Wat ben ik als ik geen beroep kan doen op mijn boeken, hoe kom ik te voorschijn, hoe gedraag ik me?

I have to reconsider what I have said and written about  Kamal Sulieman Salibi, (1929-2011) - ‘salibi’ betekent ‘kruisvaarder’, het eerste wat de Arabist Urbain Vermeulen erover kwijt wou. Nu, ik ben niet over een dag ijs gegaan. Ik heb Salibi’s eerste boek ‘La Bible est née en Arabie’ gelezen, heb zelfs een jaar Arabisch gestudeerd om me vertrouwd te maken met de eigenschappen van de taal en het geschrift; heb heel wat gecorrespondeerd met hem, eerst per brief, hij verbleef toen in Beiroet als hoofd van de Amerikaanse Universiteit. Na zijn verhuis (zijn vlucht) naar Amman in Jordanië gebeurde het per e-mail. Omdat ik hem Immanuel Vellikovsky wou leren kennen stuurde ik hem dezes ‘Ages in Chaos’, waarvoor hij me wel bedankte maar dat hij, naar ik vermoed, nimmer gelezen heeft. Hij was ten stelligste overtuigd van zijn theorie als zou het land van Abraham, van Mozes, van Joshua zich bevonden hebben in het zuidwesten van Mekka, in de streek die nu Asir heet. Hij aanvaardde wel het feit dat na hun terugkeer uit ballingschap in Babylonië, heel wat Israëlieten blijven hangen zijn in Jerusalem, la Nouvelle Sion, maar oorspronkelijk kwamen ze uit de Asirregio.

De twee andere werken van Salibi - hij schreef ook heel wat over Jezus - die ik gisteren vermeld heb, heb ik slechts doorbladerd. Want het is moeilijk hem te volgen zonder een voldoende kennis van het Arabisch en zeker zonder te beschikken over een gedetailleerde authentieke (oude) kaart van de regio’s in Saudi Arabië die door hem werden bezocht en beschreven staan.

Meer dan opvallend is de door hem, in Saudi Arabië geïdentificeerde plaats van de grotten van Makfella en het bestaan van een  Kyriat Arba, waar volgens de Bijbel, Sarah en Abraham, Jacob en Israël begraven werden. Plaatsen die hij bezocht en waarvan de naam nog altijd dezelfde is in het Arabisch.

Ik had met hem ook een lange e-mail correspondentie, niet over zijn boek, maar wel over de Farao Shishak van de Bijbel[1]. Voor hem was dit de Farao Sheshonk (-Xde eeuw) die leefde in de tijd van Rehoboam, de opvolger van Koning Salomon. De discussie die ik had met hem ging precies over de identificatie van die Shishak. Ik volgde hierbij de stelling van Velikovsky en van Robert De Telder die beweerden dat hij Ahmenhotep III was, de opvolger van koningin Hathsepsut - omdat ik graag van hem had gehoord dat op de lijst van de overwonnen steden op de muren van zijn tempel, ook de buit gemaakte voorwerpen voorkwamen - maar hij weigerde deze Shishak te zien als Ahmenhotep III. Er waren voor hem twee verschillende veldtochten van twee verschillende farao’s geweest deze van Ahmenhotep in de -XVde eeuw en deze van Sheshonk in de -Xde eeuw.

Die e-mail-discussie - de gegevens ervan zijn spijtig genoeg niet bewaard - die lang aansleepte  situeerde zich tot zijn plots afsterven op 1 september 2011. Misschien zijn hierover nog overblijfselen te vinden in mijn blogs van 2010 of 2011. Want ik denk er in mijn blogs van die jaren over geschreven te hebben.

Moraliteit van dit alles: heeft Salibi gelijk en speelde het Oude Testament zich grotendeels af in Saudi Arabië in en omheen de streek te zuiden van Mekka, of zijn dit maar begoochelingen van een Bijbel- en Korankenner die het Arabisch even meester was als het Hebreeuws.

Toujours est-il dat ook de Saudis vast in zijn theorie geloofden. Er waren ook voor hen voldoende bewijzen voorhanden. Een passage bij Google spreekt hierover:

The Saudis, true to their fears that the Israelis might  consider to take Salibi seriously and colonize the mountains of Sarawat (which Salibi believed was the real ‘Jordan valley of the Bible) sent hundreds of bulldozers to dozens of Saudi villages which contained buildings or structures of biblical antiquity. All this ancient abodes were crushed to rubble  in order to safeguard   the land of Muslim Arabia and the House of Saud.

Salibi moet de dorpen die door de Saudis met de grond werden gelijk gemaakt bezocht hebben. Nu zullen de namen van de dorpen op de kaarten gewist zijn, elk spoor ervan  verdwenen, behalve in de boeken van Salibi.

Hiermede heb ik alles, maar ook heel weinig, gezegd over het fenomeen dat Salibi op zijn gebeid was. Ook Velikovsky was een fenomeen maar op zijn gebied dan. 

13-01-2019, 07:21 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe moet het vandaag: niet met mij, dit is maar doodgewoon,  maar met de wereld, nu, naar het me voorkomt, de jeugd is opgestaan in dit land? De schoolgaande jeugd die wil dat met meer ernst en inzicht gekeken en gehandeld wordt opdat de natuur zijn evenwicht terugvinden zou. En ze zeggen te willen volharden.

Hoe zouden politieke leiders reageren indien de reactie van gisteren, 10 januari, begonnen  door enkelen,  zich verspreiden zou over West-Europa en, een dag op de week, alle scholen - leerlingen vanaf 16, 17 jaar - zouden leeglopen om hier of daar te gaan betogen?

Ik zie het gebeuren, misschien als een spel in den beginne, maar ik denk dat de jeugd van heden er toe in staat is om dit vol te houden en op te volgen voor een tijd, tenminste zo het geen spijbelen wordt, voor zij die er van profiteren willen.

Of het zo ver en zo algemeen worden zal weet ik niet, maar het kan. En zeker, het zou origineel zijn, het zou iets totaal nieuw zijn: de volwassenen die niet weten hoe er mee om te gaan en de jeugd die zich verzet, die haar wereld niet wil zien ten onder gaan. Dit zou eens een echte staking kunnen zijn, deze voor het levensbehoud van wat zo kostbaar is en niet om enkele centen meer.

En dan, wat de televisie ons brengt, de mens, de kinderen, in het stuk geschoten land van Yemen, het land dat je, na Kamal Salibi[1] te hebben gelezen, het Bijbelland heb genoemd; het land - toen Noord-Yemen - dat je doorkruiste met vrienden; dat je ongerept en prachtig vond, historisch wat de gebouwen betrof en na Salibi, een soort Heilig land geworden, het land van Abraham en de Bijbel. 

Het was aan de Rode Zee dat je ‘La Bible est née en Arabie’ ten geschenke heb gekregen, de dag van je verjaardag, de avond en de nacht dat je slapend op een brits op het strand, in open lucht, Sirius, het sterrenbeeld van Orion en de planeten Venus en Jupiter, geleidelijk, naar mate de nacht vorderde, hebt zien ondergaan in de Rode Zee, met als stilte over mij de geluiden van het op en neer gaan van het water.

Je vergeet zo iets niet, evenmin de vele plaatsen die je bezocht, Sa’ana, Ibb, Mahreb, Kawkaban, tijdens de veertien dagen dat je er waart. Beelden die achteraf in een totaal nieuw daglicht werden geplaatst door Salibi, een verloren ziel - wie vernoemt hem nog? - Diepe voren zijn het, getrokken in je herinneren, niet uit te wissen door de tijd. Maar hoe moet het met het leven in het stuk geschoten Yemen, waarvan VTM ons nu de beelden toont.

Dit alles is van je ochtend, zal van je dag zijn en van de dagen die komen. Niet overheersend, maar toch aanwezig, zoals het verhaal van Sholokov over Gregor Pantalevich: over het leven van de Kozakken in de steppes aan de Don. En hun opstand tegen het Rode leger, honderd jaar geleden, het boek dat eveneens zijn sporen nalaat, al was het maar slechts één detail ervan, toen er geen papier meer was, het opgebruiken van het papier van de Bijbel en andere heilige boeken om hun sigaretten te rollen.

Maar, wat de verwoesting van Yemen betreft, deze van de hoofdstad, Sa’ana, onder de bescherming van de UNESCO is er het ergst aan toe. Het beeld dat ik er van overgehouden heb, dat van een volk en een cultuur, de patina ervan is nog enkel van de postkaarten af te lezen.

Dit staat ons ooit, misschien ook te wachten. In elk geval, we leven ermee in ons achterhoofd. 

12-01-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er staat weinig op mijn programma vandaag dat er gisteren niet opstond. Ik ben ook niet anders ingesteld. Het weer raakt me niet en het nieuws evenmin. Ik kijk alleen uit naar wat ik schrijven zal en dit is me voldoende want ik heb ook nog Sholokhov die me wacht - Aksinia die herrezen uit haar ziekte terug thuis is en na de dood van de grootmoeder, de kinderen van Gregor bij haar heeft genomen en nu wacht op zijn terugkeer - of hoe je geboeid kunt worden door het leven van anderen in een land dat je niet kent gelegen aan een stroom, de Don, waarvan je in je verbeelding het water ziet en hoort bijwijlenvloeien tussen de gesprekken door. Ik hoef dus vandaag geen radio, geen televisie, ik heb de Don en Aksinia. Ik zal vergeten wie ik ben om te zijn wie ik niet ben, maar dat is voor straks.

Ik heb naast mij het boek ‘The English Year’[1], fragmenten genomen uit de dagboeken van Engelse schrijvers voor elke dag van het jaar. Vandaag 11 januari is Francis Kilvert (1872) aan de beurt:

‘The air this morning was as warm as the air of a hot-house and the thrushes singing like mad thinking that spring had come.’[2]

Er is weinig nieuws onder de zon. Ik was daar even buiten, er waren wel geen lijsters die zongen, ook omdat er geen meer zijn. Maar ik zou kunnen zeggen dat het zuidoosten, een rode gloed was tot hoog in de luchten, de bomen duidelijk getekend, ogenblikken lang, om dan in eens kleurloos grijs te worden en te blijven de morgen voorbij.

Hierbij drie beelden samen brengend in enkele lijnen, niet alleen wat is van tijd en plaats, maar ook wat is van de mens die schrijvend zijn dagen vult, en dan zeker Sholokhov, als ik lees hoe gedetailleerd hij zijn wereld tekent, een film die zich afspeelt.

Dit is van de mens en zijn mogelijkheden, alles te omvatten, alles uit te spitten en te herzaaien op nieuwe gronden met nieuwe oogsten, onbeperkt tot in der eeuwigheid toe.

We houden niet op ons deze mogelijkheden toe te eigenen en er op in te gaan, telkens vernieuwend te zijn, ons te situeren in de tijd die we wensen, in het nu of het voorbije of het nog komende; op de plaats die we uitkiezen, het hier of het ginder en in de ‘mood’ waarin we verkeren, opgeruimd of neerslachtig, verwachtend of ontgoocheld.

Rondom ons staat de wereld stil, we hebben er geen oog voor, we zitten weggedoken in onze eigen wereld een speldekop groot, voldoende voor wie we zijn, dan toch deze morgen, uitverkoren onder de vele morgens van ons bestaan.

Zo, we schreven wat en wat we schreven zal er morgen nog zijn, zal er nog zijn als wij nog enkel de woorden ervan zullen zijn. Waarmede we ons nog lang troosten zullen.

11-01-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Venus in het zuidoosten: een roep in de morgen als ik de gordijnen open schuif, maar geen vreugde, geen gedachte die plots mee opduikt, enkel de gedachte aan mezelf, hoe ik aarzelde om op te staan en neer te gaan zitten om te schrijven. Maar ik had enkel mezelf om over te schrijven, waar ik nu al dagen mee begaan ben. Zeg ik dan dat ik niet meer klaar zie in mezelf, dat ik een vat vol tegenstrijdigheden ben, dat  het slecht gaat met mij, slechter dan het ooit is geweest.

Vanmorgen aarzelde ik, het gebeurt zelden, om op te staan en te kijken hoe mijn blog er stond die ik gisteren had ingelogd. Ik aarzelde omdat ik geen eerste zin had, geen weg die ik inslaan kon; ik aarzelde omdat er enkel mezelf was.

Er was wel het nieuwe boek van Michel Houellebecq waarover ik gisteren las[1], een zwartgallig boek wist Marijke Arijs, en ik lees geen zwartgallige boek ‘over de ondergang van het Avondland. Ik houd het nog altijd bij zijn ‘La Carte et le Territoire’, over Jordan, die enkele schilderijen had gemaakt, de prijs ervan, toereikend om een bos te kopen van 500 Ha en dit volledig te omheinen, zodat het niet meer toegankelijk was voor de jagers uit de streek. Aldus de waarde van een exorbitant doek plaatsend tegenover de waarde van een uitgestrekt bos, wat velen de ogen zou moeten openen.

En er was ook iets over een dichtbundel van  Maria Barnas, ‘Nachtboot’. De recensent Jeroen Dera[2], schreef er heel wat over, maar ik heb er geen snars van begrepen, evenmin van het overgenomen gedicht. Barnas wijkt te ver af van de poëzie, dit is nu een algemene regel, die ik ken - ‘et qui gâta ma vie’, zoals het Francis Jammes overkwam, maar dit heb ik al gezegd - ‘en met haar lyriek blijkt ze uitstekend met een rauw register uit de voeten te  kunnen’ : ze verschuilt zich achter een boom om te plassen, maar haar broek niet goed achteruit schuift zodat ze: ‘en ik over mijn schoenen zeek’. Waarop Dera het waagt te schrijven: Door het rauwe pissen zo expliciet te benoemen, komt Barnas in haar poëzie intussen alsnog achter de boom uit’. Het is poëzie voor mij waarvan de woorden, omwille van de rauwheid ervan, niet blijven hangen, toch niet bij mij als ik tracht me voor te stellen wat er staat. Maria Barnas mag dan nog schrijven:

Het is die glibberige vis wellicht

die van wateren naar water de ogen in

zwemt zich als latente voorstelling

opdringt. Mijn hoofd uitspat.

Ik haal er niets uit dat me even verheffen of verfrissen zou. Maar nogmaals, ikzelf dacht dat poëzie in een ander landschap gelegen was.

Dit alles  om mezelf even te vergeten en uit te kijken naar wat buiten mij aan het zich stollen is, het vele dat gebeurt in de wereld en dat doordringt op een of andere wijze tot mijn schelp, tot mijn huis in de woestijn. In feite ben ik de heremiet die leeft met het schuiven van de zandkorrels, het enige waarover hij niet uitgesproken geraakt, het enige ook dat hem niets oplevert.

‘Moeder, waarom leven we?’ van Lode Zielens is geworden: ‘Moeder, waarom schrijf ik?’ En dan ben ik terug bezig met mezelf, met een vraag die ik me niet te stellen heb want er is geen antwoord op. Ik doe eenvoudig weg wat ik nodig heb te doen, omdat het deel is van mijn leven. En ik sta niet alleen, integendeel, ik ondervind het dagelijks. Vrienden die gedichten schrijven, die schilderen, die beeldhouwen, ze zijn allen bezig. Bij allen is het een vorm van leven waaraan ze verslaafd zijn. Ik ben geen uitzondering.

10-01-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een ogenblik van zwakheid dat alle voorbije, verborgen ogenblikken van zwakheid overstijgt en je schrijft wat je schreef. En je begrijpt dat verder leven zonder schrijven waardeloos is, dat je zo maar niet uit de arena stappen moogt zonder het gevecht ten minste te hebben aangegaan en af te wachten hoe het verder verlopen zal. Want dit is, hoe je het ook inkleed, een strijd, zijn of niet zijn.

Je manuscript is een mislukking, je weet dit ook, nu je Sholokov terug genomen hebt , nu je weet wat grote literatuur betekent; weet hoe je boeien kunt als je over grote dingen schrijft, hoe je maken kunt dat de lezer aan je lippen hangt die angstig is om te weten hoe het verhaal verder lopen zal.

Je manuscript had geen verhaal, dan toch niet over grote gebeurtenissen, jij boeide niet, toch niet in een voldoende mate, jij overviel de lezer met je onophoudende gesprekken over wat van het leven is en wat van de dood zou kunnen zijn. Je ijlde maar wat, je verloor jezelf in discussies, in vooropstellingen, in gezapigheid wat het gebeuren zelf betrof. En je bent verdwaald in je eigen woorden, je bent nergens aangekomen. Weinig respectvol ben je geweest en gebleven.

Je hebt nu je honderdduizend woorden, ze staan geschreven. Heeft het nog wel zin te doen alsof ze vol leven zouden zitten en waard zijn herlezen te worden en opgekuist om er aldus nog eens enkele maanden aan te besteden?

Je zult, zoals altijd, misschien je voornemen het te doen; je zult er aan beginnen, zoals je keer op keer begonnen bent aan het bundelen van je blogs, maar je zult het niet afmaken. En toch, toch ben je soms verbaasd als je gaat herlezen wat je schreef de jaren er voor. Maar dit gaat over het voorbije, maar wat over de woorden die je nog overblijven, zijn er nog wel?

Waar ik gisteren was aangekomen heeft zich niet opgelost, is holte gebleven, concentratie is moeilijk, brengt heel weinig op. Maar ik herhaal me, het is een kwestie van, to be or not to be, maar ook, to be able or not to be able?

Eens je gaat twijfelen over wat je kunt of niet, ben je een verloren man; het kan ook dat je twijfel een ander draagvlak heeft, dat je twijfelt over het nut ervan en deze twijfel zit dieper, is moeilijker te overwinnen zo lang er geen klaarheid is om verder te gaan: kan ik, of kan ik het niet. De tijd zal het uitwijzen, ikzelf zie het vandaag niet.

09-01-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dit is een fragment van een dagboek dat meer loopt over wie ik ben dan over wat ik doe. Ik ken al enkele dagen het gevoel van een nieuw beginnen want ik heb me, de laatste drie, vier maanden leeg geschreven. En wat ik vreesde voltrekt zich nu: de vreugde van het schrijven heeft me verlaten. Na mij blog van gisteren, dit is dan wat me overrompelde, dit is wat in mijn kleren hangen bleef: de geur van het gedoofde vuur dat me jaren lang heeft bezield en bezeten. Ik dramatiseer niet, dit zijn mijn gevoelens, ik kan er niet omheen schrijven, zoals ik al een tijdje aan het doen ben, ze houden me in hun greep en, voor het ogenblik, ik weet niet of ik er meester over word.

Ik ben niet alleen inspiratieloos, maar er is ook de pijn van het inspiratieloos zijn die me in een zekere mate bedwelmt en het is die pijn die overheerst, die donkere wolk die voor mij uitdrijft. Ik wil hier komaf mee maken maar ik word opgejaagd, ik word bezeten door spijt. Spijt dat het zo ver gekomen is. 

Er is de dood geweest die mijn drempel heeft overschreden, er is nu ook bij iemand die ik even lief heb als mijn dochter, een geboorte geweest. Ik voelde o, zo duidelijk, de afstand die er was tussen mij en het kind dat daar lag,  de ogen dicht, roerloos nog, zuiver, en een ganse leven dat haar wachtte, dat geleidelijk aan zou beantwoord worden, terwijl mijn leven op zijn einde liep en er in mij een zwijgen was gekomen dat me tegemoet kwam uit het einde van de lange smalle gang waar ik in mijn droom had voor gestaan, de ene zijde, de muur vol met boekenruggen. Dit is het beeld dat ik meedroeg als ik het moederhuis verlaten heb.

Ik weet het, dit is een holle tekst, maar ditmaal heeft de holte de bovenhand genomen. Ze was er al enkele tijd, ze hing in de lucht,  maar ik slaagde erin ze weg te houden, de holte weg te duwen uit mijn gezichtsveld. Vanmorgen ben ik er niet in geslaagd, had ik de moed niet meer, er tegen op te gaan, is ze opgestaan uit de nacht en heeft ze de bovenhand genomen.

Hoe het verder moet weet ik niet, nu de dag zich openen gaat. Het is wellicht, zoals er zovele al zijn geweest, een momentopname. Het schrijven ervan kost me heel wat, misschien ook is het, het begin van een bevrijding. We zien wel wie het halen zal. De dag is nog jong.

08-01-2019, 06:19 geschreven door Ugo d'Oorde  

Momentopnames zijn het maar, ‘you tubes’ in woorden die te voorschijn komen als opgeschoten uit de volle aarde die hier de geest is. Hoe ontstaan ze, welke werking vindt er plaats, welke kiemkracht is er nodig  opdat ze zich tonen zouden? Je staat telkenmale verbaasd over de het tot stand komen ervan, over het aantal woorden en de kleur ervan. En nog, een vreemde vraag: heeft die kiemkracht iets te maken met de bevruchting die negen maanden later leiden zal tot een geboorte?

Zo wat gisteren zo dringend pijn was is het vandaag wat minder, de helende tijd is er over heen gegaan, de wonde is zich aan het dichten en ook er is me geen rust toegestaan.

Deze nacht, naar de morgen toe, droomde ik. Ik liep in Gent in secondhand bookshop. Ik was in een lange smalle gang, een rechte lijn die ergens doodliep. De wand links stond vol met boeken op rekken. De wand rechts had kleine inhammen met mensen die er zaten of stonden. Iemand sprak me aan, hij vroeg me of ik het werk van Frazer kende en of ik de 12 volumes van zijn ‘Golden Bough’ niet wou kopen en hij toonde me de in glanzend leder gebonden volumes. Ik heb er geen plaats voor moet ik geantwoord hebben want hij werd kwaad en duwde me de deur uit, zeggende dat ik niet waardig was zijn winkel te betreden want zegde hij Sir James Frazer is een inspiratie bron geweest voor die dichter van jou, T.S.Eliot en je weigert hem te kopen.

Daarna was ik in een andere boekenwinkel waar een jonge man me wees op een pak aquarellen, er waren er 34 zegde hij en elke aquarel is een afbeelding van de 34 canti van het Inferno van Dante. Hij toonde me de bladen en citeerde in het Italiaans, zo dacht ik toch, de verzen van Dante. Of ik ze gekocht heb of niet weet ik niet. Ik ben wakker geworden met de Italiaanse woorden nog in de oren.

Dit was, hoe vreemd ook, mijn morgen vandaag. Dit is het enige dat ik te schrijven heb, enkele flarden van een droom waarvoor ik geen enkel aanleiding kan vinden. Frazer is niet veel meer dan een naam, Dante ligt wat dichter bij. Wel bezit ik  de Italiaanse tekst van Dante’s Inferno én de ‘verkorte’ uitgave - 750 bladzijden kleine tekst - van ‘The Golden Bough’ van Sir James Frazer, die ik niet gelezen heb, hoogstens doorbladerd en op basis van de 30 bladzijden lange Index, opzoekingen die ik gedaan heb, maar daar blijft het bij.

Het werk ontstond, zoals ik droomde, in 12 volumes die verschenen van 1890 tot 1915. Frazer zelf maakte er een ‘abridgement’ van dat verscheen in 1922. Het is een literair document van wereld formaat. Op de rugzijde van de/het omslag lees ik:

‘Remarkable for its vast assembly of facts and its charm of presentation, it offers the thesis that man progresses from magic  through religious belief to scientific thought. It discusses fertility rites, human sacrifice, the dying god, the scapegoat and many other symbols and pratices which have influenced a whole generation of 20th century writers, including D.H.Lawrence, Ezra Pound and T.S.Eliot.

Na mijn droom die ik zag als een teken, een omen, kon ik niet anders dan Sir James Frazer, even terug halen. Was hij het niet - een man met een volle witte baard - die me opwachtte deze nacht, naar de morgen toe, in een inham van die lange gang in die boekenwinkel die ik zelf moet uitgevonden hebben?

07-01-2019, 06:01 geschreven door Ugo d'Oorde