Een nieuwe dag, een nieuwe blog, hoe begin je er aan? Je geest is even mistig nog als de luchten buiten. Beide zijn elkaars evenwicht, er is niets en er is veel. Het komt er op aan te weten dat er zeker iets uit te halen valt; wat weet je maar op het einde van de wandeling, is afhankelijk van wat je tegenkomt onderweg, en zelfs als je niets zou ontmoeten zal dat niets voldoende zijn voor jou.

Dit is de kracht die de geest bezit, zelfs als hij leeg en mistig overkomt, dan nog is hij geladen met verrassingen, daarenboven verwacht je ook dat hij je niet in de steek zal laten, dat hij, de minuten voorbij schuivend, openbloeien zal, zelfs in volle winter.

Zo gebeurt het elke morgen, je daalt af in jou, in het diepste ik van jou; je weet nog niet wat je er zult vinden, wel dat je iets zult vinden. Of je er de droom zult ontmoeten waaruit je bent opgestaan? Maar je droomde en je waart plots wakker en de droom was weg, totaal weg, niets was er van overgebleven, geen schrammetje, geen luchtbel.

Zo is het met vele zaken. Je bent de vierde dag van de laatste maand en je weet zelfs niet meer wat je dag één en dag twee geschreven hebt, amper wat je gisteren schreef, over het verlies – en het is het ergste dat gebeuren kan – van de binding met de natuur dat niet alleen de jeugd ondergaat, maar velen onder ons voor wie alles zich centreert rond smartphone of i-pod, wellicht het eerste dat ze bekijken in de morgen, vooraleer ze zien dat de hemel vol sterren staat of een grijs laken is, ontdaan van licht en woorden.

Het is niet veel dus dat je overhoudt maar het is verreikend en gevaarlijk naar de toekomst toe. Het ergste is dat er heel wat zijn die er met geboren worden, dat het een verworvenheid is van waaruit ze vertrekken. Voor anderen, zoals voor mij, is het een verbazend iets waarmee ze voortdurend geconfronteerd worden; een verbazen dat hen doet nadenken over het mysterieuze van de natuur die het mogelijk maakt dat woorden hier geschreven, een fractie van tijd erna gelezen worden door een tegenvoeter of, dat ik zo maar binnendringen kan, mits wat gegoochel, in de grootste bibliotheek die er is, om maar één mogelijkheid te vermelden.

Aldus ben ik, die vroeger – in die tijd van mij - in de ‘brousse’ opgroeide, nu binnengekomen in een voor mij totaal vreemde wereld waarin ik tracht te aarden, tracht te overleven zonder overrompeld te worden, en te aanvaarden dat zelfs het meest ongelooflijke geloofbaar is. En dat ik, de natuur zijnde wat hij is en de geest van de mens dieper en dieper de natuur binnendringend, van niets nog verbaasd moet zijn.

In een wereld die op zich, een totaliteit van grote wonderen is te beginnen bij een zaadkorrel die kiemt, een bloemknop die zich opent, een ijsvogel die even stil hangt boven het water, allemaal en zovele andere, dingen zijn die we niet meer zien als wonderen, hoeven we ook niet meer de wonderen van de techniek, gebaseerd op het wonder van de geest in de mens, te gaan zien als wonderen.

Wat we wel mogen vooropstellen is, maar absoluut is dit niet, dat het wonder van bloemknop en zaad, van de plons van de ijsvogel, het einde van hun, in de kosmos gewortelde evolutie, bereikt hebben, maar, en dit is een ander wonder, dat de geest van de mens oneindig is, en verder evolueren zal naar een innigere integratie in de wonderen die deze zijn van de natuur, wonderen die ons, zoals hoger gezegd, vandaag niet meer verwonderen. En dan grijp ik spontaan terug naar wat Thomas schrijft in zijn Evangelie, Logion 29:

‘Jésus a dit: si la chair s’est produite à cause de l’esprit, c’est une merveille; mais si l’esprit s’est produit à cause du corps, c’est une merveille de merveille. Mais moi, je m’émerveille de ceci: comment cette grande richesse s’est mise dans cette pauvreté.’

04-12-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er is een wereld van verschil tussen wat van de morgen is en wat van de nacht. De morgen is activiteit, zijn gedachten, de nacht is van wat voorbij is, geleden is, bewoond is geweest. Elke avond ga ik met een boek naar bed, een boek om het boek, want ik lees hoogstens drie lijnen, maar mijn ganse leven is een boek geweest, of het boek is mijn leven geweest.

Denk ik dan, dat al wat ik geschreven heb, voortgekomen is uit de boeken die ik las, dat zij het zijn die ik heb willen navolgen, me inspirerend op de manier van werken van de schrijvers ervan, om dan te komen tot een eigen methode om het te doen en, dan is de morgen goud om het te doen: geen duizend maar vijfhonderd woorden, het liefst vóór het ontbijt om daarna wat mijn blog betreft, de dag vrij te hebben en te schrijven wat ik in meer schrijven wil.

Of ik herlees wat ik vroeger schreef?

Ik zegde het gisteren al, schijnbaar heb ik er geen tijd voor, zijn het nieuwe woorden die ik wil, zijn het nieuwe paden die ik betreden wil als die zich willen openen voor mij. Zo komt het dat ik de ganse dag ben ingesteld op dat nieuwe dat ik verwacht, en dacht ik eraan deze morgen, dat ik me bloot geef in wat ik schrijf, dat mijn lezer weet hoe ik denk en wat ik denk op het meest vruchtbare ogenblik van de dag.

De dingen buiten zijn nog omhuld met nacht terwijl mijn gedachten in volle licht al staan, uitgebazuind in de kamer, om van daar uit, in een fractie van tijd,  te vertrekken,  dankzij de kundige ontcijfering van de wijze waarop de Kosmos - hij verdient een hoofdletter - zich heeft geconcipieerd en zichzelf heeft gemaakt, naar waar ook, indien nodig.

Noteer dat ik me herhaal, dat mijn woorden duidelijk willen stellen dat er niet noodzakelijk een Maker moet geweest zijn, dat het even goed een autoproductie kan geweest zijn; dat er niet én een Maker én een Kosmos is; maar dat de Kosmos zich zelf heeft in het leven heeft geroepen en tot stand heeft gebracht. Niet dat hij uit het ‘niets’ zou ontstaan zijn maar wel uit een Kosmos in potentie die er altijd moet geweest zijn.

Aldus, en ik weet het maar al te goed, heb ik me eens te meer laten verleiden om te gaan wandelen in een landschap dat zelden bezocht wordt, het ligt of te hoog of te ver afgelegen, opdat we er zelfs aan denken zouden. En, de nivellering naar beneden begint bij hen die lijden aan een NDD syndroom.

Over NDD schrijft Knack (30 november 2016) het volgende:

‘NDD staat voor Nature Deficit Disorder een overkoepelende term die verwijst naar het verdwijnen van natuurervaringen in ons leven. De term, lees ik, dook voor het eerst op in 2005 in het boek Last Child in the Woods van Richard Louv. Volgens de auteur brengen we allemaal, en dan vooral kinderen, steeds meer tijd door binnenshuis. Dat doet ons vervreemden van de natuur en maakt ons mogelijk kwetsbaarder voor negatieve gevoelens. Het is een gevolg van onze huidige levensstijl', zegt Ross Cameron, professor Landschapsmanagement aan de Sheffield University aan de BBC. 'We zijn zo vergroeid met moderne technologieën dat we minder aandacht hebben voor de wereld buiten ons. We leren meer over de natuur door een documentaire van David Attenborough te bekijken dan door zelf een boswandeling te maken.'

Ik had er nog niet aan gedacht, omdat het geen ziekte van mij is, maar NDD maakt deel uit van de aftakeling van de geest die aan gang is en ver dragend is, de term Kosmos/God verder en verder wegschuivend in een tunnel zonder einde.

03-12-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ben al een paar dagen in andere sferen terecht gekomen, op hol geslagen. Ik ben, zoals Dante, de hemel binnen gedwarreld, niet om te zien wat er te zien is, maar om te vertellen wat er, in het hoogste van het hoogste kan zijn maar niet te zien is. Je vergeeft het me wel, het is wat het is, een vlucht uit het dagelijkse omdat, heel wat dat van de dag is niet verteld hoeft te worden.

Al wou ik wel, al wou ik wel opstaan elke dag in alle simpelheid, danken dat ik er nog ben en de minuten en uren laten voorbij gaan zoals ‘lazy cattle walking through a lansdscape’ zoals in ‘Goodbye Mr Chips’, een boekje dat destijds furore maakte, maar nu verdwenen is met het vee in het landschap. Maar de uren hebben vandaag niet meer de tijd om er te zijn, het zijn vogels die overvliegen, data die verder en verder schuiven en dichter en dichter het uiteindelijke benaderen. Ik ben er voortdurend mee geconfronteerd. Ik begin de maand, denk of ik er in slagen zal elke dag van de nieuwe maand te vullen, om, op het einde gekomen, verbaasd te zijn dat ik er in slaagde. Of, de mogelijkheden van de menselijke geest die oneindig zijn.

Ik weet dat ik me herhaal, ik weet dat mijn onderwerpen gelimiteerd zijn, dat ik het moeilijk heb nieuwe gedachten aan te snijden en dat ik op het punt gekomen ben dat oude gedachten vernieuwd worden aangeboden, hopelijk verfijnd, hopelijk aanleunend dichter bij wat de waarheid genoemd wordt.

Wat ook, ik word meegevoerd in een kolk van gedachten en soms, hoe kan het anders, worden lezers meegevoerd en samen wentelend hoor ik wat ze me toeroepen, sommige over God, sommigen over de Fuga die ik ooit schreef, andere over magnetische velden. Aldus wordt de kolkende massa gedachten breder en breder en zit ik er middenin, vult het mijn dagen en blijft al wat niet kolkende is verzwegen.

Hoe zou ik anders bestaan: dood gebloeid, neergelegen op de sofa in een deken gewikkeld, mijn krachten verdoezelend, opsparend om aldus te vergaan in onledigheid? Terwijl ik nu de krachten van licht en duister tegen elkaar laat botsen om te zien waar ze me voeren zullen op dagen zoals deze dat alles gesloten was, zonder een enkele opening en er toch zoals vele vorige dagen een opening gekomen is, altijd maar schrijvend, en eigenlijk in de hoop dat, eens leeg geschreven, de dood er onmiddellijk op volgen zal.

Ik heb, en dit zeg ik niet graag – het is tot mezelf dat ik spreek – het stadium bereikt dat ik het moeilijk heb een tekst te lezen. De betekenis van het woord, door andere geschreven, dringt niet meer door. Op het gebied van lectuur ben ik een vreemde geworden, herlees nog amper wat ikzelf geschreven heb. Is dit een voorteken, het bewijs dat ik dieper en dieper wegkruip in mijn schelp en wat erger is dat de kolk van mijn gedachten aan het vertragen is, om dan, ja wie weet, stil te vallen en de schelp zich sluiten zal om er nimmer meer uit op te staan.

Vreemde gedachten waar ik mee eindigen wil, mijn schelp, gelukkig, zich openend.

02-12-2016, 07:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘Plots draaide ik me om op de kam van de vallei en keek over een landschap dat me overweldigde omdat het simultaan zoveel signalen op mij afstuurde dat ik er haast duizelig van werd en toen zag ik het: een magnetisch veld. Ik stond middenin een magnetisch veld…’ 

Mijn vriend van vele gesprekken, jij die me dit schreef, je hebt dit juist gezien, we leven in een magnetisch veld, in a vortex of pulsating fields’, waar ik het gisteren over had; wellicht tekende ik dit op, op het ogenblik dat jij je woorden neerzette. Er was dus zelfs een telepathische band tussen ons.

Het magnetisch veld, we merken het niet, we voelen het niet, maar we zien het met de ogen van de geest; we beseffen dat, als we ons plaatsen op het niveau van de allerkleinste bouwsteen, het er wel degelijk is en dat, en dit is die andere realiteit, er niets anders is dan dit veld. Weinig zijn zij die het weten, die het aandurven het te zien, want het is baanbrekend, het is overrompelend, maar de kwantum fysica leert het ons, bewijst het ons.

Het is het beeld - dat ik maar al te graag gebruik - dat Fritjof Capra, vóór de zee gezeten, oproept. Het geeft me een duw in de rug want wat geldig is aan zee is even geldig op welke plaats ook, zelfs op de kam van een vallei:

‘As I sat on that beach my former experiences came to life; I ‘saw’ cascades of energy coming down from outer space, in which particles were created and destroyed in rhythmic pulses; I ‘saw’ the atoms of the elements and those of my body participating in this cosmic danse of energy…’[1]

Het is uitzonderlijk als we het zien, omdat het alleen zichtbaar is in het landschap van de geest en ik vermoed dat het dit landschap is dat de echte realiteit uit maakt. We komen er stilaan om dit beeld aanvaardbaar te bewijzen, al kan het ook nog een tijd vergen alvorens we zo ver zullen zijn, maar het is dit pulserend beeld dat we zoeken te begrijpen, en dat we willen binnendringen.

Het plaatst ons in een hallucinante wereld waar we niet meer weten, wie we zijn en hoe we er zijn: vermengd, verbonden, verweven met alles wat ons omringt, zodat al wat is, een magnetisch veld wordt van wervelende elektronen en quarks, en andere tegen elkaar op botsende deeltjes, Higgs deeltjes en misschien nog kleinere.

En dan onvermijdelijk de hamvraag: als we – lichaam zijnde - niet meer van de aarde zijn, wat rest er nog van die massa van flitsende deeltjes die een intiemere band, een ik-band, moeten gehad hebben met elkaar, sterven die af, of blijven deze ongewijzigd?

En een andere vraag waar is de geest gesitueerd die ons dicteert wat we zeggen of schrijven willen, zit die vast aan wat ons lichaam is, of zit die in die deeltjes die ook wij zijn?

Het raadsel, want dit is het, zal nog een tijd raadsel blijven. De evolutie helpende kan het dat we van generatie tot generatie ooit eens de sluier oplichten zullen.

01-12-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waar ik wandelen ga, de weg bestrooid met eikels en bladeren; eikels, denk ik, die in zich het mirakel dragen van de jonge eik, en de oude eik erover het mirakel van jonge bladeren en nieuwe eikels. De eeuwige stofwisseling in de levende materie, de materie die door de geest in zich of rondom zich, beheerst en gevoed wordt om te weten hoe het verder moet eens herfst en winter voorbij.

Bij Ithzak Bentov, een esoterieker en wetenschapper, in zijn meer dan eigenaardig boek, zijn ‘Stalking the wild Pendulum’[1] dat ik nog maar eens ga raadplegen, lees ik over het atoom dat:

Even the most solid matter, the one that imparts most of the mass to it - the nucleus of the atom, which at first appeared as a solid grain of matter – upon a better look dissolved into a vortex of pulsating fields.

Rijst dan de vraag: de eikel, zijnde in essentie a vortex of pulsating fields, wie of wat beslist er over het ogenblik van de big bang in de eikel als deze kiemen gaat, is dit ogenblik dan al in potentie aanwezig in deze werveling van pulserende velden? En, was het Universum, met inbegrip van al zijn evolutie-eigenschappen van zijn begin af, vóór het ogenblik van de Big Bang, dan ook a vortex of pulsating fields?

En een andere vraag: wie of wat is het die de kiemkracht van de eikel in beweging brengt – die het ogenblik van zijn big bang veroorzaakt - wie of wat komt er tussen in deze vortex opdat uit de eikel een nieuwe eik zou ontstaan en groeien zou?

 Het wordt me meer en meer duidelijk dat, willen we de God gaan zoeken, willen we de idee God begrijpen – als Hij ooit zou te begrijpen zijn - we de structuur en de wetten van het Universum moeten begrijpen. En het is niet de Bijbel die ons dit leren zal, wel de wetenschap die zoekt en blijft zoeken naar het secreet dat zich halsstarrig blijft verbergen, en enkel via gissingen te benaderen valt.

Wellicht staan we nog te laag op de ladder van het mens-zijn, moeten we generatie na generatie hoger gaan klimmen om eindelijk, de top bereikt, weten zullen wat we weten moeten om een leven te leiden in overeenstemming met wat zich aan de mens, via de wetenschap, heeft gereveleerd.

Hoe zullen de komende geslachten denken over ons, arme onwetende zondaars, zal het niet zijn zoals wij nu denken over de mens van het jaar duizend, met hun God als een antropomorfe God, een God die nood had aan woorden, die dacht en strafte, liefhad en beloonde. Wagen we, nu al voorop te stellen dat Hij voor ons ook a vortex of pulsating fields is, voorop te stellen dat Hij deze vortex IS?

Vertrekkende, op deze laatste dag van november, van de eikel op de grond en de woorden van Bentov, waar kan mijn redenering fout lopen?

Jij die me lezen zult, zeg het me! 

30-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

En dan, met de kilte die ik voel vanmorgen, het gedicht van Salvatore Quasimodo[1] dat ik ooit knipte uit Le Monde en me om een wel bepaalde reden blijft achtervolgen: ‘Antico Inverno’, ‘Antieke winter’. Ik breng het u zoals ik het gevonden heb en gekleefd in een bijzonder en exclusief dagboek waar ik nog iets aan toevoeg, nu en dan:

Desiderio delle tue mani chiare / nella penombra della fiamma: / sapevano di rovere e di rose; / di morte. Antico inverno./ Cercavano il miglio gli uccelli / ed erano subito di neve; / cosi le parole: / un po’di sole, una raggera d’angelo / e poi la nebbia; e gli alberi, / e noi fatti d’aria al mattino.

Hoe vertaal ik deze poëzie van Salvatore Quasimodo? Of, is poëzie wel te vertalen, is Gezelle, is Timmermans te vertalen naar om het even welke taal en is het niet beter de betekenis van de woorden op te zoeken en eens ermee vertrouwd, te lezen wat er staat? Want eens de woorden gekend is het gedicht meer klank en ritme geworden, komt de inhoud over als secondair en is het de opgeroepen sfeer die primeert.

Het begint als een liefdesgedicht:

Verlangen van je blanke handen in de schemer van de vlammen, ruikend naar eikenhout en rozen; naar de dood. Winter van oudsher.

Herinner je: het sneeuwde grote vlokken toen we buitenkwamen uit het restaurant, de weg naar de chalet was al vol gesneeuwd en de lucht was ijzig. Thuis de haard aangestoken, de grote brede haard van de oude chalet, zwart geblakerd, met de boeken er omheen, vreemde boeken met vreemde titels en even vreemde namen van schrijvers. We zijn gaan zitten voor de hoog oplaaiende vlammen, de voeten op een schapenvel terwijl het sneeuwen bleef. We zaten er, jij en ik, in de schemer. Je sprak, je witte handen die je woorden tekenden: je groot verlangen deze ogenblikken te houden je leven lang, wij hier te wonen, wij hier te sterven. De geur er was van eikenhout, de geur van rozen, en de verre geur van de dood die later komen zou. Herinner je, herinner je hoe het gebeurde, wij voor de haard en het sneeuwde, lang geleden, in die winter van vroeger.

En vogels die de granen[2] zochten, plots sneeuw geworden, zo de woorden: een weinig zon, een engelenstraal, en dan de mist, de bomen en wij, als van lucht in de morgen.

Maar de sfeer van het gedicht, eigen aan het ‘antieke’, eigen aan het Italiaans, kan ik aanvoelen. Niet wat er is aan voorafgegaan, wel hoe het is gegroeid uit zijn eerste zin: verlangen van je handen, of verlangen naar je handen, of het verlangen dat sprak uit het bewegen van je handen verlicht door de vlammen in de haard. Een eerste alles zeggende zin een inleiding op de weemoed naar het voorbije dat nu is als nevel en lucht. Meer is de dichter niet, of wil hij nog zijn.

Ik wist het nog heel goed: Quasimodo en zijn Antico inverno, hoe dicht alles bij elkaar ligt. En nu vanmorgen, na zovele morgens hoe wat ooit was, teruggrijpt naar wat Quasimodo, wie weet waar en wie weet wanneer en onder welke omstandigheden geschreven heeft, en thans, eens te meer zijn gevleugelde woorden tot mij gekomen lijk una raggera d’angelo.

Totaal onverwacht springen herinneringen op, een woord, een geur, een ritseling volstaan soms en vertellen je. En wat al heel ver in de tijd lag, plots te dichtbij.

29-11-2016, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is een groot blad vol foto’s, telkens in een andere houding, telkens in een andere kleur en instelling, die mijn blogs zijn. Ze hebben allemaal iets gemeen maar ze zijn hoegenaamd niet identiek: een caleidoscoop van toestanden en impressies waar de persoon uit opduikt die ik was of wou zijn op een bepaald ogenblik in de tijd – de tijd die geen breuk kent, die een lange dicht aaneengesloten ketting is van schrijvende momenten, momenten dat ik niet schreef én, momenten zoals nu dat ik én schrijf én luister naar de Top Honderd van Klara. Alle foto’s maken deel uit van mijn gedachtenwereld. Ze zijn aanvullend of innoverend, ze zijn meesterlijk of van een niet te miskennen poverheid, maar ze zijn mijn geestelijke adem, ze zijn de expressie van mijn gevoelens, gebracht soms door K. M. soms door Ugo d’Oorde, misschien soms nog door een andere persoon in mij. Ook Pessoa leed onder dit soort gespletenheid, ook hij was niet altijd Fernando Pessoa, ook hij was meermaals een andere – ik zoek nu die namen niet op - die schreef of hem aanzette tot schrijven, die hem geen ogenblik rust gunde als hij niet schreef.

Vandaag is er echter een dubbel ingesteld zijn: ik wens mijn blog te schrijven maar ook niets te missen, noch van Bach, noch van Händel, noch van wie ook. En dan hoor ik van de verwondering vast te stellen dat Bach niet meer zo gewild is als Top Honderd kandidaat als de vorige jaren.

Ik kan hierbij denken aan drie redenen. Een eerste is - en die geldt voor mij - dat Bach een uitzondering is, dat hij buiten de Top Honderd staat, en als we bij het kiezen, de drie lijsten aflopen, we hem om die reden, geen blik meer gunnen en hem overslaan. Een tweede is een totaal ander publiek dat is opgedoken om deel te nemen. En een derde, eerder dramatisch wat onze beschaving betreft, iets wat al lang zich aan het aftekenen is, het verdwijnen van het sacrale. De mens heeft de handen vol met het omringende, heeft geen oog meer voor wat achter het zijnde aanwezig is, heeft niet meer de tijd of stelt zich geen vragen meer wat er is van het ‘boven-alles-staande’, het uitzonderlijk verhevene dat van Bach is. Ik geloof niet dat Bach, zoals ik hem meen te kennen, ooit iets geschreven heeft dat geen verwijzing was naar zijn God; hij was zoals Mahler die niets geschreven heeft dat niet kosmisch is en was.

De Top Honderd leidde me, op zondag 27 november af van wat ik die morgen, bij het ontwaken, dacht te schrijven over het caleidoscopisch beeld van mijn blogs; voerde me in een totaal andere richting, zodat ik gevoel had dat deze zondag de Hoogdag was van de klassieke muziek.

Zo gebeurt het dan: ik plande terug te komen op mijn zwaarmoedige blog van gisteren, en wou herhalen dat elke blog de uiting is van een gemoedstoestand met telkens een etmaal er tussen en dat er in een etmaal heel wat gebeuren kan, maar dat ik in de loop van de dag opgeslorpt werd door niemand minder dan Klara. Om te horen dat de finale van Beethovens Negende slechts op de 42ste plaats voorkomt, zijn Pastorale op twaalf, het ‘Erbarme dich’ van Bach op elf, Carmina Burana (O Fortuna) van Carl Orff op drie, Spiegel im Spiegel van Arvo Pärt op twee en, Stabat Mater van Giovanni Battista Pergolesi op één.

Of dit de juiste waarde- en kunstbepaling is laat ik over aan de specialisten. Hoewel ik totaal anders had gestemd, kan ik ermee akkoord gaan. Het voornaamste is dat ik een ganse dag geluisterd heb, tot zelfs in de namiddag, het uur dat ik aan de vijver was.

28-11-2016, 07:55 geschreven door Ugo d'Oorde