Het is telkens een opluchting als ik met mijn blog klaar ben. Alhoewel dit niet iets is om te melden vanaf mijn hoogste berg hier - eigenlijk is het maar een heuvel - maar als ik de heuvel beklim wordt het een berg.

Het stijgen helpt me bij het schrijven, elke stap is een woord en soms komen die samen in een vreemde rangorde die ik dan mee neem tot de top om gezeten in de wind, die mijn vriend hier is, neer te schrijven op ongelijnd papier in een klein notaboekje, schuin schrijvend van laag naar  hoog zodat ik telkens uitkom met een paralellogram aan tekst.

Zijn deze gedachten waard geschreven te worden, is het hiermede dat ik de wereld ga verbazen; Anthony op de plaats waar hij me leest, of al die anderen die me lezen, thuis, hoger in het noorden, of lager, doorgedrongen tot Venezia?

Mijn opluchting blijft dus beperkt voor iemand die het maximum beoogt.

Maar vandaag zijn de luchten van een ongewoon type, de wind dringt door mijn windjak, tot op mijn naakte huid, niet strelend vandaag, niet tegemoetkomend, maar eerder ongenaakbaar hard en intrigerend, zoals de dingen die ik lees. 

Zo van een schrijver – ik zei het al ik lees alleen nog over schrijvers en hun boeken – een filosófico, Javier Gomà, ‘die zich in een nieuw boek van hem: ‘Necesario pero impossible’, of ‘Nodig maar onmogelijk’ ontfermt over een in vergetelheid geraakt concept, de onsterfelijkheid van de ziel.

Hiermede bevestigt hij wat Borges schreef, namelijk dat de onsterfelijkheid een zaak is die enkel nog de Spanjaarden interesseert[1].

De schrijver heeft er vertrouwen in dat zijn boek zal geapprecieerd worden door agnostekers als door niet dogmatische gelovigen.

Maar wat de uitkomst van de onsterfelijkheid van de ziel betreft denk ik dat we beter het resultaat afwachten van wat de kardinalen in conclaaf gaan beslissen. Zo, in afwachting denk ik niet me te laten verleiden door het boek van Javier Gomà.

Zo las ik gisteren ook het betoog van Hans Küng die hoopte dat na de Arabische lente er ‘una primavera vaticana’ komen zou, al vreesde hij ervoor dat het zo een vaart niet zou lopen en dat de macht van de Curie die Benedictus XVI als paus had kunnen laten benoemen, stokken in de wielen steken zou en dat het monarchistisch-absolutistisch regime van de Kerk, dat er gekomen was na Gregorius VII in de XIde eeuw, niet zou gebroken worden.

Küng is de mening toegedaan dat het pontificaat van Benedictus XVI er een was van mislukkingen, dat hij er in geslaagd was de protestanten te mishagen evenals de joden, de muzelmannen, de clerus van Latijns-Amerika, de vrouwen, de theologen-reformisten en alle katholieken die de in het Concilie van 1962 voorgestelde wijzigingen gunstig waren.

Aan deze mislukkingen moeten toegevoegd worden de vele schandalen die de Kerk getroffen hebben, om dan zeker de vatileaks niet te vergeten die heel wat getuigenissen hebben bloot gelegd van de machtsstrijd, de intriges en seksuele delicten die de Curia teisterden ‘y que parece ser una de las principales razones por las que Benedicto ha decido abandonar.

Ik zou nog verder kunnen uitweiden over het artikel in El País van 1 maart uit The New York Times. Maar van Hans Küng kan niet anders verwacht worden dan  dat er een Paus verkozen wordt die de moed en de visie zou hebben om totaal andere wegen in te slaan.

Wat die wegen zijn is niet eenvoudig voorop te stellen. Zeker is dat de Kerk meer dan oog moet hebben voor de progressie gemaakt door de wetenschap, al was het maar, wat mij betreft, oog hebben voor, en ondergaan, het bestaan van zo iets als het Higgs deeltje.

Ben ik nu opgelucht, nu ik zo ver gekomen ben met mijn blog die ik in het begin heel kort dacht te houden?

03-03-2013, 21:14 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zij die een boek willen schrijven zijn vroeg wakker en zitten neer in kamerjas voor hun wit blad, klaar, zoals Hemingway klaar zat, om te verwerken wat hij de avond ervoor had overgehouden om er de volgende morgen te kunnen mee verder te gaan.

Ik denk dat vele schrijvers dit zouden willen. Mij lukt het – wel het vroeg opstaan - in elk geval niet. Er zit, wat dat betreft, een loomheid in mijn beslissen om de beelden en gedachten te kiezen die me bezoeken. Ook, en meestal, omdat ze twee richtingen uit willen en ik slechts één richting kan inslaan: blog of boek.

Zeg ik als ik neerzit, wat wordt het vandaag? En soms wordt het niets.

Gisteren gaf ik me de opdracht bij mijn leest te blijven, maar wat als je twee leesten hebt?

Van Amélie Nothomb weet ik – haar ritme is één boek per jaar, alleen Brusselmans produceert meer –dat ze opstaat om vier uur om te schrijven tot ze uitkomt op een punt met meerdere mogelijkheden en ze kiezen moet, rechtdoor, links of rechts. Ze neemt meestal de weg rechts, de weg met de meeste mogelijkheden zoals ze denkt, omdat het weg van God is.

Amélie schrijft aan een boek, niet met omwegen zoals ik, ze schrijft naar de hoogte toe of afdalend naar de vallei.

Ik schrijf in de flank van de berg, gestadig op dezelfde hoogte. Ik schrijf in de luwte van wat in de wereld gebeurt, geweld en oorlog, armoede en onderdrukking, ziekte en honger. Het zijn beelden die ik onderga, kronkels van gedachten, maar niets dat neerkomt op mijn blad, tenware ik het laatste beeld zou nemen, de vrouw die, ik mijn dagblad betalend, haar centiemen-beursje had uitgeschud op de toog om haar sigaretten te betalen.

Ik ga aan de wereld voorbij om een andere wereld binnen te treden, één oog wijd open, een ander die ik gesloten wil houden maar er niet voldoende in slaag, ware er niet de zee die me overweldigt.

02-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Kun je afwezig blijven bij wat er op het vlak van de economie en financiën gebeurt in de wereld: in Italië, Spanje en Griekenland, in België, in Europa. Kun je stoppen met het lezen van  de vele e-mails die je binnen krijgt over de torenhoge staatsschuld van de eurolanden en welke de gevolgen kunnen zijn binnen afzienbare tijden voor de Euro, wat ook Van Rompuy moge verklaren?

En wat heel wat meer is, kun je voorbijgaan aan al wat je leest over honger en oorlog, over verkrachting en zelfmoord-praktijken?
Nu, je houdt het wel in het oog maar het dringt niet door tot onder je vel, het is maar wat schaduw, het licht valt meestal op wat verteld wordt over schrijvers en hun boeken, of over kunstenaars en hun werken en je luistert als de gelegenheid zich voordoet, naar Pierrot Lunaire van Schönberg[1], want de weg die je nog met hart en ziel bewandelt is de weg van kunst en literatuur.

Maar alles samen genomen, je kunt het niet laten, je blijf de zinnen onderlijnen die je niet vergeten wilt omdat ze je passen en ook andere die je niet passend vindt; zaken die je later denkt te zullen lezen, maar zelden nog ter hand zult nemen.

Houd het zo, oude man, in kleine oases wordt je stem gehoord. Spreek verder met gedempte stem en zonder al te veel geflonker. Je doen en laten is zo minimaal, niet waard om te worden uitgebazuind.

Zo, blijf bij je leest, laat de wereld aan je voorbijgaan, schrijf over wat je schrijven wilt, de dagen komen, de dagen gaan, de zon zal schijnen of verborgen blijven. 

Weet, de lente meldt zich aan, blijf geborgen in je woorden, de tijd heeft je in zijn greep. Je leven is herleid tot het vullen van lijnen om op het einde van het blad terug te kijken, even maar, en denken dat het goed was, zoals gezegd wordt van de Schepping in de Bijbel. 

01-03-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een zesde van het jaar – van mijn 85^ste jaar - schoof voorbij. Gelukkig dat er iets van overblijft, gelukkig dat ik mijn dagen gevuld heb met woorden meer dan met daden zodat ze niet ongemerkt bleven, zodat elke dag een stempel meekreeg, een indruk van wie ik was of wat ik dacht.

De volgende stap, of maand, zal het een vierde zijn en daarna een derde en zo verder. En is het niet meer aan mij om aldus te rekenen het zal aan de wereld zijn. En het zal niets betekenen, er wordt nimmer een stop geplaatst, nimmer een herademing voor niemand.

De jacht op de dagen die komen blijft open. Voor mij is en blijft het een jacht op woorden, wondere woorden om te verbazen, en verbazen wil ik maar al te graag.

Woorden om je te treffen in het diepste van je gedachten en er even te wonen, even je mijn warmte te geven, je te benevelen, te verrassen, te verheffen, te op te hemelen als mens op deze aarde.

Ik sta op om je te schrijven en ga slapen na je geschreven te hebben, een snoer van dagen, een snoer van woorden, een woordenwereld waarin ik je onderdompel keer op keer, alsof het mijn opdracht was me opgelegd, nadat ik van Saramago, om hem nog eens te noemen en er daarna over te zwijgen, leerde uit zijn cuaderno hoe het kon en moest.

Met de nadruk op het 'moeten' is het daarna geworden. En ik zeg het vrank en vrij, het is geen blok aan mijn been meer, het is een geluk dat ik heb. Het enige, meest verhevene dat me rest om levend ouder te worden.

Ik hoorde dat Christian de Duve die de negentig moet voorbij zijn een nieuw boek uit heeft. Misschien zal ik het lezen als ik nog de tijd vind om te lezen.

Wat of wie ook, hij is een man naar mijn hart die andere klemtonen legt als hij schrijft:
‘Les innombrables apparences de la matière ont été réduites à un petit jeu de particules et forces élémentaires.’[1]

28-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben terug waar de zee zich onvervaard op de rotsen stort. Ik las er vanmorgen de woorden die ik er achterliet, de woorden op de steen, waaronder de urne met de as van Saramago, in het hart van Lisboa[1], met zicht op de Taag, werd ondergebracht.

En ik was minder dan ooit gelukkig met deze woorden voor een deel, wellicht door zijn echtgenote, gehaald uit de allerlaatste zin van zijn ‘Memorial do Convento’, zijn boek over de bouw van het volumineus klooster in Mafra waar ik ooit was.

Het is een zin, alhoewel passend voor Saramago, die mijn ogen vochtig maakt, omdat ik dacht dat het anders mocht, dat het anders kon: 

‘Mais não subiu para as estrellas,

 se a terra pertenecia’.

Maar hij steeg niet naar de sterren,

tot de aarde behoorde hij. 

Terwijl ik dacht dat hij terug tot leven kwam als zijn boeken in de hand genomen worden en hij gelezen wordt. En vooral dat het zeker niet de zin is die ik wens op de steen die mijn as bergen zal, wel zou ik schrijven:

Hij steeg op naar de sterren,

wat hier nog rust is wat as die overbleef.

Denkend aan wat ik las over de jonge farao die als een jonge eend opsteeg naar het sterrenbeeld van Orion, waar ik ook vertoeven wil.

En hier, op mijn plaats van altijd, is van de zee het boek dat ik lezen blijf. Zin na zin, beweging na beweging, die ik volgen blijf op dezelfde plaats waar ik eens, eens in de tijd die niet is, bij stormweer, duidelijk, zo duidelijk de stem van mijn broer heb gehoord  die me toeriep, ‘Karel ik leef, ik leef’.  Waarom zou ik het niet blijven zeggen?

En nu kijkend, mirando, binnenin de beweging van de golven  die de beweging van het Zijnde is. En niet begrijpend wat was en wat is en wat hieruit voortkomen moet.

Niets ervan begrijpend, nada. Luisterend naar de fluisterstem in mij, de glinstering van water in mij, van water over mij, de beweging van de Kosmos over mij.

Omdat ik eerst en vooral als geest geboren ben, geleefd, gehoopt en ik stijgen zal naar de sterren als hét Moment er is.

Mijn beste Saramago, het is hier dat ik wou zijn om die laatste zin van jou te lezen en je te zeggen hoe onterecht die is.

Toch schrijf ik je naam in alle geluiden van de zee, omkleed ik je met mijn inhoudelijk-zijn. Beroer ik je met de witte schuimlijn die van alle zeeën, alle oceanen, die van je eeuwigheid is.

Ik ben niet meer van de aarde als ik hier kom, Ik ben van de Geest die Kosmos is. Het is naar die Geest dat ik keren zal, dit kan niemand me ontnemen.

De wind jaagt door de pagina’s van je boek dat ik meebracht vanmorgen, alsof jouw geest het was, niet jouw nadas. Je leeft als ik je lees en je zult blijven leven als ik je lees, alle nadas van de nadas ten spijt. En je weet het al.

Je bent bij deze opgestaan, je resurrectie is voltrokken. Ik heb je hier ontmoet in de geluiden van de zee over mij en in mij, de geluiden van de wind dwars door je woorden heen.

Mijn vriend, Saramago, ik schreef het al, je sterft niet de dood, je sterft het eeuwig leven.

27-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een hele tijd geleden schreef ik hier, in San Juan–Alicante, een bundel gedichten onder de vorm van een poëtisch diario, een dagboek in dichtvorm, geïnspireerd op artikels in El País, op een boek van de atheïst Michel Onfray en een ander van de theoloog Enrique Miret Magdalena.

Heel wat dagen zijn hierover heen gegaan, eens voorbij, amper een handvol. Maar ogenschijnlijk, de grote gemoedsrust die ik toen kende is niet meer deze van nu.

Vandaag, gezeten op de plaats waar ik in feite nooit ben weggegaan bestormen de herinneringen me terug lijk de golven tegen de rotsen hier. De zee is nog altijd de grote levende en ik voel me nog steeds opgenomen in de oneindigheid van lucht en licht en water, terwijl in mij plots een vers van Ruusbroeck, opduikt dat ik overneem uit wat ik ooit schreef, in mijn tekst over het Inferno van Dante:

‘alle dinghe sin

 mi te inghe –

 ic ben so wid’,[1].

Heb reeds vroeger vooropgesteld dat ik de zekerheid heb dat het levende Universum, een soort Ego hebben moet dat er was van in den beginne, dat er misschien zelfs reeds was vóór alles begonnen is.

En ik keer terug naar de idee van Ruusbroeck: ‘ic ben so wid’ omdat ik ook, hier, staande op de hoogste berg, midden de eerste bloemen uit de dorre rotsen opgerezen, het impact heb gevoeld van de oneindige oneindigheid van het Universum dat ik een fractie van een ogenblik houden kon, en deze flits van oneindigheid zich wentelde en keerde in mij.

En ik vraag me af of Saramago, de schrijvende Saramago, wiens boeken ik hier achterliet, voor wie metafysische gedachten twijfel-ogenblikken zijn, of hij nimmer dit gevoel heeft gekend waarbij de oneindigheid zich opende, een kort ongrijpbaar ogenblik?

Ik vermoed het maar het kan evenwel dat hij dit gevoel anders en veel nuchterder dan ik, heeft geïnterpreteerd.

En nu, wat is er nodig, opdat ik, schrijvend over zee en luchten, over golf en beweging, over licht met water gemengd dat zilver is, dat gouden is - het licht dat God is zegt Lorca - opdat ik terug opgenomen worde in dit licht, om meer geest dan lichaam te zijn.

26-02-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Maar hij is tot het besluit gekomen dat de geest van de middeleeuwen verloren ging; dat het religieus-kosmische van de gotische kathedralen onbegrepen achterwege werd gelaten, geen aandacht meer krijgt omdat de wereld van vandaag geregeerd wordt door het materiële, door het zichtbare.

Het Latijn werd geschrapt en vervangen door de taal van het volk; de Gregoriaanse gezangen, waarin misschien wel de wortels van de gotiek gelegen zijn en die ons raakten in de geest, werden vervangen door gezangen zonder sfeer, zonder draagkracht; de priester houdt de rug gekeerd naar het oosten, terwijl hij vroeger, toen voor de mens het onzichtbare zichtbaar was, duidelijk wist dat alle krachten uit het oosten kwamen en dat hij het was die deze krachten opving om ze door te geven aan zijn gelovigen.
Of de woorden van de mis te accuraat geworden nu en het ‘dagelijkse brood’ voor de geest dat we vragen, want dat hebben we het meest nodig, bereikt ons niet meer. Weliswaar ook omdat we niet ontvankelijk meer zijn voor de woorden en omdat de denkende, levende mens, de naar spiritueel voedsel hijgende mens in een stroomversnelling is terechtgekomen waarin het materiële en het tijdelijke de bovenhand hebben.

Hoe komen we hier nog levend uit?

25-02-2013, 06:15 geschreven door Ugo d'Oorde