Ik loop niet altijd met het hoofd in de wolken maar ik ben wel helemaal ingesteld op het schrijven. Dit betekent dat, eens ik neerzit om te beginnen, ik een andere persoon word en opstijg in de hogere luchtlagen van wat ik het transcendente noemen wil.

Zo verloor ik me in het midden van de nacht in vers 3, 14 van het boek Exodus[1] en kroop ik in de huid van de auteur van dit vers en van de ganse passage er omheen. Ik stelde me vragen over het feit dat iemand, een grote mystieker, meer dan drie duizend jaar geleden, een visie had over hoe de Grote Meester zich noemen kon en hoe hij te werk was gegaan om zich te manifesteren in zijn schepping en dus hoe de auteur ervan tot deze visie gekomen was en heeft neergeschreven, en ook welk beeld hij wel kon gehad hebben van die Elohim, die God van hem, om er over te schrijven zoals hij het heeft gedaan?

Is het Mozes geweest, ingewijd in de geheimen van de Egyptische priesters, met hun visie over goden en het Universum, over leven en het hiernamaals, die in een subliem schrijversmoment God heeft gezien als zijnde de totaliteit van al wat is en komen zal en dit beeld heeft getekend met de woorden: ik ben:  ‘Ik Ben’?

En ingecalculeerd, de boodschap aan ons allen: jij, mens, zoek maar uit wat dit betekenen kan, vul je geestelijk leven met wat de inhoud ervan zou kunnen zijn. Je krijgt, mens, al de tijd die nodig is, kijk uit  tot hoever deze woorden reiken kunnen, klamp je eraan vast en leef je leven als ontdekkingsreiziger zoekend naar wie of wat die ‘Ik Ben’ wel is.

Zelfs  al zit die ‘Ik Ben’ verscholen achter een glazen scherm dat bedampt is langs de kant van die ‘Ik Ben’. Zoals een priester en goede vriend je eens vertelde bij het lezen van een mis in de catacomben van Rome.

Zeker is, Exodus 3,14, de meest beruchte, vermaarde, besproken passage uit de Bijbel, houdt me soms, maar dan te lang, bezig.

28-06-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat volgt is een mooie reactie die ik ontving van een vriend  die me in de loop van de vijf voorbije jaren van mijn blog is blijven volgen. Hij komt dus van een van mijn getrouwste lezers die, alhoewel perfect tweetalig, verknocht is aan de Franse Literatuur, meer nog aan de Franse Poëzie. Ik neem hier zijn mail over, tel que je l’ai reçu. 

Ta feuille volante de ce matin me touche car comme lecteur assidu je me dois de battre ma coulpe pour n’avoir que rarement réagi à ton journal qui m’est comme du pain quotidien et bien d’avantage, toujours dans une langue riche, claire et toujours tout en nuance. A celui qui tient son journal, jour après jour sans en rater un, avec comme devise  ‘ Nulla die sine linea’ et connaissant l’âge du capitaine, l’expression ‘ il faut le faire’ prend ici tout son sens.Tu enrichis ma façon de penser, de réfléchir et j’ai toujours en mémoire le beau discours que tu prononças jadis dans les hauts lieux du Sénat à Paris([1].Tu m’as fait connaître des auteurs ,savants et poètes tel que Gilliams et ses jeux d’enfants, Wildiers et ses travaux érudits sur Teilhard de Chardin, Velikovsky et ses recherches sur l’Egypte ancienne et le cosmos, T.S Eliot et la relativité du temps, Maître Eckhart et ses sagesses, paradoxes et ambiguïtés sur Dieu.

Tu m’as entr’ouvert les portes du paradis pour y ‘chercher’  le Maître des lieux en passant par le portail des cathédrales et c’est avec toute ta chaleur (!) que tu m’as guidé dans l’Enfer de Dante. J’ai eu mal  à digérer tes digressions sur les nombres quantiques mais la  poésie des Cantiques et autres pages bibliques me réjouissent quand tu les racontes. Tu m’as ému par tes écrits sur ta jeunesse à la campagne, ton éveil à la nature ,tes premiers émois amoureux sans oublier tes rencontres avec des fidèles amis communs tel que M.Yourcenar ,J.S Bach, H.Memling et plus près de nous S.Hertmans qui sont des phares qui nous éclairent dans nos hésitations, doutes et autres tâtonnements, ayant  toujours l’esprit en oscillation comme la terre sur son axe.

Daarom en nog veel meer een welgemeend woord van dank van een vriend die het geluk kent je te hebben ontmoet op de kruising van onze wegen. 

Hoe reageer je of wat voel je als je een dergelijke mailbrief krijgt toegestuurd, laat in de avond en je de woorden leest, nog dieper in de avond, na middernacht, eens thuis gekomen van een verjaardag waar je Venus heel traag hebt zien verdwijnen onder de lijn van het dak van een woning veraf?

Je antwoordt hem, stante pede, omdat hij je meer dan heeft verrast, omdat het van hem komt, omdat je weet dat hij je leest en volgt sedert je prille begin, dat hij zich herinnert wat ik vertelde de dag dat we uitgenodigd waren om een bezoek te brengen aan de Franse Senaat. Maar dat ik hem evenveel, wel niet zo gespreid, verschuldigd ben, al was het maar tijdens een kort maar boeiend verblijf van enkele dagen in de meest historische, cultureel-spirituele stad die Parijs is, met als een van de hoogtepunten, na musea bezoek, na Trocadéro met wat Valéry ons te zeggen wist, na la Défense, na Versailles en de tuinen van Le Nôtre, na het bijwonen van ‘Le Schpountz’, een stuk over het leven van Marie Curie. Om maar niet te vermelden Auvers-sur-Oise en Van Gogh - wat me een verhaal opbracht - of het huis van Claude Monet in Giverny of zovele andere plaatsen en vooral dan boeken die hij me leerde kennen, al was het maar Michael Cheng, al was het maar Prigogine, al was het maar… En dan spreek ik niet over de recitals bij hem ten huize.

Wat hij schrijft heeft dus zijn spiegelbeeld, heeft zijn weergalm in de persoon die ik geworden ben, alsof we ontstaan zijn uit een zelfde grond, met dezelfde gevoeligheden, dezelfde waarden die ons binden over alle afstanden, over alle tijden heen. Dit is dan zijn bijdrage geweest, alsof het zijn blog was die vandaag geschreven werd.

27-06-2015, 06:26 geschreven door Ugo d'Oorde  

In een vrije ruimte, samengehouden door het woord, hebben we het landschap van de geest bewandeld, uitgepluisd en  bewierookt. Hebben we de psyché van de mens ten toon gespreid in een grote openheid van schakeringen tot van kleuren toe, gedebatteerd in een ‘flow’ van samenhorigheid, al kenden we noch wie de anderen waren, noch wie de anderen wensen te tonen wie ze waren, een bos van bomen gelijk en ons gesprek het geruis van de wind in de kruinen.

We zijn van ver gekomen en kruipen dichter bij met elk woord dat gesproken wordt; we hadden, hoogdravend als we zijn, ons kunnen ergeren aan het onderwerp, maar in filosofische termen uitgedrukt bracht het ons dichter tot elkaar.

Sluit de deuren, geef ons de tijd en we worden één en wie ons verleidde is de filosofie, het aftasten van begrippen tot het begrip ‘ergernis’ toe, al vergde het enig geduld om een gemeenschappelijke golflengte te vinden, maar die kwam er, eens gedirigeerd door een sobere maar effectieve moderator.

En het oude spreekwoord dat Ernst Jünger mij bijbracht, ‘Meine Geduld hat Ursach’, voerde me binnen in een wolk van woorden die als tekeningen van gedachten waren opgehangen tegen de wanden van de levende gezichten in een kring om elkaar en in elkaar gebogen.

Wat ik nu wel weet is dat het goed is over ergernis een uur of meer in groep te spreken, om daarna uit het bad te komen, op te staan, de hand te drukken en weg te wandelen om mee te nemen, eens nuchter bekeken, dat zich ergeren weinig zin heeft, geen aarde aan de dijk brengt, energieverlies is meer dan tijdverlies.

Als ik me geërgerd zou kunnen gevoeld hebben dan was het aan gedachten van mezelf die zich op een gegeven ogenblik de vraag hebben gesteld, ‘eigenlijk, wat zit je hier te doen, je hebt nog een blog te schrijven?’

Maar in het leven is niets overbodig, alles, zelfs het geringste, heeft zijn zin en betekenis, alles is oorzaak van wat volgt. Conclusie van de avond: ‘Karel, erger je niet, erger je nooit meer, zelfs niet aan hen die onverzorgd, ongeschoren op het scherm verschijnen, ofwel weten ze het niet beter, ofwel doen ze het precies om de kijker te pesten – hopelijk niet om hun minderwaardigheidsgevoel te verbergen - sluit de ogen en beoordeel hen op wat ze te zeggen hebben, zelfs al slik je hun woorden niet, we staan nog maar, waar we als homo sapiens aangekomen zijn, in een beginstadium.

PS.

Ik zocht in mijn blogs van 2014 naar de woorden ‘ergernis’, ‘ergeren’, ‘ergert me’. Niet een keer heb ik deze gebruikt, om de eenvoudige reden dat ik meer met me zelf ben bezig geweest dan met de anderen, ook dat ik niets verkeerd heb gezegd van de anderen.

Moraliteit: ergernis, vergeet het.

26-06-2015, 00:09 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik herlees voor het ogenblik mijn teksten van het jaar 2014. Ik stel vast dat de perfectie niet van deze teksten is en al komen er vele ongeschonden uit, andere hebben een grondige herwerking nodig. Ik zal dus in de komende blogs van dit jaar, mijn woorden met meer zorg en met een grotere kritische ingesteldheid moeten behandelen. Het formuleren van een idee omvat bepaalde noodzakelijkheden, een juiste woordkeuze, een juiste schikking van de woorden in hun zinsverband, en daarenboven, last but not least, de materiële voorstelling ervan, geen taalfouten vooreerst en geen fouten wat het typewerk betreft. Maar ondanks dit alles is er compensatie, een goede vriend las me, schrijft hij me, in het ‘Pakhuis’(Gent) waar hij wacht op zijn schotel oesters.

‘Hij leest mijn waterval van gedachten die in woorden op papier neervallen, mijn zoeken naar de reden van ons bestaan. Ik, mijn geest, kan je niet meer volgen. Ik ben blij je ontmoet te hebben. Je hebt me Mahler leren kennen. Je hebt me de wijnoogst leren kennen in een adembenemende vallei waar vriendschap voor mij de grootste openbaring was. In de Valais waar we samen in de Kosmos keken, heb je mij het gevoel gegeven dat mijn elektronen eeuwig in het heelal zullen rondvliegen en dat is voor mij een bevredigende gedachte. Ik maak me geen zorgen meer over het leven na de dood. Er IS leven na de dood.’

Hij schrijf me nog andere, heel mooie dingen. Hij zegt me ook dat hij een zekere teleurstelling in mijn geschriften ontwaart omdat ik niet altijd gevolgd word, maar zegt hij, trek het je niet aan … mijn oesters zijn lekker.

Waar maak ik me zorgen over, als een andere vriend, dichterbij, me schrijft en ik kort het niet in omdat het van een poëet komt:

Tussen de regendruppels door van deze herfstgekleurde zomerdag, kan ik u met vreugde melden dat ik begonnen ben met AL je teksten te lezen op de pc. en ik ben terzelfdertijd verrast, sprakeloos, ontroerd … en vooral vol bewondering . U schrijft een eigen proza dat niemand u kan nadoen omdat het opborrelt als een bron uit een zeer rijk ontwikkeld en belezen “universum” dat het uwe is en alleen van u. Uw taalvaardigheid is verbluffend en soms loopt de beker wat over en denk ik bij mezelf… zou dat niet korter en bondiger kunnen gezegd worden?

Wat me verbaast is dat hij me vousvoyeert, wat werkelijk niet hoefde want ik, ik dacht aan Saint-John Perse, aan zijn Anabase[1]:

Mais de mon frère le poète on a eu des nouvelles il a écrit encore une chose très douce. Et quelques-uns en eurent connaissance. 

25-06-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik kan onmogelijk bijhouden wat ik in de laatste vijf jaar al geschreven heb en nog niet; het is even onmogelijk soms niet terug te vallen op dingen die ik op dit spreekgestoelte van mij al geplaatst heb. Ik zou uit elke blog één sleutelwoord moeten halen en op basis hiervan een alfabetische lijst opstellen die ik zou kunnen raadplegen alvorens mijn tekst via het kosmische medium, toe te vertrouwen om het tot bij jou, lezer, binnen te leiden. Want daar komt het eigenlijk op neer als ik inlog. Maar als ik, het me niet meer herinner, hoe zou een lezer zich herinneren wat hij allemaal al gelezen heeft van mij. Wat niet belet dat ik elk dubbel gebruik tracht te voorkomen. 

Dit gezegd zijnde dacht ik vanmorgen, bij het eerste licht aan een verre vriend, die opstaat – zo zegt hij me toch - op het ogenblik dat ik begin te schrijven om naar zijn wijngaard te gaan, een oord dat in mij staat gegrift, zoals het ook aanwezig is in het geheugen van enkele vrienden die met mij in die wijngaard, jaar na jaar geholpen hebben bij de wijnoogst. 

Terwijl ik schrijf over hem en zijn wijngaard – en hij weet dat ik er vandaag over aan het schrijven ben - zal hij er aangekomen zijn. Hij zal zijn wagen geparkeerd hebben tussen la grange et l’habitation en hij zal, nu het de période d’effeuilles[1] is, de snoeischaar in de hand, de wijngaard zijn ingegaan, zoals hij me herhaaldelijk zegde: ’le meilleur moment de sa journée’. Hij zal tussen de rijen zijn afgedaald, hier een tak weg snijdend, daar een tak om de trossen druiven die zich mooi aan het vormen zijn, lucht en licht te geven en zo rij na rij afwandelend, op en af tot aan de straat beneden en terug tot aan de straat boven, met voor zich uit het rijke gevulde landschap van wijngaarden en besneeuwde bergen, maar hij hoeft niet op te kijken, hij kent het landschap, hij draagt het in zijn genen: de lichte mistlaag die hangt over de Rhonevallei, diep onder hem, en over de wijngaarden en dorpen aan de overkant , met dichterbij  la Chapelle Sainte-Marie en verder boven alles uitstekend,  la Cathédrale de Valère et les ruines du chateau de Tourbillon, en verder tussen de wolken de besneeuwde toppen die hij bij naam noemen kan.

Het geeft me een vreemd gevoel te weten dat hij nu denkt aan mij, ik schrijvend over hem, dat hij me ziet in gedachten, en dat ik hem weet wandelen in een wijngaard die ik weet liggen in een landschap dat ik ken.

Het schept een wondere band tussen ons  beiden. Ik verplaats me naar hem toe, hij verplaatst zich naar mij, we ontmoeten elkaar in een soort Arcadia van de geest, waar het goed is te vertoeven, zoals in het Arcadia van Dante, het Voorgeborchte, de lichtgroene grasvlakte, waar hij wandelde met Vergilius en Homerus, met Ovidius, Horatius en Lucanus.

Ik wandel lichtvoetig met hem door zijn wijngaard, gelukkig er te zijn deze morgen van laat juni, het licht al opgeschoven, de wolken opengebroken op strepen blauw, het blauw van het grote zinderende  leven. Er zullen nu wel enkele dagen komen dat dit beeld zich herhalen zal, dat ik zal weten waar hij is à l’aube en wat hij doet, terwijl ik mijn blog zal schrijven en het licht zich spreiden zal over de wereld, een lang omfloerst gedicht gelijk.

24-06-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een week geleden schreef ik in mijn blog over Dante Alighieri wat hij vertelde over het brood, gezouten of ongezouten, dat hij als banneling uit zijn vertrouwde omgeving, te eten kreeg. Ik zocht die passage op, ze komt uit zijn Paradiso, waarin hij schrijven zal: 

Je zult alles waarvan je het meest hield achterlaten en dit is de eerste pijl die de boog van de verbanning afschiet. Je zult de smaak kennen van zout in het brood van anderen en hoe hard het is de trap van anderen af te komen en op te gaan.[1] 

Er zijn er vandaag heel wat die hier rondzwerven met deze gedachten en meer tragische nog; die hier daarenboven met tegenzin ontvangen worden, gevoed en gekleed en node geherbergd, die niet zoals Dante ingesteld zijn om diep in hen weg te vluchten om hun precaire toestand weg te schrijven in verzen, meer woorden en ideeën zoekend dan een bed en een dak boven het hoofd.

We zijn  niet een van deze ontheemden, we kennen het geluk in peis en vrede rond te lopen en slapen te gaan in een warm bed met onze kleine zorgen van elke dag. We kennen het einde niet van ons geluk te leven in een gemeenschap die geen bedreiging is, we hebben de vrijheid te zijn wie we zijn , te zeggen wat we te zeggen hebben en het ook te schrijven. Komt ooit onze tijd dat we als opgejaagden hier rondlopen zullen, wordt hier aan gedacht, weten we met zekerheid dat zo iets ons nimmer overvallen zal?

Ik schuif dit tussen mijn teksten van vroeger door, gehaast, in sourdine, ook met een zekere tegenzin, één lijn maar, om daarna te vergeten dat ik ze ooit geschreven heb. Zwartgalligheid ligt me niet, het lot van velen wil ik niet als spiegel voor mij houden en dan vooral niet, gaande in een dergelijke richting, denkend aan zij die na mij komen.

Ik heb niets te verbergen, niets te vertellen, niets vooruit te zien, ik heb niet een inzicht te hebben in wat ooit komen kan. Ik heb enkel te zijn vandaag, met morgen nog ver af, zelfs al kan het gebeuren dat morgen ook vandaag zal zijn en ook de volgende dagen, zoals van hen die opgejaagd verschijnen aan onze poorten.

Aldus gebeurt het dat mijn blogs elkaar opvolgen maar soms heel weinig gemeen hebben met de blogs ervoor, wat vandaag het geval is. Alles hangt af van tal van gebeurtenissen/gedachten die er aan vooraf gaan, dit is dan mijn vrijheid te schrijven over wat me te binnen valt.

23-06-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

(Teruggenomen uit een dagboeken herwerkt:een passage die ik zo maar niet wil laten verloren gaan op de dag dat voor de zoveelste maal in mijn leven, de zon op haar terugweg is.) 

‘Gia mi fur dolci inviti a empir le carte / I luoghi ameni.’[1] 

(‘Toen was het me zoet je uit te nodigen om in aangename oorden de kaarten op te vullen’.)

Het vraagteken bij deze twee versregels van Arioste, ons voorgeschreven door Stendhal op het couvert van zijn Chartreuse de Parme, is te vergelijken met het vraagteken bij een fles wijn die je gaat halen, zonder leesbril, uit de kelder, nadat de genodigden de voorziene hoeveelheid flessen al hebben geledigd en eens boven in het licht, het etiket erop beter bekeken, en niet meer wetende van waar deze fles komen kan, lees je: ‘Heritage Varone, Sion’ en onderaan in kleine letters Arvine-Valais. Mijn God, denkt je, het is een Arvine en je aarzelt om de fles te openen. Is dit wel het goede moment voor de fles, het moment de wijn waardig om geopend te worden na zovele andere flessen, een Arvine, wijn uit de Valais, Sion, de Rhone-vallei? Maar je kunt niet meer terug. Je houdt de lange smalle fles zorgvuldig lijk een relikwie en je opent ze met een speciale kurkentrekker, een ingewikkeld geval met hefboom. 

Je herinnert je een Arvine[2] van vroeger met Robert Panchard en Gustave Cotter, je vrienden uit Wallis, de dag dat je met hen in Rarogne, het graf van Rilke heb bezocht, je weet welke verrassing je wacht en je weet ook dat de wijn haaks zal staan op het laatste glas uit de laatste fles op tafel. Religieus is je gebaar als je nieuwe glazen op tafel brengt, religieus als je van je glas de bodem vult. De wijn parelt licht als hij vrijkomt, zijn parfum komt je tegemoet en als je proeft een zachte prikkeling op de tong. Het is een lach van een wijn, je ruikt de bloem erin, de vrucht erin,  al weet je niet dewelke. 

Je proeft ook de schoonheid van een versregel die je ontdeed van zijn geheimenis terwijl je de glazen vult. Je houdt je glas in de hoogte, wenst iets te zeggen over de wijn die gaat gedronken worden, maar je komt te laat, niemand schijnt verbaasd over de roep van je echtgenote: ‘Maar het is een Arvine”. Alsof ze je zeggen wou maar het is een vers van Arioste die Stendhal op het couvert van zijn Chartreuse plaatste.

‘Maar het is een Arvine!’ De mens en zijn wijnen. Een land ken je maar als je zijn wijn hebt geproefd en de aarde erin hebt gesmaakt, las hij onlangs van een Franse schrijver; een versregel heb je maar gelezen als je weet wie de regel schreef en in welke stemming hij verkeerde toen de versregel hem bezocht. Gaat mijn vergelijking op, is het proeven van een wijn te binden aan het proeven van een versregel; is zeggen ‘maar het is een Arvine’ gelijk aan ‘maar het is een Arioste, het is een Karel Van de Woestyne, het is een Marnix Gijsen, het is een Hugo Claus’? 

Je kent de wijn, je las de schrijver, of je kent hem niet, maar als je hem kent is het een blijheid hem terug te vinden, terug te proeven, terug te weten wie die regel schreef. Niemand is bij machte alle wijnen te kennen, en evenmin zal je Ariostes versregels ontcijferen als je Arioste niet kent, via Stendhal.

Maar het wondere is, je las de wijn en je proefde het gedicht en je tekende het op in je dagboek waar het geborgen bleef om jaren te rijpen, vooraleer geconsumeerd te worden. 

22-06-2015, 09:10 geschreven door Ugo d'Oorde