Ik ben terug van november 2012 maar, de zee is er nog, in de verte hoor ik nog de golven, zie ik nog de schittering van het licht op het water, en voel ik nog de wind in mijn gelaat - ik vergelijk me natuurlijk niet met Dante die, eens terug van zijn tocht doorheen Hel, Vagevuur en Paradijs, zich aan het schrijven zet - maar toch, een deel van mij is ginder nog terwijl ik hier wil zijn, het pad geëffend, klaar om mijn nieuwe dag binnen te gaan

Ik kan de jonge mannen - zoals het nu hoort degelijk gebaard - die ik ontmoet op ‘de slimste mens’ - de dertigers, zien, vijftig jaar verder. Ik benijd ze dus niet, ik weet wat hen te wachten staat eens tachtig of meer. Iets dat zij niet weten weet ik. Het hen zeggen heeft geen zin, geen nut, alleen het ondervinden zal tellen. Dus is het beter erover te zwijgen. Maar ik denk aan mijn dertig jaar en wat ik toen dacht, het ouder worden ver af, niet voor mij bestemd. En vandaag, als ik me voel, als ik me beweeg, een totaal andere realiteit die zich herhaalt in al wat ik doe of denk of schrijf. Oververzadigd en verweesd van het destijds o, zo gemakkelijk haalbare.

En vriend, een lezer van mijn blogs verraste me. Hij had al mijn blogs van 2019 overlopen en had er de namen uit gehaald van schrijvers of wetenschappers die ik in de loop van het jaar had geciteerd, er waren er een blad vol. Ik dacht eraan bij het herlezen van de ‘Blumroch’ van Louis Pauwels.

Waar ik, namen citeer die normaal gekend zijn komt hij, Pauwels, met een reeks namen voor de dag die totaal vreemd zijn voor mij, of waarvan ik wel ooit hoorde maar van wie ik nooit iets las. Zijn boek kwam uit in 1976, bijna twee generaties terug, die van mij dus - de periode dat ik literatuur verslond - terwijl hij vertoefde én in de wereld van de meest vreemde, moeilijk te aanvaarden gebeurtenissen uit de oudheid - de vlucht van Dedalos bv. - waar hij een verklaring voor zocht, én in de wereld van de visionaire wetenschappers, de futurologen, die meenden te weten in welke richting de mens evolueren zou.

Ik ga al die namen hier niet opsommen, er zijn er te veel trouwens, maar één schrijver wil ik niet voorbij gaan, de Amerikaan Richard Buckminster Fuller (1895-1983), ‘ingénieur, inventeur, philosophe planétaire, die van zich zelf zegde:

‘Je vis en ce moment sur la terre et je ne sais pas qui je suis. Je sais que je ne suis pas une catégorie, une chose, ni un substantif. Il me semble être un verbe, un processus d’évolution, une fonction intégrale de l’univers.’[1]

Iemand ingeschakeld in het evolutieproces van het Universum, een werktuig in de handen van de Kosmos dus.

Ik geloof dat we niet veel méér zijn. Of liever ik geloof dat we een belangrijk, zo niet hét belangrijkste deel van de Kosmos zijn. Er komt ooit een dag dat we er ons bewust van zullen zijn.

Het zijn nu wel niet deze woorden die we als besluit trekken mogen uit de ‘Blumroch l’admirable ou le déjeuner du surhomme’ van Louis Pauwels, maar ze wijzen toch in deze richting.

[1]‘ I live on Earth at present and I don’t know what I am. I know that I am not a category, that I am not a thing - a noun, I seem to be a verb, an evolutionary process - an integral function of the universe’.

08-12-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb hier elke dag aan zee, getracht te vinden - behoudens nederigheid - wat voor mij, zonder de dingen te verbloemen of op te schroeven, op weinig plaatsen nog te vinden is, de zee mijn middelpunt zijnde. Me afvragend nu, of ik, zoals ik me ken, het was die hier zat te schrijven; of het niet een ander sas die woorden hier heeft neergezet in de vele vormen die er zijn, om in feite, weinig te zeggen wat nog niet werd gezegd maar ook, om geen louter golf te zijn , geen baken, geen onvermogen om niet een deel te zijn van al wat is.

Wie is die denkt, een heer van het geschrijf te zijn, waarin hij zich vergist, schromelijk dan nog. En dan toch in de vele woorden hier samengeraapt in losse stukken om toch enkele ervan te bewaren al weet hij wat dit betekenen kan en ook wat niet.

Maar alles hier was getekend door de golfslag van de zee, zijn bron van inspiratie, Dit was zijn vorm van het ‘erzijn’, de geest van wat hij hier nalaten zal

Hopende nog de lucht te voelen als hij hier weg zal zijn; hopende het klotsen nog te horen van de golven op de rotsen; de lichtstraal nog te voelen, gedropt in hem; hopende van vele zaken nog te houden wat te houden is en wat te vergeten. Niet wetende hoe het laatste punt van hier, het allerlaatste ogenblik zich sluiten zal en hoe vooral, hoe de volgende dagen zich openen zullen op de leemte die er zijn zal, op drift in een boot van woorden. Maar ondanks alles wat hem overkomen kan, hopende te keren hier al was het om nog een zoveelste gedicht te schrijven.

Ogenschijnlijk de gewoonste zaak van de wereld zoals het ervaren wordt door zij die er mee zijn opgegroeid en in hun schelp een koning zijn zoals Shakespeare het te melden wist.

Samengevat: al te gek het is, hoe ik hier opgetogen zitten kon, hopende er te blijven.

In het vliegtuig dat me terugbracht, heb ik gedacht aan Meester Eckhardt, aan zijn God zonder naam die ook mijn God is, al heb ik ook mijn twijfels over hoe Hij is. Maar er is een gevoelen dat me aangrijpt als ik me tracht in te beelden hoog in de luchten, zwevend, hoe onvoorstelbaar ik er ben, als een vederlicht iets, opgenomen op een plaats, waar ik niets gezegd heb over die God, er zelfs niet heb aan gedacht en nu, pas op weg naar een andere plaats, Hij opduikt uit het niets.

Kan het dat ik me die specifieke vraag zou stellen indien Hij - indien er niemand is zoals ik denk dat Hij er kan zijn - ‘niet’ was? Of is het Augustinus die ik hoor: 'had je me niet gevonden, je zou me niet hebben gezocht'.

En hoe komt het dat ik me die vraag niet aan zee heb gesteld, dat ik er geen ogenblik heb aan gedacht, geen ogenblik nood heb gehad me die vraag te stellen, alsof het geen vraag was die hoefde gesteld omdat het daar een zekerheid was dat Hij er was, bijna tastbaar aanwezig in het licht, in de aanrollende golven, in de roep van de meeuwen. in het immense als in het minimale.

Aanwezig op zijn wijze van aanwezig zijn.

*

De dagen van november 2012: het is een lang gesprek geweest, met de zee en met mezelf, herzien en herbeleefd in het licht van nu. Een vernieuwde afdruk van wat gedacht en opgetekend stond. Al het overige dat er was, woordeloos, eraan toegevoegd. We zijn er dus terug geweest alsof we er waren.

De zee, mijn groot beleven, mijn Compostella.

07-12-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het gedicht dat ik nog schrijven wou
alvorens weg te gaan,
de luchten grijs, gesloten,
de wind gehoord
gestorven in de golven,
zo dicht de einder, ik hem raken kan,
gisteren al, vandaag nog dichterbij.

Zo het leven,
veraf waar ik begonnen ben tot
waar ik aangekomen, de weg
een hand maar breed eens afgelegd,
verlost van wie ik denk te zijn,
van wie ik was en van wat me nu
gebeuren kan
tot het laatste licht
uit mijn blik verdwijnen zal,
mijn ‘ik’
de zee diep ingegaan,
de golf, mijn vriend hier is,
de hartslag,
die me levend houdt.

Te zijn, geen brouwsel van ideeën,
mijn eindpunt 
in het Higgs-bosson.

Dit is, wat ik wensen zou:
te worden opgenomen,
te worden opgezogen, hic et nunc,
en te verdwijnen
meegenomen tot voorbij de horizon

Niet de eerste maal dat ik dit schrijf.

Ik zit hier waar ik zitten moet,
ik blijf hier waar ik blijven moet,
de tijd is niet.
Gedenk me dat ik hier verbleven heb,
de zee,
het antwoord op mijn vragen.

En als ik denk aan wat ik verlaten ga,
dat nu de laatste golf mag komen,
rollend naar mijn adem toe,
mijn ogen dicht.

19 november 2012: het afscheid dat nakend was, een floers dat voor mijn ogen schoof, alsof er iets gebeuren ging dat niet voorzien hier was. En plots weer opgedoken: de feiten die vaststonden en nageleefd dienden te worden of de realiteit der dingen die je niet ontlopen kunt, never, jamas.

06-12-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

I

Weke wieren waren het,
verweesd in holtes,
woorden er gestapeld,
eeuwenlang.

Vreemd genoeg
om te verdwalen,
ergens op de aarde,
maar niet verhaald

als plaats,
eens onze schaduw
weg.

II

In deze oorden
is de zee meer zee,
dan gisteren,
onrustig, ongeduldig
alsof ze stijgen wou tot boven
de luchten.

Ontoegankelijk,
zoals een gedicht
niet te ontcijferen,

ons toevertrouwd.

III

Woorden die je laten zult,
te dor, te laks,
te open gespreid.

Dadels die hier rijpen
maar vergeten worden.

Gedichten
raken weg gespoeld,
gelukkig de meeuwen
die ze lezen zullen.

IV

Ik was hier
om er niet te zijn,
om te denken
dat ik droomde er te zijn
terwijl ik er niet was.

Om er te zijn is weinig nodig,
niets meer dan om er niet te zijn,
al ben ik er.

De vraag van de zee
zal ik altijd horen,

om er te zijn.

Vier gedichten, haikus bijna, - even vol en ook niet meer - die ik schreef in de marges van een ‘El País’ op 19 november 2012, terwijl Paul Auster oogluikend toekeek. Hij zegde me niet dat het goed was, evenmin dat het niet goed was en ik geloofde zijn stilzwijgen. Toen ik opstond om weg te gaan was er een schaduw naast die van mij. Ik heb achteraf vermoed dat het die van hem kon zijn, ook de woorden.

Zo ontmoeten we onszelf aan zee op ongewone dagen.

05-12-2019, 07:49 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als ik het niet meer weten zal
om boven de golven op te stijgen,
fluisterwoorden me gelaten,
avondschemer voor de nacht invalt:
zoek me dan waar ik vertoeven zal
in mijn pelgrimsoord,
gedoken.

Als ik na te veel geschreven
niet meer weten zal, mijn woord
gedoofd, mijn stem,
gescheurd in flarden,
van wat ik al verhaalde,
wat er hangen bleef
hoe verneem ik dat?

Ik hoef hier maar aan zee
te komen, neer te zitten,
te schrijven met de fijnste pen
op wat oud Japans papier,
een gedicht uit de wereld gelicht,
opdat zijn zou wat me
telkens overkomt: andere woorden
voor andere beelden die dezelfde zijn;
voller geladen echter,
neergezet met wat meer weemoed erin
dan van de dagen er voorheen.

Veel is het niet, is het nimmer,
maar uit mijn hand gevloeid,
te weten hoe en waar
het was en wie ik was, toen ik
versteend geraakte,
en met graffiti beschreven: het lot,
dat mijn bestemming is,
tenzij ik stoppen zou
en onderdook,
de dood nabij.

Kom ik dan langs in het geruis
van wat nog is gebleven
in de randen.

Ik raapte een stuk wortel
op het strand,
de golfslag van de zee erin,
wat ik te houden heb
is op een blad gekleefd,
tekens samen met de rest.

ik raapte hier een golf
toen het nog kon, ik raapte hier
wat woorden,
ik raapte hier mijn eeuwigheid,
de rest was stilte.

Hamlet die het wist.

Twee gedichten van 17 en 18 november 2012 die ik heb samen gebracht, omdat ze in dezelfde geest geschreven zijn. Als ik ze herlees, als ik sedert een paar dagen, de persoon herteken die ik was aan dat stukje zee aan de rotsen van ‘Cabo de las Huertas’, de ‘Kaap der Tuinen’ in San Juan bij Alicante dan stel ik vast dat ik telkens ik er kwam - bijna elke dag - dat ik, zoals ik het nu lees, een persoon was gegrepen door die plaats, gegrepen bij het strot.

04-12-2019, 08:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het verbaast me gekomen te zijn waar ik nu sta, halfweg in november (2012), de aarde die geen ogenblik heeft gewacht en mijn schrijven dat de dagen heeft gevolgd. Opportuniteit die ik gegrepen heb met beide handen. En nu me afgevraagd waar ik de woorden vinden zal om veel verder nog, ooit aan te komen.

Hield deze middag (16 november 2012) in ‘El Cortes Inglès’, de vertaling in het Spaans van de gedichten van Michel Houellebecq in handen. Wat opviel was de foto op het couvert, Houellebecq, ‘cigarette au bec’ en, wat de recensent van ‘El País’ (en ik) er bij dacht, met een paar whisky’s achter de kiezen. Geen aanlokking in elk geval, om zijn poëzie te lezen, helemaal niet. Heb er amper in gebladerd, rechtstaande met pijn in de rug, maar heb geen gedicht gelezen, het tegengestelde dat me overkwam toen ik de verzamelde poëzie van Paul Auster, met op het couvert een deur op een kier, op zelfde plaats, in handen kreeg.

De kier van Auster die ik begrepen heb, omdat wij het zijn die zoeken moeten om de deur verder open te duwen en binnen te dringen in zijn gedichten. Wat ik gedaan heb en ben blijven doen, elke dag. Ik nam Auster mee naar zee, hij zat in mijn tas en zijn poëzie verbaasde me, verraste me, inspireerde me.

Of, was het de betovering van de zee, die mij overspoelde als ik Auster las, en was het enkel en alleen omwille van het licht en het klotsen van de golven op de rotsen, dat dit de plaats was, de enige die nodig was, opdat ik dringen zou tot in het merg van de woorden van Auster en er vertoeven zou een ogenblik dat duren zou tot lang erna; tot mijn schrijven van nu, met de echo van zijn woord nog steeds aanwezig.

De zee die mijn afzondering was, die me omvormde tot een mens meer van geest dan van bloed, een totale openheid die me ontvankelijk maakte voor de poëzie, maar meer als een voedsel dan om te pogen zelf poëzie te bedrijven.

Ik nam vandaag, 3 december, het boek van Auster uit zijn rek. Ik dacht, kan het dat ik meer van het boek zelf hield dan van de inhoud. Kan het dat de inhoud, bijkomstig werd, dat het dus niet meer nodig is zijn gedichten te begrijpen, dat het boek, zoals ik het in mijn handen houd al voldoende poëzie is?

Een uiterst vreemde gedachte, maar ik kan ze niet negeren. Ze is ontstaan terwijl ik schreef, ik heb ze niet tegengehouden. Het gebeurt zelden dat ik een gedachte die opduikt tegenhoud. Trouwens, het boek naast mij zegt me dat het zo is en dit is me voldoende.

03-12-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een blog bijhouden is voor mij a full time job en ik daag allen uit, dagelijks een blog, vol te houden. Het is een avontuur, het is een tocht in het onbekende. Het is elke morgen een uitkijken naar wat de dag opleveren zal: een zin, een woord om je te voeren naar een tekst waarvan je, een ogenblik ervoor, nog niet het minste benul had. Telkens verrast je jezelf, of het nu komt van uit jezelf, of van iemand naast jou of in jou, of komende van waar ook, je loopt uit in wat voorheen nog het luchtledige was.

Dit is zo geweest de laatste veertig jaar, elke pagina in mijn dagboek was een stap in het luchtledige en mijn blog is niets anders. het is mijn wijze van oud worden. Ik dank een vriend, Jacques v. I., die me een mail stuurde met een verwijzing naar het boek van Bernard Pivot: ‘Les Mots de ma Vie’, en ik neem er een zin uit, had er meerder kunnen overnemen: ’ vieillir c’est laisser son esprit vagabonder entre le désir et l’utopie’.

Ik ben daar destijds (15 november 2012) niet verder op ingegaan. Heb niet nagedacht over de betekenis van Pivots woorden: ‘ je geest laten dolen tussen het verlangen en het utopische’. Ik vermoed sterk dat Bernard Pivot, die ik zie als de ingebeelde Blumroch van Louis Pauwels - ‘il tourne une page toutes les cinq secondes’ - evenmin als het lezen, het schrijven laten kon en dat hij verdwaalde in wat hij als geschrift nog voltooien kon. Elke dag word ik een blog ouder en het schrijven van mijn blog is mijn manier om te ontsnappen aan het oud worden, al weet ik dat er niet aan te ontsnappen valt, ik houd vol, pas als ik er mee stop zal het ouder worden beginnen.

And of each thing he has seen / he will speak. (Auster)

Zelfs van wat ik niet heb gezien zal ik spreken, alleen al om toch maar niet elke dag ermee bezig te zijn dat ik een dag ouder ben geworden. Het weten volstaat me, voor het ondergaan heb ik mijn wijze van handelen.

En het kan me geen zier schelen of mijn woorden die ontstonden aan zee, in het licht van de morgen of in het midden van de nacht of, zoals nu, vóór de dag begint, ze zijn een grote hulp in mijn bestaan.

En vandaag, voor mijn blog van 2 december, nu ik daar zo-even Blumroch vermeldde, heb ik Pauwels uit zijn rek gehaald. ‘Blumroch l’admirable ou le déjeuner du surhomme’, (Gallimard, 1976) is de titel en ben ik voor de zoveelste maal begonnen er in te lezen. Ik ontmoet er Blumroch ‘qui désigne du doigt, sur son bureau, La Gnose de Princeton, essai de Raymond Ruyer, posé à côté du ‘Coup d’Etat de Chéri-Bibi’, deux de ses lectures de la matinée.’

Er zijn geen filosofen in Frankrijk, zegt Blumroch, ‘sauf Ruyer, parce qu’il connaît la science. Il revient de Pasadena et de Princeton. Ils disent que l’univers n’est fait ni de choses matérielles, ni d’énergies physiques, mais de domaines de conscience… Un astrophysicien dit à Ruyer :  Il y a de la pensée dans l’univers, puisque je pense. C’est du Giordano Bruno !’

Of wat ik ook meerdere malen heb menen te mogen besluiten: alles is geest. En Blumroch-Louis Pauwels: ‘Pouvoir dire: je sais que je suis conscient dans l’Unité éternelle de la conscience cosmique, est bien aussi exaltant que la foi en un Messie ou un Sauveur semi-politique.

Dit is de religie, op het randje van de wetenschap, die men had moeten onderwijzen in onze Kerken. Ik denk niet dat ze zouden leeg gelopen zijn, er zouden misschien zelfs geen kerken nodig geweest zijn, een eeuwenoude eik had volstaan.

Zo dit wordt dan de inhoud van mijn blog van vandaag en ik herhaal, ik werd geen dag ouder, maar nu mijn blog geschreven staat, eens te meer een dag jonger.

02-12-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde