Als ik de blogs van Saramago nog even opensla dan stelde hij zich op het einde van de rit de vraag die elke schrijver van dergelijke berichten zich zou stellen:

¿ Han valido la pena estos commentarios, estas opiniones, estas criticas? El mondo esta mejor que antes? Y yo ¿ cómo estoy? ¿ Es esto lo que esperaba?

Hij is verstandig genoeg om op al deze vragen niet positief te antwoorden, het zou een teken zijn van mentale blindheid, vindt hij. Daarentegen zou een neen-antwoord wijzen op een te overdreven nederigheid. Laat het ons dus houden bij de berusting te weten dat al wat we doen of schrijven amper onze doelstelling benadert.

Ik kan me vandaag, op de vooravond van het afscheid van deze Geschriften, zelfde vragen stellen. Loonde het de moeite elke dag een pagina te schrijven over een boek, een voorval, een opinie die ik meende te hebben? Is de wereld er beter door geworden? En voor mij, heb ik bereikt wat ik gehoopt had te bereiken?

Ik kan ja antwoorden op de eerste vraag. Wat ik ook schreef en hoe ik het schreef, het hield mijn geest in beweging, het hield me weg van tv en sofa. Het kostte me moeite, zeker, maar het bezorgde me ook voldoening, soms innerlijke vreugde.

Achteraf evenwel, bij het herlezen van sommige van mijn teksten, weet ik dat ik de perfectie niet haalde en evenmin, dat ik mijn droombeeld, te werken aan iets groots, iets dat verwondering zou verwekken, niet benaderde. En ook weet ik dat mijn woorden werden niet met klokkengelui ontvangen, niet verspreid zoals ik wou en vooral dat de wereld er niet beter is door geworden.

Daarentegen werden de blogs van Saramago onthaald als deze van een groot schrijver, en kregen ze een echo die hangen blijft tot ver na zijn dood. Al was het maar in wat ik trachtte te presteren.

Deze van mij zullen een stille dood sterven.

30-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een goede vriend – hij leest me dus hij weet dat deze tekst van hem komt – stuurde me op zondag 11 maart 2012, om 12.10 een e-mail:

‘Karel en, Claude Lévi-Strauss op zijn 90ste:

(Il y a) aujourd’hui pour moi un moi réel, qui n’est plus que le quart ou la moitié d’un homme, et un moi virtuel qui conserve encore une vive idée du tout.

Le moi virtuel dresse un projet de livre, commence à en organiser les chapitres, et dit au moi réel: ‘C’est à toi de continuer’

Et le moi réel qui ne peut plus, dit au moi virtuel: ‘C’est ton affaire. C’est toi seul qui voit la totalité’.

Ma vie se déroule à present dans ce dialogue très étrange.[1]’

Ik bewaarde deze woorden om er vandaag – ik was dan toch vooruitziende – iets aan toe te voegen.

Ik haalde de 85, maar niets zegt me dat ik de 86, de 87 en ga maar verder, de 90 van Claude Lévi-Strauss halen zal.  Het is een kwestie van overleven, en voor mij ook, een kwestie van overleven van mijn ‘virtuele ik’, maar dan, in de grote, noodzakelijke, voedende, schreeuwende Hoop, dat mijn ‘reële ik’ voldoende kracht, moed en inzet zal overhouden, opdat l’étrange dialogue, waar Lévi-Strauss mee gekweld zit, niet mijn lot zou zijn.

29-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ben ik, was de vraag die José Saramago, Nobelprijs literatuur, - de man die mijn voorbeeld was voor deze blogs van mij - zich stelde? Niet ‘wie’ ben ik, maar ‘wat’ ben ik.

Wel ja, wat ben ik, een simpel mens die even opkijkt van zijn klavier en precies boven zijn scherm de schemer ziet van de lichtende ronding van de volle maan.

Wel ik weet dat het de maan is, de kat weet het niet. Ik kan er de sterren bij denken, de beweging van maan en sterren, ik kan er de kosmos bij denken, het ontelbare, het oneindige en weten dat dit alles mijn oorsprong is en ook mijn Omega. Ik weet dat ik weet dat ik weet en, dat ik niet weet wie of wat dit alles omvat in één reusachtige, bewuste omhelzing.

Vandaag ben ik nog van dit alles, morgen of overmorgen ben ik van deel van die omhelzing.

Ik groet je, maan van mijn hart, ik groet je vanuit mijn soms duistere en soms lichtende blog. Hopende dat dit beeld van jou, deel van de volle maan schuivend tussen de wolken doorheen de kruinen van de bladerloze bomen, me nog lang moge bijblijven, vooral nu in deze dagen.

(Mijn PC is allergisch aan het woord Saramago, ik heb het pas getypt of het wijzigt zich in het woord ‘Schraag’. Ik moet het telkens twee à driemaal typen voor het blijft zoals het hoort. Wat is er verkeerd aan?).

28-12-2012, 00:10 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mon  cher ami Gustave, ‘fratello mio’,

En ces derniers jours de l’an 2012, je pense souvent à toi.
 

A toi, dans ton Royaume du ‘Home du Soleil’ (ou est-ce le ‘Home de  la Lumière’?) situé à Grimisuat sur Sion, Là, où tu avais tes vignes, où tu fus maître après Dieu.

Là où pendant des années - et une toute première fois avec mon père - des amis  et moi nous avons eu cet immense privilège, de te rejoindre au temps des vendanges et de vivre en ta compagnie et de ta famille, ces tout grands moments dans la vie du vigneron. Toi Gustave tu étais un frère pour moi, et pour les autres. Frère, ce mot lourd de signification, aujourd’hui amplifié par le fait que ces moments du passé, sont devenus avec le temps, des souvenirs inoubliables. 

Que de vendanges  que nous avons vécues avec toi, là, sur le flanc des collines, au-dessus de Sion, les collines qui descendent jusqu’au Rhône et qui remontent sur l’autre versant,  jusqu’aux cimes enneigées qui nous étions si chères.

Mais il n’y avait pas seulement les vignes, il y avait aussi le village de Zinal, ce village au fond du Val d’Anniviers, où un de tes ancêtres avait son nom, Cotter, taillé, millésimé au dix-huitième siècle, dans la partie haute d’un de ces vieux chalets.

Que de jours et de soirées que nous avons passés ensembles avec des amis communs, Robert Panchard  et Freddy Aymon; que de courses que nous avons faites ensembles,  à commencer par  les cabanes de l’Arpittetaz, du Tracuit, du Grand Mountet, de Moiry, et ceci du temps où les cabanes n’avaient pas encore l’allure d’un hotel, comme c’est le cas maintenant; que d’escalades: le Besso, le Blanc de Moming, la Pointe de Zinal, et tous les sommets du côté de Moiry : les Aiguilles de la Lé, les Couronnes de Brayonnaz, la Pointe de Moiry et, le Grand Cornier, un presque quatre mille, où nous avons dû, arrivés à cent mètres du sommet, rebrousser chemin à cause du verglas.

Et puis, Gustave, mon très cher ami, nos randonnées dans les forêts, nous deux, à la recherche de chanterelles, d’agarics, de pieds de moutons, toute la gamme de champignons de forêts  que tu connaissais si bien – et si moi je les connais c’est grâce à toi - des panniers pleins, que Germanine, ta tendre épouse, qui m’est très chère aussi, nettoyait et qui les conservait  sous vinaigre et Dieu sait quoi encore, dans de petits bocaux.  Des champignons au vinaigre, que l’on dégustait accompagnant les nombreuses raclettes que nous avons mangées dehors, sous les arolles de ton chalet, ‘le Chardon bleu’.

Et puis, et puis, mon grand ami, et puis tes vins, ton rouge, et les vins de tes amis vignerons, de Freddy pour commencer, son ‘Venin de Vipère’, un ‘œil de perdrix’ d’une grande qualité, et de Héritier et Fabre, leur sainte-Anne, leur Pinot noir.

Et puis, au cours des années, tous ces autres vins; Humagne, Malvoisie, Amigne, Arvine, Johannisberg, Muscat, que tu m’as fait connaître. Et je n’oublie pas ‘la Porte de novembre’, ce vin délicieux, qui fut mon vin préféré. J’ai encore dans ma cave ici quelques bouteilles que je conserve comme des reliques en espérant les boire un jour, qui ne viendra peut-être jamais.

Et certainement je n’oublierai jamais, ton coup du milieu, ton adorable Génépi que tu cueillais dans ton soi-disant, jardin, haut dans la montagne.

Tout cela, fratello mio, et mille autres choses, par exemple la tombe de Rilke au pied de l’église romane de Rarogne que nous avons visitée avec Robert. En tout, une masse immense de souvenirs que je voudrais te rappeler, Gustave, mon grand ami, en ton Royaume, en cette fin de l’an 2012, tout en te serrant fortement et longuement dans mes bras.

Charles, ton ami et frère.

27-12-2012, 00:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

Leonard Nolens ontving de prijs der Nederlandse Letteren voor zijn ganse oeuvre. Het  weze hem gegund. Pascal Smet weet dat we in hem het meest sublieme vieren dat de Nederlandse taal voortbrengt: een groot dichter. En hij Nolens wordt bedankt voor dit groot dichter zijn want in zijn woord belicht Nolens zijn dank voor deze dank van de jury. Wat ik nogal zielig vind voor een poëet. Had graag van hem gehoord wat poëzie eigenlijk is - ik weet het nog steeds niet, na Nolens en Hertmans en zovele anderen, en vooral, nu onlangs, na Auster - maar ik wil het vandaag enkel hebben over twee zinnen die ik licht uit zijn toespraak[1] bij de uitreiking van de prijs:

Wie spreekt neemt automatisch een ander in de mond. Een ander houdt mijn hand vast nu ik dit schrijf.

Ook ik ontsnap hier niet aan ook bij mij is het een ander die me aanzet tot schrijven, die de aanleiding is en een aanleiding zoekt om te schrijven. Het is die Ugo d’Oorde in mij die ik een naam heb gegeven, die me geen ogenblik met rust laat, die altijd denkt in literaire vormen – dan toch literair voor hem – en ik moet hem laten begaan, het is alsof hij me bezit en ik bezeten word door hem.

Ik denk dat dit het geval is voor allen die schrijven of kunst bedrijven, gedachten die je worden opgedrongen, waarmede je rondloopt of die je plots, komende van waar ook, overvallen. We kennen dit allemaal, we zijn dit allemaal even rijk. Maar je moet iemand in jou hebben om, én de neiging te hebben, én de wil – en jij de moed – om die neer te schrijven op elk ogenblik van de vierentwintig uren dat een dag kort is.

Het is hij die je de slaap ontneemt en de rust. Te zijn wie je (maar) bent komt op de achtergrond, als toeschouwer, om hem de vrije hand te laten in wat geschreven wordt. En, waarlijk, soms ben ik maar al te verheugd dat hij er is en doet wat hij doet.

De persoon die ik ben in de omgang en, de persoon die ik ben eens neergezeten en schrijvend, of het nu is in mijn dagboek of rechtstreeks op mijn laptop – wat meer en meer het geval wordt – deze laatste houdt er een andere mening op na:

‘Schrijven man, schrijven is je adem, de rest is bijzaak,’ schijnt hij me te zeggen, en dit op een wijze die ik niet tegenspreken kan, zelfs al zou ik willen.

Maar ik wil niet, ik volg hem, o zo graag.

26-12-2012, 00:57 geschreven door Ugo d'Oorde  

Uit een e-mail dat me (ongevraagd) toegestuurd werd door ‘Être Présence’ licht ik een zin uit een gebed dat ze suggereren:

‘Je ne pronocerai aucun mot blessant ou négatif envers quiconque’.

Bijwijlen heb ik hier tegen gezondigd, heb ik verwijten toegestuurd aan zij die aan het hoofd staan van de Europese Gemeenschap. Ik had het niet hoeven te doen. Vooreerst ik weet niet hoe ik zou gehandeld hebben als ik in hun schoenen had gestaan en ten tweede, negatieve zinnen brengen geen aarde aan de dijk, integendeel ze blijven hangen en verspreiden zich met de wind en de golven van onze Gsm’s.

Dit is mijn voornemen op deze kerstdag. Het is niet veel  en het is gemakkelijk op te volgen, trouwens op mijn ouderdom is het beter elke vorm van negativiteit te mijden, zelfs als ik zou menen er recht op te hebben is het beter dat ik in mijn schelp blijf.

Dit is ook de eerste van mijn zeven laatste blogs die ik schrijven zal. Hierna neem ik een sabbatjaar wat mijn dagelijkse blogs betreft. Van 2013 af leest u me enkel nog op de dagen deelbaar door drie, de allereerste op 3 januari en zo verder 6, 9 januari, tot het uitdoven van mijn pen en of inspiratie. Wat ik schrijven zal wordt ook anders gestructureerd.

Wat ik nog kan is het bundelen van mijn blogs van 2012, tenminste zo er vraag naar is. Indien niet zullen deze teksten, voor een tijd dan toch, bewaard blijven op een memostick voor het nageslacht.

Aan allen die me lezen en aan hun familie stuur ik, zoals de traditie en mijn hart het wilt, mijn warmste en meest genegen wensen voor Kerstdag en het Nieuwe Jaar, vooral dan aan hen waarvan ik weet dat er in hun meest nabije familie, een moeder is van wie de toestand weinig beloftes inhoudt. Ze wezen ervan overtuigd dat ik aan die moeder, al ken ik ze niet, regelmatig denk, al helpt dit niet veel, ik houd eraan deze zin hier aan toe te voegen.

25-12-2012, 00:58 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het bezoek van Jan Hoet zindert na in mij. Dat een groot kunstkenner nu in zijn (verre of dichtbije) herinneren mijn ‘klein-kunst’- werken meedraagt geeft me een warm gevoel. Eén vraag rest er mij, had ik hem een werk moeten aanbieden als geschenk? Maar ik waagde het niet hem de vraag te stellen, al had ik het graag gedaan en even graag aan Lieve en Guido en aan Paul.

Nu, het is een belangrijke dag geweest voor mij én voor zij die er aanwezig waren. En het is een herinnering die ik koesteren zal omdat ze me rijker heeft gemaakt.

Dit op de vooravond van Kerstdag. Ik hoor hoe Bart Stouten, op Klara, deze dag beleeft, had er zelfs nog niet aan gedacht dat Kerstdag zo dichtbij was. Waar is de tijd dat ik op twee stappen van de kathedraal leefde en luisteren ging met de kinderen naar het kerstverhaal in de crypte van de kathedraal en verder waar de tijd dat ik als kleine jongen met twee vrienden in de valavond de huizen van de straat afliep met een ster in de hand, die draaide, terwijl we zongen van de herdertjes die ‘bij nachte’ in het veld lagen en hun schaapjes hadden geteld.

Ver af nu, in tijden die onwezenlijk schijnen, verhalen uit boeken in oud-Nederlands geschreven, amper te ontcijferen. Maar ik beleefde ze. Op dagen zoals deze duiken de herinneringen op, de sneeuw, de koude, de korte broek en grootmoeder waar we langs gingen: ‘maar mijne jongen en met blote knieën’.

Vochtige ogen nu ik denk aan toen, en aan grootvader  die, op valavonden dat ik er langs kwam met moeder, een droge haring roosterde op de kolentang boven het vuur. Een wereld opgelost in de schemering van wat eeuwen geleden gebeurde. En avonden op het ijs van de ondergelopen weiden, met kikvorsen eronder en salamanders en wij jongens en meisjes joelend van genot en simpelheid, kikkers en salamanders op het ijs.

Mijn God, wat een jeugd het was en wie er uit te voorschijn is gekomen, de man die ik nu ben, die nog altijd verrukt is over het bezoek dat Jan Hoet bracht aan zijn werk. De innigheid van een bezoek, toegevoegd aan de woorden van mijn blog.

24-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde