Ik had Anton Bruckner herkend, dat het zijn zevende symfonie was wist ik niet maar wel dat de muziek van hem was, zoals je van mijn blog niet zeggen kunt de hoeveelste hij is maar wel dat ik hem moet geschreven hebben. Zo herken ik de klank van de muziek van Bruckner, even duidelijk als deze van Beethoven, als deze van Mahler, als deze van Shostakovich, verder waag ik het niet te gaan misschien, Mozart, Bach, Vivaldi, Brahms?

Het zijn klanken die ik herken en waarop ik een naam kan plaatsen. Het zou nogal spijtig zijn ware het niet zo, na al die tijd dat ik naar klassieke muziek luister, maar vraag me niets van de orkesten die optreden op de festivalweiden, of de gitaartokkelaars uit de muziekwereld van de jeugd, ik ken er niets van, helemaal niets.

Ik zal die dan gemist hebben, zoals ik tal van schrijvers heb gemist omdat ik alleen ben bezig geweest met wat ik te schrijven had. Je kunt niet alles lezen, niet alles beluisteren, de radio staat maar open als je alleen bent, en dan nog. Vroeger als je uren lang bezig waart met je tekeningen was er altijd muziek, was er altijd Klara die in sourdine de kamer vulde en je wellicht inspireerde om te tekenen wat niemand tekende en op een wijze die jou alleen eigen was. Nu kijkt je er naar met vreemde ogen, stelt je, je de vraag hoe het komt dat men los van elke kunstbeweging een totaal eigen stijl ontwikkelen gaat, in jezelf gedoken, eigenzinnig, trachtend de geheimenis van het leven te vatten in minuscule vormen. Je tekende niet het zichtbare, maar het onzichtbare dat je een zichtbare vorm meegaf, onmogelijk er iets van te begrijpen, alleen dat het vreemd was, uiterst vreemd.

Dit ook was van jou, even persoonsgebonden als de teksten die je nu dag aan dag de wereld instuurt. Hoe dit gebeurt is je een raadsel, een niet te vatten iets, een geschreven tekst met een duw op de knop verzenden naar een huiskamer in Australië als in Vuurland. Of hoe het onzichtbare waarin we ons draaien en keren, ons wentelen, geordend is opdat dit alles mogelijk zou zijn: onze geest om te tekenen wat niet is en iets versturen lang een weg die er ook niet is, maar er toch is.

Hoe verder ik vorder in leeftijd des te meer ik er van overtuigd ben dat de geest die we denken van ons te zijn, niets te maken heeft met dit ‘van-ons-zijn’; dat we putten uit een pool van geest, eigen aan de Kosmos. Dat er dus een Kosmos is die zichtbaar is en een andere die onzichtbaar is met de eigenschap van geest. We denken dus dat we lichaam en geest zijn, en dat zijn we, maar niets in van ‘ons’, alles is van de Kosmos én ons lichaam én onze geest.

Vroeg of laat wordt dit ons duidelijk - we evolueren naar het begrijpen van dit soort van paradigma, wanneer dit ooit komt heeft geen belang maar dat het ooit zo begrepen zal worden kàn. Zoals wij nu kijken naar de Neanderthalers, zal twintig, dertigduizend jaar later gekeken worden naar ons.

Er is hier op aarde niets dat ons niet verwonderen moet, te beginnen met onszelf, houdt het voor gezegd. Je mag zelfs denken dat het komt  rechtstreeks van uit de Kosmos en zeker niet van mij. Ik had er zelfs in de verste verte nog niet aan gedacht toen ik begon met Anton Bruckner.

Ik weet dat ik nu een band heb, voor altijd, met dat eenvoudig schoolmeestertje toen hij, zoals ik nu, smeekte om te weten of wat hij componeerde waardevol was.

14-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

.

Op mijn leeftijd schrijft je normaal niet meer. Je bolt uit. Je valt stilaan stil want je tijd is voorbij. Je had het moeten doen toen je twintig, toen je vijfentwintig waart. Echter over wat zou je toen geschreven hebben, over dingen zoals Hugo Claus, Louis Paul Boon, Lode Zielens, over alledaagse gebeurtenissen zoals verliefd worden, naar bed gaan, gewoon en anders; huwen, kinderen hebben en opvoeden - kinderen die je ontgroeien - uit de echt scheiden misschien, en in het algemeen over de dagen die voorbij trekken zoals een bende koeien in het landschap, over het ouder worden en wat nog, maar dan, schrijven zonder diepgang, snedig, zonder een vaststaande  achtergrond zoals bij een symfonie van Beethoven, het mag dan nog de zesde zijn.

Wat zou je er aan gehad hebben, wat ware er van overgebleven en hoe zou je er nu naar opgekeken hebben of wat essentieels zou je er aan overhouden?

Een groot thema kleurde alles toen, de machtspositie van de Kerk die aan het wankelen moest worden gebracht; het geloof in God en zijn heiligen, in zijn wetten dat moest worden gefnuikt, aan de kaak gesteld. Maar geen zoeken naar een oplossing voor de leegte die er daarna kwam, de holte, het  zwarte gat dat we kennen vandaag, zeker in onze fictie, geen zoeken naar een opvulling ervan.

Hij heeft dit meegemaakt, hij heeft de stroom gevolgd, de aftakeling van het geloof meegemaakt tot in zijn leden. Gezien hoe vrienden die het geloof trouw gebleven waren, strijden moesten om het behoud ervan ook voor zichzelf, omdat ze een belofte gedaan hadden op een ogenblik dat ze vol vuur waren om van Christus te zijn en hem lief te hebben, en de mensen lief te hebben in hun ziel en zielenheil.

Ik heb me een van hen gevoeld, niet meewarig, maar begrijpend de gevoelens die hen tekenden, Ik heb altijd een God aanwezig geweten in wat ik deed of schreef. Ik heb me niet op een pedestal geplaatst en gedaan alsof ik het voor het zeggen had, neen, ik heb me onderdanig gevoeld aan het leven, het leven zijnde het onbepaalde, dat wat niet te noemen is maar er wel degelijk is, al was het maar in het mechanisme van de aarde en de planeten,, van de sterren en de sterrenstelsels; al was het maar in het ontkiemen van een zaadje, dat ik niet voor een doodgewoon iets hield maar waarin ik een kracht ontmoette die me immer verbaasd heeft, een kracht die uitging, niet van het seizoen gebonden zijn, maar die van uit de Kosmos kwam, van uit datgene, nog steeds onbepaald en wellicht onbepaald blijven zal, dat van het leven en het levende is.

Ik heb nimmer getwijfeld aan die bron die er was, heb er niet lichtzinnig over geweest maar er altijd in geloofd. Ik ben dus een uiterst ‘gelovig’ mens geweest. Wel niet in wat me werd aangeleerd in mijn jeugd, maar het heeft gediend als basis ven mijn soort van pelgrimstocht naar wat zich achter de dingen geborgen hield, iets dat er duidelijk was, een soort van heimwee dat ik aanwezig wist diep in mij, naar een verloren Eden,

Dit laatste, dat heimwee naar, kan niets of niemand me ontnemen, het zit in mijn genen. Als ik verschillend ben van anderen dan is het omdat ik die heimwee-achtige ‘saudate’ mee draag waar ik ga en zeker, o zo zeker als ik schrijf. En het is wat geschreven staat dat na mij zal overblijven.

Ik zelf of, wat ik dacht als ‘ik’ er te zijn, zal dan vertoeven waar het goed is te zijn.

Weet dat ik het begin van deze blog schreef de morgen van 12 juli. Dat ik eraan gewerkt heb in de voormiddag, eraan gewerkt heb in de avondschemering en in het begin van de nacht. Heb hem ingelogd om 23.05. Het is de blog die je leest.

Elk uur van de dag is er getuige van geweest. Zo hoort het trouwens.

13-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij droomde die morgen van twee broers, de ene bouwer van gitaren en de andere die het lichaam van de gitaar overtrok met hertenleer zodat de klank ervan meer overhelde naar fluweel dan naar snaar of dan toch anders was dan deze van een gewone gitaar.

Hoe droomt men zo iets? Wat is er de aanleiding toe als je slapen gaat met een hadith van de profeet, die je nog lang bezig houdt alvorens in te slapen en waarvan je weet dat ook Beatrice deze verteld had aan Dante, ergens op zijn tocht door de hemel. Hij zelf heeft dit zeker al aangehaald met de woorden van Dante in vorige blogs, maar, even zeker, nog niet het overtrekken van een gitaar met hertenleer, dit is een  totaal nieuwe vondst, om deze reden ook werd het opgetekend. Er zou maar eens iemand komen die hem lezen zou en denken dat dit misschien geen slecht idee zou zijn: het inkleden van een gitaar met hertenleer. De wereld loopt immers vol met mensen die experimenteren.

Zo is er zelfs een beweging tot stand gekomen in de VUB, van uit Engeland, om niets, van al wat als vaste waarde wordt gezien, zo maar te aanvaarden. Stijn Cools weet dit te melden in de Standaard van 10 juli. Met een ‘School of Thinking’, willen ze een revolutie ontketenen in het denken: ‘iets wat op een goed idee lijkt, hoeft helemaal geen goed idee te zijn.’. En verder: ‘je leert dat b volgt op a, en daarna komt c. Je zit in een bepaalde gedachtegang  van uit je opleiding, je cultuur en je persoonlijke ervaringen. Vandaar trekt je logische conclusies.’

Het schijnt me dus toe dat er voor de professoren van die ‘School of Thinking’ geen enkele waarheid nog vaststaat. Ik vraag me af wat ze gaan denken over de God die volgens hen al lang dood is. Iets waar ze het best mee beginnen om te zien, zich baserend op andere elementen, of er niet een andere God is waar ze nog niet hadden aan gedacht, een geborgen God die ineens springlevend tevoorschijn komt. Evenwel, de starheid kennende waarmede godsideeën, waar ze schrik van hebben, worden behandeld, zal dit onderwerp wel niet ter sprake komen. Het is voorzeker voor hen een waarheid waarop niet meer moet worden terug gekomen.

Wat er nu ook van zij, de hadith van de profeet, zoals Karen Armstrong me die leerde kennen is een parel van een versregel. Is een oordeel waar iemand, het mag dan ook de Profeet zijn, lang heeft over nagedacht; voor wie het misschien een plotse ingeving was, een ingeving die hijzelf kende toen hij over het graf van zijn ouders gebogen, plots wist dat de geest, van of in de mens, ook onderhevig is aan de evolutie van de Kosmos, Trouwens nog een idee waarover lang kan worden gediscussieerd in de School.

Dante moet van die hadith kennis hebben gehad. Ik las van de arabist Asín Palacios[1], dat Dante gehoord moet hebben van de tocht die Mohammed maakte naar de hel en hemel, om zijn ‘Vita Nova’ die hij aan het schrijven was, plots te onderbreken, zeggende dat hij nu iets schrijven ging over een dame wat nog nooit over een dame werd gezegd. En hij toen begonnen is aan zijn Commedia die uiteindelijk goddelijk werd genoemd.

Of hoe het er soms aan toe gaat in de wereld, ook in deze van de literatuur, waar het ene boek een aanloop is naar een ander. Dan toch voor iemand wiens geestelijk leven altijd een ‘zoeken’ is geweest, niet zo zeer een zoeken om te vinden, maar een ingesteld zijn op al het nieuwe dat nog gevonden kan worden.

Wat goed mogelijk is als men beseft wat de New Physics ons leren over de wereld van het atoom en vooral over deze van de deeltjes van het atoom, het enige dat van een mogelijke waarheid is.

Hoe arm men zich voelen kan, soms, voor het slapen gaan.                  

[1] Miguel Asín Palacios: ‘Dante y el Islam’, Urgoites editores, 2007,

12-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij is vroeg opgestaan, vroeger nog dan anders. En, waar hij zit aan de vijver - het licht dat breekt op het water - er een gekweel is van vogels, vogels in de bomen, in de struiken, een ineen- en overeenvloeien van klanken dat een ogenblik herinnering is. Zijn verre jeugd: een knaap die zich onwennig voelde, schemerachtig en bedeesd, in een jeugdgroep. De enige onder hen die geen uniform droeg, zijn moeder had met moeite de middelen om een Frans woordenboek te betalen, maar zeker geen KSA-uniform. Hij was mee opgetrokken voor een paar dagen met de groep van het dorp, in een verlaten kasteel in het Oost-Vlaamse Bellem. De eerste maal dat hij van huis weg was. Het was toen, bij zijn ontwaken dat hij voor het eerst, door het open raam, de vogels hoorde, merels en lijsters, vinken en meesjes, spreeuwen en wielewalen, alle door elkaar zingend, een symfonie van klanken. Hij had het nooit voorheen zo duidelijk gehoord, maar nu lag hij er middenin, hij werd er dronken van, half verdwaasd. Hij lag er lang en roerloos, in zijn deken gewikkeld, luisterend  niet wetende wat hem overkwam, tot plots, ineens, alles stil viel en er nog enkel het suizen was van de wind in de bomen. Hij kende toen wel het gezang van de vogels in de boomgaard of in de hagen, maar hier in het park van het kasteel, de bomen de muren rakend, lag hij er middenin, iets dat hij niet wist dat het zo hevig kon bestaan.

Hij zat hier nu in de grote stilte van de morgen, want ook hier waren de gezangen gestopt, het water licht dampend, het spiegelbeeld wazig, zoals de herinneringen aan die dagen van toen wazig bleven, alleen was hem bijgebleven het gezang van de vogels en de avonden bij het kampvuur, ook iets dat hij niet kende en het was daar ook dat hij Mozart leerde kennen, hij was toen twaalf of zo iets, ‘Eine kleine Nachtmusik’, dat hij het wonderlijke leerde van de muziek die klassiek wordt  genoemd. Hij dit nog nooit had gehoord, niet wist dat zo iets moois kon bestaan. Het moet hem begeesterd hebben want van toen af is de klassieke muziek in zijn leven getreden.

Hij zit er lang,  wetende hoe hij er zat, niet wetende waarom hij die morgen zo maar gezegd had voor het ontbijt, dat hij even naar de vijver ging. Zo maar omdat zovele dingen zo maar gebeuren; gewild, gepland of noch gewild noch gepland, maar toch vinden ze plaats en worden ze in sommige gevallen, zoals vandaag, opgetekend, terwijl hij er nog al geweest is, vroeg in de morgen of laat in de avond waarvan hij niets heeft geschreven. Maar vanmorgen zijn het de vogels geweest en zijn verblijf als knaap, totaal onwennig, in dat kasteel in het dorpje Bellem. Meer was er niet, of toch  er was nog Karen Armstrong en een zin uit haar boek, “A History of God’[1]:, die hij genoteerd had op een strookje papier en die hij meegenomen had om zijn dag mee te beginnen, om had hij gedacht mijn dag in te zegenen.

 ‘As the Sacred Hadith had made God say: I was a hidden treasure and yearned to be known. Then I created creatures in order to be known by them’.

Een hadith van de profeet over Allah: ‘Ik zocht om bekend te worden, Ik schiep schepsels, ik schiep planten en bloemen, dieren en vogels, bomen en wolken, planeten en sterrenstelsels opdat zij me zouden kennen.

Hij had even goed niets kunnen doen. Zijn wie Hij was en blijvend sterven van eenzaamheid want niemand zou ooit weten dat Hij er was noch hoe Hij er was. En dit was zo van vóór het Begin, tot de wil om gekend te worden kwam en alles oversteeg en al wat is, begonnen is met een oerknal, die vandaag, zeggen de kenners, nog te horen is. Er is dus geen twijfel meer mogelijk, noch wat de oerknal betreft, noch wat het doorbreken van de eenzaamheid betreft, en de leegheid die er ogenschijnlijk was, opgevuld werd met allerlei schepselen, waaronder als laatste de mens, eens en voor altijd. Zelfs al wisten de schepselen het niet onmiddellijk, maar de tijd niet zijnde, enkel het nu er zijnde, alles toekomst is, ook ooit het weten dat Hij al de dingen IS.

Nu, de tijd van het schrijven, zijn de vogels stil gevallen, Nu de vreugde van de vogels om de komst van het licht is uitgezongen, komt nu zijn gezang dat van een totaal andere aard is.

Hoe het ontvangen wordt, weet hij niet, het is ook dat het maar wazig is, kakofonisch misschien zoals van de vogels en het brekend licht.

[1] Karen Armstrong: ‘A History of God’, ed.  Mandarin, 1993, pag.273

11-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De Waterlelie

Toen je jong nog waart

en onvervaard verklaarde

lief te hebben,

heb je dan ook zoals de dichter

lief gehad de waterlelie

‘daar die zo blank is en zo stil

haar kroon uitplooit

in’t licht’?

Heb je het neergeschreven

In je boeken van weleer

toen je aan de vijver was

hoe je haar begroette elke dag

en ze traag zich opende

op het eerste licht. Je wachtte er op,

waarbij - je weet het nu - je gedachten

helder werden, duidelijker afgelijnd

in woordgeflonker. Je er neerzat

tot je stilte werd van toe te zien

onbegrepen of ze ook gedachte was

of ze een gedicht aan het denken was

over jou, zoals jij over haar.

Heb je ze lief gehad,

zoals de dichter, lief gehad?

Heb je gezegd tot haar

alsof ze je geliefde was

Je het geboekstaafd hebt,

ergens op een plaats waar

het hoorde, bovenaan het blad.

Je had haar, schreef je, zoals

de berken lief ,

Maar nu je zag hoe ze er was

zo ingetogen in de zon

een wit gebed zo lijkend,

je haar nog liever zag

en jij daar liggen wou naast haar,

grijze ogen in een oud gezicht

de monkel op de lippen,

neuriënd

Je denkt de dag een boek

ze aan het lezen is, gefezel

op het watervlak.

Je denkt ze er niet eenzaam is

tussen de lisdodden en het riet,

‘peinzend’ dat de zomer

nog lang duren mocht,

Je waart er nog naar de avond toe,

Ze zag toen wat je plotseling overkwam:

Of verliefd ze was, of jij verliefd op haar? 

In de nacht die kwam, dicht, gesloten,

alsof ze sliep. En droomde ze.

Hoe zal het zijn met haar, als jij…

10-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik droom dat ik schrijf en ik schrijf dat ik droom, het ene is het andere en het andere het ene. Mijn blog is evenveel van mijn nachten als van mijn dagen. Waar ik ook ben, in mijn gewone habitat of er buiten, hij is een slokker op van gedachten, hij achtervolgt me, en hij vergalt mijn gemoed als ik uit kom waar ik niet dacht uit te komen.

En de laatste dagen gaat het niet meer lijk de wikke die zich wikkelt omheen de korenstengel, neen, de inspiratie stokt en ik slaag er met moeite in 500 woorden te laten convergeren in een samenhangend kleurrijk veld dat de voornaamste spil van mijn leven geworden is. Het verhaal van wie ik was en hoe ik was over de laatste tien jaren ligt in die velden opgetekend. Ben ik er fier over of eerder droefgeestig?

Het is in elk geval geen exploot, het is maar het resultaat van een samenloop van omstandigheden, voor de rest wat doorzetting,  wat aftasten van waar ik me bevind of waar ik heen wil gaan en hoe ik er wil naar toe gaan, in fictie of in realiteit. Eigenlijk is het een armoe. Als het bewijs van niet beter te kunnen, is it a sadness. En als ik dit schrijf dan is het nog meer sadness. De reden is multipel, maar erover uitweiden ga ik niet, de vaststelling dat het zo is, moet voldoende zijn, het is een verloren veldslag waar het over gaat.

En dan komt immer de vraag, hoe moet het verder en met mij en met mijn blog. Ik kan niet eeuwig dingen gaan opzoeken, mijn voorraad  raakt uitgeput. Dit is wat ik onderga voor het ogenblik, dat ik bevecht ook omdat de moed is gaan tanen.

Als ik geen boeken lees, wat houd ik dan nog ware het niet de herinneringen, maar ook deze zwijgen, deze blijven geborgen en raken niet meer verteld, omdat er een moeheid is, een moeheid van geest.

Het gemakkelijkst is, en ik laat me ertoe verleiden, is Le Tour de France te volgen die, het peloton renners even terzijde gelaten, ook een opeenvolging van landschappen is waarvan de verscheidenheid verrast.

Ik verblijf dan enkele ogenblikken in de kamers van de kastelen - tenware ze tot ruïnes waren herleid - met het eigenwijze meubilair en de bewoners die er wonen of, ogenblikken in de vele kerken langs het parcours toegewijd aan heiligen met onbekende namen, even verscheiden als de bouwers ervan, een inbeelden hoe het schip binnenin.

De vluchtigheid van het beeld is ook de verscheidenheid ervan maar even toch ook de vragen er omheen en de lichtheid van het gevoel er even, even maar geweest te zijn, vooral als er abdijen getoond worden, de vele cellen ervan - je droomde soms van een cel in een abdij - en de nachtelijke gezangen die er bij horen.

Dit is van een veelvoud van de dingen die er zijn, waarin ik me verspreiden kan, me situeren kan om,  alsof ik er was te vertellen dat ik er was. Zelfs als ik er niet as, me inbeelden kon er te zijn en het zo te schrijven alsof ik er was.

Of het geluk van het verbeelden.

09-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik blader in Paul Davies’ 'God and the new Physics'[1].  Een zin treft me, het is een zin van Niels Bohr : Anyone who is not shocked by quantum theory has not understood it.

Beweren dat ik begrepen heb wat de kwantumtheorie betekent zou ik zeker niet durven zeggen of schrijven, maar ik weet dat het toch mijn beeld van God radicaal heeft gewijzigd. In deze zin zijn de New Physics een enorm belangrijk iets, iets dat mijn visie van de dingen openscheurde. Ik weet nu dat er muziek en verbeelding, dat er mystiek in zat; dat het iets te maken moet hebben met de idee die ik me trachtte te vormen over wat, in zijn materiële onzichtbare vorm, God wel zou kunnen zijn, en dat de geest van de mens op de aard van de geest van die God moet zijn afgestemd.

Het is een gedachte die ik koester, ze biedt enorm veel mogelijkheden. Ze licht een tipje op van de donkere zware sluier, zelfs al weet ik, dat ik zelfs nog niet op de drempel sta en dat ik misschien nimmer verder komen zal dan dit ene tipje, maar het is toch iets dat beloftes inhoudt. En wat meer is, ik weet dat het in de goede richting wijst.

Ooit las een vriend priester de mis in een soort kapel in de catacomben van Rome. Hij sprak toen in een korte homilie, voor de vuist, over God en hij sprak deze, voor hem als priester, toch vreemde woorden. Er is, zegde hij, een wand tussen God en de mens, een glazen wand maar deze is bedampt langs de kant van God.

Ik schrijf dit op een plaats die niet mijn gebruikelijke plaats is - gelukkig had ik Davies met mij – het is de eerste maal dat ik er zo lang heb aan gewerkt om de gepaste blog te vinden. Een voorteken wellicht. En nochtans ben ik midden in de levende, wondere natuur. De natuur die zijn tentakels heeft, gedrenkt in de kwantum fysica. Gedrenkt in de geheimenis van atoom en elektron en meer nog, van de deeltjes,  die nog te ontdekken zijn, om wellicht eens die ontdekt op zoek te moeten gaan naar nog meer-dan-higgs deeltjes. En dit alles geplaatst tegenover het wazige beeld van die God. Wij zijnde op weg van het Alpha naar het Omega.

Er is heel wat meer in de wereld dan het oog zien kan en dit is het dat mijn queeste voedt en in beweging houdt.

[1] Paul Davies: God and the New Physics. Ed. J.M.Dents and Sons, Ltd.London, 1983.

08-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde