Mijn Blog van gisteren heeft niets gemeen met mijn Blog van vandaag. Het onderwerp van mijn Blog is telkens gelinkt aan het moment van het schrijven. Zo had ik de tekst van gisteren kunnen opschuiven naar vandaag, maar ik was niet in stemming om het te doen. Vandaag is het nodig dat gebeurt wat moet gebeuren, al had ik nooit verwacht dat ik ooit over de euro iets zou moeten schrijven.

En het is Bart Sturtewagen in de Standaard van 1 december die met de laatste paragraaf van zijn commentaar op de eurocrisis, me ertoe aanzet. Hij schrijft het volgende:

‘De bemiddelingsrol van Herman Van Rompuy, de voorzitter van de Europese Raad, wordt cruciaal. Duitsland, Frankrijk en Italië, samen met de Benelux de stichters van de Europese Unie, moeten een historische keuze voor Europa maken. Als ze hun kortzichtige nationale belangen niet kunnen opzijzetten, beleven we volgende week hier in Brussel het einde van de Europese droom.’

Dit lijkt me een zware uitspraak, alsof we toekomende week het einde van de euro zouden kunnen meemaken als de geapproprieerde maatregelen niet genomen, laat staan vooropgesteld worden.

De kern van Frau Merkel’s stelling wordt duidelijk samengevat door Antoine Verbij in zijn analyse in de Standaard van 2 december:

‘Geen kredieten van de Europese Centrale Bank (ECB), geen gemeenschappelijke obligaties, en vooral een strenge centrale controle van de nationale begrotingen der eurolanden’.

We kunnen er nog aan toevoegen dat ze de Openbare schuld van elk land terugdringen wil tot 60% van het BBP.

In mijn Blog van 27 november heb ik het probleem, zoals Merkel het ziet, van de gemeenschappelijke obligaties, de Eurobonds, omzeild. Hiervoor is het nodig, het optreden in de markt der overheidsfondsen, dat nu het werk is van de ECB, voortaan te vervangen door het Fonds, voorafgaandelijk omgevormd tot een Bank der Schulden. Dit, na de inbreng van een beginkapitaal door alle landen van de eurozone. En daarna zal deze Bank der Schulden, haar werkkapitaal aanvullen door de uitgifte van Eurobonds.

Het is de Bank der Schulden die tussenkomt in de markt der overheidsobligaties. Minderwaardige obligaties inkopen kan nooit de rol kan zijn van de ECB, dit is trouwens strijdig met elk principe van centrale bank.

Dit is een eerste stap, maar Europa kan niet ontkennen dat ze de zaak te laat heeft aangepakt. Het was voldoende geweten dat Griekenland niet te vertrouwen was en dat daarenboven tal van andere landen de slechte weg opgingen. De reactie van Europa echter kwam te laat. Met het nefaste gevolg van wegkwijnende overheidsobligaties voor de banken die hun rechtmatig en normaal gezond heil hadden gezocht in het beleggen in overheidsobligaties.

Schuldig verzuim dus vanwege de Europazone.

Het minste dat de Eurozone kan doen is de terugbetaling op de vervaldag van deze obligaties waarborgen en aldus te voorkomen dat de regeringen ‘omvallende banken’ zouden moeten bijspringen.

Voor welk bedrag zal de Bank der Schulden moeten tussenkomen om de borg van de Eurozone te honoreren. Ik vermoed niet dat dit het bedrag, ooit voorzien voor het Fonds overschrijden zal.

Twee maatrgelen kunnen hier toe bijdragen. Het inschrijven van elke tussenkomst van de Bank der Sculden in een Grootboek van de schulden (beschamend voor de politici) en, de ingezetenen van die landen die hulp hebben gevraagd dwingen in te schrijven op overheidsfondsen van hun land ( cfr Lening Leterme in België), à rato van een bepaald percentage van de bestaande depositos van hun ingezetenen.

Ik heb dit uiteengezet in mijn vorige bloggen en geresumeerd in mijn Blog van 27 november. Ik hoef deze hier niet te herhalen, wel de laatste zin van Bart Sturtewagen:

Als ze hun kortzichtige nationale belangen niet kunnen opzijzetten, beleven we volgende week hier in Brussel het einde van de Europese droom.

Om te ontsnappen én aan de teleurgang van de euro, én een devaluatie te vermijden van 15%, wie stuurt mijn Blog tijdig door aan de Voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy; of is wat ik vooropstel totale nonsens?

*

Hij schreef deze Blog met op de achtergrond Schubert, en gekomen bij het Andante had hij gestopt met schrijven en werd hij plots zo gegrepen door de muziek dat zijn ogen vol tranen kwamen. Hij kende deze melodie van vroeger, van een bepaald moment in zijn leven, maar hij kon dat moment niet teruggrijpen. Op het einde hoorde hij dat het sonate nr 969 was en dat Schubert deze muziek geschreven had in 1828, het jaar van zijn dood, hij was toen 31 jaar oud.

31 jaar, en in dit andante, zijn ganse leven opgetekend, alle energie die hem nog restte samengebald met al wat geweest was, of de compensatie voor de jaren die hem door de dood zouden ontnomen worden. In één woord, de sublimatie van alle nog in potentie in hem aanwezige krachten, in dat grote ogenblik van genade, opgetekend in de vorm van een pianosonate.

Het was hem duidelijk, zijn verhaal over de redding van de Euro was nonsens.

04-12-2011, 07:21 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elegie 

Haar hand had een takje dwergvarens geplukt uit de muur omheen het kerkhof. ‘Om te drogen in een oud boek’, zegde ze, haar blote voeten in het warme zand, haar lippen paarlemoer van licht.

Al lang al wou hij haar vertellen van Paolo en Francesca, van ‘hij die nooit van mij nog scheiden zal’, maar de wind wist het, het takje varens wist het en woorden waren zoals zo dikwijls overbodig.

‘Waarom een oud boek?’ vroeg hij.

‘Een oud boek zijn oude woorden op oud papier’, zegde ze. ‘Uit respect voor de schrijver van het boek, voor wat nog kleeft van de geest van hem in het boek, de geest van hem die ik bekleden wil met de sporen van de varens. Nieuw leven geven’, zegde ze, ‘bevruchten’, zegde ze. 

Ze liepen in het mulle zand naast het korenveld. Hij hield haar sandalen. Hij zag van vele zaken de voor getrokken in het korenveld. Hij zag de wolken over wolken schuiven, de leeuwerik stijgen, hoger dan van al die jaren dat hij leeuweriken zingend stijgen zag.

Hij haar toen binnendroeg, tussen wolken stuifmeel hij haar binnendroeg, haar jonge borsten aan zijn hart, hoe licht ze was, hoe ontvankelijk toen, lijk de aarde van hier die zijn jeugd was.

Vanmorgen, komende uit zijn droom, dacht hij het geruis van de korenhalmen nog te horen en het was hierover dat hij schrijven wou. Al had het weinig zin terug te gaan naar dit preciese ene gebeuren dat ooit was, of misschien niet was, of in gedachten dat het was.

03-12-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

December opende gebolgen

met wind en regenvlagen, bedolven

de Leie, hoe zij er uitkomt weten we niet.

We hopen, gezuiverd van onheil

haar zinnig Da-sein voor schilders

en poëten die denken meer te zijn

als ze haar betasten mogen, omkringelen

in tekeningen en met woorden,

met meerkoeten en een blauwe reiger

neer gekomen waar hij gisteren zat

te peinzen, een tijd lang, in het oosters licht

op groen en parelgroen, het land wijd open.

Zij die het zagen toen ze kwamen, uitgedost

en uitgelaten om te tafelen, hun hart alsof

hun jeugd het was. En tamboerijnen,

hun gesprekken te hoogdravend om de Leie

te bekoren. Hoe zij er uitkomen weten we niet

we denken gezuiverd van onheil, we hopen.

En een reiger soms op de plaats waar

hij gisteren zat toen het nog zomer was.

Zij die er waren hebben het Leieland gezien

en hoe de regen in het water,

de bomen aan de einder, het godsgeschenk,

het leven tot in hun ogen gebogen,

het bloed de tinteling, en blozend

uitkijkend nog, en waarom niet, naar vele zaken

-  de ene wat meer dan de andere –

tot wat onvermijdelijk is en onoverkomelijk,

omdat bezworen en aanvaard eens daar zijn zal

wat George Steiner noemen waagde:

‘sera chose intéressante’, we hopen maar.

De Leie in december, de sfinx, wat eigenzinnig

haar meanders diep in ons gegroeid.

02-12-2011, 05:04 geschreven door Ugo d'Oorde  

IK ben nu al bijna twee jaar bezig elke dag een tekst te schrijven. In het begin eerder onregelmatig, maar vanaf de dag dat deze als Blog de ether werd ingestuurd, zeer regelmatig. Wat is twee jaar, vier en twintig maanden; wat is een maand, een dertigtal dagen; wat is een dag, veel als ik mijn Blog af heb waar ik gans de dag – niet altijd is dit zo – heb mee rondgelopen, tot het uur gekomen is om hem neer te schrijven en in te loggen. Zo wat telt is het uur dat ik aan het schrijven ben, het enige, dat van de dag die verdween in het oneindige van de tijd, enig spoor naliet. Maar daar koop je niet veel voor als er geen erkenning is, en die is er niet. Niemand zegt iets over wat ik schrijf, weinigen geven een kwotering, wat voor mij betekent dat er geen 4 of 5 te geven is en dat men zich dan liever onthoudt dan een 2 of een 1 te geven

Positief is, dat ik zelf er  vreugde aan beleef, voor mij zijn mijn teksten bijna perfect, Bijna, want de perfectie is alleen van God, wist een goede vriend me te vertellen die me een 4 gaf. Ik had dus geen klagen.

Wat ik nog meegeven wou – voor mijn vriend die zich telkens in de geschiedenis dompelt - Arthur Koestler[1] vertelt dat Aristarchus van Samos - geboren in 310 voor Chr. - de eerste was om te beweren dat de zon het centrum van onze wereld was waaromheen alle planeten wentelden. Deze geschriften zijn, samen met zovele andere verloren gegaan, maar de getuigenissen van Plutarchus en Archimedes, beweert Koestler, bevestigen de stelling van Aristarchus.

Mijn dag zit erop. Wat de euro betreft blijft mijn ontgoocheling heel groot, afwachten is een slechte beurt, is voor de zwakkelingen.

01-12-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn Blog van zeven uur is het tegenwoord van mijn Blog van juist over middernacht:  Europa moddert aan.

Ze – wie is dit? – stellen acht miljard euro ter beschikking van Griekenland, die nooit zullen terugbetaald worden, naar ik vrees. Ondertussen geen woord over dat fameuze Noodfonds, of toch, dat het er niet komt of, dat niemand bereid is er iets aan te doen. Grote woorden in de wind waren het.

Maar in de eerste plaats, desnoods dwingend, beroep doen op de Griekse burger - Leterme kon het wel - die jaren lang van tal van gunsten heeft mogen genieten, dat zit er niet in. Terwijl wij, Belgen, zes maanden per jaar moeten werken om de Staat recht te houden, gaan we nu ook ons steentje bijdragen om de Grieken recht te houden.

Hilariteit op alle banken. Maar zal Barroso me lezen?

30-11-2011, 07:38 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij staat voor zijn tekentafel, het blad voor hem trillend van witheid. Hij trekt met potlood een lange lijn diagonaal over het blad, zijn pijn om het voorbije. En dan links bovenaan zijn blad als groeiend uit die ene lijn, tekent hij kleine vormen die in elkaar geweven liggen, een verzameling kleine dunne stengels van paddenstoelen met half verwelkte kop en stukken steen eronder met mossen begroeid, met stukjes kevers, stukjes hagedissen. Alles vloeit uit zijn ene hand die Job is, die Borges is, die het verwoorden is van een ver verlangen.

Hij werkt uren verder tot het licht verdwijnt en hij voelt zich gelukkig, hij ziet hoe uit het niets, uit die ene schuine lijn dwars over zijn wit blad een tekening is gegroeid en een eigen bestaan heeft gekregen waaraan hij niets meer kan wijzigen.

Voor hij slapen gaat, gaat hij terug naar zijn tekening die het onzichtbare leven weergeven moet, uitgedrukt in potloodlijnen en potloodvulsel van zachtheid twee tot hardheid vijf, een ineenrijgen van lijnen en vormen zoals de natuur lijn en vorm in elkaar vloeien laat. Terwijl Shostakowitch op de radio, en ingeschakeld in klanken krijgt elk voorwerp een betekenis in meer.

In de nacht is hij opgestaan, de haard smeult nog na, de wind jaagt om het huis, het is als een zucht die komt uit het diepste van de aarde. Hij wil verder werken aan zijn tekening omdat hij er al een hele tijd mee wakker lag, er was een plaats die hij vullen moest wilde hij het ritme van de lijn en de opbouw van de vlakken krachtiger laten uitkomen. Maar hij slaagt er niet in het beeld dat hij in zich droeg en dat hem wakker had gehouden op zijn blad neer te zetten.

Niets is perfect. Ook zijn tekening niet.

30-11-2011, 00:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het omvangrijke oeuvre aan gedichten van Jorge Luis Borges werd vertaald door Barber van de Pol en Maarten Steenmeijer en de 1.246 blz. gepubliceerd bij de Bezige Bij.

‘Voor het minutieuze werk’, schrijft Luuk Gruwez[1] hebben de vertalers ‘zich hiermee op titanenhoogte gehesen’. En ik twijfel er niet aan, de gedichten van Borges met hun vele vertakkingen naar andere werken zijn geen gemakkelijke prooi voor vertalers.

Als ik dan zijn afgedrukt, door Gruwez verkozen gedicht ‘Wroeging’ lees, met erin deze zin

‘Ik heb alleen geleefd

voor koppige symmetrieën van de kunst

die onbeduidendheden samenweeft’.

Hecht ik niet dezelfde waarde aan de woorden van Borges en vind ik dat hij hier zijn werk te geminimaliseerd heeft want zijn ‘onbeduidendheden’ zijn in vergelijking met andere schrijvers in vele gevallen echte parels van literatuur.

Trouwens, er zijn er die er op los leven, er zijn er ook die er op los schrijven, maar het ene gaat niet samen met het andere. Heeft Borges niet het leven geleid dat zijn ouders wilden, hij heeft toch geschreven wat hij schrijven wilde; en heeft hij zijn ouders teleurgesteld hij heeft niet zijn lezers teleurgesteld.

En even zeker is het, dat ik zonder de schrijver Borges, vandaag niet over hem zou geschreven hebben en ook Luuk Gruwez niet, en wat meer is, zonder mijn ontdekking – en dit op een uiterst vreemde wijze - van zijn ’Nueve Ensayos dantescos’[2], ik nooit jaren bezig zou zijn geweest met het ontcijferen en lezen van Dantes ‘Divina Commedia’. Dus voor mij waren zijn ‘onbeduidendheden’ een grote rijkdom.

Alles is wat het is, en het is wat het moet zijn, er is niet aan te tornen. Zijn leven was schrijven, hij had er geen ander, en wat hij schreef situeerde zich op het scherp van de snee, tussen droom en werkelijkheid, met een voorliefde voor de droom, een neiging om te schrijven over ‘things that might have been’, zoals Gruwez het aanhaalt.

‘No sé si soy un buen escritor – hij weet het maar al te goed – ik geloof dat ik een uitstekend lezer ben of in elk geval een gevoelige en dankbare lezer (creo ser un excellente lector, o, en todo caso, un sensible y un agradecido lector’). Schrijft hij in zijn proloog bij zijn ‘Biblioteca personal’[3]. Moge dan ook zijn lezer zijn zoals zijn boek verwachtte dat hij zal zijn. (Ojalà seas el lector que este libro aguardaba).

Luuk Gruwez schrijft dat Borges vindt ‘dat hij het geschenk van het leven niet op de juiste manier gevalideerd heeft’:

‘Ik heb de grootste van de zonden die er zijn,

 bedreven. Ik was niet gelukkig’.

Wat het gelukkig zijn betreft, ligt het niet alleen aan het juist valideren van het leven, er is ook nog Vrouwe Fortuna – deze van Dante - die haar zeg heeft en zijn blindheid alleen al was voorzeker een grote handicap. Maar dat hij ondertussen - het leven voor hem het schrijven van verhalen zijnde - grote literatuur heeft voortgebracht, staat als een paal boven water. Goed dat Luuk Gruwez er was om met zijn recensie, Borges terug te halen voor mij.

De tijd die me rest, wat wacht er me nog, ¿Borges lezen en herlezen?

29-11-2011, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Als grote triomfator, bejubeld en omhelsd, betrad Papandréou de arena van de Europese socialisten in Brussel. Hij was er immers in geslaagd de Grielse openbare schuld te laten oplopen tot 180% van het BBP. Verwacht werd dat hij op 8 december hiervoor, van de landen van de Eurozone, voor zijn land, een premie ging opstrijken van, uitgedrukt in oude BEF, - voorlopig nog – 320.000.000.000. (à peine prononçable). Je moet het maar doen!

28-11-2011, 09:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een roze gloed tussen de bomen in het zuid-oosten. Ugo hoorde het fezelen van de vogels in de beukenhaag. Hij dacht nu wordt het beter, de pijn in mijn leden zal stilaan verdwijnen en mijn gedachten zullen zich openen. En als hij buitenkomt, de eerste regel van een gedicht die hem overvalt, een regel die hij nimmer schrijven zal, lijk de eerste lijn van een tekening die hij nimmer maken zal.

Is het aldus dat hij zijn boek wou beginnen?

*

Hij herinnert zich het begin van ‘L’Evangile’[1] van l’abbé Bruckberger handelend over het evangelie van Johannes:

‘Du premier mot l’Evangile de Jean crève le plafond du temps, il transcende les siècles et les générations qui se succèdent, il s’établit dans l’éternité.’ 

Een zin, zoals die eerste zin van Johannes: ‘In het begin was het Woord’ kan natuurlijk niet meer geschreven worden. Het is een zin gestrand voor de eeuwigheid, een echo dragend, die tijd en generaties overstijgt, maar misschien kan er nog wel een zin gevonden zoals Dantes eerste versregel uit zijn Inferno:

Nel mezzo del cammin di nostra vita

Mi ritrovai per una selva oscura...

Maar hier ook dankzij wat volgt is het een zin die niet na te schrijven is.

Of is een eerste zin van een boek wel belangrijk? Hij kent een boek dat een Prijs kreeg in Vlaanderen en dat begint met: ‘Alle begin is moeilijk’. Maar hij vindt een dergelijke zin beschamend.

Hij wil in zijn boek, de grens van de realiteit overschrijden, omdat hij binnen wil wandelen en vertoeven in de wereld achter de wereld van elke dag, zijnde deze van het transcendente, het sacrale, het domein van Hij die in de wereld een naam draagt van amper drie letters? Hoewel een dergelijk boek vandaag niet meer geschreven wordt en zelfs, indien het nog zou geschreven worden, wordt het niet meer uitgegeven noch gelezen, daar te ingewikkeld, te ver gezocht, te weinig verhalend, te ongeschikt om te boeien.

Maar, als het niet is om meer mens te worden, als het niet is om via de kennis van anderen, dichter te komen tot wat niet te noemen is, welk is het nut van een boek; welke vreugde biedt het ons als het geen uitdaging is, als het niet opduikt alsof er iemand is die je in de gaten houdt en er voor zorgt dat je leest wat je lezen moet?

Hij zal in elk geval schrijven wat hij schrijven moet, zelfs al heeft niemand er behoefte aan.

28-11-2011, 00:24 geschreven door Ugo d'Oorde