Ik schrijf veel, ik schrijf te veel, ik weet van geen ophouden, en wat ik schrijf zijn wat gedachten die opborrelen en die ik neem zonder er veel over na te denken, het is het woord dat me overheerst. Het is niet zoals een vriend die me schrijft over een ‘ hemels mooie’ koorzang die hij hoorde op de zender van ons beiden, ‘Klara continuo’: ‘Sure on this shining night’, van de Amerikaanse componist Morten Lauridsen (°1943).

Het verschil tussen ons beiden is dat, terwijl ik wacht op gedachten die van ergens of van nergens komen, hij, de vriend  uitgaat van iets dat er IS, een gebeuren dat plaats vond waarvan hij getuige was onder een of andere vorm en vertrekkende van daar uit hij me heel wat weet te vertellen, én over het werk zelf, én over zijn reactie erop. Hij staat in dé wereld, ik sta, armtierig, in die van mij die ik maar al te zelden  verlaat.

Hij stuurt me het ganse gedicht van de koorzang:, woorden die komen uit een langer gedicht van de Amerikaanse dichter James Agee (1909-1955), ‘Description of Elysium’. Een deel eruit neem ik hier over:

Sure on this shining night
Of starmade shadows round,
Kindness must watch for me
This side the ground.

The late year lies down the north.
All is healed, all is health.
High summer holds the earth.
Hearts all whole.

Sure on this shining night
I weep for wonder
Wandering far alone
Of shadows on the stars 

‘Niet alles in een gedicht moet kunnen verklaard worden’ , schrijft Roger Tas, mijn lezer en dus mijn vriend, ‘grote poëzie laat zich immer nooit helemaal ontleden, woorden en beelden moeten hun mysterie behouden.’

En ik treed dit volmondig bij, een gedicht is geen foto, maar een  schilderij met vele, oningevulde vlakken en onafgewerkte details die wij, als  lezer moet trachten in te vullen. Het spanningsveld dat aldus wordt opgeroepen is wat we poëzie noemen. De dichter hier ‘weeps for wonder… of shadows on the stars’

Wat een ongelooflijk beeld dat hier wordt binnen gebracht, ‘schaduwvlekken op de sterren’, waarmee we geconfronteerd worden, woorden die in het middendeel van het gezang getoonzet worden.

De muziek zelf zegt het niet zo duidelijk, maar bekrachtigd door de woorden wordt een magische wereld opgeroepen een Eliseum waar we wandelen gaan, vergetend al wat is omheen ons.

Mijn vriend, kenner zoals hij is voert Goethe op als toemaatje dat ik je niet wil onthouden :

‘Ueber allen Gipfelen ist Ruh, / in allen Wipfeln spürest du kaum einen Hauch’. Die Vögelein schweigen im Walde / Warte nur, balde / Ruhest du auch.

Het muzikaal gebeuren op een maandagavond dat ons beiden overkwam, ik onder het schrijven, amper luisterend, hij totaal ontspannen, luisterend met alle aandacht naar wat op hem afkwam, en het niet kunnende verzwijgen, het me weten liet.

Voeg ik er nog aan toe dat mijn dank groot is.

PS

Klik op onderstaande link om de compositie te beluisteren

https://youtu.be/UwxlMvV6LkE

12-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Schrijvend over dingen die er zijn,  en over dingen die  ik denk dat ze er zijn, stel ik soms vast dat ik meer bezig ben - mijn gans leven al - met deze laatste.

Het is wellicht het lot van allen die schrijven, de enige mogelijkheid om zich te verlengen tot voorbij de grenzen van de werkelijkheid, tot in het niemandsland van de gedachtewereld, een plaats binnenin de plaatsen die er zijn, tot zelfs binnenin een brok ijzererts. Een vreemde manier van doen en van zijn, van mogelijkheden die ik anders niet kennen zou.

Er is in onze contreien een man geweest, nu een tijdje al, die, als ik het goed voor heb, een boek schreef over de dagen - eigenlijk deze van hem - op deze ‘… Bol’[1]. Heeft hij het ook maar, even zelfs, gehad over het binnenste van de dingen die hij zag, over de geest erin; heeft hij ooit geschreven hoe het kon dat er ‘iets’ uit het water kwam, hoe het groeide, naar buiten én tezelfdertijd naar binnen?

Ik heb wel zijn boek niet uitgelezen, maar het zou me verbazen indien hij het wel zou gedaan hebben. Wat ook, het was een exploot zijn werk, onsterfelijk in een zekere zin want ik blijf ermee geconfronteerd, en zeker, nu, deze ogenblikken van mijn schrijven

Het boek, met de meer dan vreemde naam, heeft in elk geval helemaal niets te maken met ‘mijn’ dagen op aarde, ik heb een totaal andere kijk op de mens en op het leven hier, gelukkig maar want waarover zou ik hier anders iets kunnen schrijven.

Ik haal dit hier aan omdat ik nog steeds rondloop met het beeld van het binnenste van mijn blok ijzererts dat ik nog niet verteerd heb, omdat dit beeld, in mijn dagen, uiterst besmettelijk overkomt want het achtervolgt me. Het achtervolgt me in die mate dat het me terug voerde naar dat fameuze boek van Dimitri Verhulst, het boek, het credo van hem.

Ik beken dat ik ook een ‘dwaler’ ben, maar dan in de andere richting, in de meer complexe, ook de meer onzichtbare. Het biedt me, zoals ik hoger zegde, meer mogelijkheden, maar ook tezelfdertijd meer gelegenheid om me te vergissen in wat ik vooropstel. Hij, Verhulst, vergiste zich niet in zijn betoog over het zichtbare, hij is alleen onvolledig erin omdat hij geen oog heeft over het onzichtbare dat in feite meer reëel is dan wat we zien, horen en voelen kunnen.

Dit is het risico dat ik graag neem vanop mijn vluchtheuvel, vanuit mijn cel in de abdij van mijn hart. Het is enkel en alleen een kwestie van ‘zijn’.

Het bevestigt nog maar eens, dat we allen brokken erts zijn, dat het binnenste ervan, onze gedachten zijn, een deel ervan brengen we naar buiten, schrijven we neer, maar, altijd, de aller intiemste houden we verborgen, de aller intiemste houden we voor onszelf.  Wij allen doen dit.

[1] Dimitri Verhulst: ‘Godverdomse dagen op een godverdomse bol’, 2008, uitgegeven in 2008, als geschenk bij Humo, een cynisch boek over de mensheid, ‘t’ van een cynische schrijver.

11-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik begin eens te meer mijn dag met iets dat me, ogenblikken lang voor onmogelijk toe schijnt, het schrijven van mijn blog voor morgen, voor die fameuze 11 september. Een dag met de beelden eraan verbonden die ik bannen wil uit mijn gedachten, maar er niet in slaag, het blijft een litteken, het is niet weg te snijden, niet te ontkennen. Hoewel ik er geen uitstaan mee heb is die dag een teken van de menselijke geaardheid die plots in individuen op duikt, erger nog, veel erger en vreemder nog dan al het dierlijke nog in hem  aanwezig.

Om deze reden ook wil ik het verbergen voor mij; hier ook stel ik me de vraag of er iets fout is gegaan toen de mens is opgedoken uit de mensaap, kon hij er niet anders uit opstaan?

Of is het toch zo, dat wat de geest van het Universum betreft, de mens en zijn lichaam in feite onbestaande is en alleen van belang is de geest in de mens. Als het zo zou zijn, en ik vrees het, zullen we er ons moeten aan wennen en weten dat hier niets te vragen of te wensen valt voor ons materieel welzijn maar dat, kosmisch gezien, alles toegespitst is op de geest in ons.

Hoge woorden die ons heel klein maken, amper bestaande, onbelangrijk onze handelingen hier op aarde, ook, en  nu ga ik ver, de opwarming van de aarde die we veroorzaakt hebben. Dit is onze zaak schreef ik gisteren, niet deze van de Kosmos zelf, deze wonde/ziekte treft niet de spirit van het Universum.

Ik weet dat ik me herhaal. Dit gebeurt veelvoudig in een discussie en wat ik hier houd is een discussie met mezelf. Ofwel kun je me volgen, als lezer, ofwel blijft het een sterk persoonlijke aangelegenheid waar niet moet in tussengekomen worden en staat dit enkel en alleen opgetekend voor me zelf, echter niet voor de ontzaglijkheid van de wereld buiten mij.

Het is echter een deel van mijn gedachten dat ik bloot op tafel leg, zelfs zonder schroom. Voor jullie is het een kwestie van aanvaarden of verwerpen, je kunt er niet onverschillig aan voorbijgaan. Ik ken zo wat, op enkele uitzonderingen na, de personen die me trouw lezen, ik heb een idee van de gedachtewereld waarin ze leven, ik weet dus dat ik hen niet kwets  met de dieptes die ik tracht te bereiken op dagen zoals deze en die van de vorige dagen want het is zo, ik vertrek uit het niets om het Iets te bereiken, en wat ik vandaag bereikte is een flard van een Iets dat er is, dat er was en dat er altijd zijn zal;

Het is, zoals ik het altijd heb gezien, het Iets waarover het waard is te schrijven, elke dag opnieuw tot vervelens toe, ook voor mezelf.

Voor de rest ben ik en blijf ik een blok ijzererts, wat we allen zijn, we tonen ons en in the mean time verbergen we ons, zwijgen we de meest intieme gedachten. We tonen de atomen van ons binnenste, maar zelden, heel zelden de elektronen die om de kern slingeren.

Misschien komen die bloot de laatste ogenblikken van ons leven, misschien ook niet. Ook bij Fernando Pessoa niet, deze vroeg, wordt er verteld, sus gaffas, zijn bril, voor het inslapen.

PS.

Ik zie pas nu in dat ik vanmorgen een dag verkeerd ben geweest, dat ik deze blog geschreven heb de morgen van 9 en niet van 10 september. Maar de inspanning was groot, ik ben er tevreden over, jullie zullen vandaag maar moeten leven met de tekst die bestemd was voor de dag van 11 september. De datum verandert niets aan de woorden die er staan..

10-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Er ligt naast mij een blok ijzererts, is het mooi, is het kunstig, is het iets om naast je te houden? Eigenlijk niet. Het ligt daar maar, als een rariteit, soms verdwijnt het in een schuif, soms denk ik eraan en leg ik het naast mij, ook en vooral misschien, omdat ik het kreeg van een goede vriend, in zijn glorietijd  ingenieur bij SIDMAR, met wie ik jaren, de zondagmorgen, heb gejogd en we telkens even hebben stil gestaan bij de vlier in een meander van de Leie. Kunstig is het stuk erts niet, of toch? Het is maar hoe je het bekijkt, ingekaderd, geplaatst in de SMAK, zou het als kunst, in de tijden van nu, kunnen gezien worden. Maar, nu ik erover begonnen ben, er is natuurlijk oneindig meer over te zeggen voor een ingenieur en ook voor mij - die er geen is - hoe ziet het eruit binnenin, hoe is het gestructureerd en hoe kan die structuur belicht en beschreven worden.

Ik weet er heel weinig over, het is een kwestie van atomen en eens je daar aan begint, begin je te lezen in een nieuwe Bijbel, deze van de materie, en wat materie eigenlijk is; wat we er van zien en wat we er niet van zien en vooral dit laatste is het meest belangrijke, opent ongekende, onverwachte, onvermoede horizonten, die als we er even blijven bij stilstaan, ons slaan met verstomming. We komen terecht in een totaal andere wereld, de wereld binnenin, min of meer te vergelijken met  onze gedachtewereld, niet qua structuur - al weet ik dit niet, eens je terecht komt bij het allerkleinste deeltje - maar qua ongerijmdheid.

En dan stelt zich onvermijdelijk de vraag welke van beide, de zichtbare of de onzichtbare wereld is de ware realiteit of, anders uitgedrukt, is het deze van de wereld die geleefd wordt of is het deze van de wereld van het leven binnenin, waar er geen onderscheid gemaakt wordt over wat van de mens is of van de fauna of van de flora of van de materie of, tout court, van al wat er is.

Het is schrijnend dat dit onderscheid tussen deze twee werelden niet gemaakt wordt in onze spirituele wijze van leven, nochtans is het de tweede wereld die zich meer en meer opdringt, het minste van de bewijzen ervan, zijn mijn geschriften die zich omheen de aarde slingeren kunnen.

Het is een vaststelling die ik doe, geen wetenschappelijk betoog, want wie ben ik en wat weet ik om hierover uitvoerig te getuigen?

Het op te merken is me toereikend om te weten dat we behandeld worden door vreemde, eigenzinnige krachten, kosmische energieën. Ze bespelen  ons, ze bewerken ons. Het is een ‘weten’ wat moet en wat niet moet. Het is Kennis: weten hoe het verder moet met wat begon met het Big-Bang-moment: een evolutie in het domein van de geest, die via via, plant en dier zich geïnstalleerd heeft in de mens en verder evolueren zal in de mens. Totaal onafhankelijk van de daden gesteld door de mens die er wel in slaagde, door zijn handelingen de aarde op te warmen dit door een tekort aan verstand en inzicht.

De evolutie van de geest in de mens is van een andere geaardheid dan de evolutie van de temperatuur op aarde, deze is geen evolutie eigen aan de Kosmos, het is er een eigen aan de mens.

PS.

Of het nog goed komt met onze aarde is niet de rol van het kosmische, het is de rol van de mens. De afloop is volledig afhankelijk van hem, maar kan het dat er iets fout zat in het vertrouwen van de Geest in zijn project 'mens', kan dit?

09-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn blog van gisteren is het soort blogs dat ik schrijf als ik niets te vertellen heb, het zijn gevaarlijke uitschieters waarin ik verzeild geraak en er niet ongeschonden uit kom; het is ofwel te ingewikkeld om te lezen, ofwel wordt het gelezen als komende van een stuk filosoof die aan het dwalen sloeg. Nochtans is het voor mij blode ernst, weet ik niets anders te vertellen want ik wil niet bezig te zijn met het dagelijkse klein gebeuren.

Ik word er op afgestraft, lezers verdwijnen en komen niet meer terug. Ze verkiezen de lege gesprekken van het  VRT programma rond de Colum’bus’ die rondreed, vorige zondag, door het meest wijde land dat je ontmoeten kunt, de wijnvelden van de Champagne streek, een landschap dat oneindig afstak bij de conversatie die gehouden werd, alsof ze niet in het minst in hun hart (of ziel) getroffen werden door de geestelijke schoonheid ervan en maar bleven doordraven over het meest gewone dat je ontmoeten kunt. Arme, geesteloze busreizigers, wier naam ik niet genoteerd heb en ook niet zal gaan opzoeken. Het is maar dat ik woorden wil met inhoud en inzicht in de dingen die we zien én met ons ogen én met onze geest. Ik weet absoluut niet welke woorden ik zou gesproken hebben, indien ik het geluk had gekend rond gevoerd te worden in die streken. Maar zeker is dat ik naar Brahms zou geluisterd hebben of naar Debussy of Ravel, of naar om het even welke klassieke muziek - Pergolesi, Vivaldi, om het even - maar muziek die paste in het landschap. Echter dergelijke muziek past voor de heren niet in hun luxueuze bus waarmee ze rondtoeren in geestelijke armoede.

Ik ben wie ik ben, maar vandaag wou ik, voortgaande op wat ik gisteren schreef, over mijn filosofisch gesprek met een jonge vrouw. Een vrouw, een moeder van twee schitterende dochters, die duidelijk weet wat ze bereiken wil in het leven, die volledig op haar doel is afgesteld en verwacht - hoopt! - dat het volstaat in het leven iets te willen en te blijven willen opdat je, uiteindelijk, je doel bereiken zou.

Ik heb haar niet willen ontgoochelen, denkend aan wat ik altijd gewild heb en dan toch niet bereikt heb, maar je bekomt het maar als de omstandigheden gunstig zijn om het te bekomen en deze omstandigheden kun je zo maar niet uitkiezen.

Of, zoals in mijn geval, maakt het je blind voor andere even noodwendige dingen die je, in je ‘willen’, over het hoofd gaat zien. En er kunnen er heel wat zijn.

Maar het is goed, in je leven iets te willen bereiken en er naar te streven, het geeft kleur aan je dagen, aan je ‘hier-zijn’ dat inniger is dan je ‘daar-zijn’. Het eerste kent een duidelijker gericht zijn naar, het andere is een gericht zijn als, het zal wel komen. In het eerste geval is, zo denk ik toch, de kans op slagen groter.

Ik weet dat de jonge vrouw mijn blog niet lezen zal, ze heeft de tijd niet voor dergelijke dingen. Ik schreef het nochtans opdat  het een steun zou zijn voor haar om te volharden in haar ‘willen-haar-doel -te-bereiken’

Ik ook wil het nog steeds, maar de omstandigheden waarin ik terecht ben gekomen hebben mijn willen afgezwakt, de lijnen zijn niet duidelijk meer, ze zijn verwaterd.

Waarom schreef ik dit vandaag, wellicht omdat ik gelukkig was, eindelijk iemand te ontmoeten met wie ik over dingen spreken kon waar niemand nog over spreekt. Eindelijk mocht ik het eens zeggen, hoefde ik het niet te schrijven.

08-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Woorden. Woorden opgehaald van ergens, en bewaard als een soort relikwie, omwille van het sacrale, op plaatsen erin neergezet, zoals landschappen eeuwigheid in de Cello suite van Johan Sebastiaan.

Van uit deze Suite en het sacrale droom je verder om uit te komen waar je nog niet waart of, waar je al waart zonder te weten hoe uitzonderlijk het was daar te zijn. Dus droom maar, hoopt vooral dat wat je nu begonnen bent je leiden zal naar het onovertroffene, wat je elke dag verhoopt.

Al is het schrijven, al is het creatief zijn, nu je aangekomen bent op de drempel van je andere leven, een noodzakelijk iets, wil je de laatste resten tijd doorbrengen met een blik naar het komende gericht. Wat je geestelijke sterkte is. Zelfs als je weet dat je lichaam, het schone ervan, het krachtige, het soepele ervan,  aan het aftakelen is, de ene dag wat meer dan de andere, is dit een reden te meer om uit te zien naar het meest ongewone van al wat gewoon ongewoon is, het punt waar je telkens naar toe schrijft, ongeacht of je het bereikt of niet bereikt. Wat ook, het is je betrachten eens je op stap bent.

Zoals de dag, een zondagnamiddag in de zomer, neergezeten, in de schaduw van de catalpa, je filosoferen kunt en zeggen wat je al zo dikwijls zegde, dat al wat is, ontstaan is uit de geest, uit het onzichtbare, het Woord genoemd.

De Geest  die zich, in zijn Kosmos - of beter in de Kosmos die Hij is - tonen wil, wie Hij is, wat Hij vermag en hoe Hij is, opdat Hij zichzelf zou zien via de ogen van de mens die Hij heeft voortgebracht. Wat Hij stilaan gaat bereiken: de mens op weg zijnde om de betekenis van zijn Dasein te ontrafelen. Wat een grote stap is voor de mensheid, een grotere dan de stap op de maan: weten waarom we hier zijn op deze Aarde.

Het is me duidelijk, de Kosmos is geen toestand, de Kosmos is een gebeuren, is een film die zich afspeelt, een film ‘ohne Ende’ die ontstaan is uit de onstoffelijkheid van de geest, het ogenblik van de Big Bang.

Hoe dit gebeurde kennen we niet, maar we weten het omdat het de enige mogelijkheid is die open staat. Geen schepping dus maar een ontstaan van wat in potentie aanwezig was,  aanwezig ‘moet’ geweest zijn.

En onmiskenbaar ligt er een lijn, een rode draad in wat geleidelijk, gespreid over miljarden jaren, wat we tijd noemen, gekomen is. We zitten erin verweven, we zitten erin opgelost, we zijn er het summum van omdat we stof van sterrenstelsels zijn , én, weten dat we het zijn.

En het is dit weten dat ons verheft.

Mon Dieu, wat een rijkdom en wat een geestelijk avontuur eens je de wereld van het gewone waagt te verlaten om te gaan wandelen in de diepte van het ZIJN.

Echter niet de diepte die Dante bezocht.

07-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Bezeten om te schrijven en nu toegetakeld, in feite geestelijk meer dan fysisch, alleen al omdat een negatieve fysische toestand te dragen is, maar niet een geestelijke, en dit alles om redenen die ik het liefst verzwijg, maar die ik in een woord omschrijven kan, ik ken niet meer de vreugde, zoals vroeger, van het bezeten zijn, het wordt integendeel, een zwaarte om dragen, dan toch de laatste dagen. Ik denk simpelweg mijn eindpunt bereikt te hebben, alles gegeven te hebben wat ik in mij had.

Ik denk aan Dante, de Dante van precies zeven honderd jaar geleden. Hij kwam ziek terug van een reis naar Venetië - als diplomaat van Ravenna - en zou, enkele dagen later, in Ravenna, op 14 september 1321, sterven aan malaria of welke ziekte ook.

In welke toestand bevond hij zich in zijn laatste dagen, had hij nog iets toe te voegen aan zijn Commedia, een laatste canto nog, wat laatste versregels nog om te eindigen, zoals we lezen, in een visioen van licht waarvoor hij geen woorden had om te beschrijven wat hij zag en - zeker ook denkend aan Beatrice - de bevestiging dat het ‘Amor, de liefde is, die de zon en de sterren in beweging houd’, dit, zijn allerlaatste versregel van zijn Paradiso.

Over dit einde van zijn Commedia doen vreemde verhalen de ronde, de dertien laatste canti van zijn Paradiso ontbraken schrijft William Anderson[1] in zijn ‘Dante the Maker’, maar acht maanden na de dood van Dante, heeft zijn zoon Jacopo een droom waarin, rond twee uur in de morgen, zijn vader verschijnt gekleed in een wit gewaad en met een lichtend gelaat. Jacopo vraagt zijn vader of hij leeft en zijn vader antwoordt: ‘ja, maar ik leef in het echte leven, niet in dat van jullie.’ Dan vraagt hij hem of hij zijn Commedia heeft beëindigd en indien dit zo is, waar het ontbrekende deel is. Dante leidt in de droom zijn zoon naar de kamer in een ander huis die hij gebruikt heeft als slaapkamer:

‘and touching the wall pointed it out as the place where he should look. Jacopo woke up, fetched Piero di Giardino and went to the bedroom which was in another house. At the place indicated in the dream they found a mat fixed to the wall. On removing the mat, they found a manuscript coated with mould from the damp wall and on brushing the mould off they discovered the missing thirteen cantos. They were overjoyed and, copying them out, sent them to Can Grande, following the habit of Dante who had published the other cantos in this way’.

Het boek, ‘Dante the Maker’ kwam  uit de Gentse stadsbibliotheek en ik heb niet genoteerd waar Anderson het verhaal vandaan had. Maar volgens hem was ‘the story not impossible’.

Evenmin heb ik ergens anders hiervan een bevestiging gevonden. Het kan, gezien het gaat over Dante en zijn onsterfelijk werk, dat in een droom de waarheid wordt onthuld, want niets zegt ons over het tijdstip waarop de laatste dertien gezangen werden geschreven en het kan dat hij de tekst ervan verborgen heeft alvorens te vertrekken naar Venetië, maar zou hij dan hierover niemand hebben ingelicht?

Het kan ook dat er nog iets te wijzigen was, nog iets aan toe te voegen, wat hij, ziek zijnde heeft gedaan. Twee versregels wijzen in deze richting: één het feit dat hij geen woorden vond om de schittering van zijn visioen - het zien van God - te beschrijven en twee, zijn allerlaatste versregel, Amor en verder. Ik vind die niet zo duidelijk als eindwoord, tenware hij bedoelde dat het de liefde van God was voor de mens, die de Kosmos in beweging houdt.

Maar alle grote werken hebben hun eigen geschiedenis, laat ons dus de droom van Jacopo er bij nemen en die zien als een beloning voor het goddelijke in zijn Commedia.

Anderson zal zich er ook vragen bij gesteld hebben, maar vond hem te mooi om deze droom niet op te nemen in zijn boek. Ik zou het ook gedaan hebben. Om deze reden heb ik gemeend the story te mogen laten verder leven.

[1] Anderson William: ‘Dante the Maker’, Routledge & Keagan Paul, London, 1980

06-09-2021, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde