*

Hoge winden zijn het
uit ongekende oorden
over ons,
ruikend naar hysop
ruikend naar engelenwortel
en in de onderlaag
ruikend naar poeder en gruis
van sterren.

Alsof het nog gisteren was,
de nieuwe dag
niet aangekomen,
de zon verdwaald gebleven
en wij, het woord verstild,
haperend
aan struiken
die nog botten moeten,

tederheid voor later.

Je zag het
vóór het gras gezaaid
hopende een bloemenweide
hopende met bijen 
en met kevers,
met vlinders over je hoofd
en leden.

Op wolken wachtend
die je doorkruisen zouden,
je bevruchtend:
met woorden uitgekozen
om er op in te gaan
en je dag
ermee te beginnen.

Je dacht er aan,
je wou van vele dingen
gedichten 
blijven schrijven.

En soms waart je er.

*

Hij weet dat hij niet voortdurend bewust is van het of de ‘Andere’ waar hij het zo dikwijls over heeft; dat hij dus niet voortdurend ingesteld is om erin binnen te dringen. Dat dit ingesteld zijn, een proces is dat moet worden ingeleid, dat hij er zich slechts al schrijvend in bewegen kan, er zich meer en meer in verliezen kan om meer en meer van het ‘Andere’ te zijn.

Om te beginnen, en dit leerde hij bij Ouspensky, dat hij blijvend moet trachten bewust te zijn dat hij het is die spreekt en schrijft en niet de machine in hem die maakt dat hij handelingen stelt, niet alleen zonder er bij na te denken, wat maar al te dikwijls gebeurt, maar ook zonder het besef te hebben dat hij het is die ze stelt, hij en niet iemand anders. En daarenboven, dat hij voelen moet dat die ‘hij’ die hij is, niet meer is dan een stukje kosmos, geïntegreerd in al wat hem omringt tot in het verste sterrenbeeld.

En als hij schrijft over wat hij schrijft dan is het omdat het vooral de momenten van verbondenheid zijn die hem doen schrijven. Andere momenten die heel wat talrijker voorkomen, laat hij voor wat ze zijn.

Als hij schrijft.

23-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik weet al een tijd, en ik zegde het al dat ik me in al mijn geschriften helemaal  bloot geef, dat Ik de dingen zeg zoals ze zijn, zonder omzien, zonder  iets te verbergen of te verbloemen maar ook, in the mean time, wat mijn persoon betreft om mijn kwaliteiten als die er zouden zijn te tonen en tevens, waarom niet, uit te komen voor mijn gebreken en deze zelfs wat aan te dikken.

ik zou het durven toeschrijven aan mijn leeftijd waarbij elke schroom wordt afgelegd en ik het gepast vind open voor mijn publiek te verschijnen, omdat ik niets meer te verbergen heb, me tonen wil zoals ik ben, een soort van eigen wijsheid die  ik met de jaren heb opgedaan.

In den beginne meen ik, voorzichtigheidshalve een voile te hebben gelegd over het beeld dat ik schetste van mezelf, maar ik heb dit mettertijd achterwege gelaten, nu ga ik tot op het bot of ,  heb ik dan toch de indruk tot op het bot te gaan, zelfs al weet ik dat het geschreven woord een gevaarlijk iets is, het blijft, niet alleen ongewijzigd als een rots in de branding, maar het verplaatst zich ook op plaatsen waar het beter niet zou gaan, waar het niet welgekomen is, waar het reacties opwekt die door mij niet gewild waren maar desondanks niet begrepen werden als zijnde niet gewild.

Gisteren dook in mijn geschrift, de rijzige gestalte van Harry Mulisch op zoals hij ooit voor mij verscheen op de televisie, met  een klein schriftje, boekje eigenlijk, in de hand, waarin hij het plan van zijn ‘Ontdekking van de Hemel’ had opgetekend. Hij scheen er fier op te zijn en terecht, wellicht omdat hij alles mathematisch in elkaar had gestoken, dit is dan toch de indruk die ik had als ik zijn ‘hemelboek’ gelezen heb.

Ikzelf, je mag het weten, eindigde gisteren voor de zoveelste maal mijn manuscript dat helemaal is ontstaan zonder vooraf enig plan: de ene ontmoeting of gebeurtenis is gevloeid uit de vorige, zoals het verloopt in het leven waarbij je niet weet wat de dag je brengen zal en zelfs als je zou weten dan toch niet hoe het voorziene verlopen zal. Dit geldt voor mijn blog van elke dag en gold ook voor mijn manuscript, ik had geen plan als ik eraan begonnen ben en wist hoegenaamd niet hoe het eindigen zou, maar ik wou het als een ‘amalgaam’, zegge een mengsel, van wat ik uit het leven van elke dag had gehaald en geleerd als belangrijk, voorgesteld in een zo poëtisch mogelijk proza. Het feit is, ik stuurde het gisteren aan een Uitgever die beslissen zal over het resultaat waar ik ‘toda mi vida’, niets minder dan dat, heb aan gewerkt en gesleuteld. Ik weet nu, zoals de regels zijn, dat, als ik geen antwoord krijg van de uitgever binnen de zes weken, mijn manuscript bij hem verzeilen zal naar de papiermand en bij mij onderaan de onderste lade van mijn kast.

Dit is een duidelijk gegeven, ik heb dus zes weken te hopen op succes tot zeggen we, gemakshalve, de dag van de lente-equinox van 20 maart. Ik houd jullie zeker op de hoogte van de afloop.

In afwachting heb ik nog heel wat te doen; hoop ik dat elke dag mijn lichaam ruim blijft functioneren als ontvangsttoestel om op te vangen wat gedetecteerd wordt en, om deze ‘vangsten’, want dit zijn ze, onverholen neer te kunnen schrijven als blog, tot mijn heil en glorie. Want zo gaat het in mijn wereld, zo houd ik mijn blog-geschiedenis gaande met de hulp van wat ik wel niet de voorzienigheid noem, maar wat er dan toch dicht bij aanleunt.

Er kleeft in elk geval iets hemels aan.

22-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik denk nu aan dat fameuze boek van Harry Mulisch, ‘De Ontdekking van de Hemel’, aan een passage erin waar er gesproken wordt over de ‘decaloog’, de twee stenen tafelen van Mozes. Ono, personage van Mulisch, vertaalt het eerste punt ervan: ‘Ik ben Jahweh uw God en gij zult geen andere goden naast mij hebben’.

Maar zegt Ono:

dat ‘gij zult’ stond er eigenlijk niet in het Hebreeuws; het eerste woord luidde: Ge hebt natuurlijk geen andere goden naast mij’, waaruit Ono - Mulisch dus - besluit dat er dus andere goden dan Jahweh bestonden en dat Jahweh dit ook wist. 

Ik ga hier niet verder op in, maar ik had van Mulisch, als groot schrijver, heel wat anders verwacht. Hij is duidelijk geen Nooteboom en het is niet met een dergelijk boek over de Hemel dat je de Nobelprijs waarop hij hoopte, verdient,  

Maar het was maar terloops, zijn boek er zijnde, dat ik aan Mulisch dacht, ik vroeg me af of hij, als ‘Bijbelganger’ zich ooit vragen heeft gesteld, zoals ik en zoals velen met mij, over de grondbetekenis van de duisternis die de Egyptenaren trof, of hij dit ook als Bijbelkenner zag, zoals ik, als een echt gebeurde catastrofe?

Of dacht hij er helemaal niet aan en aanvaarde hij dat er, toen de aarde nog het centrum was van het Universum, dat er toen ook een God was die sprak, en handelend optrad, en dat Hij het was, zoals de Bijbel de feiten vermeldt, die de Egyptenaren drie dagen lang in de duisternis hulde en, natuurlijk, zijn volk, de Israëlieten, in het licht liet.

Eigenlijk, wat Mulisch dacht over God interesseerde me niet, hij ging weinig verder dan de God van de Kerk, maar ik dacht aan de rol van de Israëlieten die ze gespeeld hebben tot op vandaag in het Midden-Oosten en aan de Palestijnen die op basis van de woorden in de Bijbel verjaagd werden uit Palestina.

Maar hier dacht ik verder, dacht ik vanmorgen aan een ander boek, dit van Kamal Salibi[1], een Christen, hoofd van de Amerikaanse Universiteit in Beyrouth toen hij zijn boek schreef een boek over het Bijbelvolk, een boek dat, na heel wat moeite, omwille van de revolutionaire theorieën erin, gepubliceerd raakte.

We weten dat de fundamentalisten onder de Joden Hebron hebben opgeëist omdat, zo beweren ze toch, de graven van hun aartsvaders er zich bevinden. Ze lezen dit in hun Thora waar geschreven staat dat de aartsvader Abraham de som van 400 zilveren sjekels (Israëlitische munteenheid) betaalde voor een grot om er zijn vrouw Sarah in te begraven. Later werden eveneens hijzelf, Isaac en Jacob en hun echtgenotes in diezelfde grot begraven. Maar het moet me nogmaals van het hart dat, wat die plaats betreft en waar die gelegen was, niemand in Israël er ook maar durft aan denken te lezen wat Kamal Salibi schrijft  in zijn eerste boek ‘The Bible came from Arabia’, waarin hij Hebron (hbrwn), door de Joden ‘geclaimd’ als een gehucht in Israël, identificeerde met het huidige Khirban (hrbn) gelegen in de omgeving van de stad Qunfundhah aan de westkust van Saudi-Arabië, ongeveer ter hoogte van Mekka, en in diezelfde regio identificeerde hij, en dit is dan toch wel verbazend, niet alleen Machpelah, maar ook het Kiriath Arba beide heel gekende namen uit de Bijbel.

Salibi schrijft: 

‘l would not have been so certain, had it not been for the existence of a Machpelah(mkplh) and a Kiriath-arba (kqryt ‘rb’ ‘village of four' or four  villages) in  the  same vicinity,  which  l visited.  Those are today Maqfalah (mqplh) and the four villages Qaryat (qryt) Al Silan, Qaryat Al-Shiyab, Qaryat Asiyah, and Qaryat Amir. No other cluster of 'four villages' with construct names, the first part of the name being exactly Qaryat, is found anywhere else in the Near East. Nor have l been able to spot the name of Machpelah in any other Near Eastern region.’

Mijn waarde Salibi, nu ergens in je graf, de man met wie ik een tijd lang heb gecorrespondeerd, een boek als het  uwe,  dat één  van  de  meest  interessante gegevens bevat over de geschiedenis van het Joodse volk, de wereld in te sturen, was een waagstuk en gedoemd om zo vlug mogelijk vergeten te worden. Behalve door de Saudis zelf die, naar ik hoorde, nu al een tijd geleden, niet geaarzeld hebben uit vrees voor Israël, enkele dorpen met de grond gelijk te maken en het mogelijks, precies die dorpen waren waar Sarah en Abraham begraven werden.

Zo in welk land speelde de geschiedenis van het volk Israël zich af, als het geweten is dat er in het Israël van nu, geen archeologische grondlagen zijn ontdekt van ouder dan 700 jaar voor Chr.

Waar stond dan het paleis en de tempel van Salomon van de jaren duizend voor Chr. als het niet in Israël was?

[1] Kamal Salibi: ‘ Secrets of the Bible People’, Saqi Books, London, 1988. Ik ondervond dat het best is enkele noties te hebben over het Arabisch schrift en over de taal alvorens er aan te beginnen.

21-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn blog van gisteren heeft me, niet alleen bijna een dag werk gekost, ik was enigszins in de war en vergat het tijdig in te loggen, zodat ik bezoekers van het vroege uur ontgoocheld heb, mijn excuus hiervoor. Maar een dergelijk blog was niet verwacht, was helemaal niet voorzien.

Was hij het waard en was het wijs gebeurtenissen uit de Bijbel nog op te rakelen als het boek al in de vergeethoek ligt, ik vraag het me af. Het niet afleggen van de oude gewaden is duidelijk een teken van leeftijd, het bewijs van het zich niet of moeilijk aanpassen aan de nieuwe gebruiken en gewoontes.

Ik verstar dus in mijn onderwerpen en de Bijbel is nu precies een die ik moeilijk achterwege laten kan. Integendeel hoe verder  ik vorder in leeftijd hoe meer ik er naar teruggrijp. Het schijnt me zelfs toe as if I’m in love with the Bible.

Het is niet zo zeer het godsaspect dat me erin boeit, verre van maar het menselijke aspect ervan: de mens die ik volg in zijn verhouding tot en zijn zoektocht naar wat verloren ging in het aards paradijs, toen hij zich bewoog in het aangezicht van zijn God.

Van al mijn boeken die ik mee nemen zou op een verlaten eiland is het ook de Bijbel die ik uitkiezen zou omdat hij meer dan welk ander boek elementen bevat die, voor iemand in totale afzondering, gezien kunnen worden als gesprekspartner en dan denk ik vooral aan het Oude Testament handelend over het optreden van God op aarde, dat een conversatie op het hoogste vlak  mogelijk maakt, een over tijdloosheid en eeuwigheid, over het waarom we hier zijn, en vooral over wat er is of kan zijn na de dood.

Ik zie hierin, maar dit is persoonlijk, vooral de beginfase, de betekenis van de allereerste zin: ‘Baereshit, bara Elohim’, in den beginne schiep God.

En mijn vraag: Bent U, God, onmiddellijk begonnen met uw schepping, in het blinde weg of, heb u er eerst niet over nagedacht, en dit gedurende, om gemakkelijk en begrijpbaar een tijdsspanne overeen te komen, zes dagen lang, om de zevende pas te weten hoe het te doen en dan uit te voeren, eens en ook voor altijd, wat u gepland had, om u daarna terug te trekken en voor eeuwig te gaan rusten in volle vertrouwen, de ogen gesloten.

Dit is het soort gesprek dat ik voeren zou met Hem, hoewel ik weet dat Hijzelf nooit antwoorden zal en ik het zal moeten stellen met het deeltje van Hem in mij, als volwaardige partner.

Maar in alle eenzaamheid, onder de wuivende palmbomen, kun je je een beter, waardevoller gesprekspartner indenken dat het deeltje God in jou?

Dit als inleiding, maar dan is er ook zijn gesprek met Mozes, niet dit op de berg, maar dit op vaste grond, dit dat hij hield met een vooraf ontschoeide Mozes die Hem vroeg, welke naam hij had om Hem te kunnen noemen aan het volk van Israël, en zijn antwoord dan aan Mozes: zeg dat het ‘IK BEN’ is die hem (Mozes) stuurt.(Exodus 3: 14)

George Steiner, God hebbe zijn  ziel, noemde dit een tautologie, maar is het zo, betekent het niet dat er niets anders is dan dit ‘IK BEN’, dat Hij de totaliteit van de Kosmos is, dat hij de Kosmos zelf is en zich niet anders noemen kan dan het IK BEN, gezien er niets anders is dan Hij: alle deeltjes, alle particules van het Universum Hij zijnde, alles culminerend in Hem?

Het is op deze wijze, eenzaam op mijn eiland dat ik ‘IK BEN’ interpreteren zou. Ik denk dat ik me er goed zou bij voelen, dat mijn eenzaam-zijn hierdoor zou gebroken zijn.

Ook hier als ik eraan denk.

Een vriend priester las ooit een mis in de catacomben van Rome. Hij sprak over God die zich ophield achter een wand die bedampt was langs de kant van God - ik ontmoette dit onlangs in een van de Boeken in de Bijbel - maar de wand is niet beneveld, de wand is helder en doorzichtig, Hij is omheen ons, open en bloot, maar we zijn nog niet ver genoeg gevorderd ‘in geestelijk vermogen’ om Hem te zien.

We hopen en blijven hopen.

20-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Soms, ter ontspanning, kijk ik juist voor het Nieuws van 19.00 uur  op de VRT naar ‘Blokken’. En, het gebeurt dat ik  verbaasd ben te horen dat er jonge mannen zijn, die niet weten dat Caïn en Abel, kinderen zijn van Adam en Eva. Het zegt hen niets, helemaal niets. De spelleider zelf vindt het schijnbaar niet vreemd, wel roert hij zich als ze de naam niet kennen van de drummer van de Beatles.

Of van cultuur gesproken, studenten aan de universiteit die niets afweten van de Bijbel, van het Oude Testament, terwijl ik, een voor hen, totaal misvormde, hier rond loop met een stuk Bijbel in mijn hoofd, een Bijbel die ik regelmatig raadpleeg en zelfs nu, als een soort uitdaging, teleurstelling eigenlijk, erin ga bladeren - er stak een wit blaadje papier - in het Boek Exodus, (King James’ versie) en val op hoofdstuk  10, verzen:

’22: And Moses stretched forth his hand towards heaven ; and there was a thick darkness in all the Land of Egypt three days.  They saw not one another, neither rose any from his place for three days.

En

23: They saw not one another, neither rose any from his place for three days: but all the children of Israel had light in their dwellings. 

Een ongewoon natuurfenomeen: te lezen in een boek, zoals de Bijbel, over de handelingen van  hun God: dat de Heer aan Mozes gezegd had even zijn hand uit te steken en er was een dikke duisternis…

Wie gelooft het nog vandaag, wie heeft er interesse voor? Maar wat indien we lezen zouden, in een boek van een historicus, die het wel niet heeft over een interventie van God, maar over een dikke duisternis in Egypte die drie dagen (?) aanhield zo, dat niemand zich verplaatsen kon, zouden we het van hem niet geloven en ons afvragen waar en wanneer het gebeurde, en zouden er geen andere boeken over geschreven worden? 

Het is, als ik dit lees, ‘niet’ de vrijheid van verbeelding van Wildiers geweest die hier spreekt, maar het gevolg van een catastrofaal gebeuren dat zich heeft voorgedaan over het land van Egypte, en opgetekend staat als een geschiedkundig feit in het Boek  der Boeken.

En het is maar normaal dat de schrijver van deze uitzonderlijke passages, die het wellicht gehaald heeft uit de overleveringen, niet anders kon, als diep gelovige,  dan zich in te beelden dat het gebeuren kwam van zijn God, Jahweh; dat deze het gewild had opdat de Israëlieten er gebruik van zouden kunnen maken om Egypte te verlaten.

Of hoe de geschiedenis wordt geschreven in de Bijbel met een toeziende, een tussenkomende God, niet alleen boven hen, maar ook onder hen.

Wij lezen dit. Wij geloven niet dat er toen een God, welke ook, is tussengekomen, en toch gaan we eraan voorbij. Toch gaan we voorbij aan de tien plagen van Egypte - de duisternis is er een van - tot er iemand gekomen is die er zich wel vragen heeft bij gesteld. Een Russische Jood, dokter Immanuel Velikovsky (1895-1979) heeft er boeken over geschreven, heeft er zijn leven aan gewijd, van in de jaren veertig-vijftig tot zijn dood. Hij heeft, volgens mij althans, en volgens velen, een duidelijk beeld gebracht van wat er toen moet gebeurd zijn in het Midden-Oosten.

Hij blijft me achtervolgen. Hij vindt een echo van deze gebeurtenissen in de Ipuwer-papyrus, geschreven in het demotisch, bewaard in Leiden en hij interpreteert deze feiten, samen met andere als veroorzaakt door een enorme catastrofe die Egypte rond 1500 vóór Chr. getroffen heeft.

Misschien, maar de twijfel blijft bestaan bij mij, heeft hij zich vergaloppeerd door zijn zoeken naar de oorzaak van deze catastrofes en heeft hij er de planeet Venus bij betrokken, maar het feit is dat hij de eerste, of dan toch bijna de eerste was, die deze feiten waaronder ‘de tien plagen van Egypte’ als echt gebeurd heeft gezien. Een gebeuren met een historische waarde.

Ik trek geen verdere conclusies maar ik weet dat het Oude Testament in de eerste plaats een geschiedkundig boek is, dat er heel wat verhalen in voorkomen die wat het verleden betreft ons de ogen zouden moeten openen. Robert de Telder (1948-2020) heeft dit gedaan in zijn Boek ‘Tijd en Tijden’, hij heeft de geschiedenis van het Oude Testament genomen als de draaischijf voor de chronologie van de volkeren van het Midden-Oosten.

*

Ik was getuige, zoals ik hoger zegde, van het voorval in ‘Blokken’ van het niet kennen van de namen Caïn en Abel. Ik weet het nu, de Bijbel is voor velen niet meer het Boek der Boeken, kennen ze nog het woord, ‘bijbel’, een jota meer kennen ze er niet van. Het is jammer, meer dan jammer, want het is het document van onze beschaving, hoewel ik  denk dat het bij velen geldig is voor om het even welk boek.

Iemand gebruikte hiervoor - was het niet Stefan Hertmans? - het woord ‘ontlezing’: we waren verzeild in het stadium van de ontlezing, het niet meer aantrekkelijk zijn van het lezen van een boek nu de televisie er volop is.

Ik kan erin komen, het is gemakkelijker te kijken dan te lezen, maar het is onmiskenbaar een verlies in ons mens-zijn, het opgaan in een wereld zonder boeken of woorden.

Shame on us.

19-01-2022, 06:08 geschreven door Ugo d'Oorde  

Droomde deze nacht dat ik een blog aan het schrijven was die eindigde op de morgen met een soort trofee, een fles wijn, een ‘Cheval Blanc 1997’ onder een glazen stolp. Ook in de nacht dus ben ik nu aan het schrijven om in de morgen leeg te zijn en niet weten hoe verder te gaan eens neergezeten voor mijn klavier - het schrijven met de pen is moeilijk geworden, onleesbaar bijna, een handicap in meer - maar het leeg zijn is geen excuus om de dag over te slaan.

Zoekend naar een boek van Marie-Madeleine Davy, naar wat ze schrijft over ‘la tristesse’, val ik op een verrassing, een uiterlijk mooi zeer verzorgd, essay: ‘De vrijheid van de verbeelding’, een ontmoeting van Max Wildiers met Eugène Ionesco[1].

Ik haak me eraan vast, ik kan dus gaan waar ik wil, waar ik al was en waar ik nog niet was en zo verder en verder, dag in dag uit, de tijdloosheid binnen waar niemand me raken kan, waar ik in alle openheid kan zijn wie ik wens te zijn, vrij en onbevangen.

Het is een luxe die ik me permitteren kan en ik denk dat dit ook het geval is voor elk van ons die zich op, om het even welke wijze, verlengen wil tot ver buiten zichzelf.

Zo wil ik trouwens, telkens ik de mogelijkheid zie, mijn woorden in een nieuw onbetreden veld, altijd imposant en virtuoos. En als ik terug ga naar de bomen van eergisteren dan zie ik ze ook  als zeer imponerend, wachtend op de lente - zoals ik - met hun mooi afgeronde kruinen  waar de kraaien en de eksters soms, onrustig eerst, daarna licht wiegend naast elkaar, regelmatig op afkomen.

Als ik Max Wildiers vernoemd heb en het gesprek dat hij heeft met Ionesco, reëel of ingebeeld, dan is het niet bij hen, noch bij het geschrift van Wildiers dat ik mijn inspiratie van vandaag wil opdoen. Ik heb er geen nood aan. Ik nestel me vanmorgen liever, eenvoudig weg, verder in de bomen om nu al, ver voor het gebeuren zelf, te horen wat later komen zal: het opborrelen van de sappen die, zoals de woorden in mij opstijgen tot in de hoogste takken, zodat nu al, zoals ik het aanvoel, de botten aan het zwellen gaan en zich reeds kleuren met een zweem van groen en geel, in mijn gedachten.

Of, hoe ik me in de woning die ik bijna niet meer verlaat, verbonden voel met de natuur en hoe ik die blijvend tot op de voet volgen wil. Nu het leven in mij zich eerder relateert aan de herfst, zoek ik hier overheen te stappen denkend aan de voortekens van de lente.

En ik zie elke morgen hoe de zon, schijnbaar, komende van haar meest zuidelijke punt, opschuift naar het oosten toe. Ik hoef het zelfs niet te zien, ik weet dat het zo is en het geeft me vertrouwen.

Vertrouwen dat van een andere aard is, een vooruitzien naar iets - ik schrijf bijna iets ‘groots’ maar dat is het niet - dat er zijn zal zoals de zon er soms is lijk een witte bol op een laken van mist.

Meer is het niet, maar toch is het er, toch denk ik dat ’iets’ er aankomt. Je hoort erover zodra het zich voordoet. Het is meer dan een verwachten.

En om terug te komen op de bomen, zeg me niet dat het onmogelijk zijn kan, dat de bomen die ik zie van hier uit niet zouden spreken met mij en ik met hen.

Ik kruip er in tot onder hun schors, voel hun warme adem en ruik al hun bronstigheid nu het binnen kort gebeuren gaat dat de zwellende botten zullen openbarsten met een droge knal, die alles zal overtreffen, het gefladder van de vogels en de vele geluiden van velden en luchten.

De totaliteit ervan, dit alles voor mij een bron van woorden zijnde.

[1] Max Wildiers: ‘De vrijheid van de verbeelding, een ontmoeting met Eugène Ionesco’. Uitgeverij Pelckmans, 1994.

18-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De kunst is, in woorden die vermommen op te staan uit de holte van de nacht. Of is het misschien de kunde en niet de kunst, is het de mogelijkheid die je gegeven werd op te staan in woorden, zoals er zeker zijn die opstaan uit klanken muziek, of op een totaal andere wijze, met een beeld voor ogen.

Het kan ook, het kan alles.

Het kan dat je wakker wordt met een duidelijke zin, een bloem in de bot, die langzaam zal open komen of, in een ruk zoals de waterlelie in de zon. Waar het op aan komt, kunde of kunst, is het openbloeien, met kracht toch kunnen opstijgen uit het zwarte gat van Hawking om een begin te zijn van wat komen zal: een minuscuul Universum dat uit jou gaat opstaan, zoals het elke morgen van je leven nog steeds gebeurt, of je het nu wilt of niet, het komt eraan, het vloeit weg uit jou lijk een bron ontsproten uit de grond van elke dag.

Op dit gebied ben je een mechanisme waarin je niet verlangt gestoord te worden, want je hebt nog andere schrijfwerken waar je het nu niet wilt over hebben, de tijd is er nog niet rijp voor, misschien op het einde van de maand, met een beetje geluk. Je werkt eraan, al heb je het gevoel niet op te schieten zoals je het wenst.

Zo, een paar dagen terug, om een goede vriend ter wille te zijn heb je een gedicht getracht te schrijven over een onderwerp waar je in lang niet meer had aan gedacht, een onderwerp dat je vreemd was, een gedicht over la tristesse, over het triestig zijn dat een zonde was in de middeleeuwen. En je niet wist wat droefheid was, of, je wist het wel, je wist het maar al te goed, maar je had er in lang niet meer aan gedacht omdat je het te druk had om precies daar aan te denken; omdat je nog vol leven stak en je verrast werd met die vraag een gedicht erover te schrijven, want het zou zijn alsof je, schrijvend over het triestig zijn, je niet bestaan zou, toch niet genoeg om erover een gedicht te schrijven. Je dacht dat je, triestig zijnde, het een teken was dat je niet bestond die dag en je het zo geschreven hebt, het had zelfs gekund in minder woorden zelfs:

Weet:
vandaag ben ik er niet,
heb ik geen woorden 
te verzinnen,
geen zinnen te verzetten.
leegheid is mijn zijn. 

Vandaag ben ik er niet:
laat me dus even stille zijn.
laat me even zonder willen zijn.
Want ik ben,
ik ben een vat verdriet, 
meer ben ik niet. 

Meer hoefde het niet te zijn om te zeggen: één, wat het is verdrietig zijn, twee, dat het je de kracht ontneemt te zijn wie je bent; drie dat het iets is dat je plots overvalt; vier dat het je verlamt, alle spirit weggezogen uit jou; vijf dat je er geen wapen tegen hebt; zes dat je er eigenlijk niet wilt aan denken.

Er zijn wellicht dergelijke momenten/periodes geweest in mijn leven. Een herinner ik me nu uit mijn jeugd. Ik had twee vrienden Robert en Raymond. Ineens telde ik niet meer voor hen. Ze moeten afgesproken hebben onder elkaar want niemand zocht me nog op, ik moet toen twaalf geweest zijn. Het heeft een tijd geduurd dat ik erom weende in mijn bed, dat moeder het merkte, ze ongerust werd omdat het duren bleef en ik niets zeggen wou, niets wist te zeggen want ik had het gissen ernaar, ik wist niet wat er met de twee was gebeurd of wat ik kon gedaan of gezegd hebben.

Misschien ben ik nog verdrietig geweest erna, maar zeker niet meer de laatste jaren, ontgoocheld misschien wel, maar droevig, geloof ik niet. Ook niet als ik het gedichtje geschreven heb. Ook dan was ik het niet.

17-01-2022, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde