Aan de ontbijttafel heb ik zicht op een kunstig pak bomen, raak, naakt getekend tegen de morgenlucht. Het is alsof ze spreken onder elkaar, alsof ze de lucht en de wind aftasten om te weten hoe ze zich verhouden zullen met de dag die zich langzaam opent, met het licht dat stilaan doorbreekt.

Ze staan er scherp getekend, nu met mooi afgeronde kruin, elk takje ervan heeft het precieze aantal voedsel gekregen opdat de ronding van de kruin perfect zou zijn, alsof geknipt door mensenhand, dat ze hoegenaamd niet nodig hebben om er te staan zoals ze er staan, uitnodigend, geduldig, de tijd onbestaande voor hen, wachtend op de juiste stand van de sterren om hun sappen van uit de diepste wortelen naar omhoog te jagen en te botten.

Waar ik met mijn echtgenote aan tafel zit,  houd ik het elke morgen in het oog, wel wetende dat het nu nog niet gebeuren zal maar dat het plots gebeuren zal, dat er nog een pak dagen overheen moeten, ik weet dat het leven in wortels, stam en takken wachtende is.

Ik zit er zwijgend, mijn echtgenote weet, dat als ik zwijgend ben de bomen mijn gesprekspartners zijn, dat ze met mij overlopen wat ik zo-even, vóór het licht opkwam geschreven heb. Met mij overlopen de woorden die er staan, of ze er goed staan, of ze er voldoende staan, of er geen paar zinnen nog moeten aan toegevoegd, of, zoals het meestal het geval is, weggelaten omwille van een overtolligheid die schadelijk is voor de goede gang van zaken.

Zijn het de bomen die er over oordelen? Wel neen, en toch, als ik zie hoe ze er staan, de statigheid, de ernst die er van afdruipt, dan weet ik dat ik een zelfde ernst en statigheid moet verwerven voor mijn woorden, dat wat ik geschreven heb niet mag onderdoen.

Zeg ik, dat de bomen, zoals ze er staan in de morgen, in de dag, in de valavond tot de gordijnen dicht geschoven worden, richting aangevend zijn voor wat er staat? Neen, dat niet, maar ze helpen, ze dragen bij op hun manier, zwijgend en het is hun stilte, hun kracht, hun roerloosheid er staande in het licht, dat me omknelt en dit lijkt op een tegemoetkoming in wat er als woord achterblijft.

Je hebt er natuurlijk geen zekerheid over. Je kunt zo maar niet zeggen, het is zo dat het gebeurt, het is zo dat ze waardevol zijn voor mij, dat ze als eerste getuige zijn van wat ik schreef en als eerste erover oordelen; ik kan dit zo maar niet bepalen, maar er is ontegensprekelijk een band tussen ons, ik weet het, ik voel het en deze morgen dieper dan anders, duidelijker, de eerste maal dat het zo duidelijk is, zo dat ik me genoodzaakt zie het te vermelden, te zeggen dat wat ik schrijf ook van de bomen komt, getogen uit hun stilzwijgen dat ik op mijn wijze interpreteer als hield ik een gesprek met hen, zij als boom en ik als schrijver, maar beiden er zijnde uit de eigenste stof van sterren.

Jij die me leest houdt dit voor een uiterst vreemd iets, maar de rust die uitgaat van de bomen in hun naaktheid en beweegloosheid, brengt rust en sereniteit in mij, een ingesteldheid die ik nodig heb om me los te maken van de dagelijkse dingen en binnen te stappen in een spirituele omgeving, mijn voedingsbodem om te zijn wie ik wil zijn, om me weg te schrijven voor een tijd uit de wereld, waarbij ik wegzink in de ontzaglijke ruimte die om me heen is, schrijvend, alles vergetend, de woorden die zich aanbieden zonder aarzelen opnemend.

Kostbare ogenblikken van het ‘anders zijn'.

16-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Nooteboom citeert Simon Vestdijk die In zijn ‘Poolse Ruiter’ het heeft over Rembrandt: ‘van wie we nooit zullen weten wat hij dacht voelde of beoogde… Mogelijks betekent dit de hoogste getuigenis voor een kunstwerk dat het méér is dan de kunstenaar bevroedde en door iedere eeuw en iedere toeschouwer anders gezien wordt onder steeds nieuwe en veranderende aspecten’.

Nooteboom besluit hier uit dat grote kunst de kunstenaar doodt, dat hij verdwijnt in zijn schilderij: ‘de schilder wordt zijn schilderij en daarmee ook iedereen die er naar kijkt en dan ook nog wat de kijker erbij denkt.

Dit geldt evenwel meer voor Zurbaràn dan voor Rembrandt van wie heel wat zelfportretten bestaan, terwijl Francisco de Zurbaràn een biografie ‘ vol graten en onduidelijkheden heeft achtergelaten en geen zelfportret waar men het eens over is.’

Je ziet het, je hoort het, Nooteboom vervolgt me, in de dag als in de nacht, ik keer telkens terug naar hem, zoals - en dit houdt verband met het Spanje waar Nooteboom over handelt - ik ondertussen al dagen rondloop met mijn gedachten bij Hemingway en zijn ‘For whom the Bell tolls’: de brug die moet gedynamiteerd worden en de liefde tussen Maria en Roberto, de liefde die ze bedrijven, een namiddag in de heide in volle zon, en de aarde die beefde, wat volgens Pilar maar eenmaal gebeurt in een mensenleven, en dan, vóór de actie, de brok gebraden ‘rabbit’ dat ze eten met een homp brood en een schijfje ajuin want, ‘an onion is like a rose’. Raapsels uit de roman die me zijn bijgebleven en nu de kop opsteken.

Hoe gecompliceerd we hier rondlopen, met hoeveel onderwerpen we niet tezelfdertijd bezig zijn, zelfs als we schrijven duiken vreemde gedachten tussendoor op.

En als ik de passage hoger, heb overgenomen dan is het om Simon Vestdijk, dan is het omdat het een schrijver is van mijn jaren, een die  ik niet las, zoals ik Menno ter Braak niet las, Charles Edgar du Perron niet las en zovele andere Nederlandse schrijvers, wel Arthur van Schendel, en wel Maurice Roelants van bij ons.

Het is te laat nu om de drie eerstgenoemden ter hand te nemen en te ontdekken. Ik heb nu Nooteboom op mijn tafel en verwacht in februari een bundel pas uitgegeven gedichten van hem. Je hoort het wel als ik zijn gedichten aan het lezen ben, want alles vertel ik jullie.

Ook dat op een dag Kardinaal Daneels, God hebbe zijn ziel, me op een avond zegde na een voordracht die ik gaf. dat ik een belezen man was. Waarop ik antwoordde dat het misschien wel zo was maar dat ik toch duizend boeken te weinig gelezen had. Maar hij, een wijs man, stelde me gerust, je kunt niet alles gelezen hebben wist hij.

Ik heb me dus weinig te verwijten wat het lezen van boeken betreft.

15-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een nieuw herbeginnen in de morgen. je had gehoopt op een rode, verblindende morgengloed maar het is een laken van mist, wat je echter niet beletten zal een nieuwe poging te doen om de wereld te verbazen.

Om uit de oneindigheid van woorden – je bent er telkens mee geconfronteerd als je de ‘Van Dale’ opent - déze uit te kiezen die je nodig hebt om je los te schrijven, om op wandel te gaan in het maagdelijke of waar ook de woorden zich ophouden mogen.

Het is wel degelijk een spel geworden, een soort verslaving van het ‘zijn’. Je haalt - alsof het vanmorgen uit de ijlheid van de tijden was - wat vanaf dit geschrift hier tot de laatste lijn ervan, in potentie er al is. Je hebt het potentiële maar te ontcijferen en over te nemen en dit blijvend herbeginnen zal zich eens te meer voltrekken zelfs al weet je nu nog niet hoe het te voorschijn komen zal en tot waar het zich uitstrekken zal, eens de navelstreng doorgeknipt.

Dit is, van uit de hoogte bekeken, het doorbrengen van je dagen in alle peis en vrede, zelfs al is het niet zo, zelfs al is het, het stillen van je honger naar het woord, maar je hebt halsstarrig willen bewijzen dat het woord je leven is en je hebt vele zaken, wat fout was, niet de nodige aandacht gegeven, opgeslorpt als je waart.

Want elke morgen was het, met het openen van het potentiële dat je de dag binnenging, blind voor het licht ervan, de geluiden ervan, de mogelijkheden ervan. Het werd je leven.

Je schrijft het maar, je herhaalt het tot vervelens toe, hoe je leven van nu, op gang kwam en hoe het zich stilaan aan het sluiten is in een sonate van woorden.

Zoals in het midden van de nacht, toen je ingeslapen waart met de oortjes van je gsm open op Klara en je, dwarrelend in het restje leven dat je in je slaap- en droomwereld nog hield, klanken hoorde waar je Beethoven in herkende, maar niet welk Andante van hem het was.

Alsof dit nodig was te weten, nu je zelf muziek waart en muziek voelde tot in je bloed, tot in je aderen. Verward, maar opstijgend, met de schemer van een geluk, druipend lijk water in jou, dat alles kon, mogelijkheden die er te rapen lagen omheen het andante-thema, zich steeds maar herhalend. Thema en slaap vermengd met muziek, niet wetende vanwaar het kwam: je tedere wereld in klanken ondergedompeld, een hele tijd, tot je wist dat je de radio niet had afgezet voor je insliep.

Zo is de dag tot jou gekomen en binnen in jou opengewaaid in klanken om te verwachten als je de gordijnen openschoof de morgeneinder vuurrood te zien, zoals het ooit eens was een paar dagen, of waren het weken, terug.

Het je bijgebleven was als de echo nog van een foto met avondzon, genomen door een lieve dame in het dorp Schellebelle, een naam die het aroma heeft van de Schellebelle van Streuvels.

Zo je je nog die naam herinnert toen je de Vlasschaard (1907) las. Tenminste indien je die ooit las, enkele malen.

14-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

In om het even welk domein is alleen het hoogste, het meest waardevolle goed en aanvaardbaar, al wat beneden dit peil ligt heeft amper draagkracht. In een normale wereld zoals er vroeger een is geweest, had elke kunstenaar dit op het oog, als hij creëerde was hij pas voldaan als hij wist voor zichzelf, er het maximum te hebben uitgehaald. Vandaag, als ik zie wat er op de markt komt en hoor welke prijzen ervoor geboden en betaald worden, is deze regel van het superieure voorbij. Het handteken eronder is de maatstaf, het werk zelf heeft geen oordeel meer nodig, het is getekend door en dus is het waardevol.

Het is zo en het blijft zo vandaag: ‘rotzooi’ wat het kunstige betreft, het mooie, het verhevene, zijnde het kleinzielige, het meest simpele aan vakmanschap is in en wordt getaxeerd op basis van de naam eronder. Het overige werk dat blaakt van kunde wordt over het hoofd gezien omdat de naam niets zeggend is, een oordeel over de kwaliteit hoeft niet meer.

Ik weet niet meer welk doek ik gisteren op de televisie gezien heb dat verkocht werd voor, als ik het goed gehoord heb, een slordige eenendertig miljoen, wel ik zou het zelfs niet ophangen in mijn wc.

Echter wie ben ik om dit te verkondigen en er tegen op te komen in de kunstenaarswereld waarin we nu leven?

Evenwel, wat ik zie is de dood van het vakmanschap, zet een gekende naam onder het werk hier boven en het verkoopt als koekebrood, zelfs als het maar een litho zou zijn, een van de 100 of 250 die ervan gemaakt zijn.

Dus, het komt erop aan naam te verwerven, eens je in de media bent gekomen, sta je sterk, kun je, je heel wat permitteren en, dat men me zegge dat ik overdrijf, dat ik er volledig naast ben.

*

Ik heb me nog eens laten gaan naar aanleiding van die verkoop van gisteren van een schilderij die ik akelig vond. Dit biedt me echter geen enkele mogelijkheid om anders te zijn, om anders te gaan schrijven omdat er nu andere waarden op het spel staan. Verwacht het niet van mij, ik denk ook dat je het niet verwachten mag van Nooteboom, als ik hoor hoe hij omgaat met de werken van El Greco en Zurbaràn die hij ontmoet op zijn reis in Spanje.

Ik wens dus mijn eigen weg, naam of geen naam, te blijven bewandelen, ik voel me er goed bij al kost het me wat, tot soms mijn nachtrust toe. Aldus, wat mijn werk betreft, blijft mijn oordeel over wat ik doe en aflever, gemeten én aan de voldoening die het me bezorgt én aan het succes ervan bij jullie die me lezen. Wat er op neer komt, voor mij, dat elk optreden, telkens, een mikken is om de hoogvogel – op de staande of de liggende wip - af te schieten. Er is geen middenweg, ik mik niet naar een ‘kalle’ (zijvogel), neen, alles staat of valt in functie van het hoogste. Soms heb ik het gevoel dat het me gelukt is, soms helemaal niet.

Bijvoorbeeld, gisteren dacht ik een goed stukje literatuur te hebben gebracht, eergisteren was dit niet het geval. Maar ik moet verder, zoals een sportman die hoopt ooit op het podium te eindigen.

Dit is wat me elke dag bezighoudt, dit is waarvoor ik me inzet en mijn offer breng. En ik weet dat het alledaagse niet mijn doel kan zijn, dat ik blijvend hoog moet mikken, zelfs indien de kunst van vandaag de hoogvogels op zij heeft geschoven, zelfs indien het volstaat een boek te beginnen, zoals Dimitri, met de slogan ‘alle begin is moeilijk’ om er een prijs mee te halen.

Ik weet, de tijden zijn veranderd, een gedicht, een boek hoeft geen filosofische inslag meer, een kookboek of een boek over seks is meer aan te prijzen en voor een uitgever beter verkoopbaar. Maar dit alles voedt niet mijn geest, ligt niet in mijn gedachten en wordt zeker nooit het onderwerp van mijn geschriften.

Al kon het wel, al voel ik me wel in staat te schrijven hoe een raclette moet worden op het bord geschraapt, welke kaas en welke wijn er bij hoort; al voel ik me wel in staat een pornoverhaal te schrijven echter, hoe zou ik er, op mijn leeftijd, uit te voorschijn komen?

Zo, oude man, blijf in het spoor dat je getrokken hebt voor jezelf, sluit de oren en de ogen voor het gebazel om je heen, en schrijf wat je te schrijven hebt in de meest vloeiende, in de meest poëtische, in de meest veelzeggende vorm die je eigen is, en vergeet niet, dat alleen de hoogvogel passend is voor jou.

13-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Overeind blijven voor de eeuwigheid, wat dit ook moge betekenen. Elk begin, elke zin die zich aanbiedt is een sprong in het ongewisse, een niet weten waar ik aankomen zal, on-planmatig, onvoorbereid,  zeker vandaag, maar uitkijkende, verwachtende het moment van gratie dat schuilt achter de hoek, soms hel gekleurd, soms hellend naar de donkere kant, soms in weemoed gedompeld waar ik nu op afga als ik niet reageer.

Als ik niet opspring en in gedachten de weg neem die me in gedachten binnen voert - alles is zoals bij Zurbaràn hierna verbeelding - in het midden van de heuvelende velden met de lege bomen aan de horizon en de laatste ster erboven die wel de planeet Venus zal zijn, wenkend, een boodschap die me bereikt uit het oneindige van de Kosmos. Mijn toevlucht ook als ik, tastend naar een vorm van ‘erzijn’ dat misschien een gebed is, dat ik me ledig van mezelf en wegdrijf, een onooglijk iets, ademend met de velden en de bomen en de luchten in vergankelijkheid maar groot in ontvankelijkheid, als ik, afgestemd op het Al, ga zweven, in het wondere, om meer te zijn dan ik ooit was: van alle dagelijksheid verlost en gespeend, opgenomen in en vermengd met het komende, me bevindend in het ‘hart van de tijd’, van het lichaam ontdaan, aan dit tranendal ontsnapt. Alsof dit mogelijk zou zijn.

*

Een onrustige, op mijn leeftijd eerder woelige nacht gekend, de fout ligt bij Cees Nooteboom van wie ik gisteren een hoofdstuk gelezen heb uit zijn ‘Omweg naar Santiago’, handelend over zijn lievelingsschilder, Francisco de Zurbaràn (1598-1664). Vooral gekend voor zijn religieuze schilderwerken van monniken, nonnen en martelaren. Nooteboom noemt hem de pijenschilder.

‘Met Zurbaràn heb ik het al jaren - schrijft Nooteboom in 1988 - misschien was ik gepredestineerd om van het werk van Zurbaràn te houden, misschien houd ik er ook van om de verkeerde reden.’

Hij zoekt hem overal in Spanje, ‘dat kan hij zien in de oude reisnotities, aantekeningen uit het Sculptuurmuseum in Valladolid, uit het Prado, uit het beroemde klooster in Guadalupe, uit Sevilla.’ Hij aarzelt niet - hij moet toen vijftig geweest zijn - zich te verplaatsen naar de tentoonstelling van zijn werken in New York, in Parijs. Het punt is, volgens Nooteboom, ‘dat Zurbaràn helemaal geen monniken schilderde. Hij schilderde pijen, hij schilderde stof… Wat Zurbaràn bestudeerde, schilderij na schilderij, was materie, de plasticiteit (plooien) van materie, de primaire kleuren.’

Als het, in dit opzicht, meest opvallende werk vindt hij het schilderij van de Heilige Serapius. En ook ‘La Santa Faz’, de zweetdoek van Veronica, de waarachtige afbeelding volgens Zubaràn die zich ‘pintor de ymaginaría’ noemde.

Ik schrijf dit aanhangsel bij mijn poëtisch getint voorwoord, om jullie te zeggen dat ik midden in de nacht ben wakker geworden met, ‘dwarrelend’ in mijn hoofd wat ik van Nooteboom gelezen had: een zeer merkwaardig stuk literatuur over de schilder Zurbaràn. Zo merkwaardig en zo Nootebooms dat ik er in de nacht uren in gedachten ben mee bezig geweest om er een blog over te schrijven. Zinnen die kwamen en gingen, een begin dat telkens terugkwam onder een andere vorm, zo dat ik pas naar de morgen toe, om bijna vier uur vast ben ingeslapen.

Is het hierop reagerend, dat ik uit de nacht ben opgestaan in een wereld, louter als een wereld van mij?

Echter wat Nooteboom schreef in 1988 over Zurbaràn, en het is een essay, is Nobelliteratuur.

12-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Sta me toe het te zeggen, maar je bent niet veel als je geen boeken leest, als je niet weet zoals Cees Nooteboom, die in het Hospitaal voor bedevaartgangers van San Domingo een harnas ziet staan, even het vizier opent om te zien of er echt iemand inzit en weet, en hier gaat het om, dat Italo Calvino schreef over ‘een Niet Bestaande Ridder die uitsluitend bestaat uit de wil om te bestaan en daarmee zijn lege harnas bevolkt. Het harnas strijdt mee op het slagveld, eet bij Karel de Grote aan tafel, wordt begeerd door vrouwen en pas als de wil van diegene die niet  bestaat verslapt wordt het harnas verlaten als een ding aangetroffen in een woud.’[1]

Ik las Italo Calvino niet, hoe arm ik me voel als ik Nooteboom lees. Ik vraag me af wat hij niet gelezen heeft, waar hij niet geweest is en met welke literaire bagage hij aan zijn ‘camino’ begonnen is. En het is veel te laat nu om hem bij te benen, om Calvino te gaan lezen. Wel vermoed ik dat één van mijn lezers hem kan/hem zal gelezen hebben, dat hij misschien zeggen kan in welk van zijn boeken, Calvino geschreven heeft over die ridder die niet bestond. Niet dat ik zinnens ben het te lezen, Nooteboom zal me nog een tijd bezig houden, wie weet, het ganse jaar 2022 misschien, want ik wil met hem Santiago bereiken en tezelfdertijd verder wandelen in het woud van mijn gedachten, met jullie aan mijn zijde en wie weet welke onbekende schrijvers Nooteboom nog in het leven gaat roepen vooraleer we, allen samen, de kathedraal zullen betreden.

Ikzelf zie er naar uit, ik vermoed dat jullie me volgen zullen, de tocht ‘adembenemend’ zijnde, Nooteboom zal er voor zorgen. Ondertussen bezocht ik, dankzij Google, het klooster van San Domingo de la Calzada. Wel de kapitelen die ik zag ‘zijn’ adembenemend - uitzinnige weelde - zelfs als ik deze vergelijk met deze van Moissac, die al niet de minste zijn, dan overstijgen ze deze ver in schoonheid die is van hun God die, spijtig genoeg om redenen die ik verzwijg,, niet meer gezien wordt als deze van ons is, deze dood verklaard zijnde. Wat echter niet belet dat er een andere kan zijn, niet een die toeziet en tussenkomt, zoals gedacht van de vorige, maar een die in ons, in onze geest, verweven zit waar we Hem, mits wat denkwerk - wat velen niet doen - ontmoeten kunnen, ik denk, nu ik me de vraag stel, dat het onvermijdelijk ook deze van Nooteboom moet zijn, hij een verstandig en wijs man - hoe kan het anders - iemand als hij kan niet anders dan dit te beamen.

Wij allen nu, lopen hier nu rond in een omgeving vergiftigd door Corona. Maar het is niet de wereld waarin ik zit en schrijf. Ik beweeg me vrij in mijn wereld van vroeger en wil het zo houden. Zo lang ik ervan gespaard blijf wil ik niet dat mijn schrijven hiermee belast wordt, komt het anders uit dan zien we wel. Ondertussen houden we ons gedeisd.

[1] 'De omweg naar Santiago', Pagina 76.

11-01-2022, 06:44 geschreven door Ugo d'Oorde  

Tien dagen ver in het jaar, een peulschil, nog zelfs geen ouverture maar toch al meer dan 5000 woorden. Hoeveel noten muziek zijn dit, want wat ik achterlaat is een soort van symfonie, niet een pastorale maar een raadselachtige, een Mahlerachtige waar ik zelf, achteraf, soms niet klaar in zie, en toch ga ik er verder mee op een wijze die me eigen is, ik word wakker en het schrijven begint en dit, dag aan dag. Een rusteloos geval ben ik.

Sprekend over de kunst van de Islam en tezelfdertijd Nooteboom lezend, die rondloopt in het Prado, de doeken van Velasquez voor ons ontcijfert en het portret van Philips IV - en dit op zijn weg naar Santiago - om van hem te vernemen over het lot van Maria Anna van Oostenrijk die huwde met haar oom in plaats van met de zoon,  haar neef, te vroeg gestorven, en haar oom, toekomstige echtgenoot ontmoette, zoals het gebruikelijk was, althans volgens Nooteboom, voor het eerst, ‘in een verlaten dorp, Navalcarnero, in de steenachtige verlaten vlakte.’ Zij was toen dertien[1].

Zo, hoe besta ik, wat tracht ik nog te redden van wat mijn leven is, sprokkelingen die ik raap hier en daar, elke dag een nieuwe aanzet dat te vlug dood loopt in een of andere slotzin,  in plaats van een vast verhaal, geschreven in een golvende lijn zich uitstrekkend in de tijd, naar een onverwacht einde toe, dat nog lang nazindert.

Ik wou het nochtans anders, ik wou het zoals Nooteboom, het maken van een reis naar een bepaald punt, geen rekening houdend met de tijd dat het vergt, maar me verplaatsend zoals hij van dorp tot dorp, van stad tot stad, kerken, kastelen en musea bezoekend en erover schrijvend, even geniaal als hij - wat een utopische gedachte is - over zijn ontmoetingen. Maar ik zit ingesloten voor mijn klavier en ik wandel zittend ter plaatse, uitkijkend naar wat ik ontmoet op mijn weg, uitkijkend naar iets dat, of iemand die plots uit het niets opduikt of, zoals ik al zo dikwijls zegde dat of die op mijn weg wordt gezet opdat ik verder zou kunnen, want weinig is er nodig opdat ik, in plaats van in een dorp of stad terecht te komen, het op een wel bepaalde plaats is, op de rotsen aan zee of ergens op de kam van een berg, wandelend of klimmend naar de top ervan tot aan het ijzeren kruis dat er geplant staat en waarover ik me vragen stel hoe het er gekomen is. Wat er omging in de hoofden van zij die het er geplant hebben en de moeite die het hen heeft gekost, afgerekend op de moeite die het mij heeft gekost, geladen met een rugzak maar niet met een ijzeren kruis op de rug. En toch gebeurde het, toch gaf hun geloof, eenzelfde geloof in een toeziende God, als deze van de man van de profeet, hen de kracht te volbrengen wat ze vonden dat volbracht moest worden.

Dit is dan wat ik ophelderen wou, als ik aan het kruis stond, wie zijn ze die geladen met hun geloof, de kracht opbrengen een ijzeren kruis te gaan planten op de top van een berg, ongeacht de moeilijkheden die het hen heeft gekost. Vandaag is er de helikopter, maar in hun tijd waren er enkel de schouders om het te dragen. Hoe ze erin slaagden weet ik niet maar ze slaagden, of het geloof dat bergen verzetten kan. Bestaat dit nog heden ten dage in het Westen zoals het nog bestaat in het nabije Oosten?

Ik geloof het niet, het sacrale is stilaan weg geëbd, vernederd en vergeten, we keren er niet meer naar terug. Het kan het einde betekenen van de Westerse beschaving.

Maar ik ben geen profeet, verre van, ik sprokkel maar wat, ik ben een arenlezer.

[1] Van de zesenvijftig van haar voorouders zijn er achtenveertig ook van de oom die haar man wordt en wiens zoon ze had moeten trouwen als die niet voortijdig gestorven was, aldus Nooteboom, pag 84.

10-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde