De geschiedenis van Oedipus en Antigone van Sophocles blijft onze schrijvers achtervolgen. Heeft de schrijver zich geïnspireerd op een historisch verhaal en zat het verweven in de traditie, of is het een geniale vinding van Sophocles geweest?

George Steiner in zijn boek over de verschillende Antigone’s die de Westerse literatuur rijk is, was geneigd te besluiten dat een historisch gebeuren aan de basis moest liggen en nu lees ik dat ook Cees Noteboom in een zelfde idee zou kunnen geloven.

In een interview toegestaan aan Michaël Bellon in de Standaard van 14 december, handelend over zijn boek ‘De Brieven aan Poseidon’ wist Noteboom te vertellen:

‘De tragedies van Sophocles zijn wellicht ook ontstaan uit faits divers die men in het klassieke Athene aan elkaar doorvertelde’.

Ik weet nu wel dat het voor Stefan Hertmans geen verschil uitmaakt of de geschiedenis van Antigone een historische ondergrond heeft of niet, maar voor mij ligt dit heel gevoelig, omdat niemand de moed heeft verder te gaan kijken en niemand ook maar de minste moeite doet om ‘Oedipus and Akhnaton’ van Immanuel Velikovsky te gaan lezen, die hierin op een voor mij dan toch geloofwaardige wijze het bewijs brengt dat Akhnaton en Oedipus een en dezelfde waren (en Antigone, de dochter van Oedipus, Meritaton, de dochter van Akhnaton).

De grote moeilijkheid ligt natuurlijk in het feit dat Velikovsky, Akhnaton plaatst – moet plaatsen – in de VIIIste eeuw v.Chr. en niet in de XIIde, zoals de traditionele geschiedenis van Egypte ons leert. De Egyptologen wensen niet dat hieraan ook maar iets gewijzigd wordt wat niet bewijst dat ze gelijk hebben. Wegener heeft ook een tijdje  (50 jaar)moeten wachten alvorens hij geloofd werd.

Niet dat 'ik' het gelijk van Velikovsky zou kunnen bewijzen, maar zijn boek is waard ter hand te worden genomen.

16-12-2012, 00:04 geschreven door Ugo d'Oorde  

15 december

Maene, pianobouwer.

Een gedicht dat ik half juli van vorig jaar had ingelogd en dat het resultaat is van een bezoek met de groep van Probus, aan het atelier van pianobouwer Maene in Ruisselede, een gedicht dat ik nu heb herwerkt:

Out of Flander’s fields

a temple, has risen, a beacon

to mankind, a consolidation

of earth and air, of fire and water,

spirit and tradition,

as has been experienced

gloriously

in our gothic cathedrals.

So pray with us, when you enter

this sanctuary, searching the words

we need to say, poor sinners

in a world of gradual disintegration.

For this is the silence of the Steinway,

impregnated with Mozart and Ravel

with Beethoven and Bach:

still singing in its stillness:

fingers wandering still over ivory,

deciphering sounds and intonation

in twilight hours, when death

is lurking behind the walls.

Remembering Chopin’s

sonata funèbre,

notes so pure, as beads

falling on a floor as if it was

on mother’s kitchen floor, and we,

barefooted on a summer afternoon

drinking  buttermilk with lumps

of butter in it, now so long ago.

Forgive me if I speak these words

to all who came to comprehend

the sacred message
to the few, here assembled,

testifying in astonishment

the marvels of man’s

creativity.

15-12-2012, 00:34 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hoe kom ik over bij zij die me lezen, zij die me kennen?

Welke ruimte ligt er tussen de lezende man en de schrijvende, en zelfs hoe komt over bij mij hij die schrijft?

Jorge Luis Borges schrijft dat er tussen beiden weinig verschil is, dat onze ‘nadas’, onze ‘nietsen’, weinig verschillen en dat het de omstandigheden zijn  die gemaakt hebben dat jij de lezer bent en ik, zegt hij, de schrijver.
Hij formuleert dit in enkele versregels:

 

Nuestras nadas poco difieren,

es trivial y fortuita la circunstancia de que

seas tù el lector de estos ejercicios,

y yo su redactor.

Karel Jonckheere, een dichter uit een vroegere – mijn - periode begon zijn ‘Spiegel der Zee’[1] met de crue slagzin:


            Wie veertig jaar wordt zal zich zelven kennen
            of anders is het beter dat hij sterft;

Ik word er vijfentachtig en zou ik durven schrijven dat ik me ‘zelven’ ken?

Ik ken wel de fouten die ik gemaakt heb in mijn leven, had moeten handelen zoals Hugo Claus (denk ik nu maar dit ook ware geen goede oplossing geweest) en schrijver worden in plaats van in te trekken in de Nationale Bank van België.

Maar dit ter zake, wat heeft gemaakt dat ik niet de lezer ben en jij die me leest de schrijver van de blogs die dagelijks verschijnen? Was er iets anders dan de levensomstandigheden die gemaakt hebben dat ik elke dag een stuk schrijf, was er ook de stand van planeten en sterren op het ogenblik van mijn conceptie, op het ogenblik van mijn geboorte?

Alsof ik, die ‘iemand’, die schrijver van nu, zo heel goed zou kennen, alsof ik op voorhand weten zou wat hij gaat schrijven en eens hij neerzit weten zou wat er uit zijn pen zal vloeien. Neen, zo gaat het niet, zo goed ken ik die ‘iemand’ niet van de blogs die onder zijn ‘verhakkelde’ naam verschijnen.

Zo het kan zijn dat er een dubbelganger-schrijver in mij te wachten zit die, op het ogenblik dat ik de pen opneem, wakker schiet en beslist wat er zal en mag en kan geschreven worden.


Je weet maar nooit.

14-12-2012, 06:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het gebazel van de mens, van de zoekende mens die ik ben, gevangen in de boeken van zijn jeugd en losgeslagen nadat de God die ik dacht te zien en te bezitten opgelost is in de nevels van de tijd die was, en van de tijd die nog komen zal. Opgelost in de nevels van mijn vergankelijkheid, nu de dagen die me resten meer dan geteld zijn en elke nieuwe dag een bonus is die even vlug als hij kwam, voorbij schuift.

Verschrikkelijk de tijd die niet te houden is. Niet te stoppen de aarde die zich slingert om de zon, zonder een fractie van tijd te aarzelen, jaar na jaar, eeuw na eeuw. We keken uit naar het jaar 2000 en we schrijven vandaag 2012 en morgen 2013, onvoorstelbaar de vlucht van de tijd.

Ik zie het licht in de bomen als ik even stilhoud, als ik even opkijk, maar het licht is niet meer het licht van mijn jeugd, het is het licht van mijn ouderdom en ik weet dat me nog iets belangrijks te doen staat, het belangrijkste in gans mijn leven moet nog gebeuren. Ben ik erop voorbereid?

Het gebazel van de zoekende mens die ik ben, die het waagt te denken dat Universum en Hij die we God noemen identiek zijn, dat het Universum zijn materiële, zijn zichtbare vorm is, en Hij het kloppend hart dat al wat is in beweging houdt. Dante in de XIIIde eeuw, noemde dit Amor.

Een materiële vorm die zich voortdurend wijzigt zoals mijn lichaam zich voortdurend wijzigt, dat nu aan het verschrompelen is en vergaan zal. 

Wat zonder belang is voor de Geest in mij, deeltje van de alomtegenwoordige Geest, zoals het zich wijzigen van het Universum zonder belang is voor deze alomtegenwoordige Geest – aanwezig tot in het mostaardzaadje - die we gemakshalve, God  noemen.

13-12-2012, 04:06 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er zijn van die dagen dat de woorden weigeren zich aan te bieden, ze blijven verstoken in het struikgewas van Toon Hermans en dat het dankzij het geruis ik iets weet te vertellen.

Zo zal ik het vandaag moeten mee stellen met de uitspraak van Herman Van Rompuy die fier is 'Europeeër' te zijn. In zijn geval is het meer dan begrijpelijk. Maar of hij fier hoeft te zijn over de toestand waarin de landen van de Europese Gemeenschap zijn verzeild, is een andere vraag.

Akkoord, de oorlog bleef uit, dan toch in West-Europa, maar het is ook alles. De rest is een grote economische en vooral financiële verwarring geworden, ze, de leidende Europeanen, hebben met groot trompetgeschal een Euro in het leven geroepen, terwijl ze eerst het probleem van de overheidsschulden hadden moeten oplossen door er voor te zorgen dat die schuld voor elke Euro-lidstaat een gematigd percentage van het BNP niet zou overschrijden. Pas dan kon gezorgd worden voor een eenheidsmunt. Elke economist wist dit en elke politieker wilde het niet weten, nu nog aarzelen ze.

Maar de Europese parlementariërs, die naar ik hoorde goed betaald worden omdat ze ‘hoogstaande’ intellectuelen zijn, hebben alles in het honderd laten lopen, door in te slapen en te denken dat alles wel van zelf in orde zou komen - trouwens zij zelf hoefden zich geen zorgen te maken - en ze lieten de overheidsschulden in tal van landen, waaronder Griekenland, waarvan ze wisten dat de cijfers waarmede ze waren ingestapt, schromelijk ge-‘windowdressed’ waren. En van andere landen als Spanje, Portugal, Ierland en Italië, moeten ze toch, jaar na jaar, te beginnen van 2005, gezien hebben dat het verkeerd ging lopen.

Waarom hebben die Heren dan gewacht tot 2009 om in te grijpen op een ogenblik dat het kalf verdronken was?

Als de toestand vandaag is wat hij is, dan ligt in de eerste plaats niet de oorzaak bij Griekenland, Spanje, Portugal, Italië, Ierland, maar wel bij hen die aan het hoofd stonden van de Europese-Euro-Gemeenschap en verantwoordelijk waren voor de goede gang van zaken om tijdig te voorzien – dit is de rol van de Overheid - wat gebeuren ging en op te treden, tijdig en op een doortreffende wijze.

Ze zijn er mee begonnen, ten eerste te laat en ten tweede te stuntelig maar een Mea culpa heb ik nog niet gehoord. Alleen gehoord van de hoogste onder hen dat hij fier is 'Europeeër' te zijn.

Wel ik ook ben fier, en gelukkig, Europeaan te zijn maar dan om een totaal andere reden. Ik ben fier als ik op een ‘youtube’[1] zien kan en horen dat op een plaats in Spanje voor de Banco Sabadel, het hoofdthema uit de negende van Beethoven – het thema bij uitstek - het product van onze Europese cultuur wordt gebracht en op een wijze zo dat mijn ogen vol tranen schieten, omwille van de vondst, de presentaie en de doordringende schoonheid ervan.

Nu het had even goed de muziek van Bach kunnen geweest zijn of van Mozart of van Ravel, of van Carl Orff of van zovele andere componisten die West-Europa rijk is en ik had er ook de schilders en de schrijvers en de wetenschappers en de filosofen kunnen aan toevoegen. Het is om deze reden dat ik fier ben, Vlaming en Europeaan te zijn, maar zeker niet om wat de Europese Gemeenschap heeft gepresteerd.

12-12-2012, 11:45 geschreven door Ugo d'Oorde  

Op elf december 2002 overleed mijn broer Daniël. Hij was zes jaar jonger  dan ik.

Een paar dagen voor zijn heengaan schreef ik een tiental gedichten. Of deze enige literaire waarde hebben weet ik niet, maar het waren gedichten die meer uit mijn gevoel kwamen dan uit mijn geest. Ze liggen nu weggedoken onder het stof, maar ik weet dat het laatste dat hij las, het deze gedichten waren.

Hoe hij erover dacht heb ik gezien. Ik ook heb nu, op mijn ouderdom, vochtige ogen als ik ze herlees zoals ze er staan.

Ik licht er één gedicht uit, één ervan, al wou ik ze allemaal hernemen.

Ik heb je gebeld deze morgen

al wist ik hoe moeilijk voor jou

het spreken was.

Ik heb je gebeld

omdat ik je stem meedragen wou

in de velden, als een warme hand

je stem meedragen waar ik ging.

Wat spraken we,

wat droomden we

van vroeger, toen het hooi

in onze haren hangen bleef,

de vele geuren en het licht.

En onbezonnen in de hagen

vogelnesten en in de bomen.

En in de herfst, vóór dageraad

in het bedauwde gras,

op en neer we gingen,

en weinigen het ooit kennen zullen,

de wilde smaak van paddenstoelen

die aan onze handen kleven bleef.

En later nog, het sneeuwde toen,

we waren in het bos,

het reuzelen van de vlokken

in de bomen, als bloesems in de lente

jij toen wist.

Zoveel er was, zoveel dat nooit

voorbij kon gaan en toch nu gaat.

Ik, dit alles meenemen wou

om even nog met jou

alleen te zijn, daar waar ik ging.

Ik heb je gebeld deze morgen,

je stem was maar een rietje,

een woord dat kwam als uitgerafeld,

een lage toon omdat geen lucht,

geen levenskracht.

Wat moet ik als ik morgen aan je bed

zal zien dat woorden niet gesproken

hangen blijven, en je gekloven stem

een rietje in het suizen van de kamer

galmen zal tot in mijn ogen.

11-12-2012, 06:38 geschreven door Ugo d'Oorde  

Maar de mens, ontstaan uit het Licht - dit is the new physics - is een vaststelling die ons verwijst naar de allerkleinste van de kleinste bouwstenen van het heelal, waaruit alles  gemaakt en ontstaan is, plant, dier, mens, Universum. Alles één groot verstrengeld, bewegend energieveld, wijzend in de richting van één punt dat alles omvat.
Dit verstrengeld zijn is geordend. Einstein, aangehaald door Jean Charon in ‘Mort voici ta Défaite’, interpreteerde de betekenis ervan op zijn manier:

Ce qu’il y a peut-être de plus étonnant dans l’Univers, ce n’est pas qu’il nous paraisse beau et harmonieux, mais c’est qu’il soit compréhensible, car on pourrait parfaitement imaginer un Univers sans lois, imprévisible et où l’homme se serait contenté d'assister au déroulement des phénomènes sans jamais avoir aucune ‘explication’ pour ce déroulement.

Dit lezende kan hij eraan toevoegen dat in dit laatste geval er ook geen behoefte zou geweest zijn aan dat ene, globaliserend punt, en zou de mens geen heimwee kennende naar iets gans Anders, er zelfs niet de minste verwijzing zou geweest zijn naar een God. Een vreemde wereld of de mens op een voet van totale gelijkheid met plant en dier. En de God, kreunend van eenzaamheid.

Als Lacroix (zie mijn blog van 17 oktober) vooropstelt dat  ‘Zijn, Kosmos en God‘, een en hetzelfde is, dan kan hi, Ugo, besluiten dat ‘Zijn en Kosmos’ beweging is en beweging het leven, en dat dit ene punt – voor velen het goddelijke punt - zich vereenzelvigt in die beweging. En er is niets dat niet in beweging is, en in zijn totale totaliteit genomen, rust. Beweging en Rust, zoals hij leest in de Franse vertaling van het Evangelie van Thomas (logion 50):

Si l’on vous interroge : quel est le signe de votre Père qui est en vous ? Dites-leur : c’est à la fois un mouvement et un repos.

En heeft Hij, ‘le Père’, wel een ander teken, een ander bewijs voor zijn bestaan dan de levende Kosmos die Beweging is, gehouden in één punt dat Rust is?

En dit is dan de realiteit: alles is beweging en zal altijd beweging blijven. En deze beweging was in den beginnen aanwezig  in potentie en de Big Bang van abbé Lemaître kan de ontploffing geweest zijn van deze potentialiteit of de potentiële beweging omgezet in een zichtbare, tastbare vorm. Echter, eens die beweging in gang, is er niets of niemand, behalve dan wat inherent is aan die beweging, die nog interveniëren kan om hieraan nog iets te wijzigen. Wat is, is en beweegt naar zijn Omega als er ooit een Omega zou zijn.

Het Evangelie van Thomas is doordrongen van een Oosterse Wijsheid, de tekst ervan is zuiver Oosters. Elk deel ervan (Logion) begint met ‘Jésus a dit’ - ik blijf bij de Franse vertaling – en als we nu zouden veronderstellen dat het niet Jezus was die aldus gesproken heeft, wie zou dan wel dit (Oosters) Evangelie kunnen bedacht hebben?

10-12-2012, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde