verwachtingen over wat ik presteer. Ik blijf trachten het maximum te bereiken in wat ik doe en is dit maximum maar een minimum voor anderen, tot daar toe,’for us there is only the trying, the rest is not our business’.

Deze zin van T.S. Eliot, de man van de vele (?) vrouwen en van ‘The waste Land’, is een leidraad geweest in mijn leven: doen wat je te doen hebt en kijk niet om naar wat de anderen erover denken of schrijven.

Ik heb heel wat lof gehoord over wat ik deed, enkelen hebben het geschreven. Ik denk dat ik verder mag op de weg die ik lang gelden ben ingeslagen, die ik, vooral nu, zeker niet verlaten mag, maar dat ik verder moet zoals ik bezig ben, zo lang ik er ben.,

Dit is een eerlijk verhaal dat ik hier achterlaat, meer voor mezelf dan voor jou, mijn lezer.

05-11-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Creatief zijn is altijd mijn betrachten geweest, hoe minimaal het ook was dat ik bereikte het was voor mij telkens het maximum dat ik op dat welbepaald moment halen kon en in deze context voldeed het me en droeg ik het uit als een vorm van kunst.

Wat ik hier toon zijn een paar steentjes gekleefd op het veld van een doodgewone potloodtekening, steentjes die, zonder mij,  voor altijd ongekend, verdwaald en verloren waren geweest maar nu, ingelijst en in een bewust gekozen omgeving geplaatst, zeggingskracht verworven hebben, en niet alleen zeggingskracht maar verrassen door het eigenaardig mooie ervan dat ze door de inkadering verworven hebben.

Het zijn geen doodgewone steentjes meer, het zijn door wind en water kunstig gebeeldhouwde dingetjes, intrigerend, aandacht vragend voor de metamorfose die ze ondergingen nu ze getoond worden gespreid over de lijnen van een tekening. Op deze wijze verwierven ze een leven dat ze anders nimmer zouden gekend hebben.

Dacht ik eraan toen ik ze opraapte wellicht niet, maar ik merkte ze op en had er aandacht voor, aandacht voor het minimale dat in zich, regels in acht genomen, het leven van het grote evenaart en zelfs soms overstijgt in intensiteit.

Wie de schoonheid van het kleine, van het schijnbaar verwaarloosbare, niet ziet, ziet ook de schoonheid van het grote niet, want het is het minimale dat onze ogen opent op het grote. Ik dacht het voor mij ongewoon mooie uit te baten door ze met veel respect te behandelen. Respect voor het tere, het kleine, het wondere dat van de natuur en van het leven op aarde is, en ik daar tegenover verwonderd als een kind en ze behandeld heb zoals ik het deed om uiting te geven aan mijn gevoelens. Het geheel is eerder weinig dan veel, is het kunst ze te nemen en ze te plaatsen waar ik ze plaatste?

Heeft het enige zin het te doen, is het een nietszeggende gril van mij of tekent het mij als mens, als iemand die het schone ziet waar het niet te zien is omdat hij het ziet met zijn geest meer dan met zijn ogen?

Ik wens er geen discussie over. Ik wist niet waar ik er zou mee uitkomen toen ik ze opraapte ergens op een wegel in de bergen, nu ik ze gekleefd heb op wat papier en ingekaderd spreken ze tot mij, heb ik het gevoel dat ze me danken hen uit het anonieme te hebben gehaald.

Een betrachting die we allen kennen.

04-11-2022, 04:23 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe oud ben ik wel zonder nog enige soepelheid, nog enige veerkracht in mijn lichaam en hoe is mijn leven, mijn ‘erzijn’ gelouterd door de tweede symfonie van Mahler? Vragen die geen antwoord vergen en ook niets oplossen zullen, maar met het lichaam is het minder goed gesteld, met de geest daarentegen is er nog enige speelsheid gebleven, resten van mijn jeugd die doorliep tot mijn volwassenheid, nu al heel ver achter mij liggend.

Maar mijn loutering, als er werkelijk een was zoals ik het schreef, is niet volledig, zoals er rest van mijn jeugd, rest er heel wat van mijn leven met haar en denk ik nog steeds dat ik de garagedeur hoor openschuiven en dat ze binnenrijdt met haar witte Fiat met rood dak. Nog steeds ken ik dit vreemd misleidend gevoel. Zo waar is mijn loutering?

Of wat is het, gelouterd te zijn van alle pijnen, van alle verdriet, het onheil achter jou gelaten? Je schrijft het wel omdat je het wenst te schrijven, maar zo gaat het niet, Allerzielen blijft je volgen, je kaars blijft branden waar je ook gaat of wat je ook doet, het effect ervan hangt in je leden als in je geest. Beter dus erover te zwijgen om het echte louteringsproces niet te onderbreken met woorden die niets oplossen of nooit iets oplossen zullen.

Het was niet dit allemaal dat ik schrijven wou van morgen, maar bij mijn ontwaken en mijn opstaan vroeg ik me af hoe oud ik wel was, niet wat de tijd betreft die voorbij is gegaan, dat weet ik genoeg, maar wel hoe oud, hoe versleten, mijn lichaam aanvoelt als ik naar de keuken ga  of naar een andere plaats. Wel mijn antwoord is, heel oud, ‘Matusalem’-oud.

En toch moet ik verder  en ga ik verder en ben ik intens verheugd verder te mogen en nog te kunnen gaan. Hiermee is alles gezegd wat gezegd hoefde te worden, de pijnen van het lichaam zijn er en deze van de gevoelens zijn er, maar onderhuids, en beide zullen blijven tot de rest van mijn dagen.

Ik heb dit nu gezegd ik hoop er niet meer op terug te komen ik ben wel degelijk een oud man en zal het blijven tot mijn laatste adem.

Het is geen verwijt dat ik me toestuur, verre van, het is een vaststelling te zijn wie ik ben en hoe ik ben en dit zonder ook maar iets te verbloemen. Maar gelouterd zijn is niet gezuiverd zijn, het gaat in de richting van het aanvaarden dat het zo is en,  nu het zo is, maken dat het goed is zoals het is, dat het niet anders kon dan te zijn zoals het is

Ik verwacht een zending kaders van IKEA, ik keer terug naar eind de jaren zeventig toen ik volop bezig was met het produceren – tekenen op koperen plaat, ininkten, afkloppen en afdrukken - van kleine etsen, ik ga deze nu inlijsten. Ik heb er voldoende om een tentoonstelling te houden van wat minimale kunst zijn kan. Minimale kunst dat mijn leven is geweest, iets boven of buiten wat een doorsnee leven zijn kan.

Iets er boven uitstekend

03-11-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn ‘minstens’ van gisteren wijst erop hoe overmoedig ik me voel. Echter Allerzielen stemt tot nadenken. Verwijzend in alle richtingen naar de dood die ons op de hielen zit. Het is zijn dag maar dat hij wegblijft eens de zon onder is en het licht gedoofd want dan is het tijd om hem alleen te laten en vooral, vooral er voor te zorgen hem niet te provoceren.

Ik zag vanmorgen hoe het licht opkwam van achter de bomen, eerst de schijn van zilver en dan de rand van de zon er boven uit, een schittering van licht dat hoger en hoger steeg en breder en breder werd als een heldere roep van triomf het gewonnen te hebben op de morgenschemering.

Zo is mijn dag begonnen met de opkomst van het licht terwijl hij al een tijd begonnen was met de opkomst van ’Klara’, mijn gezellin in deze dagen van diep beleven hoe ik me voel. Hoe ik mijn geest uit spreiden wil over de dingen die ik aanraak met de ogen, dingen die opduiken en weer verdwijnen. Het is hoe ik besta als ik schrijf,  hoe ik tracht het minste detail waar te nemen en het te vergroten en te verlengen tot op mijn blad in tekens zo sprekend mogelijk uitgedrukt.

De wind die het licht opjaagt, dartel als een kind, heb ik lief vanmorgen, zoals ik het licht lief heb en alles wat te maken heeft met het leven, het grote leven van elke dag dat me als een gift wordt toegeschoven en die ik met dank in het hart aanvaard er nog te zijn en nog te kunnen zeggen dat ik er ben als groot levend, wel aarzelend in mijn gang, maar hoog opbouwend al wat is en hoe ik het zie al wat is, al wat ik hoor tot al wat binnen in mij zich roert. Ademend de teerheid van de luchten als ik buiten ga.

Allerzielen en al wat er verband mee houdt, meer dan vroeger. Roerloos uitgestrekt zal ik neer gaan liggen om te overdenken hoe mijn lot zich keerde en zich aftekende in totaal nieuwe vormen en begrippen en, afstand nemen van wat vroeger was om  beter overweg te kunnen op de nieuwe weg die zich geopend heeft.

Geen inslapen dus maar een krachtig opstijgen naar hoogtes die ik van oudsher wel kende maar nu terugkomen met een lichtende rand van nieuw begrijpen naar de toekomst toe. Hoe verwoord ik dit verwarrend gevoel van ‘zijn’ dat zich kantelt over mij?

Hoe denk ik eruit op te staan in woorden die verblijden of strakker worden aangespannen om te verklaren hoe ik de dagen voortaan noemen zal, eens ik de ruimtes ervan die zich openvouwen betreed.

Aldus heb ik vandaag Allerzielen geopend met een kaars die als een aanwezigheid  brandde in het huis.

‘Klara’ heeft gisteren de ‘Kindertotenlieder’ niet gehaald, wel was er van Mahler zijn tweede symfonie over dood en ‘Auferstehung’.

Ben er gelouterd voor een lange tijd, uit opgestaan.

02-11-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoeveel kaarsen zal ik laten branden vandaag, ‘november being the saddiest month’. Hoeveel gedachten, hoeveel herinneringen zijn er opgestegen van uit de kamer die droef geladen waren tot troost bereid: het tere van de herfst dat mij bevangt.

Hoor hoe mijn gevoelens zich stolden op wat innig was, een samenhorigheid in morgens en in avonden, in nachten, uiteengerukt lijk een ceder die geveld wordt en in de geest bleef staan waar hij stond.

Ongeroerd opgesteld, de luchten en de wolken over mij geschoven, ben ik aarzelend november binnengegaan niet wetende wat of wie ik ontmoeten zal op de weg die zich opende voor mij, een weg van mogelijkheden die ik vinden moet om verder te gaan, zo ver als nodig is om redelijkerwijze te bestaan in de getelde dagen over mij.

Ik heb, denk ik, nog heel wat te beleven al weet ik niet wat en hoe  komen zal wat nakend is eens november voorbij zoals oktober is voorbijgegaan, vlug en statig met tussenpozen gevuld met nederigheid omwille van de machteloosheid ook maar iets te wijzigen aan wat op mij in geheime termen afkomt geslopen; ik zal het pas weten als het voor mij zal staan. Ondertussen schrijf ik roekeloos verder alsof er geen bedreiging was maar een lichtend punt als op het einde van een tunnel.

Of hoe ik herbeleef wat me overkwam, eenmaal nog om het daarna te bewaren als een wijsheid van het leven.

Zo hoeveel lichtpunten waren er vandaag die ik meenemen kan op mijn tocht zoals ik het gewaagd heb deze uit te stippelen op een vreemde, totaal onverwachte wijze, alsof ik beschikte over een oneindige zeggingskracht die alles toeliet, zelfs het gewild ignoreren  van het door het lot gepland ogenblik van vertrek.

Niets schijnt me onmogelijk toe als ik schrijf en mijn woorden kies of, zoals ik meen dat het gebeurt, voorgeschoteld krijg. Dit is dan het soort vrijheid waarover ik beschik om te schrijven wat ik schrijf en ik maak er gebruik van, echter de dag van één november heeft een plechtigere inslag nodig die ik niet uit de weg wil gaan. De ganse voormiddag al is de muziek van Klara er op afgestemd. Ik wacht op het ogenblik van Mahlers ‘Kindertotenlieder’, maar misschien is dit voor morgen gepland of voor overmorgen op de dag van Allerzielen.

Ik elk geval ik heb de dood niet uit de weg willen gaan, ik heb hem ingesloten in mijn geschrijf van vandaag, hij zit erin opgesloten en laat hem niet los, nu nog niet en later ook niet.

Ik opende mijn dag, zoals T. S. Eliot zijn ‘Waste Land’ opende, alleen de maand verschilt, want ik heb niets tegen April, de maand die naar de lente toe helt, naar het nieuwe leven dat opborrelt uit de aarde en ons bevloeien zal met de krachten nodig om het nog een tijd vol te houden, minstens tot het einde van het volgend jaar.

Minstens.

01-11-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik nog te doen heb volstaat om elke dag bezig te zijn. Ik som het niet op, ook omdat ik het niet precies weet, ook omdat het elke dag zich wijzigt en ook omdat ik er geen verplichting wil van maken, bezig zijn is mijn krachtwoord, is mijn inzet, en bezig ben ik, ik denk meer dan ooit, maar dan zonder de minste stress.

Ik ben zoals de natuur, hij valt niet stil, hij opereert dag en nacht, zelfs als hij zich rustig houdt in herfst en winter is hij onderaards wel bezig met iets. Ik ook opereer blijvend, weliswaar meer in de dag dan in de nacht, in de dag is het ook manueel, in de nacht is het maar in gedachten, maar ik ben altijd aan het werk, zelfs als ik neerlig op de sofa, zelfs als ik even de ogen sluit, het is mijn geest die wil dat ik actief blijf, dat ik hem volg waar ik hem volgen kan. In deze mate blijft mijn actief leven in de eerste plaats afgestemd op de blog die ik te schrijven heb. Mijn dag is ermee gevuld is het niet schrijvend, het is in gedachten.´

We hebben elk onze eigen wereld, die van mij is heel eenvoudig geworden, ik kom  niet meer buiten, ik lees geen dagblad meer, behalve de Standaard der Letteren nu en dan, en het nieuws, het grote en het kleine laat ik aan mij voorbijgaan.

Ik leef in de wereld van de geest, wat ik voortbreng kent heel wat schommelingen, noem het meanders die de geest doormaakt; wat nieuw is voor jullie is voor mij een vervolg, of om het duidelijker te stellen, ik volg een weg over een lange afstand en wat jullie telkens  krijgen is een stukje weg eruit geknipt.

Ik dacht er ooit aan een verhaal te beginnen; me te binden om een doorlopende tekst te schrijven, maar dan moet al mijn denken in die richting geleid worden; kan ik me geen enkele sprong (in het ijle meer veroorloven; kan ik gedachten die de gewenste lijn niet zouden volgen, nergens kwijt, terwijl ik ze nochtans niet kwijt wil.

En dit is het dat me belet, dag aan dag een doorlopende tekst te behouden. Dit is waar ik voortdurend word mee geconfronteerd, en ik heb er geen oplossing voor, het is en blijft een doos met kleine stukjes gedachten, zoals bij Pessoa, ik vermag enkel verder te gaan zoals ik bezig ben: elke dag stukjes tekst knippend uit de weg die mijn gedachten afleggen.

Ik was in volle natuur, ik verheugde me erop in de luchten een belofte te voelen, een poëtisch voedende kracht in de val van de bladeren om me heen: de tekenen van de herfst die me inspireren zouden tot rustige woorden, vertellend over een rijkheid aan kleuren, een rijkheid aan geuren van grassen en water van vergane bladeren; geuren en kleuren  waarin ik me dompelen zou om de geluiden van de voorbije weken van mij af te schudden en waaruit ik vernieuwd zou zijn opgestaan. Ik dacht het, maar de intensiteit van het gebeuren om me heen was niet krachtig genoeg om iets in beweging te brengen. Ik ben heel stil gebleven, had geen woorden om iets verheffend te zeggen en ben stil weer weggegaan zoals ik stil gekomen was.

Binnen in mij was er weinig of niets geroerd, was alles gebleven zoals het was.

31-10-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde