Ik schuif op in de tijd. Ik dring dieper en dieper het bos dagen 2016 binnen. Een rij bomen scheiden me nog van de rand ervan. Sinds ik deze blogs schrijf heb ik duidelijker dan vroeger het gevoel van de snelheid waarmee het jaar vordert. Daarenboven ben ik altijd dagen verder dan ik leef, want ik heb nog maar pas een blog geschreven voor de dag die komt, of ik moet al vooruit denken aan deze van de dag erna. Dit is het ritme van de tijd in mijn geest. Ware het niet dat het telkens een uitdaging is, het ware zelfs eentonig geworden.

Maar, het stoort me niet, ik zou het niet meer anders wensen. Het laat toe me elke dag eens dooreen te schudden om te zien wat er gaat te voorschijn komen, een witte duif of een konijn, of een herhaling van wat al was.

En wat ik schrijf wordt opgevolgd, krijgt reacties mee en deze helpen me verder op mijn tocht, even schrijflustig, omdat het ligt in die aard van mij. Hoewel het beschikbaar landschap steeds maar enger wordt, want het bos is een woud geworden waar de bomen dicht op elkaar zijn gaan staan.

Een feit staat vast,ik bereikte 20 november van het jaar 2016, en de vraag die zich onvermijdelijk stellen zal – die we ons trouwens allen moeten stellen - is het de laatste ‘20 november’ of krijg ik er nog een toegespeeld? Wellicht heb ik vorig jaar, op een bepaald tijdstip in mijn leven, me dezelfde vraag gesteld en heb ik, met succes, de datum van toen opnieuw gehaald. Conclusie, het kan dat het me nog eens lukt, het kan, het kan ook niet. En in feite is het geen zorg, ik weet dat ik aan het wandelen ben op het scherp van de snee en ik voel me er niet minder goed bij.

Wel dacht ik aan de vijver, die me missen zal als ik er niet meer zal zijn. Dus was ik er deze morgen om hem te groeten. Ik was er met lange schaduwen in de vroege zon en lichtfestijnen op het water van al wat er te bekijken was. Ik was er niet alleen, ik was er met de velen die me lezen zullen; ik sprak met hen over al wat is, over wat we zien en weten, en over wat we niet kunnen weten of niet kunnen zien. Ik zegde hen dat ik geen tijd genoeg meer heb om een boek te schrijven dat zich afspeelt over jaren, nog wat maanden misschien; dat ik dus het hoogstens spreiden kan van late herfst tot vroege lente, en dat op die tijd alles gezegd moet worden wat er door mij te zeggen valt over de kleine, weinig betekenende gemeenschap waartoe ik behoor, verloren in de massa waartoe ik behoor. Als ik het doe, en ik zal het doen, dan moet het, niet horizontaal, niet uitgerokken in de breedte en in de tijd, maar verticaal, in de hoogte, waar niemand me verwacht.

En dan, mijn beste vriend, wie zal me er ontmoeten om me te oordelen en wat zal het boek betekenen in de massa boeken die zich stapelen op de markt?

20-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De reiger wachtte me in de fluisterzon van laat november, weerspiegeld, tot hij me zag en hij vliegen wilde tot ver voorbij de bomen, de velden over, geluidloos zijn teken in de lucht. Was nu het water een gebed van grijze wolken, golvende bomen, vlekken licht erin, voelde ik hoe goed het was.

Zat ik hier:

De wereld ontvlucht en langs gekomen en niet nodig grote woorden, niet nodig te weten. Er te zijn scheen me noodzakelijk, scheen me voldoende. Het uur geknipt

Uit de zorgen van de dag gelicht, opgehemeld omdat het zo enig was en ik voldaan was met het wonder er nog te zijn, te horen de kleine geluiden van vele vogels die ik niet noemen zal.

En het lange suizen nog van winden waar ik in de zomer was, alles nog gezegd wat toen gezegd kon worden, verzwegen ook.

Zat ik hier:

Van wat ik verwachten kon, hier neergelegd om vuur te maken, later als het vriezen zal, het verste dat je verwachten kunt. Ik, het water dat de spiegel is waarin mijn leven opgetekend ligt, met rimpels van het teerste houd ik het, de wind die aan mijn zijde staat en me niet verlaten zal, zoals de tijd.

Die niet wenst dat ik bezig ben met wat van vroeger was, zelfs niet met wat nog komen kan. Om niet meer te zijn, niet meer dan wat woorden zonder ondergrond, oneffen open gelegd, onschadelijk, geen wenteling van hoedanigheden.

Nederig: een tijd die geen hoedanigheid van tijd toen was, ogen om te zien, oren om te horen, niets opgezocht om te verwijzen naar de vorige dagen dat ik er was en er niet was.

Ik ben dan opgestaan, traag schuivend over de bladeren in het gras. Ik dacht laat me nog dikwijls komen hier, tijdloos aan het water in wat late zon.

Heb, gelukkig, geen leven te herbeginnen. Wat ik nog heb, zal ik nog houden, het lot dat voor mij werd neergezet. Ik weet, de wind heeft dit bevestigd, ik hoor zijn stem, roepend in de bomen over mij.

Ik adem nog, ik houd nog leven. Hunkerend naar wat niet komen zal

19-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb een vriend die een boekenkast vol met boeken moet hebben waarvan de bladen vergeeld zijn, en zoals ik, in onze glorietijd, Faulkner, Caldwell, Hemingway, Steinbeck hebben gekocht en gelezen, hij heeft ze ook bewaard. Destijds hielp hij me met twee pagina’s uit ‘God’s little Acre’ van Caldwell; hij mailt me nu, naar aanleiding van mijn blog van 16 november, twee pagina’s uit ‘East of Eden’, van Steinbeck, waarin verteld wordt over de vertaling van dat Hebreeuwse woord ‘timshel’ van Genesis 4, 7:

‘If thou doest well, shalt thou not be accepted? And if thou does not well, sin lieth at the door. And unto thee shall be his desire, and thou shalt rule over him.’

Is het een vondst van Steinbeck dan is ze in elk geval een geniale want, om het sleutelwoord voor hen, ‘timshel’ in deze zin van 4, 7 correct te vertalen, vertelt hij ons dat zijn Chinese kok, Lee, en dezes vrienden landgenoten, twee jaar lang Hebreeuws hebben gestudeerd om de tekst van hoofdstuk 4 te vertalen zoals het hoort ‘And this’, legt Lee uit, ‘was the gold of our mining’: ‘The American Standard translation orders men to triumph over sin: ‘Do thou’, and you can call sin ignorance; the King James’ translation[1] makes a promise, ‘Thou shalt’, meaning that men will surely triumph over sin. But the Hebrew word timshel, means ‘Thou mayest’, and that gives a choice.’

En Steinbeck[2] waagt het zelfs, over het woord ‘timshel’ te schrijven: ‘it may be the most important word in the world, en wel omdat het wijst op de vrijheid waar over we beschikken, het is niet een ‘zullen’, noch een ‘moeten’, maar een ‘kunnen – mogen’ voor de mens.  

Leent het nog de moeite hier over uit te weiden? Vandaag niet meer, we zijn er zo ver van verwijderd geraakt dat, nu ik er over schrijf, het zelfs bij mij overkomt als totaal voorbijgestreefd.

In de tijd waar Steinbeck het over heeft, was de Bijbel, het boek bij uitstek van het Amerikaanse volk, elke zin erin en dan zeker deze in Genesis had voor schrijvers als Faulkner, Caldwell, Steinbeck zijn waarde. Men zocht erin naar het filosofische, naar het subtiele in de verhouding van God tot mens, in de verhouding goed en kwaad en hoe de mens er tegenover stond, want ‘if thou mayest’ it is also true ‘thou mayest not’. Het staat je vrij hoe je je opstelt tegenover de zonde, het kan dat je de zonde beheerst maar het kan ook van niet.

Vandaag leven we in een andere wereld, ligt de zonde niet meer voor de deur en of we deze zullen, moeten of kunnen overwinnen heeft geen enkel belang meer. We leven er maar op los: de oude gewaden zijn afgelegd en, wat de Bijbel-traditie aangaat zijn er geen waarden meer. In een roman, een essay schuiven dat handelt over een zin, over één woord in de Bijbel, is zelfopoffering. Niemand heeft er nood aan en niemand treurt om dit gebrek aan nood. We zijn eigenwijs geworden en niets deert ons nog.

Zelfs de opkomst van de Islam deert ons niet, dit probleem is door de anderen op te lossen, zoals ook de steeds maar verder stijgende Staatsschuld door de anderen na ons, op te lossen is.

Wat Google vertelt (in feite hebben we geen boeken meer nodig, ware het niet voor de vreugde het boek in de hand te houden):

The main theme for East of Eden turns on the correct translation of the Hebrew word timshel, translated differently in various versions of the Bible. The word appears in the Cain and Abel in Genesis, when God discusses sin with Cain.

What is the true meaning of this passage?
(a) God promises Cain that he will conquer sin ("thou shalt rule over him")?
(b) God orders Cain to conquer sin ("Do thou rule over him")?
(c) God blesses Cain with free will, leaving the choice to him ("Thou mayest rule over him")?

18-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vandaag, neem ik een dagje rust en wil ik overnemen wat een goede vriend, Paul V., iemand die de geschiedenis in zijn hart draagt, me vertelt over Henry Kissinger, raadgever[1] van een reeks presidenten van Carter tot Clinton, die meer dan wie ook een duidelijke mening had over wat er zich, na een wissel van de macht, afspeelt in de USA.

In één van zijn boeken, ‘Over China’, schrijft Kissinger hierover het volgende:

Een van de beletsels voor continuïteit in het buitenlands beleid van Amerika is dat er periodiek ingrijpende regeringswijzigingen plaatsvinden. Daardoor worden alle medewerkers van de presidentiële staf minimaal eens in de acht jaar vervangen. Dat zijn niet minder dan vijfduizend belangrijke functies. De opvolgers ondergaan een uitgebreide goedkeuringsprocedure (screening). In de praktijk is er in de eerste pak weg negen maanden van de nieuwe regering sprake van een vacuüm. In die tijd moet de regering of improviseren of handelen naar de aanbevelingen van niet vervangen medewerkers terwijl ze zich geleidelijk het uitoefenen van haar gezag eigen maakt.

De onvermijdelijke inwerkperiode wordt bemoeilijkt door de neiging van de nieuwe regering om haar plek in het Witte Huis te rechtvaardigen door te beweren dat alle geërfde problemen beleidsfouten zijn van haar voorganger en geen inherente problemen. Aangezien nieuwe presidenten net een verkiezingscampagne hebben gewonnen, kan het zijn dat ze overschatten hoeveel flexibiliteit de objectieve omstandigheden bieden of, dat ze uitsluitend vertrouwen op hun overredingskracht. Voor landen die vertrouwen op het Amerikaans beleid is dit een eeuwigdurend psychodrama van democratische wijzigingen elke keer weer een uitnodiging om zich in te dekken en het risico te spreiden.

De conclusie van mijn vriend hierbij is ook die van mij: ‘hopelijk gaat President Trump de eerste negen maanden geen ondoordachte beslissingen nemen maar zijn medewerkers goed uitkiezen en hen de tijd laten zich in te werken.’

Hopelijk? Ik vrees echter dat hij niet zo lang zal (kunnen) wachten. 

17-11-2016, 07:59 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waarom mijn voorliefde voor de King James’ versie van de Bijbel die dateert van 1611; wat is er zo speciaal aan die Bijbel, geschreven in een Engels dat nu sterk verouderd is en op vele plaatsen, eerder moeilijk te begrijpen valt?

Ik heb dit reeds verklaard en ik blijf er op terugkomen, vooral nu ik weet dat er heel wat nieuwe lezers zijn bijgekomen die me de vraag zouden kunnen stellen; weet echter dat ik niet de enige ben die er mee verknocht is, dat George Steiner ook deze verknochtheid deelt in zijn ‘Préface à la Bible Hébraïque’[1]. Maar ik ontdekte het bestaan van deze Bijbel bij John Steinbeck die erover schreef in zijn ‘East of Eden’, en wel op een wijze die een diepe indruk naliet bij mij. Zo komt er bij Steinbeck een discussie voor, tussen de vader en zijn Chinese kok, over het Hebreeuwse woord ‘timshel’ uit Genesis, chapter 4, vers 7, een passage waar God duidelijk  het offer van Abel verkiest boven dit van Caïn, en Caïn kwaad opstaat:

6. And the Lord said unto Cain, why are thou wroth? And why is thy countenance fallen?

7. If thou doest well, shalt thou not be accepted? And if thou does not well, sin lieth at the door. And unto thee shall be his desire, and thou shalt rule over him.

De discussie ging over de precieze vertaling van dit laatste deel: ‘and thou shalt rule over him’, waarin het Hebreeuwse woord ‘timshell’ een belangrijke rol kreeg. Ik bezit ‘East of Eden’ niet meer, het ging verloren in een of andere verhuis, ik ben het ook niet gaan opzoeken in de bibliotheek, dus ik weet niet hoe het verder opgelost werd.

Maar wat ik nog weet, en het is het enige dat ik overgehouden heb van het boek, is dat de Chinese kok erover gaan spreken is met zijn vrienden in de dichtst bij gelegen stad, en dat deze Hebreeuws zijn gaan studeren om te weten hoe dat woord ‘timshel’  - of ‘thimeshal’ volgens Fabre d’Olivet – moest vertaald worden. Hoe de vertaling was of werd weet ik niet meer, maar de passage is me bij gebleven als een markant feit uit het boek, meer dan hoe het afliep, én met de moeder, én met Caïn, én met Abel.

In de tijd van Steinbeck’s ‘East of Eden’ was de Bijbel nog aanwezig in elk huisgezin, daarom niet noodzakelijk deze van 1611, maar de Bijbel was het Boek dat hun sprak over God, en wijsheden in hield die te verkondigen waren[2]. Vandaag is dit verleden tijd, vandaag wordt de Bijbel enkel nog aangehaald, niet om de eventuele wijsheden erin, maar om bepaalde verhalen erin te onderlijnen en aan de kaak te stellen.

Het kan verkeren wist Bredero 

16-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zo is er vandaag - dan toch voor mij - ‘breaking news’: Het Vaticaan heeft de Bijbel rol van Maria Magdalena opgewaardeerd en haar gelijkgesteld aan de apostelen. Dit betekent dat de gedenkdag van 22 juli, gewijzigd wordt in een ‘feestdag’. Een grote stap, vindt radio Vaticaan in de richting van de opwaardering van de vrouw, waar Paus Franciscus persoonlijk heeft voor geijverd. Hij wil hiermee de betekenis van deze volgelinge van Jezus[1] in het licht stellen. Maar wie was deze Maria Magdalena die op een dag de voeten van Christus besprenkeld heeft met het duurste parfum?

We vinden haar terug op diverse plaatsen in de Evangelies, maar de meest in het oog springende is deze van hoofdstuk 13 en 19 van het Evangelie van Johannes. Ik neem de tekst over zoals ik hem vind in de versie van de King James’ Bijbel van 1611:

In hoofdstuk 13:

Tijdens het avondmaal zegt Jezus op een geven ogenblik dat een onder hen, hem verraden zal. Iedereen schrikt op en we volgen de tekst, zoals we hem gevonden hebben, in het evangelie:

Vers 21: When Jesus had thus said he was troubled in spirit, and testified, and said, Verily, verily, I say unto you, that one of you shall betray me. 22: Then the disciples looked one on another, doubting of whom he spoke. 23: Now there was, leaning on Jesus’ bosom’ one of his disciples, whom Jesus loved. Wie kon deze vrouw, de geliefde van Jezus, zoals we lezen, anders zijn dan Maria Magdalena. Maar we ontmoeten haar, meer dan duidelijk als ‘one of his disciples whom Jesus loved’ aan de voet van het kruis, waar haar naam genoemd wordt:

In Hoofdstuk 19:

Vers 25: Now there stood by the cross of Jesus, his mother and his mother’s sister, Mary the wife of Cleophas and Mary Magdalene. 26: When Jesus therefore saw his mother, and the disciple standing by, whom he loved, he said unto his mother, Woman behold thy son. 27: Then said he to the disciple, Behold thy mother! And from that hour that disciple took her unto his own home.

Duidelijker kan het niet: ‘one of his disciples whom Jesus loved was Mary Magdalene en het was vóór het sterven dat hij tot zijn moeder zegde dat zij, Maria Magdalena voor haar zou zorgen, wat hij daarna aan Maria Magdalena vroeg in vers 27.

Ik raadpleeg drie andere vertalingen in mijn bezit. In de Biblia de Jerusalen, vind ik een identieke vertaling: 23: ‘Uno de sus discipulos, el que Jesus amaba, estaba a la mesa al lado de Jesus’ (zat aan tafel naast Jezus). En in 25: El, reconstandose, sobre el pecho de Jesus (rustend op de borst van Jezus).

La Bible Osty, weet het enigszins anders: 13, 23: A table, tout contre le sein de Jésus se trouvait un de ses disciples, celui que Jésus préférait; en 24: Simon-Pierre lui fait donc signe et lui dit, demande qui est celui dont il parle ? Celui-ci se renversant à même la poitrine de Jésus, lui dit, Seigneur qui est-ce?

Ik kan er ook nog de Wilibrordus 1970 bij nemen die eenvoudig weg vertaalt: vers 23:  Een van de leerlingen, degene die door Jezus bemind werd, lag dicht tegen Jezus aan - Jezus geen homo zijnde - was zij, aanwezig op het Laatste Avondmaal, wel degelijk Maria Magdalena. De Paus en de ganse Kerk wist en weet dit. De poging haar op te nemen als apostel is maar een zeer schuchter begin, want ze was heel wat meer dan een apostel onder de apostelen, ze was zijn geliefde.

Zou Leonardo Da Vinci dan toch gelijk hebben als hij Maria Magdalena een plaats geeft op zijn fresco van het Laatste Avondmaal en had ze die plaats ook in het hart van Jezus?

[1] Een goed vriend, bezorgd om mij, stuurde me dit bericht en ik ben hem er dankbaar voor.

15-11-2016, 08:02 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben deze morgen, vroeg opgestaan, vóór het licht er was, denkend aan Amélie Nothomb die elke morgen – zo beweert ze toch – opstaat om vier uur om te schrijven, maar een zin uit mijn Blog van gisteren hield me bezig, namelijk de idee over God die zich zelf wou zien via de mens. Deze is te ver dragend en zelfs schokkend omdat dit betekenen zou, wat we al lieten verstaan, dat het Universum er is opdat de mens er zou kunnen zijn.

Ten tijde van Ibn Arabi en Dante was dit aanvaardbaar want de aarde was het middelpunt van het Universum met de zon en de sterren er omheen, en een toekijkende God er boven. De relatie God, mens en aarde vormde een soort van eenheid. De drie elementen lagen dicht bij elkaar en speelden op elkaar in, en men kon aanvaarden dat de aarde geschapen was opdat de mens er kon leven, opkijkend naar God en God aldus via de mens een beeld had van zich zelf.

Vandaag vervalt dit beeld. We weten dat de aarde maar een zandkorrel is in het Universum en dat er wellicht per sterrenstelsel, duizenden ‘zandkorrels’ zijn, wentelend omheen hun zon. Wat meer is, op heel wat van deze ‘Aardes’ kan leven mogelijk zijn, kunnen er wezens zijn die denken en redeneren zoals wij, of op een wijze die anders is. Daarenboven ook zij kunnen hun goden hebben en aanbidden of verwerpen.

Wat Dante vooropstelde zou dus kunnen veralgemeend worden, en besluiten dat het Universum én de mens, gevormd/geschapen werd opdat God, zichzelf weerspiegeld zou zien in de geest van de mens.

We wensen deze zin niet verder te onderlijnen. Het is een gegeven zoals er zovele zijn, waarbij het beeld van een Maker/Schepper wordt opgeroepen, waar we ons niet mee kunnen verzoenen.

Dit is waar ik tijdens de nacht, tussen slaap en wake, aan gedacht heb. Ik kon niet vroeg genoeg opstaan om deze gedachte uit te schrijven, nu ze er staat kan ik terug gaan slapen om wakker te worden op een normaal uur voor iemand zoals ik, op wie de jaren beginnen te wegen.

Ik zou ook verder kunnen gaan denken en zien of er geen andere waarheid kan uit gepuurd worden maar dat is niet voor nu, voor later misschien want ik weet dat mijn dag, famieliaal te gevuld zal zijn.

14-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde