Het grote sidderende leven kent hij niet meer, hij wordt niet meer overvleugeld door gedachten die met zwier geschreven worden, hij moet zich tevreden stellen met wat golfbewegingen die hem bereiken zoals de golven die aanspoelen op het strand met de meeuwen erover drijvend op de fluisterwind en dit, in alle rust getekend, zoals hij het houden wil. Hij even geroerd zoals het schuiven van het water over het strand, aan en af, aan en af.

Hij hoort het geruis van de zee, hij kent nog de golven over het strand waar hij is, of opspringend tegen de rotsen waar hij is, alsof het woorden zijn van ver gekomen tot aan zijn voeten, alsof het stemmen zijn die het eeuwige zijn ingegaan en hem nu bestormen met hun roep. Hij nooit geweten heeft wat ze hem zeggen willen, omdat het geen woorden zijn die ze spreken, maar hij weet dat ze er zijn om er te zijn opdat hij niet vergeten zou, dat ze wachtend zijn op hem, hij opgenomen al, zijn stem dan toch, verloren in al de stemmen die er, in elkaar versmolten, galmen.

Hij weet het zo goed, als hij er loopt op de vloedlijn of neerzit op een stuk rots in zee geschoven. Het is maar als hij alles heeft losgelaten en opgestegen is naar die oorden waar hij is opgenomen, als hij er aan  denkt, het lichaam vergetend wat het is en waar het is.

Hoe hij dit alles weet, hoe hij dit neemt als een zekerheid van stemmen die hem omringen, hem omhullen als met een deken dicht om hem heen geslagen, hij een wolk zijnde van herinneringen dicht op elkaar; hij niets meer dan herinneringen, hij niet verder kijken wil, niet meer de dag ingaan naar de middag toe, maar gehuld in zijn deken er staande en niet meer hoeven te bewegen, niet meer hoeven er te zijn; een standbeeld nog, een zoutpilaar, niets meer dan dat, een blok herinneringen met in de kern de persoon die hij is en die zich nu wil beklemtonen als er nooit geweest en nu afstand heeft genomen van wie hij is en hoe hij is bevrijdt van zichzelf, enkel een herinnering nog aan wie hij was.

Wat vermag hij nog waar hij nu hoopt te blijven voor enkele momenten nog, juist de tijd om het te schrijven: de zee, de vlakte van de zee voor hem uit, de l brede luchten, met de zon in de morgen, en op de middag, een gezang van zilver, een gezang van goud en als een boog van vuur als de avond valt, en om te sluiten de wassende maan in de nacht vol sterren.

Beelden - images de Debussy - die hij meegenomen heeft om nimmer ooit, los te laten, eerst een geklots van woorden, van letters tegen elkaar, beelden achterlatend. Hij alleen weet waar hij er als droom gegroeid staat. Niemand anders kan er hem zien  oprijzend als een teer iets gehouwen door zijn dromen.

Van nu af aan zal hij er altijd blijven, zal hij wortel schieten in het dorre zand of in een spleet in de rots en van daar uit de wereld overschouwen om niets te zien en niets te zeggen, juist toekijken hoe alles draait en keert en op te tekenen wat hij opmerkt. Niets meer dan dat, eens in de morgen bij het eerste licht, eens op de middag, de zon heel hoog en eens op de avond de zon een rode gloed, om dan in de nacht onder de sterren stil te zijn, beweegloos naar buiten als naar binnen.

Heel wat staat hem nu te wachten.

07-02-2021, 16:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij is opgestaan in wat hij noemen wil het saturatiepunt van de nacht, het ogenblik waarop de rand van de zon schijnbaar de kim heeft bereikt, maar ook schijnbaar nog niet, om zijn dag te beginnen en neer te zitten onder de lamp aan de tafel en te volbrengen wat hij denkt volbrengen te hebben voor zijn eigen welzijn.

Hij herinnert zich een zin waarmee Miguel de Cervantes de Saavedra[1] zijn ‘Novellas ejemplares’, inleidt, hij denkt er dikwijls aan de laatste tijd. Cervantes is er aan begonnen ‘para distraer con ficciones las primeras melancolίas de su vejez’.

Evenwel, als hij begonnen is met zijn dagelijkse blog dan was het niet zoals bij Cervantes, om met verhalen de melancholie van het ouder worden te doorbreken, maar wel en zeer duidelijk omdat hij voorkomen wou dat het ouder worden een te grote greep op hem zou krijgen en hij kantelen zou in een morose omgeving, vast geankerd aan en stil gehouden door wat zich afspeelt op het televisiescherm.

Hij moet dit herhaaldelijk al geschreven hebben en zeker al herhaaldelijk gedacht, ingesteld als hij is op het blijvend provoceren van zijn geest, opdat deze strijdvaardig zou blijven en aldus niet vroegtijdig zou gaan inslapen. Zijn geest is trouwens het enige nog dat hem rest om de stijfheid, de ongemakken en de pijnen van het lichaam op te vangen, te ignoreren zelfs.

Maar het melancholische eigen aan de jaren begint ook bij hem de kop op te steken en verjaagt de drang om elke morgen, uitgelaten de dag te beginnen. Er is duidelijk hierin een moeheid op getreden in zijn bereidheid te zijn wie hij altijd geweest is.

Het is nog geen ontreddering, nog geen volledig stil vallen van wat hem tot nu toe heeft recht gehouden, maar dan toch een gevoel dat stilaan oprijst dat het genoeg is geweest. En denkt hij dus, stop ermee jezelf op te peppen en te denken dat je nog overloopt van krachten en je tot het einde toe kunt blijven schrijven over nieuwe dingen of, het herop frissen van oude, zoals vandaag, waar je dan een ander besluit aan vastknoopt, het effect dat de jaren er aan toegevoegd hebben.

Wat zeker is, je bent in het stadium aangekomen waar Cervantes zich bevond toen hij zijn ‘Novellas ejemplares’ aan het schrijven was. Hij had weinig meer dan schrijven om verder te leven en, wat hem restte aan dagen, zo actief mogelijk door te brengen, zoals hij zegt, met de voet in de stijgbeugel, con el pie en el estribo.

Hoe hij er zat om te schrijven kan ik me half voorstellen, rekening houdend met de mogelijkheden van toen en dan denk ik nog niet aan de zorg die hij moet gekend hebben om papier, pen en inkt te vinden, en voldoende kaarslicht, opgesloten in zijn wellicht schemerige kamer. Materiële zorgen die ik niet ken, enkel deze van het vinden van de woorden om te kunnen volhouden nog voor een tijd.

Het wordt eens te meer, geestelijk, een moeilijke dag. Er zijn er al enkele geweest de laatste tijd. Het is een slecht voorteken. En ook mijn lezers brokkelen af, het bewijs dat ik niet veel meer te vertellen heb dat interessant om horen overkomt. Mijn herinnering aan Cervantes zal hiervoor van geen grote hulp zijn, toch niet zoals voor mij. Je zult het me moeten vergeven.

[1] Miguel de Cervantes de Saavedra: ‘Novelas ejemplares’, Colección Austral, Editorial  Espasa Calpe, 1997.

06-02-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik nam gisteren, na mijn gedicht over mijn ‘beweegloos verbaasd zijn’, ‘The Tao of Physics’ van Fritjov Capra[1] uit zijn rek. Zo maar een ingeving  het boek terug te nemen dat me destijds overrompelde.

Ik overliep het door mij met potlood onderlijnde erin in de hoop er iets te vinden voor mijn blog en viel op pagina 141 en 142 terug, op wat een draagvlak is geworden voor het telkens vermelden van wat voor mij tekenend was voor de ‘New Physics’:

Quantum theory thus reveals an essential interconnectedness of the universe. It shows that we cannot decompose the world into independently existing smallest units.

en,

Quantum theory forces us to see the Universe not as a collection of physical objects but rather as a complicated web of relations between the various parts of a unified whole.

Aldus heb ik begrepen dat de aarde en alles op aarde ‘interconnected’ was én met alle sterren van het Universum én met de allerkleinste deeltjes ervan, het Universum een groot web zijnde.

Ik had toen juist bij Nooteboom gelezen waar hij het heeft over Voyager 1 die ons zonnestelsel verlaten heeft en zich nu bevindt ‘eenzaam in een nooit helemaal lege leegte op weg naar de dichtsbijzijnde ster, of de Oortwolk, of waarschijnlijk niets meer’.

Hij vertelde ook dat Voyager 1, ook Voyager 2, nog altijd gevolgd worden door een achttal ‘gepensioneerden’ van de ruimtevaart, de enigen die nog bij machte zijn met de computers van toen  de Voyagers te volgen en, nog steeds hun gegevens opvangen en interpreteren die meer dan  zeventien uren nodig hebben om de aarde te bereiken.

De plaats waar ze zich thans bevinden moet dus ook deel zijn van het web, wat moeilijk te begrijpen is ware het niet dat we weten of menen te weten dat al wat is, het product is van de Big Bang waaruit een immens weefsel van deeltjes energie, voortdurend inwerkend op elkaar, is ontstaan die een Universum hebben voortgebracht, een Universum in beweging zoals we het kennen, alle deeltjes ervan innig met elkaar verbonden zegt Capra. Dus ook over alle mogelijke zonnestelsels heen.

Het boek van Capra is een groot boek waarin hij het begrip New Physics en wat dit betekent vergelijkt met Oosterse wijsheid en hierin grote gelijkenissen ontwaart. Ik heb me - ik las hem in de jaren tachtig - de visie van Capra eigen gemaakt, ik heb in hem geloofd zodat het beeld van die innige verbondenheid van al wat is, me parten speelt, want dan moet ik het hebben over de vlinder die opstijgt in China en een storm veroorzaakt in Siberië of waar ook, une image pour mieux me faire comprendre.

Capra lezend besluit ik ook dat Indien we de mogelijkheid hadden te zien wat er gebeurt op het niveau van de subatomaire flitsende deeltjes dan zouden we enkel deze deeltjes zien maar niet de entiteiten. Niet de sterren noch de planeten, niet de bomen noch de bloemen, niet de pennen noch de potloden. Niets van dat alles. In feite waar ligt het begin van een mens, van een boom, van een bloem, het allereerste begin ervan? Het zit hem in het zaad, niet in het zaad zelf maar in het verborgene in het zaad, het deeltje geest, het deeltje van de spirit van het Universum erin.

En dan, sprekend over schepping, wie of wat is het die dit onvoorstelbare en onnoembare aldus heeft én geconcipieerd én gerealiseerd zo dat het met het blote oog onzichtbaar blijft en het een kwestie is van IETS dat er is zonder er te zijn en er toch IS.

Nooteboom in zijn ‘533 Dagenboek’ spreekt hierover niet. Hij is een wijs man; hij schrijft over wat hij ziet en hij heeft voldoende om over te schrijven.

Ik laat me altijd verleiden. Eigenlijk zoek ik de verleiding op. Vandaag hield die me bezig tot nu, nu het nacht geworden is. Het was een lange ontbolstering van gedachten. En dan nog geen gedachten zoals die van Cees Nooteboom, zo wijs ben ik (nog) niet.

[1] Fritjov Capra : ‘The Tao of Physics’, Fontana/Collins pocket, 1982 (eerste uitgave 1975). Capra schreef hierover : Science does not need mysticism, and mysticism does not need science. But man needs both.

05-02-2021, 05:45 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het schrijven is het leven dat ik leid naast mijn leven, welke het echte is, is soms moeilijk uit te maken. Het ene is van mijn dromen, het andere leidt me naar mijn einde, het ene is van de geest, het andere is van de materie.

Het is altijd mijn stelregel geweest bezig te zijn zoals ik bezig ben, of het veel zin heeft gehad betwijfel ik als ik indachtig ben de woorden van een belangrijke uitgever in dit land over de publicatie van boeken, namelijk dat vandaag nog enkel ‘hapklare’ boeken worden gepubliceerd en dat er geen ruimte meer wordt gegeven aan het mijmeren, Nooteboom werd dit trouwens verweten.

Ik ben aldus een verwittigd man, mijn ‘mijmeringen’, want dat willen ze zijn, maken geen kans, ze zullen dus niet hun sporen hebben uitgestrooid, zullen dus de ruimte niet zijn binnengedrongen, buiten dit enge kader van Bloggen, geen eigen, hoe beperkt van omvang ook, leven kennen en zich verspreiden, zoals een parfum van rozen en lavendel, ze zullen niet opgevangen worden door de massa en hun werk doen, zoals het gebeurt sedert eeuwen.

Ik heb aldus het gevoel dat ik inspanningen blijf doen die niet de minste gevolgen zullen kennen, evenwel, misschien hebben ze een waarde  voor de enkele lezers die ik heb en dit is een troost, is wat me recht houdt in deze tijden van een te grote geborgenheid. En toch hoe de uitzichten ook moge zijn dit is wat hij bereiken wou:

Hij wou
van uit zijn diepste
stijgen tot de hoogste luchten,
onvervaard zijn woorden
schrijven,
ook wat niet te schrijven is,
in het grootse licht
van duizend sterren,
opdat hij er blijven zou,
verbaasd en
onbeweeglijk.                

Hij wou
vertrekkende van uit het binnenste
van de  aarde,
klimmen langs de wortels,
doorheen de stam van de hoogste boom,
de lucht in gaan,
de oneindigheid in
om aan te komen
waar niet aan te komen is
opdat hij er blijven zou,
verbaasd en
onbeweeglijk.

Hij wou
in één ademstoot,
alle geslachten vóór hem raken
om het punt te halen
waaruit hij is opgestaan
om het aan te kleden
en er eenvoudig te bestaan,
opdat hij er blijven zou,
verbaasd en
onbeweeglijk.

Hij wou
dit niet te beschrijven gevoel
wegschieten van hem
de tijd tegemoet
die op hem komt af gehold
om pijl te zijn
en alles te doorboren
opdat hij er blijven zou,
eeuwenlang,

verbaasd.

04-02-2021, 05:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik luister naar poëzie in de morgen, ik luister hoe anderen zich leeg schrijven in een gedicht. Iemand die de bijl zet in de bomen in zijn tuin. Hard om horen hoe hij is voor zichzelf. Ik denk erbij het is gemakkelijker hard te zijn voor jezelf dan toegeeflijk voor wat verkeerd liep. Beter, geen de minste pardon te hebben dan de ogen te sluiten en verder te gaan alsof alles correct verlopen was.

Het geluk is een broos iets, iets van momenten, niet van dagen, niet volgehouden maar sporadisch, als je, je los hebt gewrikt van al wat was en ook van al wat nog komen kan, morgen of een van de dagen erna.

Vanwaar, denk je, die bitterheid die je niet heb verwacht toen je neerzat voor je klavier, wat is er dat je schort, mijn vriend, schrijver van deze woorden, waarom zo stug als het gaat over een vingerhoed geluk, ben je verkeerd opgestaan, is er dit dat je stoort?

Is het een moeheid, is het een afglijden naar het ‘ wat-maakt-het-uit’, zelfs naar het negatieve toe, zoals in je gedicht van gisteren, waarin je jezelf niet herkennen wilt?

Het is juist, broos is het geluk in deze dagen, je vraagt je af of de broosheid zelfs niet overdreven is, maar als zelfs het broos-zijn niet meer wordt bereikt, door welke angel werd je gestoken?

Je kunt stoppen nu, even wachten en later verder schrijven, of deze stemming onmiddellijk achterlaten en ingaan op het aanbod van KLARA en drie muziekstukken uitkiezen om verder te kunnen in de andere wereld, deze van het simpel zijn. Je denkt niet dat het je zal lukken, te ver al ben je weggegleden, beteren zal het niet.

Echter, nu je even stopte om te luisteren naar het Requiem voor koor en orgel dat Rossini schreef voor Puccini, eenmaal te spelen, zegde hij, daarna op te bergen, te sacraal voor hem en niet te verspreiden.

En waar je nu aan denkt zal je evenmin helpen maar deze gedachten ook zijn een ‘wrong in de tijd’, ze zijn aanwezig, een wolk die hangen blijft, niet nader komt maar ook niet afdrijven zal, over de velden weg, de vijver over tot voorbij de horizon. Het hoeft ook niet, je zoekt geen opluchting meer, je bent al te vertrouwd met die wolk, laat ze maar waar ze is. Ze is een teken, een omen en een amen.

Het licht in het venster gaat naar het blauwe toe, de donkerte is weg, is opgelost. Ik zal kiezen voor Ravel, zijn andante uit zijn pianoconcerto, ik zal kiezen voor het andante van Shostakovich uit zijn piano- of vioolconcerto en iets van wie anders dan van Bach, want ‘der Abschied’ van Mahler zal niet op de lijst staan, ik weet het zeker.

Mijn dag kan beginnen nu, zoals hij normaal had moeten beginnen maar door een of ander voorval, welk ook, nam ik the wrong way, een weg die er voorheen niet was, die niets te maken had met de weg blootvoets op de vloedlijn, of het pad in de rotsen naar de Lona-alp, boven Grimentz, een pad, een weemoed in meer die me overvalt. Het geluk droop eraf toen.

En als ik boven kom op de alp, links van mij, een bloemenveld, zoals er weinige te vinden zijn, heel weinige. Ik herleef als ik er aan denk, al was het maar à la soldanelle des Alpes, een rariteit.

We zijn opgestaan, eens te meer uit de geheimen van de duisternis en in de geest, gestoken als ik was door een vreemde angel van een vreemde bij die wellicht al dagen op de loer lag om toe te slaan. En nu ze haar slag geslagen heeft, aan mijn voeten ligt, wachtend op een volgend moment.

03-02-2021, 06:46 geschreven door Ugo d'Oorde  

Uiteindelijk zullen deze geschriften het beste creatief werk zijn dat hij zal gerealiseerd hebben in zijn leven, omdat het geschriften zijn waarin hij zich wentelen, zich keren kan, waarin zijn onrust spreekt, zijn verlangen geborgen wordt, waarin zijn stiltes en zijn dromen te kijk staan, waarin hij zich, in één woord,  heeft uitgeleefd.

En hoe komt het dat hij niet uitgeschreven raakt, dat hij in staat is elke dag impressies op te tekenen van de persoon die hij is of niet is of zou willen zijn. Hoe lang houdt hij dit nog vol en, is het wel vol te houden? ‘Tell me’.

Het dagboek dat hij jaren heeft bijgehouden wordt met stof bedekt en de met de hand geschreven letters ervan verschralen, worden onleesbaar als geschrift. Het zal geen lezers kennen, en het heeft geen lezers nodig, het bijhouden was eigenlijk slechts een kwestie van het vullen van een pagina met woorden, wat er stond was bijzaak. Hij begon op de bovenlijn en schreef tot het blad vol was, zonder het ooit te herlezen. Het blad vullen was zijn doel, wat hij schreef was bijzaak.

Nu zet hij woorden neer die andere woorden oproepen, zet hij zinnen neer die reeds de erop volgende zin in zich dragen, maar hij voelt aan dat het moeilijker en moeilijker wordt. Het zijn schommelingen van de geest geworden en alles wat geest is schijnt te wijzen op een verstilling, een vervlechting van woorden, is een linnenmand geworden gevlochten door een ‘blinde’ man.

Vertrekkende van uit een andere hoek dacht hij in andere woorden over die vervlechting, luister:

Vervlechting
van het woord in de zin,
gezangen verhalend 
het verholene
en aan te komen,
ergens
vaste grond te voelen
waar je nog niet waart:

verwondering is er je deel.

Niet gekeken 
naar het voorbije
niet naar het komende,
het momentum genomen
om het op te tekenen,
te vermenigvuldigen
tot een vaandel
van het nu.

Maar het niet gehaald
tussen de lijnen,
gestruikeld.

Nochtans 
op hoogtes daar
verwaaide
boreale lichtfestijnen
te interpreteren,
als zaden in de grond,
om er te groeien of
om er te vergaan
verkeerdelijk.

Vergrijsd,
tot weinig nog in staat:
zoals we gekomen zijn,
zijn we weggegaan
en aangekomen,
waar het al lente was,

een wrong in de tijd.

02-02-2021, 04:18 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je kunt even goed, luisteren op France deux - niet dat je geregeld luistert naar France deux, maar je werd er naar toe geleid - hoe weet je niet - naar de selectie van het chanson dat La douce France zal vertegenwoordigen op het Eurosongfestival in Rotterdam, om uit te komen, na er twaalf te hebben gehoord, elf ondergaan, op een chanson van een zekere Barbara, een jonge maar stevige verschijning die een schitterend lied, à la Edith Piaf heeft gebracht dat, het zou me sterk verbazen, als het niet ‘het’ lied van 2021 wordt in Europa.

De boog mag ook eens losjes gespannen staan en ontroering over iets dat je mooi vindt, je leeftijd is er op afgesteld, mag, al verbergt je het voor je echtgenote, maar ze kent je, ze weet dat je met ontroering ernaar gekeken en geluisterd hebt. Er zijn op dat gebied weinig geheimen tussen ons.

Zo, na Mahler is er Barbara, je voelt je er goed bij. Je weet nu al dat je in mei, indien het Eurosongfestival doorgaat, indien je er nog bent zoals je er nu nog bent, je kijken zult in de hoop het even glansrijk te zien winnen in Europa zoals het won in Frankrijk.Verras ik jullie hiermee?

Het kan, maar ‘honnie soit qui mal y pense’. Trouwens zo besta ik nu eenmaal, ik heb jullie niets te verbergen, toch niet mijn enthousiasme voor Barbara, waarvan ik de familienaam niet noteerde.

Dit alles is van de avond van 30 januari, die volgt op de avond van 29 toen er Mahler was en ik naar zijn muziek keek en luisterde met een zelfde ingesteldheid, maar hier ging het meer over de dood dan over het leven, wat een verschil maakt. Nu en later.

Het is morgen nu; Ik ben wakker geworden uit een droom die ik onmiddellijk vergeten ben en als ik neerzat om te schrijven heb ik genomen wat me werd aangeboden of, moet ik schrijven, waaraan ik dacht?

Weinigen stellen zich die vraag, het komt uit hun herinnering aan de gebeurtenissen van gisteren en van de vorige dagen, en dit betekent een massa dagen waarheen ze terug kunnen in hun wereld van de gedachten, ergens denken ze, in hun hersenen, wat het gemakkelijkst is om te denken en te onthouden. Maar hoe zijn de herinneringen er en hoe  functioneren deze hersenen, heb je er enig idee over?

In het programma erna, op zelfde France deux, werd er gesproken over het boek van een jonge schrijfster, die, naar het me toescheen haar gedachten neerschreef zoals ze kwamen, waarbij niet kon worden opgemaakt of het gedachten van nu waren of van gisteren of van dagen ervoor. Zij wist het, gedachten zijn nu eenmaal zo, voor haar lagen ze gespreid in de tijd, maar als je het niet zegt, weet de lezer het niet en er is verwarring. De schrijfster gaf er een verklaring voor, maar heel duidelijk scheen het me niet toe, hoewel ik haar procedé begrijpen kon. Ik weet hoe het er aan toegaat, je schrijft maar en ondertussen duiken er andere beelden op die je normaliter terugduwt, maar wat indien je het niet doet, hoe kom je er uit en hoe kan een lezer je nog volgen.

Een vreemd geschrift vandaag bestemd voor een vreemde dag van een vreemde maand  in het jaar, het jaar 2021, dat nu pas voor goed aan gang is, denk ik dan.

En kijk de volgende dagen eens uit, na Das Lied von der Erde, naar het ‘Voilà-lied’ van Barbara.

01-02-2021, 06:09 geschreven door Ugo d'Oorde