Als ik hoor dat een kind van vijf, vóór het eerste schooljaar al leert wat de zwaartekracht is, dan zal het enkele jaren verder, geen nood meer hebben de plaats te kennen van de aarde en de planeten ten overstaan van de zon, het zal, eens tien jaar, al gehoord hebben van de formule van Einstein, zal alles weten over de snelheid van het licht en vertrouwd zijn met het bestaan van atomen, elektronen en andere deeltjes. Het kind zal zich in een wereld weten waarvan ik op mijn achttiende nog niet het minste benul had, wel wist ik heel wat te vertellen over Jules Verne en zijn ‘Twintig duizend mijlen onder zee’. Vandaag echter realiseer ik me de mogelijkheden geboden door iets zoals mijn gsm, zelfs als ik over het mechanisme ervan niets afweet, het volstaat er enkele essentiële begrippen over te hebben en ik kan er niet alleen mee communiceren, gesproken of geschreven, met iemand aan de andere zijde van de wereld, maar hij dient ook als een Wereldbibliotheek. Zelfs al ken er al de mogelijkheden niet van ik weet dat deze oneindig zijn. En ziende hoe vlug alles evolueert vraag ik me af waar de wetenschappelijke en technologische wereld zal staan, als Amaury, de oudste achterkleinzoon, tien jaar zal zijn, dus vijf jaar verder.

      Zeker is dat voor Amaury, de wereld van nu er altijd is geweest, hij is ermee geboren. Hij kent niet een tijd dat er niet was wat nu is. Het is zijn vertrekpunt, het is van hier uit dat hij de wereld gaat verkennen. Het is voor hem de gewoonste zaak van zijn wereld. Zullen er voor hem op het gebied van techniciteit nog ooit zaken komen, waarover wij, en dan zeker ik, keer op keer zijn verwonderd geweest?

      Een wereld met zelfrijdende auto’s, zelfvliegende vliegtuigen, zelfmaaiende grasmaaiers, wat kun je nog meer verwachten? Als ik de trucage mogelijkheden zie van de filmhuizen, als ik zie dat de hemel zelfs de limiet niet meer is; als ik zie dat ze zelfs geen echte personen meer nodig hebben om een film te maken. Alles kan, alles is mogelijk, het toestel waar ik om vroeg in mijn blog van gisteren is achterhaald, is voorbijgestreefd. Je moet er maar aan denken en het staat er, de computer lost het op voor jou, lost alles op voor jou.

      Ik keek gisteren naar een ‘you tube’ film die toonde hoe de stalen ronde kogeltjes in de as van een fietswiel, gemaakt worden, ontstellend  te zien hoe deze met de grootste perfectie uit een staaldraad worden geknipt en tot mooie glanzende bollen worden omgetoverd, enkel op het  allerlaatste moment komt er  iemand tussen.

      Neen, de verwondering zal uit de wereld zijn. Een schilderij zoals het Lam Gods van Van Eyck, een fresco zoals het Laatste Avondmaal van Da Vinci zullen bekeken worden zonder oog te hebben voor het kunstenaars-schap van de schilder. Ze moeten zich zelfs niet meer te verplaatsen, ze kunnen het bestuderen, thuis, van uit hun zetel[1]. Ze kunnen er zelfs verbeteringen op aanbrengen, of stukken er uit wegnemen en verplaatsen waar ze ook willen.

      Ik weet echter niet hoe ze staan tegenover een symfonie van Beethoven, van Mahler of van Shostakovich; hoe ze staan tegenover een schilderij van Renoir, van Turner, van Mönch, tegenover de poëzie van Guido Gezelle, van T.S. Eliot, van Rainer Maria Rilke. ik weet niet wat ze er van denken zullen als ik nu al zie waar de schilderkunst, Koons en Hirst, de muziek, John Cage, de literatuur, Houellebecq, de poëzie, het gedicht ‘Oote’ van Jan Hanlo,  zich vandaag bevinden.

      Waar zal hier hun verwondering liggen en hoe, als die er zou zijn, zal die door hen uitgeschreven worden?  

16-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Traag maar o zo zeker schuift de aarde naar haar equinoxpunt toe. Denken we er soms aan, aan het punt waarop de dag even lang is als de nacht?

      Een vriend van en aan de vijver, wel, hij dacht er aan. Hij vertelde me hoe belangrijk en even noodzakelijk het niet zou zijn als we dagelijks zouden geconfronteerd worden niet alleen met uur en datum, maar ook met de plaats van de aarde en van de andere met het blote oog zichtbare planeten in hun baan om de zon.

      Belangrijk misschien, noodzakelijk minder, maar er elke dag een blik op werpen zou niet misstaan. Er zou over gesproken kunnen worden in het café van het dorp, bijvoorbeeld, tussen pot en pint of, zoals het nu is geëvolueerd tussen Orval en Trappist, voor minder doen we het niet meer. Zeker is, zoals ik het zie, de drank zou er toe bijdragen om de gesprekken warm te houden, de ene er wat meer over wetend dan de andere.

      Ik denk niet dat dit nog veraf ligt, ik denk zelfs dat het in de sterren van vandaag te lezen staat dat er een of andere vinnige man of vrouw er achter zal komen en een poging zal doen. En verwacht je aan iemand uit het verre oosten, om een dergelijk mechanisme - als het nog niet zou bestaan - met trompetgeschal op de markt te brengen.

      In elk geval wat we er ook moge over denken, het zou een verdieping zijn van de gesprekken, iets anders dan deze over voetbal of wielrennen, iets anders dan over het weer. En ook, we zouden beter weten waar we staan en vooral waar we rondlopen in deze kosmos van ons.

      Misschien, maar niemand weet dit met zekerheid, is er nu in een andere kosmos, de weergalm van de onze, een ander iemand daar op het zelfde gedacht gekomen en is hij het op zijn manier aan het verkondigen. Het kan zelfs dat we het van elkander afgekeken hebben.

      Het beeld van de evolutie van de mens in de kosmos zou er mee gediend zijn; het ecologisch gedachtengoed zou er door gesteund worden; we zouden even losgewrikt worden uit onze dagelijkse noden en weten dat er andere noden zijn die door ons moeten opgelost worden.

      Het zou tevens een boost geven aan de aarde als planeet onder de planeten; ons aantonen waar we staan, wie we zijn en hoe we er zijn: onze alledaagse omgeving duidelijk zichtbaar in hare kosmische context. Een boost die doordringen zou tot het inzicht van de mens in zijn reëel bestaan hier op aarde.

      Het zou hem een nieuw en duidelijker zicht geven op zijn plaats in de wereld, een wereld waarvoor hij tot hier toe te weinig aandacht heeft gehad. Het zou hem binnenleiden in een nieuw bestaan, een dieper bewustzijn van wat is.

      In elk geval, het zou ons raker aantonen, wat er boven ons hoofd aan het gebeuren is terwijl we hier onze kleine zaken aan het afhandelen zijn. Want we hebben nood aan een ruimer perspectief. De tijd dringt.

15-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Vooraf, vraag me hoe ik mijn dagen vul en ik zal het je zeggen: ik herlees mijn gedicht, ik schrijf mijn blog, ik werk, grondig  aan mijn manuscript - nog altijd - en tussendoor tracht ik mijn verloren blogs van 2018, wellicht ook door een onvaste hand, terug te halen van mijn olijfgroen ‘Blogveld’, en je weet het hoe ik op sta in de morgen en, hoe mijn dag er uit ziet.

      On-uithoudbaar, in het licht van die donkere wolk die me volgen blijft, steven ik af op iets wat ik nog niet kende. Je hoeft het me dus niet te vragen. Wat ik schrijf is mijn dagboek, het is geen verzinsel, het is getekend door de realiteit van het zijn en het worden.

      En, pas nu dringt het door tot mij wat Dyson bedoelde met zijn ‘infinite in all directions’. Hij bedoelde niet alleen het oneindige van het uitgestrekt zijn van de Kosmos, maar hij had ook zijn blik gericht, op het oneindige van het naar binnen gekeerd zijn, het oneindige van de geest binnen de Kosmos.

      Als ik het hier over heb, is het mijn blog die me bezig houdt, het helpt me niet wat de rest aangaat, helemaal niet, integendeel het houdt me verwijderd van het overige dat verschoven wordt naar later.

      Waar sta ik dan te trampelen, wat verschil maakt het uit, of ik er in slaag te doen wat ik ‘meen’ te doen te hebben, of het niet te doen, geen zier. Het is maar wat inbeelding, een verzameling van droombeelden die niet au sérieux moeten genomen worden. Dit gaat allemaal wel voorbij als ik anticipeer op wat nog komen kan, anticipeer op dingen waarmee ik jullie nog denk te verrassen, hopelijk morgen, ten laatste overmorgen of de dag er na. En, heb je, als je dit leest, ook het gevoel hoe dicht we tot elkaar gekomen zijn in deze dagen van hoge winden, van regen en van donkergrijze wolken. Ik heb het in elk geval, dit gevoel, dat een rijkdom is, dat van het verwijderen is van de stop op de fles zodat de Aladin er in, die ik ben, op stijgen kan, zich vermengen kan met al wat is, dit houden kan en je ermee bezoeken kan elke dag van jullie leven.

      Vergeet wat ik gisteren schreef, vergeet wat ik de vorige dagen op jullie liet afkomen, het was ik het niet die dat schreef, het was iemand in mij die ik zo vlug mogelijk vergeten wil, opsluiten wil. Wat ik dus wel wil is vertoeven, in mijn wijze volle uren, in wat is van het binnenste dat van de Kosmos is. Ik ben wel niet zo zeker dat Dyson, al schreef ik het, er wel aan gedacht zou hebben. In elk geval ik denk er aan voor hem.

      Akhnaton, die mijn vriend geworden is - hij weet het al - noemde dit het aroma van het leven, het is het ook voor wat er na zal komen en geen naam hoeft.

      Consider this words as mij morning prayer. 

14-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

1

      Al wat ik schrijf, dacht hij, is doordrenkt van poëzie, ‘ah, qui donc m’aimera?’, de klacht van Maurice Gilliams als inleiding tot zijn ‘Elias’, die hij gaan halen is bij de poëet, Francis Jammes of, wie zal er van mijn geschriften houden, later als ik er niet meer zal zijn, wie zal zich nog herinneren de man die elke dag een blog schreef omdat hij - en zo is het wellicht - omdat hij nog niet wou dood gaan, terwijl hij al gestorven is wat de mogelijkheden tot het zich verplaatsen naar andere, ongekende of zelfs gekende oorden betreft; wie?

      Hij is vechtende tegen de tijd, een strijd die hij verliezen zal en hij zal niet verrijzen uit zijn as in de geschriften die hij achterlaat op plaatsen die niet meer te bereiken zullen zijn. Hij weet het want hij voelt, zijn krachten nemen af, hij vergaat letterlijk in wat geschreven staat op de olijfgroengekleurde pagina’s van zijn ‘blogvelden’. Andere velden heeft hij niet. Verkeerd, totaal verkeerd geleefd, als hij het zeggen mag, verkeerd gegokt.

      Als hij terugblikt op de vele mooie, uitzonderlijke dagen die er waren, kent het einde ervan een bitterheid, die hij te aanvaarden heeft: het gevoel dat het een verloren zaak geworden is, dat zijn leven geen succesverhaal is geweest omdat hij niet geweten heeft - het zat niet in zijn genen - om er tegen aan te gaan.

      Wat hij nu schrijft is het effect van de donkere wolk van gisteren, ze heeft zich vastgezet in zijn aderen, in zijn bloed en hij ziet geen lichtpunt meer, verdwaasd als hij schijnt te zijn door de dagen die voor hem liggen uitgespreid, hoeveel er ook nog moge zijn, de ondergrond ervan neigt naar de diepte die een soort van afgrond is.

      Komt hij dit nog te boven, deze donkere wolk lost ze zich nog op? Hij weet het niet. Het gedicht, dat geschreven staat is van een gans andere geladenheid, is niet passend bij zijn woorden hier waar hij handelt over het tijdelijke, terwijl het gedicht spreekt over het eeuwige. Het Tijdelijke dat van de dood is, het Eeuwige dat is van de geest. Er is geen ontkomen aan.

      Wie hij was staat opgetekend in zijn blogs, wie hij wordt biedt geen zekerheid, het kan dat hij volledig stil valt, dat er geen laatste woord komen zal, dat waar hij vandaag eindigt het laatste woord zal zijn of het voorlaatste. De beslissing is al genomen staat al opgetekend ergens tussen de bomen, tussen de dagen die nog komen ingeschoven. Gisteren gebeurde het dat door de onvaste hand die een eigenschap dreigt te worden, ineens een ganse tekst verdween van het scherm. Het was een goede tekst, een enige tekst, een stevige tekst, hij hield ervan, en plots was hij weg alsof ik hem minuten ervoor niet had vastgelegd. Was het een inbeelding geweest, is het zo dat ik niet alleen zoeken moet naar een naam - gisteren naar de naam van Vivaldi - maar dat ik me nu al zinnen inbeelden zou als geschreven staande? Tekenen wellicht, die zich herhalen zullen in wat er nog overblijft aan toekomst.

      Zo, dit is het landschap waar ik deze morgen heb vertoefd. Ditmaal ben ik zeker, het staat geacteerd, er kan niet meer aan getwijfeld. Mijn hoop is het vlug te verlaten.

13-03-2019, 06:42 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Kwam er vanmorgen, van uit het oosten een donkere wolk aan; vroeg ik me af of het een[KLM1]  voorteken was, een minder goed dan van andere dagen toen het oosten een gloed van vuur was. Maar ik had er geen antwoord op, ik kon enkel afwachten wat de uren me brengen zouden en dan, wat ik hoopte, meer aan woorden dan aan daden of gebeurtenissen. Al weet je toch maar nooit.

      De dag heeft zich geopend, ik heb mijn mails gelezen en heb gekeken naar de lijnen in mijn hand. Heb alles correct gevonden, behoudens de dreiging van die wolk, ze hing er nog, ik vroeg me af hoe ze zich oplossen zou, in kleine of in grote dingen, in rustige onbewogenheid of in stille begeestering.

      En de donkerte ervan, het aanzwellen ervan, drong door tot diep in mijn gedachten. Het toch een teken kon zijn van iets dat nakend was. Van vele zaken heb ik al geschreven, blijft er toch altijd nog iets dat nog komen kan, iets dat ik met mijn lezers nog niet besproken heb, evenmin als met me zelf?

      Schijnbaar denk ik, is er nu voor mij een tijd op komst die totaal   tegengesteld zal zijn aan de tijd die van de lente is, aan de tijd die is van het uitlopen van de levenssappen, maar dit maal, niet meer tot  in mijn woorden. Is het dit de donkere wolk die aan kwam drijven en zich nog steeds niet heeft opgelost, zelfs niet in alle kleuren van grijs, van de donkerste uit naar de meest lichtende, zijnde de grijze kleuren van mijn hart, dan toch bij momenten?

      Waar we gekomen zijn, kleine dingen zijn het die ons verrassen kunnen, die we houden kunnen alsof het lambriseringen waren van geluk en tederheid, barokke spelingen van het lot. En ook hoe luttel we ons  voelen kunnen op bepaalde momenten die plots verschijnen, waarin we ondergedompeld worden voor een tijd, om er nadien terug uit te verschijnen, gelouterd door al wat was en niet was en achter ons gelaten, de woorden die we waren en we blijven zullen, die ons antwoord zijn op alle vragen die ooit gesteld kunnen worden.

      In de dagen die voorbij zijn hebben we een gedicht geschreven dat we klaar hadden om te worden ingelogd, klaar om het neer te leggen aan jullie voeten. Maar we wachten nog alvorens het vrij te geven, we willen het nog wat verder laten openbloeien na elke herlezing. We willen het nog wat laten rijpen opdat het een rijkere vrucht zou dragen. Het heeft, zoals in het herfstgedicht van Rilke, nog wat meer zuiderzon nodig.

      Pas dan kan het tevoorschijn komen. Voorzichtig, heel voorzichtig want het is, o, zo teer, zo breekbaar. Een woord wat schuin geplaatst, een beeld te veel getoond in plaats van te verbergen waar het heen wil gaan. We zijn er verantwoordelijk voor niet al te zeggen wat gezegd kan worden; het essentiële ervan over te laten aan de poëzie zelve en aldus iets over te houden dat gesmaakt kan worden met een kans op zekerheid.

      Een gedicht op een donker wolk geprojecteerd,  wie sprak er ooit van de eenzaamheid van het zijn?

12-03-2019, 06:30 geschreven door Ugo d'Oorde  

      De lezers van het eerste uur op zondag 10 maart, gisteren dus, hebben een onverzorgde tekst gevonden. De oorzaak ervan was dat ik pas, heel laat op de avond, besloten had de tekst die klaar stond om ingelogd te worden, te vervangen door een andere tekst die ik  nog te schrijven had. Pas enkele minuten vóór middernacht ben ik er mee klaar gekomen, zo dacht ik ten minste, pas nadat op zondag, de eerste lezers gepasseerd waren heb ik gezien hoe verraderlijk de tekst wel was, en heb ik hem verbeterd, het was toen 08.00.

      Het zijn dingen die gebeuren, ze situeren zich in het verloop van een dag die , moet ik het nog zeggen, te vroeg begint en te laat eindigt, de ogen half gesloten van vermoeidheid.

      Heb ik me te verontschuldigen hiervoor?

      Mijn schrijven is enerzijds een spel, een tijdig of niet klaar komen met een tekst, maar anderzijds is het een ernst, namelijk er voor zorgen dat het geschrevene, het achter gelatene, leesbaar en aanvaardbaar is. Het is wel niet met een bang hart dat ik mijn woorden inlog, maar dan wel met een lichte bezorgdheid te weten hoe ze zullen ontvangen worden.

      Ik tracht daarenboven vernieuwend te zijn en niet te struikelen over alledaagse dingen, maar daar ligt ook het gevaar dat, hoewel ik er niet over struikel, jullie het wel doen. Wat me dus in niets vooruit helpt.

      Wat mijn lectuur aangaat wil jullie ontlasten van een eventueel gevoel dat je zou kunnen hebben als de naam Freeman Dyson zou klinken als de naam van een illustere onbekende. Ik heb zijn boek pas leren kennen vijf jaar nadat het uitgekomen was. En dan nog omdat ik, altijd open staande voor al wat het woord Universum en Oneindigheid betreft, op een dag in de FNAC, ‘gestruikeld’ ben over de titel van zijn boek ‘Infinite in all directions’.

      Met potlood heb ik die dag vermeld in het boek zelf, het was op 1 september van het jaar 1993, meer dan een kwarteeuw geleden. Ik heb het grondig gelezen want er zijn weinig pagina’s die geen sporen dragen van het potlood dat ik klaar houd, samen met een liniaal of postkaart als ik dergelijke werken lees. En ik zie pas nu dat ik maar de acht eerste hoofdstukken grondig gelezen heb, maar niet de zeven volgende, met als zestiende en laatste: ‘The twenty-first century’ een hoofdstuk dat ik zeker had moeten lezen, want het begint met: ‘Technology is a gift of God. After the gift of life it is perhaps the greatest of God’s gifts. It is the mother of civilisations, of art and sciences.

      Hoewel ik God niet wil betrekken bij de technologische vooruitgang, wat Dyson schijnbaar wel doet, en ik de technologie zo maar niet wil zien als de moeder van beschavingen, van kunst en wetenschappen, wil ik toch een poging doen om hem verder te lezen een van de komende dagen/weken. Ik heb echter nog heel wat te doen dat voorlopig prioriteit krijgt. Maar wees gerust, je hoort er nog wel iets over. 

11-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      In ‘Infinite in all directions’ vond ik de passage terug die ik, de vorige dag, bij gebrek aan tijd, niet gezocht had. Wel ik viel vandaag bij Freeman Dyson op de zin in kwestie, die terug grijpt naar wat ik in mijn vorige blog had willen optekenen:

      ‘To me  the most astounding fact in the universe, even more astounding than the flight of the Monarch butterfly, is the power of mind which drives my fingers as I write this words.’

      En, zegt hij verder, dat, ingevolge een natuurlijk proces, een biologische evolutie, nog altijd mysterieus, een miljoen butterfly brains die samenwerken in een menselijke schedel, de macht en de kracht hebben, gedachten en gevoelens over te brengen, die anderen erna kunnen interpreteren als waren het gedachten en gevoelens van hen zelf, én - en dit is een prachtige veel zeggende zin - ‘Here on this small planet, mind has infiltrated matter and has taken control’.

      Of in andere woorden, het is de geest die het voor het zeggen heeft; de geest die de materie overtroeft. Dit is trouwens de toonaard van mijn manuscript. Ik ben zelfs een stap verder gegaan en heb geschreven, dat de materie is ontstaan uit de geest; dat er nimmer een versmelting van de minimale deeltjes die er, op een of andere wijze waren in den beginne, tot stand had kunnen komen hadden die deeltjes niet ‘geweten’ wat hen te doen stond.

      Hieraan is ondertussen geen jota gewijzigd, ze weten het nog altijd. Wat er kan gebeurd zijn, is, maar ik betwijfel dat het nodig is geweest, dat ze na 13.8 miljard jaar, er ‘wijzer’, slimmer, op geworden zijn.

      Wel is er gebeurd dat de bewustwording in de mens, van de aanwezigheid van de geest in de materie, meer en meer, exponentieel zelfs, is toegenomen.

      In feite, geest, het onzichtbare, overheerst alles, alles en alles. Er is niets in deze wereld dat niet het teken van het Onzichtbare draagt, zeker niet als ik de deur van de wagen open van op afstand, als ik het teken geeft om deze woorden tot bij jullie te brengen of als ik, van waar ook, Google raadpleeg en het antwoord bijna ogenblikkelijk te zien krijg.

      Er is niets, waarover we niet zouden moeten verwonderd zijn, maar dit is waar  de schoen wringt, we zijn te geblaseerd, verwondering is een woord dat we niet meer kennen. Klara vraagt het ons nochtans elk moment van de dag en de nacht, maar de betekenis ervan dringt niet meer door. De taal ook wordt een dood woord.

      Hiermede is alles gezegd en is niets gezegd. De essentie die een vorm van ‘De Waarheid’ is - het paradigma van het Zijn - zien we niet. Ik vrees dat we het nimmer gezien hebben, dat we de overgang van homo, naar homo sapiens, nog niet ten volle hebben doorgemaakt, terwijl aan de horizon, de homo sapiens- sapiens ons al wacht.

      De geest die van de kosmos is duwt ons in die richting, we volgen schijnbaar node. Misschien beginnen we nu stilaan, de wervelende kracht ervan aan te voelen. Misschien?

10-03-2019, 08:03 geschreven door Ugo d'Oorde  

      De morgen die middag wordt, die avond wordt, tot je de nacht in duikt: het verloop van een stukje eeuwigheid waar je niet aan tornen kunt; je bent er trouwens op ingesteld; je leeft er naar toe, immer de blik gericht op het komende terwijl het ‘nu’ aan jou voorbijgaat, of hoe moeilijk het wel is te zijn van het ogenblik zelf.

      Het ogenblik zelf dat is van het zijn, van het Dasein zou mijn vriend van gisteren zeggen. Zoals ik soms in het Frans denk zo denkt hij in het Duits, hij verrast me telkens met zijn kennis ervan. Hij kent er, als niet een, de strakheid van die uitmondt in een sluitende gladheid. Een perfect schilderij waar elk woord is ingesteld op het andere en, in zijn wezenheid, ook het andere woord ondergaat. Ik kan erin komen dat iemand van de structuur en het bijna mathematische ervan, ondergaat als een speelsheid en ervan gaat houden en daarenboven het is de taal waar we het dichts bij aanleunen, een soort moeder- of zustertaal.

      We zijn opgegroeid met die taal in onze broekzak, ook met het Engels en het Frans, we zijn er van in de aanvang mee vertrouwd geweest, zo vertrouwd dat je ontsteld bent als iemand, een jonge man van twintig en wat meer, niet weet wat ‘une abeille’ is. Wat heeft die wel geleerd in de klas, hoe weigerig heeft hij niet gestaan tegenover het Franse eerste woord dat hem wellicht toch onderwezen werd? Hij dacht dat het een libelle was, hij was er dus dichtbij, maar dichtbij was niet wat we horen wilden. Daar tegenover stel ik, de vraag van mijn achterkleinzoon van vijf die aan zijn vader vraagt of hij weet wat de zwaartekracht is. Hij kan zelfs de vraag in het Frans stellen.

      Ik ben afgedwaald al schrijvend; ik heb mijn gedachten gevolgd, en ik kom nu terug op wat ik zeggen wou over het leven in het nu. Hoe moeilijk het is geconcentreerd te blijven op je omgeving, op wat je doet of zegt en, bewust ervan te zijn dat jij het bent en niet de machine die je bent, een groot deel van de dag. Het is de raad die P.D. Ouspensky - die het leerde van Gurdiëff - ons voorhoudt in zijn ‘In search of the miraculous’. Hij leerde me dat ik het ben die daar zit en schrijf, natuurlijk ben ik het, maar ik besef het niet grondig, niet tot op het been van het zijn, niet tot in het merg ervan.

      Als ik het naga achteraf is het mijn ik die hier vanmorgen een persoon heeft neergezet die luistert naar wat hem wordt ingefluisterd, die de woorden heeft weergegeven die hem overvielen. Hij heeft die geschikt en op elkaar laten inwerken om uit te komen op een zin die een betekenis droeg, die iets vertelde. Maar ik, ik heb me zelf niet bezig gezien, ik heb niemand bezig gezien, ik wist zelfs niet meer dat ik er was, het waren mijn handen die bewogen die naar de letters werden toegezogen: een snoer van woorden waarbij het ene voortvloeide uit het vorige en reeds het volgende klaar hield, en het schrijven een gebeuren is dat van buiten ons komt.

      Alsof ik er naar toe verwezen werd door het onbekende, haal ik Freeman Dyson’s ‘Infinite in all Directions[1]’ uit zijn rek om de passage te vinden waarin hij het wonder dat het schrijven is, vergelijkt met het wonder van de vlucht van de monarch butterfly, en ik val op de volgende onderlijnde zin:

      ‘If this assumption is true, that life is organization rather than substance, then it makes sense to imagine life detached from flesh and blood and embodied in networks of superconducting circuitry or in interstellar dust clouds.

      Komt dan, wat ik ingegeven krijg, zoals Dyson het mogelijk acht, uit 'interstellar dust clouds', uit de ‘magische’ golven die me omhullen? 

09-03-2019, 05:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Is er ook bij mij die ‘panische schrik’ waar de moslim, Khalid El Jafoufi het gisteren over had? Ik begin het te geloven, die gevoelens duiken regelmatig op, ik neem ze ernstig, ook omdat ze wijzen in de richting van heel ernstig. Erger nog, als ik er mijn dag mee begin, kom ik er niet meer van los, blijf ik er in gedachten over schrijven. Ken je dit gevoel?

      Gisteren was er nochtans ook een andere kreet, een alarmkreet van een vriend die vreesde dat we hem zagen als een afvallige, omdat hij, op sukkel zijnde na een armbreuk, die een (te) lang herstel vergde en blijft vergen, zich niet meer vertonen kan zoals hij het wenst, in de groep vrienden die wel nog regelmatig samen komen, nu telkens zonder hem.

      Ik wou hem zeggen, dat we zijn toestand kennen, dat we hem dus zeker niet zien als een afvallige, integendeel we denken aan hem als we onder elkaar zijn, zijn naam ligt op onze lippen omdat hij blijvend aanwezig is in ons herinneren en hij altijd een van de figuren is geweest die een centrale plaats bekleedde onder ons.

      En, mijn vriend, ik zeker niet , ik zou er nooit aan denken je te zien zoals je vreest dat we je zien. Herinner je de momenten dat we samen waren om je Sauternes - was het er niet een van 1966? - te drinken, in je appartement met zicht op het hart van de stad waarmede je zo vertrouwd bent; herinner je de cluster we toen vormden, samen met Jan. Wel, mijn vriend, die gevoelens zijn gebleven, onveranderd. Ik ken je voldoende; ik kan me voorstellen, welke de impact is van de toestand waarin je lichaam verkeert, op je gemoed; hoe je geteisterd wordt door de beperktheid, die er het gevolg van is, om je te verplaatsen. Ik weet wat het betekent omdat ik ook op het punt sta terecht te komen in een bijna identieke toestand: de mogelijkheid me te verplaatsen onder de mensen, onder de vrienden is aan het tanen. Ik loop er nu op vooruit, maar ik voel het aankomen.

      Trouwens het feit dat je me erover schrijft is het bewijs dat je geen afvallige bent. Een afvallige vergeet, jij vergeet niet, jij denkt aan ons, je vrienden, maar je kunt je gevoelens niet meer veruiterlijken met je te verplaatsen. We kunnen, jij noch ik, we kunnen niet meer terug naar de dag dat we met Jan, naar het kasteel van Beauvoorde reisden om er deel uit te maken van een groep mensen - Tom Lanoye incluis, in korte broek die er het woord voerde - waar we de hoogdag van de Nederlandse taal beleefden.

      Dergelijke hoogdagen zijn er nog, maar niet meer voor ons. Jammer, meer dan jammer, maar er rest ons, gelukkig nog de herinnering, de foto die toen genomen werd op de terugweg, op het terras van een café ergens op de markt in Oudenaarde is er het sprekend bewijs van.

      Ik moet je meer betrekken in wat ik doe, en je erover vertellen opdat jij me zou kunnen spreken over wat je bezielt in de ruimte van de dagen over jou. Ik had je nu kunnen bellen, of je een mail terug kunnen sturen, maar ik verkies het te vermelden in het soort dagboek dat ik bij houd, opdat het geweten zou zijn, niet alleen vandaag en tussen ons, maar opdat het geacteerd zou staan voor wat van de toekomst is. Het krijgt aldus een grotere waarde, het wordt een literaire akte onder vrienden, een akte waar iedereen kennis van kan krijgen. Ik grijp aldus heel graag de mogelijkheid die me gegeven is te ‘vereeuwigen’ wat ik jou te zeggen had. Ik maak het bekend aan de wereld van vandaag en aan deze van morgen. Dus ik maak het ‘wereldkondig’ als je dit woord aanvaarden kunt van mij.

08-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Ik volg de morgenzon, de schittering ervan. Ik zie hoe ze, dag aan dag, dichter en dichter naar het punt van het precieze oosten  schuift, naar het punt van de lente-equinox. Ik zie hoe het licht het haalt op de duisternis. Ik zie heel wat als ik rondloop met de ogen open, vooral dan deze van de geest. En ik weet hoe ik me inspannen moet om bij te houden en weer te geven al wat er gebeurt in en rondom mij, om naar niet te spreken wat van de wereld is. En dan denk ik bij momenten, en de media helpt me daarbij aan wat is van de Islam die ons belaagt, die ons inlijven wilt.

      Zo las ik in de Standaard van 5 maart, de ingekorte versie van het hoofdstuk, ‘De islam als rechtsbron’, uit het boek, ‘Het vervallen huis van de islam’, van Ruud Koopmans, hoogleraar, sociologie en migratie aan de Humboldt Universiteit in Berlijn.

      Koopmans stelt dat het ‘islamitische fundamentalisme’ en de daarmee gepaard gaande afwijzing van een scheiding van staat en religie een marginale stroming is waar de ‘overgrote meerderheid’ van de ‘gematigde’ moslims niets van zou willen weten, helaas, niet strookt met de feiten binnen de islam van vandaag.

      De sharia maakt het rechtsstelsel uit in 29 van de 47 landen met een islamitische bevolkingsmeerderheid. In veel van die  islamitische landen zijn grote meerderheden van de bevolking zélf van mening dat de sharia de wet van het land moet zijn, en in 13 ervan is het strafrecht, geheel of grotendeels inbegrepen

      Zelfde Standaard brengt ook een wederwoord van Khalid El Jafoufi, Voorzitter van de politieke partij Democratisch-Solidair Appél. Hij vindt dat de historische compromissen tussen liberalen en katholieken door de panische angst voor de islam en de bijhorende religieuze praxis van de moslims, steeds meer onder druk wordt gezet.

      Hij vraagt zich niet af, hoe het komt dat onze ‘panische’ angst voor de islam/de sharia, zo algemeen verspreid is in het westen, schijnbaar is er voor hem geen enkele aanleiding toe, wel, of, de scheiding tussen religie en staat in het gedrang komt nu de islamitische eredienst zijn rechtmatig deel van de koek opeist. Ik begrijp dit als een vrees van hem dat het westen de scheiding religie-staat gaat inroepen om hun recht ‘op de koek subsidies’ te weigeren of uit te stellen.

      Is het geraadzaam, de ogen te sluiten en steun te verlenen aan een  Religie  die zich, in wezen, opstelt met de sharia in het achterhoofd. Hij droomt die man, hoop ik toch. Hoop ik dat zijn droom geen realiteit wordt.

      Hij verwijst ook naar het islamitisch cultureel erfgoed van 1.400 jaar oud. Het overbrengen, zegt hij: van de islamitische kennis - welke kennis? - is misschien de grootste uitdaging voor de moslimgemeenschappen in het westen.

      En nog iets en dit in verband met die panische schrik die ons overheerst. We consulteren volgens hem onvoldoende de stem van de islamitische deskundigen ter zake. En hij verwijst naar hoofdstuk 10 van de Koran:

      ‘En als jouw Heer het had gewild, dan zouden degenen die op aarde zijn , zeker allemaal geloven. Ben jij dan in staat om de mensen te dwingen om gelovig te worden?[1].

      Twee paragrafen van de 109 van hoofdstuk 10, een van de 114 hoofdstukken. Heel gemakkelijk over te slaan, zelfs voor zij die gaan slapen met de Koran onder hun hoofdkussen, maar als te volgen regel is het heel mager en zeker verwaarloosbaar als we horen en zien, en niet alleen van de fundamentalisten, hoe het met hen is gesteld en hoe ze ons waarmerken.

      Van de sharia, spaar ons ‘Heer’, met alle middelen ter uwer en onzer beschikking.      

07-03-2019, 05:29 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Ik denk vanmorgen in het bijzonder - niet dat ik er niet altijd aan denk - aan de twee vrienden van het allereerste uur, aan hen die me van mijn eerste verschijnen af hebben aangemoedigd en gesteund om vol te houden. We zijn nu jaren verder en ik weet dat ze me trouw gebleven zijn, dat ze me zijn blijven lezen en blijven aanmoedigen. In de loop der jaren zijn er andere lezers opgedoken die me even trouw gebleven zijn. Ik vermoed hun namen maar zekerheid hierover heb ik niet. Het gebeurt dat ze me  iets laten weten en als ik het aantal lezers zie die me dagelijks hebben opgezocht, dan weet ik dat ze er nog steeds moeten zijn en met een grote regelmaat me bezoeken. Ook hen bedank ik voor hun trouw, ook zij leven in mijn gedachten als ik schrijf, als ik zoek naar de woorden die tegemoetkomen aan wat ze wensen te lezen van mij.

      Maar vandaag denk ik vooral aan de steunpilaren van het eerste, het allereerste uur, ze zijn me duurbaar, zonder hen stond ik nergens, wat niet wegneemt dat deze van het tweede en derde uur, de getrouwen, me even duurbaar zijn.

      Waarom zeg ik dit nu, waarom het niet vroeger laten blijken dat ik allen dankbaar ben? Wel ik denk dat ik de laatste dagen een soort spasme heb gekend; minder duidelijk ben geweest. Dat er een grote aarzeling in mijn teksten is geslopen die wijst in de richting van een vermoeidheid die is opgetreden, een duidelijk tekort aan inspiratie, met het gevolg een gemis aan spontaneïteit, een teveel moeten-zoeken, wat neer komt op het uitwringen van de citroen.

      Ik ben gisteren op wandel geweest op mijn harde schijf en ben geconfronteerd geweest met het vele dat zich daar heeft opgestapeld. Het is een grote warboel die zich gevormd heeft, teksten van ver voor mijn eerste blog, teksten van de vorige eeuw, nog in het spoor van Willem Kloos, van Marnix Gijsen. Als ik deze niet herneem dan zijn ze verloren voor altijd, want niemand, ik ook niet kan er klaar in zien er is een te grote massa van oude teksten die gebleven zijn en in de loop der jaren hernomen, niet eenmaal maar meerdere malen.

      Ik heb ooit eens kuis gehouden in de teksten op papier, maar dit nooit meer, zo ook heb ik moeite iets van wat er staat, definitief te ‘deleten’. En toch zal het moeten, toch kan ik het zo niet overlaten want dan is het reddeloos verloren, wat ik niet wil.

      Ik geraak niet meer los van mijn 'werken' en Ik zit er altijd verloren in, omdat de goede oplossing niet gevonden wordt. Verwacht je dus aan zaken die ik ooit schreef, maar die, tot mijn verwondering nog altijd stand houden, het zijn er die met de jaren zijn gerijpt echter voldoende aantonen van waar ik kom. En dit is van heel ver.

      Of er iets van uit de verte in mijn blogs gaat terecht komen weet ik vandaag nog niet, het zijn de omstandigheden die dit bepalen zullen. Afwachten is de boodschap en dit geldt zowel voor mij als voor jullie.

06-03-2019, 07:07 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Elke dag komen de momenten waar hij een haat-liefde verhouding mee heeft: enerzijds schrikken ze hem af, weet hij dat hij er niet aan ontkomen kan, anderzijds is het een voldoening als deze momenten zich hebben uitgeleefd en er staan als het teken van ons mens zijn. En, wat er ook nog van is, hij kan die momenten niet meer missen, ze zijn van hem, ze zijn hem. Hij is deze momenten geworden na al die tijd. Het zijn de momenten dat hij luistert naar wat is van het mens-zijn binnen in hem.

      Een vreemd gebeuren is het waarbij hij een deur opent op het bevreemdende van het naar-binnen-gekeerd-zijn, als hij zichzelf gaat opzoeken en kijkt hoe hij ingesteld is; welke gedachten zich hebben opgehoopt en zich bevrijden willen. Soms opent de deur zich niet - dit was gisteren het geval - soms is het maar zo en zo, soms is het een vloed die hij amper inhouden kan. Zo gaat het nu eenmaal in het leven, zo ziet hij zich als een doender, het woord dat in is de laatste dagen.            Hij zoekt dan het verhaal te vertellen van wie hij is, opdat hij zich zelf beter kennen zou, alsof het nog nodig zou zijn, alsof er nog verborgen kanten zouden zijn die nog niet werden blootgelegd.

      En er zijn er nog, kanten die hij niet benaderen wilt, gebeurtenissen, verlangens die niet uit te spreken zijn, die hij opvangt en achterlaat achter een hoek van zijn gedachten, waar ze lang blijven zullen, wachtende. Dit ook is van ons mens zijn, we vertellen niet alles, er is altijd een verborgen deel dat je zelfs niet tonen wenst aan jezelf: het berouw om het verkeerde dat hangen blijft, zoals ook James Joyce het zo goed te zeggen wist in zijn Ulysses, over sins or evil memories: ‘Yet a chance word will call them forth suddenly and they will rise up to confront him…’ Dit wat Bloom betreft, maar ook Joyce betrekt er zich bij, schaamteloos. Hij ook weet dit, zoals we het allemaal wel weten, het verkeerde dat we deden en waar we liefst niet aan herinnerd worden.

      Al dit is van ons ingewikkeld mens zijn, de schroomvalligheid die ons bevangt als het gaat over onze diepste gedachten, over ons schaduwgedeelte.

      Hij moet dit al gezegd hebben, zo iets verzwijgt je niet lang, het of de ogenblikken dat je, je bevond op een plaats waar je beter waart weg gebleven maar waar je naar toe gezogen werd, onmogelijk eraan te ontkomen.

      Zoals ik niet ontkom aan dit gesprek hier met mezelf, dat ook een gesprek is met jullie die me lezen. Hij denkt niet veel verschillend te zijn, beiden zijn we, elk op zijn gebied, doenders; de ene niet minder  dan de andere en we houden het zo, we wijken er niet van af, geen haarspeld.

      Zoals de luchten waren deze morgen, enkele ogenblikken toen hij de gordijnen openschoof, lichtend grijs, maar o zo zuiver, met naar het zenit toe de donkere wolken die hij er, zonder ze een waarde te geven, heeft bijgenomen, zo waren, deze zelfde ochtend zijn gedachten, heel zuiver als water dat opborrelt uit de bron, die, en Umberto Eco wist dit ook, van de Kosmos is.

      Hij heeft niets of niemand anders om naar te verwijzen, het is zijn enige, blijvende toevlucht.  

05-03-2019, 07:10 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Nu alles nog gesloten is, langs welke opening is het dat hij vandaag binnen glijdt in zijn geest; zijn keuze lijkt moeilijk nu. De nacht was van een te grote dichtheid, nu als toegemetst achter hem. Hij geraakt er niet buiten. Hij hoort wel de wind om het huis, het slaan van een losgekomen luik, hij hoort wel de regen tegen het raam, maar dit helpt hem niet, omdat er niets méér te openen is, schijnbaar toch.

      Zo, man, waar wandel je heen, wie wacht je op eens het grijsblauwe licht van de morgen zich zal hebben uitgeklaard en de zon rijzen zal achter de ceder voor het raam? Je er niets aan toe te voegen hebt. Geen besluiten je er uit te trekken hebt, noch uit wat is, noch uit wat was, zelfs niet uit wat nog komen zal. Wat gisteren was is van gisteren, wat nu is, is nog van nergens, enkel van de stilte van het nu, lijk een blok binnen in jou en uitzwerven lukt je niet, er is geen Beethoven ditmaal, en ook je zoekt hem niet op, er is geen weg die naar hem toe leidt.

      Het zijn de te vele ja   ren, denkt hij, die alles dichthouden, de opgeslagen hoop ervan is te hoog gestegen, is begroeid met mossen en met wieren, met zwammen lijk hangsloten. Elke hunker erin weggeborgen.

      Dit is wat hij te zeggen heeft, meer is er niet vandaag alsof er geen vandaag zou zijn, zelfs geen verwachten is dat hij komen zou. Dat de uren verder schuiven zouden, de dag binnen, naar de nieuwe avond, de nieuwe nacht toe. Jij woordeloos met wat gestold leven dat hangen bleef in je aderen. En niets te bereiken, zelfs de wil niet hoger op te komen: te zijn zonder er te zijn, alsof dit mogelijk zou zijn. Maar de gedachte is er en dit is voldoende opdat het zo zou opgetekend worden.

      Dit lijkt, op een begin van, op een aanloop naar, een soort van bevochtiging van de ogen, het is schijnbaar daar waar het begint, waar het zich ophoopt om los te laten erna, niet in tranen, je bent te oud hiervoor, maar het zit hem dieper, onder de oogleden nog, waar het blijven zal, enkel in je woorden vastgezet.

      Hij ziet pas nu, de regen op het raam, de wind hoe speels hij is, een kind gelijk, in de takken van de ceder. Hij denkt wat van het speelse is, is van het verre kind in mij, van de relieken die ergens nog zijn blijven hangen, het weinige dat ik hier achter te laten heb op dit blad en is, van het weinige dat er was op deze dag, gesloten alles bleef als met een laken toegedekt.

      Hij heeft er zich niet tegen verzet. Hij heeft alles genomen zoals het kwam. De stilte erna was ijzig, té, om er iets meer over te zeggen. Alles lijk in een lang gedicht.  

04-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Beethoven: het Andante uit zijn eerste pianoconcerto waar je je dag mee begint. Groot, immens: de golven van de wildste zee die tegen de rotsen beuken, opspattend, schuimend en terugvallend, keer op keer, met rustpunten soms. Zo ervaar je het, zo zit de zee in jou vastgehecht. En de muziek, het is niet dat je elke noot ervan kent zoals de pianist, zoals de dirigent, maar je kent het geweldige ervan, de klanken ervan die opspringen tot tegen de gewelven van je herinneren. Je komt er wel van los, later, naarmate de dag vorderen zal, maar nu, op het ogenblik van je schrijven zijn ze er nog, zie je van zovele zeeën hoe ze aanrollen, zich ophopend, zich kronkelend, wit schuimend rollend over het strand, of in andere contreien, waar je je nu bevindt, en het zijn deze die je bekoren, hoog opspattend tegen de dorre grillige rotsen waar je waart.

      Je er gedichten over schreef, je er dagboeken mee vulde, elke morgen, elk ogenblik dat je er waart, aan de voet ervan, waterdroppels, zilver in je ogen of, gezeten op de hoogste rots, het spektakel van water en licht en luchten tot de verre horizon, nooit te vergeten.

      Beethoven die je er naar verwijst. Welke stormen waren het die hem bezielden toen, zijn eerste pianoconcerto dat hij schreef. Hoe jong was hij, hoe vurig om te horen wat hij hoorde en het op te tekenen met een brede zwaai van de hand op zijn blad. En jij, kleine man, die hem navolgen wilt en je woorden raapt en schikt om enkele ogenblikken ook Beethoven te zijn, of minstens  te doen alsof. Het je leven is, deze enkele momenten die je optekent alsof ze van het hoogste belang waren, die geschreven staan, die je misschien later herlezen zult en je afvragen wie deze zonderlinge gedachten ooit verwoord kan hebben, niet meer wetende dat jij het waart, jij op een morgen, wakker geworden uit een droom die je je niet meer herinnerde, omdat alles opgelost werd in de eerste klanken van de muziek die je overdonderde en je vervoerde, je weg bracht naar een wondere plaats in de wereld van je geheugen, waar het goed is te zijn omdat je er van de zee kunt zijn, zodat je er van alle tijden bent en van alle plaatsen waar je ooit waart, tot de plaats van je schrijven hier.

      De oneindigheid van het zijn die je bezit om, van op deze onooglijke plaats, van elk punt te zijn waar je ooit waart en dit alles nu samengebracht in deze luttele woorden dankzij, de grote Beethoven, die je bezocht toen je ogen nog gesloten waren op de nacht.

      Vertrekkende van hier uit, waar zwerf je uit, waar ligt het punt, waar je, nu je dit sluiten gaat, weer zult opduiken als je neerzit voor je klavier? Je weet het niet, zoals je het niet wist toen je, je vorige blog afsloot. Wat er was voorheen, je voldoende het weet, je voelt de essentie ervan: hoe je leefde, hoe je geworden bent wie je bent; je weet niet wat er komen gaat, al denk je het te weten hoe je dag verlopen zal, maar zekerheid heb je niet, heb je nimmer, jij toch niet.

      Wat geschreven staat was er zo-even nog niet. In potentie was het er wel, zoals er in potentie al is wat ik morgen schrijven zal, als er nog een morgen komt voor mij, zul jij me misschien lezen.

      Misschien, als je het bekijkt, zoals het er staat, een vreemd uitziend woord. 

03-03-2019, 07:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Hoe uiteenlopend mijn blogs ook zijn, ze hebben alle iets gemeen, ze vertrekken uit het niets - ze zijn zoals de schepping van hemel en aarde - en eindigen ergens op een vast punt dat in feite altijd een vraag blijft. Ik verkondig dus geen vaststaande feiten, wel waggelfeiten of waggelvaststellingen. Ik heb geen waarheden, die 100% te vertrouwen zijn, er zijn er wel die ik zeer betrouwbaar acht, maar daar stopt het: ik ben de ‘Denker’ van Rodin. De man met het hoofd in de handen.

      Daarmee moet je het doen, met hem wordt je, trouwens zoals ik zelf, geconfronteerd, zit je opgeschept, wat niet belet dat ik mijn best doe om dingen, gedachten, rond te strooien die waard zijn gelezen te worden, wat betekent dat ik niet het gevoel heb je een lege doos achter te laten. En is het niet zo, dan is het zeker niet mijn bedoeling geweest te schrijven over de leegheid der dingen, want dat zijn ze helemaal niet, ze zitten overvol.

      Overvol zitten ze voor iemand die kijkt en redeneert. Ik bladerde gisteren, vóór het slapen gaan in een essay van  Stefan Hertmans uit zijn ’Putje van Milete’[1] en las er dat hij, Borges, ‘iets’ heeft dat ‘het hem mogelijk maakt om zich in te leven in de meest uiteenlopende regels, verzen en gedachten…’

      Ik onthield hiervan het woord ‘uiteenlopend’, omdat ik vond dat ik iets had van Borges, o, niet veel, alleen het ‘uiteenlopende’, maar het was me voldoende om mijn dag te beginnen. Welke dag het wordt weet ik nu nog niet, eens de nieuwssluizen geopend weet ik welke verrassingen er op mij zullen afkomen, het uur vorderend, maar ik hoop op een bericht van hier of daar, van iemand die me las, of van iemand die zo maar dacht aan mij, zoals de schilder Patrick Ysebaert die me, op een dag, een brief stuurde, met de hand geschreven, twee pagina’s vol, juist, zegde hij ‘omdat ik het nodig heb je na al die jaren een groet te sturen’. Je had een sterke band met hem, hij was een diep-mens in zijn houding met iedereen en met zijn vrienden een gevoelig mens. Hij had een jaar rond gelopen in de catacomben van Palermo en had er een twintigtal doeken geschilderd die, toen je ze zag, je met een andere vriend, Pierre H., er voor gezorgd hebt dat zijn werken tentoongesteld werden in de refter van de oude Sint-Baafsabdij in Gent - je schreef erover in je manuscript.

      Je verlangt niet dat iemand hem zou navolgen en je een brief schrijven; er zijn eenvoudigere middelen de dag van vandaag. Je bent ook geen Jozef Brodsky, de eenzame, die eenzelfde hunker kende. Hoor wat hij schreef: ‘The dreams you dream are not of girls half nude / but of your name on an arriving letter. ’Maar ook dit is voor zij die mijn manuscript nog niet lazen.

      Nu, ik voel me niet als een eenzame, helemaal niet, ik voel me nog steeds als een geïntegreerde in de maatschappij, zelfs al frequenteer ik ze niet of dan toch heel weinig, mijn jaren laten me toe, mijn blog te zien als mijn aanwezigheid in de wereld.

      PS. In mijn blog van 28 februari heb ik het woord ‘vertuierd’ gebruikt. Het is geen woord van Van Dale, het is er een van mijn moeder zaliger. Het is te vervangen door ‘ in elkaar verstrengeld’.

02-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Elke morgen vraag je me hoe ik het stel, niet hoe het met mijn gezondheid is, maar wat ik te vertellen heb, en ik ga er op in.

      Soms heel vlot, een stroom, soms aarzelend, een bron die zich met moeite door de aarde wringt, maar ik sta er toch, je weet het of dan toch, je verwacht het en wel dat ik je verwonderen zal. En verwondering is het correcte woord, dit van het eerste licht, dit van de maan voor het raam waar er nog juist een sikkel van overblijft. Het is al enkele dagen dat je haar ziet in late namiddag en in de vroege morgen; de ‘C’ die ze tekent, pal in het zuiden, een bleke rest van een maan in de tere, effen luchten: de ‘C’ van Croître. Toutefois étant du genre féminin, elle ment, vertelde me ooit een vriend in de bergen, geen wassende dus maar een afnemende maan.

      Wijsheid die des mensen is. Details die ons helpen om waarheden te verkondigen die eeuwen oud zijn, die overgaan van geslacht op geslacht van uit het diepste der tijden. Ik moet dit, bij een eerste gelegenheid vertellen aan mijn achterkleinzoon, Amauri, de oudste onder hen. Zoals ik het al verteld moet hebben, lang geleden aan mijn kleinkinderen, die het misschien vergeten hebben het door te geven aan hun kinderen, ik hoor het wel.

      Ik zie ze niet genoeg om hen andere wijsheden bij te brengen, ik leef niet onder hen, mijn witte kop, als ik ineens opduik  bij een of andere gelegenheid boezemt hen vrees in, de vrees die een oude man zoals ik vergezelt. Mijn hart bloedt nochtans als ik hen zie, zeker als ik denk aan - en ik denk er altijd aan - de wereld die hen te wachten staat, een wereld van strijd niet alleen om zichzelf te bevestigen maar vooral om zich te beveiligen tegen alle onheil die opduikt aan de horizon.

      Je zegt het hen niet, je spreekt er niet over, maar je weet het met zekerheid, de pletrol die de Islam is heeft zich traag in gang gezet en is niet meer te stuiten als deze geen diepgaande metamorfose ondergaat. Echter de stugheid ervan kennende, is mijn verwachten heel laag. En ik spreek niet over de rest, over de wereld van de geest die verlaten wordt en verdwijnt in de dorre wereld van de techniek, die deze van het woord - de waarden eigen aan een taal - die deze van het Woord dat in den beginne was aan het verlaten, aan het vergeten is. Wat rest hen dan nog dat van de stilte is, van de ingekeerdheid in zich zelf, dat van de vreugde, het aroma van het leven is?

      Er is evenwel geen bidden aan. Misschien dragen de optochten van vandaag en gisteren een verkeerd onderwerp. De toekomst wijst het wel uit als het te laat zal zijn.

01-03-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Iets moet me vooraf van het hart. Een, men noemde het ‘een schilderij’ - een mooie zelfs - die ik gisteren, in een programma van VTM zag verkopen voor de schandalige prijs van, als ik me niet vergis, 4.200 Euro. Ik, ik zou er zelfs geen 10 Euro voor gegeven hebben. Ik heb er geen foto van, maar één, het was geen schilderij, zoals ik dacht, maar een ingelijste ‘collage’, zo zegde men, zijnde een met asgrauwe en zwarte verf, aangebracht met een schoenborstel op, ik veronderstel een doek, of was het ‘on paper’? Met juist een stippeltje rood in de rechter beneden hoek - hij zal aan Proust gedacht hebben - en ondertekend, o heel goed zichtbaar, en daar kwam het op neer, door Phillip Van den Berghe.

      Wel ik zou onder een dergelijk ‘kunstwerk’ mijn naam niet durven plaatsen, ik zeg het maar, al heb ik er veel bij te verliezen en heel weinig bij te winnen, want wie ben ik om erover te oordelen, als gepatenteerde kunstkenners, die met beide voeten in hun wereld staan, er met bewondering naar opkijken - was het bewondering of was het innerlijk met  een glimlach? - echter het stoort me dergelijk werk kunst te noemen.

      Ik had destijds in de hall van de Nationale Bank in Gent, een groot schilderij van hem, een sterk verwarrend doek, alles door elkaar gewreven, verflaag op verflaag, je kent het effect ervan. Het hing tegen een marmeren wand, het was een vloek tegen de tekening in het marmer, vond ik. Het had ergens moeten hangen tegen een ruwe achtergrond, omdat het doek even ruw was met lagen verf op, lagen verf die nog niet gedroogd waren, niet ‘geschilderd’ dus, maar beklad met.

      Wat hierin met de voeten getreden werd en de ‘collage’ was er een striemend voorbeeld van, is wat Keats zou noemen ‘a thing of beauty is a joy for ever’, is de schoonheid, en niet alleen de schoonheid, maar wat nog erger is, het sacrale, het heilige van het leven en het heilige van het scheppen. In de tijd van Van den Berghe, 1952-2009, en we zijn er niet op verbeterd, was schijnbaar het de bedoeling, de schoonheid af te zweren. In elk geval ik heb het altijd zo begrepen.

      In de discussie waar ik het gisteren over had: de noodzaak van een religie in onze huidige samenleving, is, volgens mij althans, wil men geen conflicten in het leven roepen, er geen plaats, voor meerdere soorten religies, want dit stuit op onbegrip wat de God betreft. Dus, wat nodig is, in de eerste plaats te beginnen met te zeggen wie die God wel is die het centrale punt wordt van die religie. Is het deze van de Islam, deze van de Bijbel; is het Tao of Boeddha of, nu we weten dat de aarde niet meer het centrum van het Universum is, deze van Jacob Boehm - want God heeft alle dingen van uit het Niets geschapen en het Niets is Hijzelf -  of nog duidelijker, deze van Spinoza, God is al wat is.

      Dit is even goed geldig voor wat Kunst wordt genoemd. Is het deze van Van Eyck, is het deze van Van Gogh, is het deze van Picasso, of deze van Van den Berghe of, is het deze van het gezond verstand waarbij de vaardigheid van de maker en zijn scheppend vermogen, weerspiegeld in zijn werk, naar waarde wordt geschat, ongeacht het handteken eronder geplaatst?

      Hierbij is het niet zo zeer de schoonheid die een rol speelt, maar wel de hand en de geest van de maker van het werk, en kan het dus heel goed dat er schoonheid is in het ‘lelijke’; denk maar aan Picasso’s Guernica.

27-02-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Gekeerd in mezelf ben ik altijd in gedachten schrijvende. Het is sterker dan mezelf. Als ik dan terugga naar een programma op Canvas[1] over de noodzaak van religie in het dagelijkse leven, dan is het omdat het me voortdurend bezig houdt, omdat het elke andere gedachte belemmert en ik moet me er van bevrijden door te zeggen wat ik erover denk.

      Ik tracht te resumeren wat ik zag en hoorde. Opvallend was de brute tegenstelling tussen enerzijds, de gematigde, wel overwogen woorden, geïnspireerd door de figuur van Jezus en, de instelling van de andere partij, geïnspireerd door de leerstellingen van de Islam. Groter tegenstelling kon er niet. De ene in een, erkende, verliezende positie verkerend, maar des te meer overtuigend en tegemoetkomend in wat hij zegde over zijn geloof, de andere,  het randje - invloed van het westen - af, fanatiek, zijn geloof in de Islam etalerend; hij niet begrijpen kon waarom hij niet in alle rust en geslotenheid hier zijn geloof beleven kon.

      Hij had een punt hiermede maar hij vergat hierbij dat het voor een westerling onmogelijk is de ogen te sluiten voor wat zich in de wereld van de Islam afgespeeld heeft en zich bleef afspelen en, dat hij als aanhanger van de Islam in dit beeld deelde. Hij vergat dat het effect van de Verlichting, elk fanatisme wat geloof en religie betrof, had afgezworen en dat met vreemde, afwijzende blik gekeken werd naar het chassidisme bij de joden, echter niet gewelddadig, en naar de religie van de Islam, wel gewelddadig. Het is dus niet naar het panellid, El Hammouchi zelf dat gekeken wordt - die eerlijke bedoelingen kan hebben - maar wel naar de soort religie die hij aankleeft. Een dergelijke religie is een terugkeer naar wat hier gangbaar was in de middeleeuwen. We zijn die evenwel totaal ontgroeid en deze ontgroeiïng is doorgedrongen tot in de schoot van de christelijke religie die geen gevaar, geen geweld meer uitspuwt, integendeel ze reikt met respect de hand naar andere religies met geweldloze bedoelingen. Ook naar zij die de naam vrijzinnig in hun vaandel voeren, wat niet altijd kan gezegd worden van de schrijvers onder hen, die zich vrijzinnig noemen.

      Bij dit alles, en ik wist dit zo, komt de God van Spinoza, de enige die er een kosmos gericht beeld van had/heeft, niet ter sprake. Langs de kant van het westen was het over Jezus dat gesproken werd en niet over de Bijbel, bij de andere was het de Koran die centraal stond, wat betekenisvol is als het de wetten van hun God betreft. In de jaren duizend, elfhonderd, hielden hun schrijvers en geleerden er nochtans een totaal ander beeld op na dat dicht aanleunde bij het beeld van Spinoza.

      In plaats van vooruit te gaan zijn ze weggezonken in het moeras van woorden als ik hoor hoe er gespeeld wordt met interpretaties van die wetten.

      Dit alles wat ik niet dacht te schrijven. Echter nu het er staat is het voor mij een verlossing.

26-02-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Het is me niet gegeven zoals voor Sendak van gisteren, verhaaltjes te gaan schrijven voor kinderen, al ware het wenselijker, al zouden ze opgenomen kunnen worden door vaders/moeders en grootouders/overgrootouders en doorverteld aan hun kinderen/kleinkinderen, tot zelfs aan de kinderen van de kinderen van hun kinderen. Beeld je eens in?

      Ik denk dat het wenselijker ware; ik denk dat ik dan nimmer zou moeten zeggen dat spreken over God enkel nog door fysici gebeuren kan, in de taal van hen, en niet meer in de taal van de gewone mens; dat nu we volop het derde millennium zijn binnen getreden, dit het millennium is van de metafysica, niet meer dit van de God zoals het verhaald staat in de Bijbel of in de Kerk.

      Het is dus niet meer mijn ding, ik zou beter moeten weten, maar toch laat ik me verleiden, voel ik me uitgedaagd om er over te spreken, erger  nog, er over te schrijven en dit rond te strooien. Dit fenomenale van mij, want wie doet zo iets, deze ingesteldheid is een grote belemmering om me klein te maken als een kind, te denken zoals een kind en te schrijven in verhaaltjes, niet in de stijl van Harry Potter  deze zijn voor wat nog overblijft van het kind in de mens, maar passend in de droomwereld van het kind. Hoewel ik met grote verrassing geslagen wordt als mijn echtgenote terugkomt van een bezoek aan haar kleinkind, drie jaar wordt ze in augustus, en van haar hoort bij haar vertrek dat ze de groeten moet doen aan, papie Karel, zegt ze, en, goed moet zorgen voor hem.

      Ik kom aldus te staan tussen twee werelden, twee landschappen van de geest  die ik tezelfdertijd zou moeten kunnen bewandelen. Echter verrast door de woorden van een bijna driejarige, denkend in grote mensen termen, ben ik afgeleid naar een ander landschap, dit van een beginnend begrijpen van de wereld van de jeugd, denkend en handelend als volwassenen, de donderdagbetogingen zijn er een ander bewijs van, en dus wat mijn kinderverhalen betreft, een zekere ontreddering, is mijn deel.

      Ik zit aldus gedrongen en gewrongen in een toestand van uitersten waar ik me moet inpassen wil ik nog iets aanvaardbaar kunnen voortbrengen, en het is me duidelijk, in beide gevallen zijn het de gewone wegen de ik zal moeten bewandelen wil ik nog enige vorm van succes kennen. Enerzijds vrees ik dat ik niet meer zal moeten afkomen met een vogeltje, het mag nog een roodborstje zijn, dat spreekt, triestig is of blij, en anderzijds dat ik niet meer schrijven moet dat God voer is voor de fysici. Ik zal dus voor beide een tussenweg moeten zoeken.

      Of ik die vinden zal of kan, ik zit vastgeroest in mijn systeem - de ‘pinnekensdraad’ gegroeid in de knotwilg - kan ik er nog wel uit? Wat het kind betreft misschien, ik heb het al eens geprobeerd, jaren geleden; wat de volwassenen betreft vrees ik van niet.

      De tijd, de grote machtige tijd die de toekomst is, als het verleden is, beide zich spiegelend in het heden zal het uitwijzen hoe het verder moet. Van hieruit echter zie ik het niet, ik zit op een dubbel spoor vanmorgen. Welk spoor zal ik nemen?

25-02-2019, 06:41 geschreven door Ugo d'Oorde  

      Productief blijven tot mijn laatste dag en ook tezelfdertijd nog vernieuwend is een hoop en verlangen van mij. Ik reken erop. Het is misschien veel gevraagd maar het steekt vol logica. Nu, ik weet, er zijn ook momenten in de dag dat ik met niets begaan ben; wel, tijdens dergelijke momenten, tussen twee zinnen in, deze die al geschreven staat en deze die zich aan het voorbereiden is, mag het gebeuren. De ongeschreven zin zal ik meenemen om later te verwerken als ik zal aangekomen zijn. Zo ben ik ingesteld, heel positief over wat hierna gaat komen.

      Ik lees van een schrijver van jeugdboeken dat hij[1] de dood omschreef als een goede vriend die op hem wachtte. Ik zou dit ook willen schrijven, misschien is het nog wat te vroeg om het te doen,  - ik, wou het toch, ‘nog  té vroeg’ - maar het is best vertrouwen te hebben in de goede afloop en dit vertrouwen duidelijk te bevestigen in alle openheid.

      Is dit cynisch zijn: etaleren dat je er boven staat, dat je met een gerust gemoed de stap zult zetten? Je kunt het zo zien, maar het is het niet, het maakt deel uit van je voorbereiding. Al weet je niet, absoluut niet, hoe je zult zijn als je voelt dat het er is. Zal je zeggen, ‘alles is vol bracht’, of smeken om nog wat tijd in meer?

      Je beeldde je, zo goed mogelijk, je allerlaatste ogenblik in, het was een kilte dacht je, en een ogenblik was er angst, daarna was er de aanvaarding, maar niet het vooruitzien naar de verrassing die je dacht tegemoet te gaan, terwijl, de dood je vriend zijnde, je van hem een verrassing verwachten mocht.

      IK ben nu verder gegaan dan Jung, ik heb me de vraag, wat er na de dood zal zijn niet gesteld. Ik heb de zekerheid opgezocht om te verklaren dat er Iets zal zijn en dat, dat Iets, een verrassing zal zijn. Ik geloof, hic et nunc, in een stralende afloop, ik heb vertrouwen in de onsterfelijkheid van mijn elektronen en van mijn andere deeltjes, waaronder dit van God, het higgsdeeltje, dat me niet verlaten zal. Het zijn deze die me redden zullen van de ondergang waar vers 3, 19 van Genesis het over heeft.

      Althans, 3, 19 verwerp ik ten volle en dit zonder de minste schroom, het is iets dat we vaststellen kunnen, maar wat we vaststellen is niet de essentie van wat er ‘is’, en daar komt het op aan.

      Mijn ganse leven heb ik dit vers  bevochten, heb ik het gehad over de essentie verscholen achter de dingen, achter het uiterlijke dat mijn verouderend lichaam is, een essentie die geen ouderdom kent en er dus niet kan aan ten onder gaan .

      Of, om te besluiten: waar men aanbelandt als men vooropstelt dat de dood je vriend is; welke kronkelingen van de geest we volgen moeten om uit te komen, precies waar je wilden uitkomen, al wist je het niet als je begonnen bent.  Heeft Maurice Sendak, de schrijver van jeugdboeken, het ook zo gezien?

      Er is, hoorde ik een Canvas programma op komst over niemand minder dan God. Zullen ze, de panelleden, om te weten wie Hij is en hoe Hij er is, even maar, het higgsdeeltje vernoemen om te bewijzen dat ze, sprekend over God, doorgedrongen zijn tot dat deeltje? Pas dan zullen ze gesproken hebben over de essentie van God, die de essentie - het aroma wist Akhnaton - van het leven is.

24-02-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde