Ik zegde het al, wat ik schrijf is mijn dagboek, iets waarmede ik begonnen ben in 1978 en nog altijd doorloopt. Het gaat wel niet over wat ik doe, waar ik mee bezig ben, het gaat hem in de eerste plaats om de gedachten die ik had/heb op een bepaald moment van de dag of van de nacht. Het is meer dan een gewoonte geworden, het is een noodzaak.

      Ik zeg dit ook omdat ik begonnen ben met het herzien van mijn manuscript dat ik afsloot op einde december. Het is tot nu toe onaangeroerd blijven liggen, maar om te redden wat nog kan moet ik er nu werk van maken. A rato van tien pagina’s per uur, zal het me dertig uren werk vergen en ik wil dat het af is voor ik begin te denken aan de lente. Hoewel jij er, als lezer, niets aan hebt, ik heb het toch neergezet opdat ik me herinneren zou waar ik aan toe ben.

      Eigenlijk - nog zo een vreemd woord - was ik deze morgen opgestaan ,hopende op een zin die het zaad zou zijn voor een gedicht. Il fut un temps dat dit heel spontaan gebeurde, dat de zin plots opdook en uitliep tot een vel poëzie. Dit is iets dat ik kwijt ben, ik ben er niet meer op ingesteld, ik ben heel arm geworden wat dit spontaan opwellen betreft; het is moeite geworden en voor poëzie is dit verkeerd, poëzie is spontaneïteit, het is er of het is er niet, er is geen tussenweg.

      Ik  kan het weten,  heb al honderd gedichten geschreven, ze ontstonden allemaal in een minimum van tijd, daarna bleven ze liggen; omfloerst met de tijd werden ze van tijd tot tijd herzien, wat verkeerd was, want het magische van het moment van de creatie was er niet meer, het had zich opgelost en het volstond een woord ervan te wijzigen opdat het een ander gedicht worden zou.

      Mijn gedichten zijn dus een zorg in meer, een zorg die ik niet heb wat mijn manuscript aangaat. Wat niet belet dat er nood is om ze in een zo beperkte mate als nodig, aan te passen, beter in te schakelen in de trend die zich voor het ogenblik aftekent in het gebruik van beelden die, inspelend op elkaar, een andere vorm van poëzie kunnen brengen.

      Ik heb echter voorbeelden genoeg als ik de poëzie besprekingen volg in de Standaard der Letteren, om te weten dat ik nimmer toetreden zal tot de trend die daar besproken wordt. Volgens mij wordt daar het spontane het (te) ver gezochte, het bijna ongepaste, wat weinig te maken heeft met het magische aspect eigen aan de poëzie die ik aankleven wil en wens.

      Ik blijf uiteindelijk bij het gevoel dat ik mijn gedichten uitzuiveren moet, er is teveel van het  overtollige in opdat ze enige kans zouden kunnen maken mee te gaan met de poëzie van het ogenblik. Of ik dit nog kan weet ik niet, mijn stijl van schrijven zit vastgeroest, zoals de draad van de afsluiting, gegroeid zit in de wilgen, een beeld dat me bijblijft.

      Na mijn kwelling van gisteren is dit een andere kwelling die oprijst, weliswaar van een totaal andere aard.

03-02-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Halsstarrigheid is een vreemd woord, maar het is toepasselijk op mij. Ik jaag iets na wat niet te bereiken is en ik blijf maar pogen om het onbereikbare te bereiken. Wie doet zo iets, wie is zo crazy om hierin te volharden?

      Later - die later komt dichterbij - zal gezegd worden het was iemand die elke dag een blog schreef die niet door velen gelezen werd, maar wel door enkele getrouwen die hem volgden in zijn sterk persoonlijke bespiegelingen over wat was en niet was. Het ene was hem even belangrijk als het andere. Hij was diepgaand en hij was tezelfdertijd opstijgend, soms moeilijk te volgen, maar we lazen hem omdat hij verrassen kon, omdat hij schreef over dingen waar niemand anders over schreef en dan nog in een taal die hem eigen was, een taal die niemand nog gebruikte, die van een vorige generatie was. Zoals zijn onderwerpen waren, was zijn wijze van zien, zijn manier om de dingen te benaderen, even aan te raken en dan bloot te laten liggen, als aas, niet voor de gieren maar voor de mens van goede wil.

      Zal men zeggen we hebben hem lief gehad, of laat ons stellen, geapprecieerd om wat hij schreef?

      Hij trachtte altijd literatuur te bedrijven, hij was echter (te) weinig verhalend; hij was geen man van de breedte, hij was er een van de diepte en de hoogte, zoals Mahler; hij was niet van het aardse, hij was van het landschap van de geest, een eerder eenzaam oord om te frequenteren maar, beperkt in wat hij wist of kende, was het de plaats waar hij zich uitleven kon want, in het diepste van zijn gedachten was hij poëet. Echter de poëzie heeft hem niet ver gebracht, niets heeft hem ver gebracht en hij besefte het. Hierin toonde hij zijn halsstarrigheid, een woord dat voor hem werd samengebracht als een vorm van star kijken, zo in het verleden als in het nog komende, en blijven kijken alsof hij aldus de dingen beïnvloeden kon, raken kon tot in het merg ervan. Hij zich vergiste natuurlijk, schromelijk zelfs gezien de tijden waarin hij leefde.

      Van wat hij schreef zal weinig overblijven, wat brijzels hier of daar, vergeten. Niemand zal er naar uitkijken, te eenzijdig, te weinig vorm, te gelaagd in wat van de wereld is en dus te voorbij gestreefd, te veel T.S. Eliot en te weinig Paul Auster, niet meer passend om op te nemen in de massa Letteren die in de etalages liggen. Zo, de tijd zal er overgaan en alles zal stof worden, het lot dat elk van ons beschoren is en waaraan maar enkele ontsnappen: een Ovidius, een Dante, een Shakespeare, een Proust, namen, diep uit de tijd der tijden die ons blijven volgen.

      Hij dacht aan Jules Verne, zijn eerste liefde. Dankzij die ene man, de hoofdonderwijzer die voelde hoe hij was, die hem die lezen liet. Hij ze las tot in het ovenhuis, tot in het golvend koren; hij, met het stuifmeel van het woord bestoven van vroeg in zijn jaren. Zijn heimwee naar wat van het woord toen was, hem lang heeft nagevolgd.

       Te lang hij is blijven dromen.

02-02-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Het gebeurt zelden dat mijn morgen zonder schrijven voorbij gaat, gisteren was zo een van die dagen, een indigestie hield me lang  in bed. Het effect van de nieuwe sneeuw ontging me, ook als het licht van de helle winterzon erover gleed, was er geen reactie in mij, de gloed raakte me niet. Een gevaarlijk precedent als het lichaam de geest in bedwang houdt op een ogenblik dat je ziet als een nieuw beginnen. Want het schijnt me toe dat terug gaan van 31 naar 1 een afsluiten en een herbeginnen is. Hoewel het maar inbeelding is, het gevoel is er toch, het houdt me bezig omdat ik weet dat deze overgangen minder en minder zullen voorkomen. Dit is wel voor iedereen het geval maar als  de balans te ver overhelt naar wat het einde is, schept dit een licht ongemak dat wordt opgemerkt, vooral als je aan het schrijven bent. Het houdt je vast, meer dan wenselijk is.

      Dit is zo als je self-awareness aan het woord is: als je ziet hoe het met jou is gesteld en het met jezelf is dat je begaan bent, meer dan met wat je doet of wenst te doen; als je toekijkt op wat binnen in jou aan het gebeuren moet zijn, een soort van aftakeling waar je enkel naar het gissen hebt, maar dat onvermijdelijk plaats moet vinden, er zijn voortekenen genoeg voorhanden; eigenlijk de moeite niet ze op te sommen, beter is dat elkeen ze voor zijn eigen lichaam zoeken gaat.

      Laat ik zeggen dat het geen al te grote zorg is, zolang het geen beletsel is om te gaan halen wat ik brengen wil elke dag, als er geen muur wordt opgetrokken die me scheidt van het echte leven dit dat van de geest is. Hier sla ik elke beweging gade, verontrustend is als ik zoeken moet naar een naam die ik honderdmaal heb vernoemd en plots verdwenen schijnt, dit is dan een ander voorteken, een dat me wel zorgen baart.

      Wat mijn schrijven  betreft, het is telkens zo - of het enkel en alleen die van mij is, en die van Beethoven, weet ik niet - maar ik word het gewoon.

01-02-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Ik sluit de maand zoals ik ze begonnen ben, niet wijzer, maar ook niet armer, niet uitgelatener, maar ook niet gelatener. De dagen zijn over mij heengegaan - in een boog, zoals Gaby Desmyter het zegt - lijk de wolken over de velden en de huizen, ze hebben me amper geraakt, me niet leeg gehaald, me niet verrijkt. Ik ben gebleven wie ik was, en hoop het nog een tijd te blijven: een man van jaren.

      Uitzonderlijk is dat ik een dagboek bijhoud, maar dan een dat ik waag rond te strooien lijk bladeren in de herfst. Er zijn er die terecht komen in de leestuin van hen die vrienden geworden zijn, andere blijven vallen tot in het oneindige, het oneindige van het van het ‘niet-meer-zijn’.

      Ik wil evenwel geen rekening houden met waar mijn woorden terecht komen of waar niet, het relaas ervan, als ik bezig ben, zou me te ver leiden tot voorbij de grenzen van het  aangename. Ik houd het  zoals het is, gebaseerd op een zwijgende overeenkomst: hun getrouwheid om even met mij te vertoeven in de warmte van mijn woning of in de wandelgangen van wat van de wereld is. Met dit voor ogen sta ik sterk.

      Wel vraag ik me af wat ik, in het tiende jaar dat ik bezig ben nog weet te schrijven wat ik nog niet zou gezegd hebben. Maar ik ken ook schilders die al een gans leven aan het schilderen zijn en toch regelmatig, nu en dan, met een nieuw doek te voorschijn komen die relieken dragen die wijzen naar hun vorige werken. Van mij kun je dan ook niet blijvend het tegengestelde verwachten, ik ook heb er nood aan terug te blikken op wat van vroegere dagen was, in het bijzonder van de vroegere werken die ik las.

      Het gebeurde immers  dat ik steeds minder en minder ben gaan lezen, dat ik de nieuwe, opkomende literatuur, op zij heb gehouden omdat ik toegespitst was op w       at ik te schrijven had en dat elke nieuwe lectuur tijdverlies betekende voor mij. Ik meende dat ik voldoende gelezen had

      Ik communiceer dus met een bagage aan werken van schrijvers die ver in de tijd liggen. Mijn houvast is wel noch Jules Verne, noch Ernest  Claes of Walschap, ik heb een tijd lang de volgende generatie gevolgd, ik citeer nog altijd T.S. Eliot, Maurice Gilliams, Saint John Perse, maar ik waag me niet aan de schrijvers van nu, uitgezonderd Stefan Hertmans misschien, Houellebecq misschien.  Maar dit is nu ook al een tijd geleden, de tijd gaat heel vlug voorbij in dit land.

      Ik vergeet er natuurlijk, zo erg is het nu ook niet gesteld met mij, maar ik herhaal, veel lees ik niet meer, ik schrijf en ik lees mezelf achteraf, niet eenmaal maar ettelijke malen, soms tot vervelens toe. Echter, eens dat stadium voorbij, me herlezen doe ik enkel uit noodzaak bij gebrek aan beters.  Zo ligt er nog altijd het manuscript zoals ik het verlaten heb. Het dringt nochtans dat ik het herneem en kuis van al het overtollige.

      Het is op deze beschouwing dat ik mijn zoveelste maand januari afsluit, men zegge het voort.      

31-01-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat ik jullie breng zijn geen uit- maar eerder op-spattingen van de geest. Soms, ontstaan ze bijna spontaan: een woord, een zin voert me binnen in een andere zin en voor ik het besef sta ik met beide voeten in een landschap dat ik voorheen niet kende, zo gaat het nu eenmaal. Het is, zoals bij een tekening die vertrekt uit een lijn, en in die lijn liggen, in potentie, een gans blad lijnen verscholen die een voor te voorschijn zullen komen. Het grote wonder, met de nadruk op wonder, van het creatieve dat schuilt in de mens of de roep die uitgaat van de geest en bevrijding wordt.

      Het houdt niet op, het is veel meer dan een spelen met, het is een noodzaak. Mijn vrienden: de schilders, beeldhouwers, poëten weten dit, ondergaan deze roep, kunnen er onmogelijk aan weerstaan. Ik denk dan aan het gedicht, een wankelend, woord-inventief, schilderend gedicht dat ik elke maand krijg toegestuurd, letterlijk gezogen uit de foto op de achtergrond. Als poëet is hij een tikje Teilhard de Chardin, hij tracht door zijn eigen woordkeuze en woordvorming, het binnenste van wat hij ziet en voelt, bloot te leggen, tezelfdertijd is hij aldus ook een stukje Henri Michaux, waarvan ik een paar dagen geleden geschreven heb ‘qu’l était le poète de l’expérience intérieure’, maar hij dan van een andere geaardheid, dichter bij de natuur die hij interpreteert als hij schrijft:

We zullen verder wandelen in de bogen

van de trage dagen, prevelend.

      Of hoe de kleine gemeenschap van vrienden die ik, om mij, heb opgebouwd, geleid en bezeten wordt of, om het nog bloemrijker te zeggen, opgezweept  wordt door het creatieve dat van hun leven is.

      Ik onderga hen en ik nestel me onder hen, er ontbreekt nog een componist om een bloemlezing te vormen van alle kunstuitingen. Echter is de componist er niet, de muziek is er: ‘Klara’ is er die ons verblijdt, deze enorme rijkheid die ons elk ogenblik van de dag als van de nacht ter beschikking staat. Wat een wereld we betreden kunnen eens we ons ontdoen van de uiterlijke grenzen ervan en binnentreden in de velden van Elysium.

     Hoef ik er vandaag, nog iets aan toe te voegen, opdat je weten zou hoe ik me voel en hoe ik in deze ogenblikken heb geleefd, in het licht van de morgen en de wolk muziek uit het oratorium ‘Davidde penitente’ van ons aller vriend Wolfgang Amadeus.

      Ik zeg het maar om je eraan te herinneren over welke exclusieve rijkdom we beschikken kunnen: woorden betasten gehuld in wat van Mozart is.

      Een vlok eeuwigheid. 

30-01-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik voel me niet goed bij wat er gisteren verschenen is: te ingewikkeld mijn inleiding, om dan uit te komen bij een simpel (!) gegeven, namelijk dat er Iemand moet geweest zijn, of dan toch Iets, om de Big Bang te ‘provoceren’. En, ik geloof in het bestaan van dit Iets of die Iemand, een Veiligheidsklep voor het uur van mijn heengaan.

Echter, zonder mijn woorden te herlezen is er de indruk dat ik, in plaats van duidelijk te zijn geweest, verwarring heb gesticht; dat mijn introductie naar mijn hoofdgedachte toe, te ingewikkeld is geweest. Ik heb zo lang mogelijk gewacht om de tekst in te loggen, zodat ik het vergeten was en het pas in de morgen heb opgemerkt - ik schrijf mijn blogs bijna altijd de dag ervoor - zo schreef ik deze van vandaag, op 28 januari in de morgen.

Er zijn er nog die met dit, eerder onaangenaam, gevoel zitten, die in hun ijver een woord gebruiken, zelfs een dat Van Dale niet kent, dat verkeerd gekozen werd. Het gebeurt enkel en alleen bij hen die zich de moeite getroosten te schrijven, niet bij hen die het woord onder ogen krijgen. Dat dit dan, denk ik, een andere soort troost weze voor de schrijver van het ‘verkeerde’.

Toujours est-il dat ik elke morgen de handen en vooral de geest vol heb met mijn blog, que cela dépasse largement la prière matinale, want het is iets geworden dat me de ganse dag bezig houdt.

Ik krijg weinig reacties op wat ik achterlaat en als deze er zijn dan komen ze altijd uit zelfde hoeken. Ik had reacties verwacht op mijn Vermeersch-blog, omdat ik hierbij een vergelijking heb gemaakt naar een Teilhard de Chardin - iets wat te ver gegrepen was - maar het werd gelezen en schijnbaar aanvaard. Ik durf niet veronderstellen dat er van mijn generatie zouden zijn die Pierre Teilhard niet kennen of van hem hebben gehoord, maar ik weet en ondervond dat hij voor de jeugd van heden een illustere onbekende is, zelfs bij hen die universitaire studies hebben gedaan. 

Hoe moet ik hem aan hen voorstellen? Als het niet zou zijn als een verlichte, als een metafysicus, als iemand die zich bewoog in de wereld van  het binnenste die hij projecteerde in de wereld van het buitenste en hieruit zijn conclusies trok, conclusies die totaal nieuw waren en nog zijn voor de wereld van vandaag. Hij was het die een psychische substantie toekende niet alleen aan al wat leeft, maar ook - en hierin was hij de grote vernieuwer - aan de materie, aan het atoom, aan de deeltjes hoe minimaal ook.

Keer ik terug naar mijn Big Bang van gisteren dan is het onweerlegbaar, en Prigogine moet dit ook geweten hebben, dat de overgang van deeltjes in potentie naar reële deeltjes die zich daarna gevormd hebben tot atomen en moleculen en verder tot sterren, kennis bezaten, wisten hoe dit gebeuren moest en, dat ze deze kennis nimmer verloren hebben, nog bezitten dus. Een elektron op zijn baan rond de kern, weet wat hem te doen staat als hij, om  een of andere impuls zijn baan verlaat.

We spreken dan over de basis van ons bestaan, over wat gebeurt binnen de dingen die ons omringen en waar we ons niet de minste rekenschap van geven. Het was deze wereld die Teilhard voor ons heeft bloot gewoeld.

Mijn gedachten volgend, is mijn morgengebed terug een opstijgen geweest in de vreemde wereld die van de geest is.

Kun je het me vergeven?

29-01-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik begeef me eens te meer op glad ijs, op een glijbaan die uitloopt tot in het oneindige met de vraag die iedereen zich ooit eens zou moeten stellen, is er in de dingen die zijn, is er in de Kosmos, een geborgen ‘aanwezigheid’ of zijn de dingen in de Kosmos en de Kosmos zelf, de mens inbegrepen, zijn die er juist maar om er te zijn zonder meer?

Waarom haalde ik gisteren Elya Prigogine binnen, wie denkt er nog aan die man of wie heeft er ooit aan gedacht? Het is niet van een Nobelprijswinnaar dat je verwachten moogt dat hij duidelijk, wat die voor mij ‘eeuwig hangende’ vraag betreft, een standpunt zou innemen want, wat de metafysica betreft, en hier gaat het om, zijn er geen duidelijke standpunten in te nemen, een Nobelprijs waardig. We  bevinden er ons niet in  het domein van het zichtbare, het waarneembare, neen, we overstijgen hier de wereld van Michel Onfray, die het metafysische verwerpt, verbiedt zelfs.

Prigogine is een man die vertrekt van  een potentieel Universum - un pré-univers dat hij ‘le vide quantique’ noemt - waaruit, probablement, zegt hij, hij is voorzichtig wat ik niet ben, ons Universum is ontstaan[1].

Nu, hij legt dit uit als deeltjes die er waren in potentie, die overgegaan zijn naar reële deeltjes. Wat hij niet zegt is dat de overgang gebeurde op het moment van de Big Bang, deze inherent zijnde aan al wat in potentie aanwezig was, maar ik veronderstel dat de overgang enkel op dat moment kan gebeurd zijn.

Men zou dan kunnen denken aan een Aanwezigheid die de overgang van het ene naar het andere in de hand heeft gehouden, heeft bewerkstelligd. In elk geval echter, blijkt uit de visie  van Prigogine dat er een begin was vóór het begin, a kind of blueprint van een Universum, vóór de Big Bang, wat Fabre d’Olivet meent te kunnen lezen in het boek Genesis.

Prigogine spreekt natuurlijk niet over wat de Big Bang veroorzaakt heeft, hij zegt wel ‘que c’est probablement ce vide quantique qui par ses fluctuations, a créé l’univers dans lequel nous nous trouvons.

Het is ons duidelijk dat ook deze fluctuaties, deze schommelingen deel uitmaken van die potentialiteit die er was. We kunnen zelfs een naam geven aan deze potentiële aanwezigheid, en ik denk dat er heel wat zijn die er een naam voor hebben, maar met een naam begint het opsommen van de hoedanigheden ervan en begint ook het gevaar er aan verbonden. Voor mij, om het simpel te houden, blijft het ditgene dat schuil gaat achter de singulariteit, Big Bang.

Vergeef me als ik op een maandag met dergelijk gewichtige dingen te voorschijn kom. Weet echter dat ik deze schreef de zondagmorgen er voor, vóór het licht opkwam, in het noman’s gebied tussen licht en donker en dat mijn woorden het eigene aan dit gebied in zich dragen.

Zeggen we dat het in feite, een spel is, woorden in te zamelen die op elkaar zijn afgestemd en een vaag beeld brengen dat overeenstemt met het beeld van die ‘aanwezigheid’ die op geen enkele zuiver afgelijnde wijze kan voorop gesteld worden.

Ik ben vertrokken met de glijbaan uit mijn jeugd, de ‘sleerbaan’ waar een vriend me aan herinnerde. Een woord dat is blijven hangen, Vermeersch heeft er zich op geënt, Onfray en Prigogine, drie speerpunten. Ik heb getracht er een geheel van te maken omdat ik een blog had te schrijven en omdat ik niet weet hoe mijn dag er verder zal uitzien en welke andere mogelijkheden ik hebben zal.

Ik denk echter dat ik op iets totaal nieuw ben uitgekomen, namelijk - en je zult het me moeten vergeven - op de Aanwezige Aanwezigheid achter de Big Bang.

Om eerlijk te zijn, ik had er voorheen nog niet aan gedacht.

28-01-2019, 06:47 geschreven door Ugo d'Oorde