De morgen die middag wordt, die avond wordt, tot je de nacht in duikt: het verloop van een stukje eeuwigheid waar je niet aan tornen kunt; je bent er trouwens op ingesteld; je leeft er naar toe, immer de blik gericht op het komende terwijl het ‘nu’ aan jou voorbijgaat, of hoe moeilijk het wel is te zijn van het ogenblik zelf.

      Het ogenblik zelf dat is van het zijn, van het Dasein zou mijn vriend van gisteren zeggen. Zoals ik soms in het Frans denk zo denkt hij in het Duits, hij verrast me telkens met zijn kennis ervan. Hij kent er, als niet een, de strakheid van die uitmondt in een sluitende gladheid. Een perfect schilderij waar elk woord is ingesteld op het andere en, in zijn wezenheid, ook het andere woord ondergaat. Ik kan erin komen dat iemand van de structuur en het bijna mathematische ervan, ondergaat als een speelsheid en ervan gaat houden en daarenboven het is de taal waar we het dichts bij aanleunen, een soort moeder- of zustertaal.

      We zijn opgegroeid met die taal in onze broekzak, ook met het Engels en het Frans, we zijn er van in de aanvang mee vertrouwd geweest, zo vertrouwd dat je ontsteld bent als iemand, een jonge man van twintig en wat meer, niet weet wat ‘une abeille’ is. Wat heeft die wel geleerd in de klas, hoe weigerig heeft hij niet gestaan tegenover het Franse eerste woord dat hem wellicht toch onderwezen werd? Hij dacht dat het een libelle was, hij was er dus dichtbij, maar dichtbij was niet wat we horen wilden. Daar tegenover stel ik, de vraag van mijn achterkleinzoon van vijf die aan zijn vader vraagt of hij weet wat de zwaartekracht is. Hij kan zelfs de vraag in het Frans stellen.

      Ik ben afgedwaald al schrijvend; ik heb mijn gedachten gevolgd, en ik kom nu terug op wat ik zeggen wou over het leven in het nu. Hoe moeilijk het is geconcentreerd te blijven op je omgeving, op wat je doet of zegt en, bewust ervan te zijn dat jij het bent en niet de machine die je bent, een groot deel van de dag. Het is de raad die P.D. Ouspensky - die het leerde van Gurdiëff - ons voorhoudt in zijn ‘In search of the miraculous’. Hij leerde me dat ik het ben die daar zit en schrijf, natuurlijk ben ik het, maar ik besef het niet grondig, niet tot op het been van het zijn, niet tot in het merg ervan.

      Als ik het naga achteraf is het mijn ik die hier vanmorgen een persoon heeft neergezet die luistert naar wat hem wordt ingefluisterd, die de woorden heeft weergegeven die hem overvielen. Hij heeft die geschikt en op elkaar laten inwerken om uit te komen op een zin die een betekenis droeg, die iets vertelde. Maar ik, ik heb me zelf niet bezig gezien, ik heb niemand bezig gezien, ik wist zelfs niet meer dat ik er was, het waren mijn handen die bewogen die naar de letters werden toegezogen: een snoer van woorden waarbij het ene voortvloeide uit het vorige en reeds het volgende klaar hield, en het schrijven een gebeuren is dat van buiten ons komt.

      Alsof ik er naar toe verwezen werd door het onbekende, haal ik Freeman Dyson’s ‘Infinite in all Directions[1]’ uit zijn rek om de passage te vinden waarin hij het wonder dat het schrijven is, vergelijkt met het wonder van de vlucht van de monarch butterfly, en ik val op de volgende onderlijnde zin:

      ‘If this assumption is true, that life is organization rather than substance, then it makes sense to imagine life detached from flesh and blood and embodied in networks of superconducting circuitry or in interstellar dust clouds.

      Komt dan, wat ik ingegeven krijg, zoals Dyson het mogelijk acht, uit 'interstellar dust clouds', uit de ‘magische’ golven die me omhullen?