Zo is er immer de zin in meer die hij had kunnen zeggen. Een zin in meer of, wat misschien belangrijker is, een stap in meer of een stap in een andere richting, waarvan hij echter nimmer weten zal waarheen die stap hem zou gevoerd hebben. 

Zo verwijst ook Marguerite Yourcenar, (zoals Christopher Fry, zoals Peter Weinberg) naar het verhaal van die arme straatmus uit Bede’s ‘Ecclesiastical History of the English People’ die op een stormnacht binnenvloog in de warme, verlichte en rumoerige banketzaal van Koning Edwin en langs de andere zijde buiten vloog terug, opgeslorpt door de donkerste stormnacht. De vlucht van de straatmus het symbool zijnde van een mensenleven, dat komende uit de duisternis even het licht doorkruist om te verdwijnen in een even grote duisternis. 

Getroffen door het verhaal, schrijft Yourcenar, liet Koning Edwin zich bepraten door Bede, met het gevolg dat de monnik Paulinus, de toelating kreeg de christelijke leer te verkondigen op het grondgebied van Edwin; waaruit dan later voort zou komen, het klooster van Lindisfarne, de kathedraal van Durham, de kathedraal van York, de moord op Thomas van Canterbury en zo de gevolgen van Edwins bekering immer verder en verder schuivend in de tijd tot waar katholieken en protestanten elkaar gedurende jaren zouden uitmoorden in de straten van Belfast.

31-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zelfs indien hij weet, slechts een deeltje te zijn van het atoom, dat deel is van de waterdroppel die deel is van de golf en de golf deel van de oceaan, weet hij toch, en dit is het grote wonder van de geest, weet hij als deeltje, het geheel te kunnen overschouwen, de beweging van de golf te ondergaan en de betekenis ervan te benaderen.

Zo bewandelt hij voortdurend de wereld van het onzichtbare en kruist hij de onzichtbare wereld van anderen en, denkt hij, als het onzichtbare zichtbaar wordt - en de gotische kathedraal is er het voorbeeld van - zal de mens weten dat deze onzichtbare wereld meer nog dan de zichtbare, zijn wereld is.

Bij de exit uit de aeropuerto van Alicante wordt hij telkens geconfronteerd en met hem elke reiziger die aandacht heeft voor zijn omgeving. met een zin die is ingebed in een halfverheven muurschildering – en hij herhaalt zich, hij weet het - een verbazende tekst, wellicht van een of andere denker: Lo que se ve es un illusión de lo invisible. Hij is aldus verre van alleen om aandacht te hebben voor het onzichtbare, want wat je ziet is een beeld van wat je niet ziet. 

Zo blijft hij maar schrijven in kronkels, zijn ganse leven al. Hij zoekt omdat hij wil verbazen met zijn woorden, hij zoekt omdat hij niet weet in welke richting hij zoeken moet, dit ook is een aspect van zijn poëzie.

30-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij schrijft. Hij blijft schrijven. Of wat hij zo maar weggeeft van enige betekenis zal zijn voor de geslachten na hem is helemaal niet zijn zaak. Duidelijk staat voor hem wat Eliot haalde uit de Bhagavad Gita: Let your reward be in the actions themselves, never in their fruits. So be not moved by the fruit of actions, nor let inaction dwell in you.

Dit is ook ongeveer wat Prediker zegt : ‘Zo besefte ik dat het voor de mens nog het beste is te genieten van zijn werk. Dat is het enige wat hij heeft’. 

Het is inderdaad het enige. Ons werk is ons pogen en dit pogen is ons gebed. Echter geen gebed in woorden maar een gebed dat de echo is van onze spirituele geïntegreerdheid in de draden van het immense web dat mens en kosmos doorslingert.

En als er een gelovige mens is, een niet-gelovige; als er een vreugdevolle mens is, een zegevierende, een liefhebbende, een haatdragende, een lijdende, dan zijn we dit allemaal. Weliswaar met klemtonen die verschuiven in tijd en in intensiteit.

Maar de zoekende mens blijft zoeken, geïnspireerd door de geheime krachten van een kosmos in beweging, tastend naar nieuwe vormen, naar nieuwe begrippen, de eeuwigheid rakend met de vingertoppen en hopende het absolute van de oneindige oneindigheid binnen te dringen.

Dit is de mens waarvan men niet zeggen zal ‘laat de doden de doden begraven’, dit is de mens die leeft onder de levenden en voor wie de dood reeds lang is overwonnen. Dit is de mens van de zevende dag die voortzet wat hem werd ingeprent, nimmer opkijkend, nimmer twijfelend, de weg volgend van de geest in hem en omheen hem die ook zijn vrede is.

29-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik dacht, toen ik aan de kerk van Oordegem was, toen ik aan mijn vroegere school voorbijkwam, aan Meester Van Oudenhove, een heerlijk man, een droom van een schoolmeester die me bij hem thuis met nog een paar schoolkameraden ontving, om de eerste lessen Frans te krijgen, om o.m.  de vervoeging te leren van het werkwoord ‘être’, met de ongewone uitspraak voor het ‘je suis’, voor het ‘vous êtes’, voor het ‘Ils sonnent’. 

Het was hij die me aanraadde Jules Verne te lezen, hij bezat de ingebonden verzamelde werken in een hoge boekenkast bij hem ten huize, en het is zo dat ik op twaalfjarige leeftijd Jules Verne ben gaan lezen, het ene boek na het andere, van het ’Loterijbriefje’ af tot ‘Twintig duizend mijlen onder zee’, tot ‘Vijf weken in het Luchtballon’, tot ‘Het geheimzinnige eiland’, tot ‘Michael Strogoff’ en welke nog allemaal.

En het was hij ook die in de laatste dagen van het schooljaar voorlas uit ‘De Witte’ van Ernest Claes, en uit ‘De Leeuw van Vlaanderen’ van Hendrik Conscience. Een enorme, zeer opmerkelijke en leerrijke tijd was het. En hij, Meester Van Oudenhove, was er de centrale figuur van. 

Wat of hoe zou mijn leven geweest zijn ware hij er niet geweest, had hij zijn hand niet boven mijn hoofd gehouden en mijn ouders gewezen op het bestaan van het ‘Fonds der meest begaafden’ waar ik een examen afleggen moest waarin ik slaagde. En het  was wellicht dankzij dit slagen dat ik de lessen heb kunnen volgen in het Klein College te Aalst.

Het is een vraag die ik niet stellen mag, maar ik weet dat zijn invloed op mijn ouders heel groot is geweest en dat hij een belangrijke schakel is geweest in mijn leven. 

Als ik niet ben stil gestaan voor de woning die hij als hoofdmeester betrok, dan komt hij toch regelmatig in mijn gedachten en dan is het, het allerminste dat ik kan doen, hem betrekken in mijn bloggeschiedenis, en hem zeggen, als hij er nog zou zijn, welke dank ik hem verschuldigd ben en met welke eerbied ik terugdenk aan hem.

28-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn blog achtervolgt me. Hij zuigt uit mij wat er aan woord te rapen is en laat me leeg achter. Elke dag is het zo en elke dag moet ik nieuwe krachten opdoen om klaar te zijn als de avond valt om opnieuw te beginnen. Het is, wat ik er ook aan doe, een hels tempo dat bijna niet vol te houden is. En toch ga ik verder, schuim ik af wat er nog te vinden is al is het een roekeloos gedoe.

Hoe heb ik het destijds volgehouden om dagelijks een blad vol te schrijven zonder al te veel moeite. Natuurlijk waren er toen geen toekijkers, kon ik gerust aan de slag en schreef ik maar wat me uit de pen vloeide.

Vandaag werkt het zo niet meer en ook is er een zekere stugheid gekomen die ik te overwinnen heb alvorens aan de slag te kunnen gaan.

Gisteren had ik het gemakkelijk, ik had Joyce als inspiratie. Vandaag moet ik die zoeken op het kerkhof aan het graf van mijn ouders dat we bezochten, dat we opsmukten met wat heide struikjes, zodat er het ganse jaar door levend groen zal aanwezig zijn of het nu vriest of sneeuwt. En geen chrysanten gekocht al waren er in overvloed en in alle kleuren, maar we wilden iets dat de dood verwijderd zou houden, op een dag zoals deze met zon en heerlijke luchten, en late vlinders en late bijen op late bloemen.

Zo huldigde ons het land van onze jeugd, de huizen en de straten waar we waren als kind, de plaatsen waar we speelden, de bossen, de wegels doorheen de velden naar de molen toe, alles uitgegroeid, vervormd nu, vereenzaamd en verborgen gehouden.

Waar zwermen we uit op dagen zoals deze dat het voorbije ons de keel toeknijpt om wat was en niet meer komen zal.

27-10-2013, 05:36 geschreven door Ugo d'Oorde  

In de wachtzaal van de dokter – mijn rechterarm  en –hand zijn niet meer in staat te schrijven zonder hevige pijn – bladerde ik in een meegebracht boek, waarin ik de passage herlas, en al wat eraan voorafging, van Stephen Dedalus die ‘zwaar’ gezondigd had en te biechten ging in een verlaten kerk omdat hij het niet aandurfde te gaan biechten in de kapel van zijn college:

He begun to confess his sins. Masses missed, prayers not said, lies.

-    Anything else, my child ?

      Sins of anger, envy of others, gluttony, vanity, disobedience

-          Anything else, my child?

There was no help. He murmured:

-          I … committed sins of impurity

The priest did not turn his head.

-          With yourself, my child?

-          And … with others?

-          With women, my child?

-          Yes, father.

-          Where they married women, my child?

He did not know. His sins trickled from his lips, one by one, trickled in shameful drops from his soul, festering and oozing like a sore a squalid stream of vice. The last sins oozed forth, sluggish, filthy. There was no more to tell. He bowed his head, overcome.

The priest was silent. Then he asked:

-          How old are you, my child?

-          Sixteen, father.

Ik zou verder kunnen gaan, en vertellen hoe Stephen zich voelde na de absolutie te hebben gekregen en hoe hij zich voelde als hij daarna met zijn schoolmakkers te communie ging, de handen gehouden onder het witte laken :

… and he would hold upon his tongue the host and God would enter his purified body.

Dit is van de grote James Joyce: ‘ A Portrait of the Artist as a Young Man’, gepubliceerd in 1916, and reprinted in 1960 in Penguin Books.

Ik zou dit niet overgenomen hebben ware het niet dat ik ook in mijn verre jeugd deze angst om mijn zonden te gaan biechten gekend heb. Mijn biecht heb uitgesteld en uitgesteld om uiteindelijk te gaan waar niemand me kende, een laatste maal zelfs in een kapel in de Nieuwstraat van de hoofdstad, samen met enkele collega’s en dit op Goede Vrijdag, om buiten te komen, wel niet zoals Stephen Dedalus:

Blinded by his tears and by the light of God’s mercifulness he bent his head and heard the grave words of absolution spoken and saw the priest’s hand raised above him in token of forgiveness

-          God bless you, my child. Pray for me.

Maar als ik het me goed herinner, toch gelouterd en verlicht, zijn we daarna samen een glas gaan drinken, opgelucht.

26-10-2013, 08:27 geschreven door Ugo d'Oorde  

Blijf nog wat gedichten schrijven

oude man die tot voor kort

nog dacht jong te zijn,

vergaan vlug zullen ze niet,

je lichaam zal, je levenskracht,

maar je hoopt dat er nog gelezen zal

wat van jou geschreven staat.

Het is je gelaten te verkondigen

wat je achterliet op avonden

aan de boorden van de Leie

toen de vlier er in je haren droop

-          het was pas lente -

je pen te gedreven om ook maar

even na te gaan of het wel zinnig was.

Het is je gelaten.

Het is je gelaten gevoelens

aan te kleden in donkere lijnen

als in lichtere, in verwachting

en in verwondering

tot verzadiging toe,

tot je niet meer weet wat is van droom

of wat van het zijnde is, of van beide

of van precies dit ene ogenblik

dat je pen aan het schrijven ging

en je volgde, je gedachten lezend

vooraleer ze je ontglipten

Zo oude man die Neruda las

het beste is te blijven dichten

tot het boek zich sluiten zal,

het laatste woord geschreven is,

om dan, onvervaard,

voldaan gerustgesteld

de klaarte in te gaan.

25-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De stroom die was en is en zijn zal, ‘is a strong brown god’, zegt Eliot[1]. En hij gaat verder: sullen, untamed, and intractable[2], maar de rivier waar Eliot het over heeft is de Mississipi en wat hij schreef in zijn gedicht, is aldus slechts verhoudingsgewjs toepasselijk op de Leie.

Maar toch is de Leie met haar landschap, een god geweest voor onze schilders en onze schrijvers, een zachtmoedige  god, een liefhebbende god die hen inspireerde. Ik stel ,dit vast als ik rondwandel in de zalen van het museum [3] en als ik zie met hoeveel respect en aanhankelijkheid de Leie geschilderd werd. De stroom vloeide in hun handen, vloeide over in hun doeken, het ogenblik van het ‘zijn’ van de Leie vereeuwigend in hun kleurschakeringen, in hun lichteffecten. De bijna goddelijk-scheppende kracht in hun vingers, gestold in het leven van hun doeken.

Wie zou ik noemen als ik ze niet allen noem, die begeesterd door hun god, de Leie, hun boodschap hebben uitgedragen. En dan wordt waarheid wat ik toch nog overneem uit dezelfde passage van de T.S. Eliot. De Eliot die me nimmer verliet en nimmer verlaten zal:

His rhythm was present in the nursery bedroom,

In the rank ailanthus of the April dooryard,

In the smell of grapes on the autumn table,

And the evening circle in the winter gaslight,

The river is within us, …

De schilders van wie ik de werken in mij meenam, woonden in de Leie, leefden met de Leie, van hun geboorte tot hun late dagen, de Leie was hun toevlucht en hun inspiratie, zoals ze gisteren en vandaag mijn gezel en toevlucht was.

24-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Waar ik sta vandaag aan de Leie, het water een spiegel voor de grijze luchten, een stilte, een roerloosheid waren er niet de meerkoeten, waren er niet de eenden, de meeuwen ver afgedreven, waren er niet de bomen in de morgenmist en  de witte, amper bewegende vlekken van koeien; waren er niet de vele dagen al, dat ik schrijf om nergens uit te komen, dat ik schrijf in het blinde weg, zo maar om het schrijven: een uitdaging.

Elke dag opnieuw, elke dag vernieuwend, elke dag of nacht aarzelend, zoekend naar het woord dat juist onder de oppervlakte wacht om genomen te worden, lijk een vrouw die wachtende is.

En waar ik sta, is het in realiteit of in droom, de Leie, geruisloos, lijk een god, zegt Eliot, onverstoorbaar vloeiend tussen haar oevers, de kanten begroeid met smeerwortel, met hoefblad, met riet, met lijsterbes en vlier, met canada’s, met knotwilgen, met huizen. Verrassend en eeuwig. Wie ben ik en waar sta ik als ik toekijk, als ik tracht vorm te geven aan wat ik zie en niet verder kom dan een schets, dan een vlucht in de diepte van mijn verbeelden. Het had ook een gedicht kunnen zijn, maar het is het niet. 

Mijn roekeloos hart dat om woorden roept, zoals een schilder om een landschap roept, om kleuren roept, om lichtende wolken, om een verblijden, roept om wat hij ziet en wat hij droomt dat er is, zijn doek reeds in gedachten afgewerkt.

23-10-2013, 07:20 geschreven door Ugo d'Oorde  

Niet elk ogenblik van de dag is een moment waarop hij zijn gedachten neerschrijven kan.  Er zijn zovele dode passages in ons leven, in ons handelen; lege woorden waar het dagelijkse van afdruipt, tot het moment daar is dat we ontwaken en we neer gaan zitten om te schrijven.  

Dit is typerend wellicht voor alle levens: het opgeslorpt worden door de leegte van de woestijn en de plotse terugkeer in de bruisende rijkdom van het leven die we uitdragen willen. Verklaren dat er in de dag, in hem rust en beweging was, zijn geest in vrede met het zijnde, met de dingen omheen hem en zijn gedachten een fresco van hoop op wat nog komen kon.

Zelfs al wist hij dat het niet zo veel kon zijn, maar hij hoopte op een eerste zin waaruit een gedicht kon ontstaan of waaruit hij een blog kon opbouwen, of een idee die hem treffen zou, hem opwekken zou tot een voller ogenblik.Zo kon het komende waar hij op wachtte enkel positief zijn, voedsel voor zijn geest waar hij het meest nood aan had.

Dit had hij dan toch kunnen schrijven voor de vrienden die hem lezen en die hij danken wil voor hun trouw.

22-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zo op deze lichtende dag in de herfst, de zoveelste herfst in mijn leven, een terugblik naar wat van vroeger was, gebeurtenissen die opduiken uit een ver verleden, die we herbeleven die we vertellen kunnen of verzwijgen willen, zoals Ernst Jünger het zo goed heeft gezegd:

Und immer wieder tasten wir in unseren durstigen Träumen dem Vergangenen in jeder Einzelheit, in jeder Falte nach. 

En hij voegt er aan toe: 

‘dan ook schijnt het ons toe dat we de maat van het leven en van het liefhebben niet tot de rand hebben gevuld, maar spijt brengt het verzuimde niet terug’. 

Natuurlijk blijven we denken dat ons leven anders had kunnen verlopen, maar we vergissen ons, het leven dat we hebben is het leven dat uit de omstandigheden waarin we geleefd hebben is voortgekomen, en in die omstandigheden ligt ook ons einde verweven. Het is zoals de vreemde omstandigheden die het levenseinde betekende van het vliegje in het stuk amber op mijn schrijftafel, dat ik heb meegebracht van een verre reis waar ouderlingen op de binnenkoer van de moskee, gebogen waren over wondere tekens, de woorden van de Profeet, over hun God met de negenennegentig namen.

En, als ik denk aan Jünger, aan Eliot en aan zovelen die ik schaamteloos overneem, wat is er eigenlijk wel van mij. Of kan het dat mijn gedachten zijn wat ze zijn en dat ik pas na het neerschrijven ervan me realiseer dat ik deze gedachten reeds bij anderen heb ontmoet?

21-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

We zijn niet altijd ontvankelijk voor poëzie. Er is voortdurend een aanpassing nodig om binnen te dringen in de gemoedstoestand van de dichter om de sfeer van een gedicht als poëzie te ervaren. Vandaag dacht ik aan Maurice Gilliams, aan enkele versregels van hem:

Ik droomde: toen ik over de heide kwam

in het late avondrood: mijn koude hand

had een warm vogelei geroofd; o, liefste… 

En op een andere plaats:

Maar uw vingers zijn als mos, small en koud,

en ik befluit ze zoetjes, tot ze zijn

betoverd aan mijn lippen, eeuwiglijk,

met de weemoed van mijn mond overdonkerd… 

Dit is de poëzie van een vorige generatie waar ook ik toe behoor. En voor mij is Maurice Gilliams, sinds ik zijn ‘Elias of het Gevecht met de Nachtegalen’ heb gelezen, altijd een inspiratiebron geweest.

Zijn poëzie is een poëzie die beneveld, die ons stiller maakt, ons in een andere wereld doet vertoeven. Zijn woorden betoveren ons, en voeren ons terug naar bos en heide en avond en verliefd zijn, zelfs al is het eerst maar voor een korte tijd. Maar de beelden verlaten ons niet meer, zoals vele passages uit zijn Elias me niet meer verlaten, wellicht omdat ze de eenvoud zelf zijn, wellicht omdat ze enig zijn, zo verfrissend en zo poëtisch, dat deze Elias een meesterwerk mag genoemd – alhoewel niet zo bekend – van de Nederlandstalige literatuur. 

20-10-2013, 00:33 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb Psalm 133 van een paar dagen geleden, uit het hoofd geciteerd. Achteraf stelde ik vast dat het geciteerde niet helemaal strookte met de tekst van de Bijbel die hierna volgt:

Zo de vertaling uit de Willibrordus van 1975: 

Zie, hoe goed, hoe weldadig broeders te wezen en samen te zijn,

2. - olie kostelijk op het hoofd, nedervloeiend over de baard, de baard van Aaron die nederdaalt over de rand van zijn priestergewaad,

3. dauw van de Hermon die nederdaalt over de bergen van Sion. - Want daar gebiedt Hij de zegen, de Heer, leven in eeuwigheid. 

Een magere en weinig sympathieke tekst, dan maar liever deze tekst van de King James’ versie  in het Engels van 1611: 

BEHOLD, how good and how pleasant it is for brethren to dwell together in unity.

2.It is like the precious ointment upon the head, that ran down upon the beard, even Aaron’s beard: that went down to the skirts of his garments;

3.As the dew of Hermon, and as the dew that descended upon the mountains of Zion: for there the Lord commanded the blessing, even life for evermore. 

Ik kon er nog aan toevoegen de vertalingen zoals ik die vind in La Bible Osty en in la Biblia de Jerusalen, die even poëtisch zijn, je hoeft het maar te vragen. 

19-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

En nu, terug aan mijn schrijftafel, met de hand geheime tekens zettend in mijn dagboek, terug het beeld oproepend van de schrijvende Dante, en wetende wat mij telkens overkomt als ik dag aan dag, bladzijde na bladzijde van mijn dagboek vul en me soms de vraag stel, wat is er van de mens die schrijvend zich bewust is van de hand die in een minimaal bewegen over de lijnen van zijn blad glijdt, op het ritme van zijn gedachten, op het ritme van de gevoelens en beelden die loskomen in hem en waarbij elke ingeving opgetekend wordt in een conventionele vormgeving die de wondere transmutatie is van de geest in hem.

En onvermijdelijk denk ik hierbij aan wat Freeman Dyson schreef:

‘to me the most astounding fact in the universe, even more astounding than the flight of the Monarch butterfly, is the power of the mind which drives my fingers as I write these words[1]’. 

Of dit het meest verbazende is in het universum durf ikzelf niet beweren, maar Dante meer dan ik, eeuwen na hem geboren, moet dit gevoel hebben gekend. Moet geweten hebben dat wat hij aan het schrijven was, de wondere transmutatie was van de gedachten in hem, dat hij deze gedachten aldus kon overbrengen aan de wereld omheen hem. Of hij er zal aan gedacht hebben dat hij doordringen zou tot de eenentwintigste eeuw vermoeden we niet, maar hij moet toch geweten hebben, als hij zich plaatste naast Homeros en Vergilius en Horatius en Ovidius en Lucanus, dat hij in goed gezelschap was om de eeuwigheid van de geest in te gaan.
In dit licht gezien, heeft Dyson natuurlijk overschot van gelijk en is het een wonder dat de mens aldus in staat wordt gesteld de tekst af te lezen van de lippen van Dante, en de stem van zijn geest te beluisteren, zeven eeuwen erna.

En ik weet nu en voel de behoefte ertoe, Dyson’s “Infinite in all Directions” te herlezen omdat ik, nu ik het terug ter hand nam om het citaat correct over te nemen, zien kan de vele zinnen die ik in zijn boek heb onderlijnd en ik er zelfs, op het einde, een zin in terugvind die ik er in potlood aan toegevoegd heb : “I indeed heard whispers of immortality”.

18-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Poëzie is wat door de lezer wordt toegevoegd aan wat er geschreven staat, het element dat er is zonder er te zijn, het element dat we als lezer ontcijferen en ondergaan in het gebruik of op de wijze waarop een beeld of een toestand door het woord wordt opgeroepen of gesuggereerd. 

Zo gebeurde het ooit, dat je op een avond in de vroege herfst, met de regen tegen het raam en de wind jagend in de vlammen van de haard, samen met enkele vrienden, in een kleine kamer, de wanden bedekt met boeken, oude foto’s en oude schilderijen, bij een glas wijn, hulde wou brengen aan de poëzie, waarvan Francis Jammes - zo leerde me Gilliams - wist:

La poésie que j’ai rêvée  gâta toute ma vie,

Ah qui donc m’aimera?  

En je vertelde dit aan je vrienden, terwijl je de wijn schonk, terwijl gensters opsprongen tot je voeten. En je vertelde ook welke rol Saint-John Perse ooit toeschreef aan de poëzie, namelijk:  

D’éventer l’usure et la sècheresse

au cœur des hommes investis. 

Maar je wist nog beter en je zocht psalm 133 op in je Bijbel en je hebt gelezen, de meest passende poëtische passage voor een gelegenheid zoals die er toen was. En de stormwind, jagend om de woning en in de bomen heb je met trage stem gelezen:

Weet hoe goed het is en hoe aangenaam, samen te zijn. Deze vreugde is lijk een geurige olie die van het hoofd neerdruipt op de baard van Aaron, die neerdruipt tot op de boord van zijn kleed. 

En het woord werd bevrucht door de poëzie, zoals we lezen in het Boek Wijsheid : ‘De Heer bezat me in het begin van zijn wegen’. En er was een moment van stilte erna, de geurende olie lijk een warme band die ons naar elkaar toehaalde. 

Vandaag, dit schrijvende, dacht ik terug aan Saint-John Perse en wat hij vertelde de dag dat hij de Nobelprijs literatuur ontving: 

‘La grâce poétique, l’étincelle du divin, vit à jamais dans le silex humain’.

Aan de mens is het gegeven Poëzie te bedrijven, het Higgs deeltje in hem zorgt ervoor. Of de Heer bevruchtte ons met de poëzie van het Woord dat in den beginne was. Omhulde ons met de poëzie die de realiteit verdoezelt, vervormt, omkleedt met een in-realiteit.

Het is de levensadem van het woord dat de dingen en het gebeuren een dimensie in meer geeft, dat de dingen omstraalt als met een aura waarin aanwezig is het grote mysterie van leven en van dood.

17-10-2013, 00:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

De groei van de planten in de tuin is stilgevallen, het licht verliest zijn kracht en in mij hangt de echo van dit verstillen dat ook mijn geest treft en ik neem afstand van vele dingen, die ik voorheen zo belangrijk achtte. Er is in mij een grote rust gekomen, de rust van wat onvermijdelijk op komst is, ik ben meer dan ooit deel van  regen en wind en van  het schuiven van de wolken over mij.

Het leven is geen begeestering meer, het is een aanvaarden van het grote mysterie dat het is. Ik vermag nog dingen te schrijven, woorden bij elkaar te brengen, geordend of ongeordend-geordend zoals de kleine zwammen in de moslaag van de tuin, en ik vermag nog een zin over te nemen uit de lezing van Christopher Fry over de Dood, in de Chichester Cathedral[1]:  

‘for if death has the quality of mystery it is only so because of the abundant mystery of life. 

Ik vermag ook met mijn geest, minuscule zwammen doen ontstaan in de vorm van woorden, dingen neerschrijven die even geladen kunnen zijn als de trillingen van leven in de zwammen en van het bewegen van de sappen in de bomen om het huis, en dit gevoel te kennen is lijk een warme wolk, waarin ik beweeg en schrijven kan.

 En ik denk meer dan ooit aan die zin uit de Bhagavat Gita, en die had ik gisteren kunnen toevoegen in mijn blad over poëzie: 

Nooit ben ik er niet geweest, nooit ben jij er niet geweest, en nooit zal er een tijd komen dat wij er niet meer zullen zijn. 

Een gedachtenwereld die we niet kennen maar tekenend is voor de ‘hoedanigheid van het mysterie dat de dood is’. Aldus spreidt de poëzie haar vleugels uit, onbeperkt qua tijd en ruimte, qua inhoud en vormgeving; ze wentelt zich in het zichtbare om het onzichtbare te suggereren. Ze is de zoektocht naar het hart van het woord. 

16-10-2013, 00:42 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘We ontdekken dat we van stof zijn gemaakt en we blijven deze gedachte bevechten tot we er bij vallen’.

Eugen Drewermann in Wort des Heils, Wort der Heiligung, Patmos Verlag 1989

En het is correct, ik heb deze regel bevochten met alle mogelijke argumenten, en dit van het ogenblik dat ik wat wegwijs ben geworden in de kwantum fysica en de overtuiging is gekomen dat we geboren zijn uit de geest en terugkeren zullen tot deze geest.

Ik weet nu dat de stof waarover Drewermann het heeft, de stof waaruit ons lichaam is gebouwd, de stof waaruit de kosmos bestaat, atomen zijn, bestaande uit een kern in een veld van energie, gevormd door, met de snelheid van het licht, cirkelende elektronen.

Atoom en de energie erin en er omheen, een wereld zijnde van minimale deeltjes, geladen met kennis, die als we doordringen tot de minimaalste ervan we (voorlopig) uitkomen bij de Higgsboson, het deeltje, dat misschien ook de allerkleinste bouwsteen is waaruit de Kosmos werd opgebouwd. Maar het kan alsdan evengoed een deeltje geest zijn, waaruit dan blijken zou dat alles, ook de stof, geest is.

We stellen voorop dat het in deze gedachtenwereld is dat de poëzie tot leven komt, onbeperkt qua tijd en ruimte, onbeperkt qua inhoud en vormgeving, opstijgend vrij en vrank in de regionen van de geest. Poëzie wentelt zich omheen het zichtbare om het onzichtbare te suggereren, ze is een zoektocht naar het hart van het woord.

In mijn blog van gisteren, heb ik enkel het antwoord van Yahweh aan Mozes overgenomen. Ik heb niets gezegd over de omstandigheden waarin dit gebeurde, noch over de grond waarop Mozes stond - die een heilige grond was - noch over de brandende braamstruik die toch intact bleef, noch over wat er voor en wat erna gebeurde, maar het verhaal in hoofdstuk 3 van Exodus  is van een grote poëtische schoonheid. De verbeelding van de schrijver ervan, jaren, eeuwen nadat de feiten zich hebben voorgedaan – of die nu reëel waren of niet – is opmerkelijk. Dit is ook de reden waarom ik gemeend heb er een Blog over te schrijven.

15-10-2013, 00:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ken op zeldzame ogenblikken het geluk me een te voelen met de auteur die, gehuld in een wolk van vervoering, is gaan neerzitten om vers 3, 14, het meest bevreemdende vers uit ‘Exodus’, op te tekenen. Een vers dat ik lees op het ogenblik dat een kleine vogel tegen het raam botst. 

Hoe komt een schrijver, een sterveling, zoals wij allen zijn, tot het beeld van een brandende (braam-)struik en een stem erin die de stem van God is. En als die schrijver, Mozes laat vragen wie die stem is, - en hij die nu God een naam moet geven, die in een paar woorden alles zegt wie Hij is, wat Hij is en hoe Hij is – aarzelt niet en hij schrijft het neer, hier in vers 3, 14: 

‘And God said unto Moses, I AM THAT I AM: (zo gedrukt in de King James), and he said, Thus shalt to say unto the children of Israel, I AM hath sent me unto you’.

Of,

‘Ik ben hij die is’ uit de Willibrordus-bijbel en: Zeg aan het volk van Israel dat het ‘Ik Ben’ is die jou tot hen heeft gezonden.
Of,
‘yo soy el que soy’ uit de Biblia de Jerusalen;

Of,

Je suis qui je suis, of, je suis ce que je suis, of, je suis parce que je suis, of, je suis celui qui suis, uit de voetnoten van de Bible Osty.  

George Steiner noemt dit een tautologie. Maar ik wil begrijpen dat deze ‘Ik Ben’ meer is dan een naam, het is een toestand. Deze ‘Ik Ben’ is wat leeft, wat beweegt in materie, in plant, in dier, in mens, in Kosmos. Deze ‘Ik Ben’ is het bewegen naar binnen en naar buiten, en betekent: ik ben het zijnde dat is. ik ben de totaliteit van het zijnde, de levende totaliteit van het zijnde.

Op grote dagen - zoals het moment van toen waarop het geschreven werd – op dat uitzonderlijke moment, wikkelde de schrijver zich omheen het ‘Ik Ben’ lijk de wikke omheen de roggestengel. Wist hij heel duidelijk, in een fractie van inspiratie, dat Hij die hij noemen moest, het ‘zijnde’ was.

Ik vind het een van de meest verheffende passages uit de Bijbel geschreven door iemand die de Nobelprijs van Literatuur, van Fysica en van Scheikunde verdient. Maar wie ben ik om zo iets te schrijven.

14-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je schrijft en je blijft het doen. Elke dag kruip je binnen in jezelf, tast je af wat er wordt aangeboden en begin je telkens opnieuw. Uiteindelijk weet je niet meer of wat je ontdekt, je vroeger reeds niet hebt geschreven.

Bv. in De Standaard van 12 oktober lees ik dat de schitterende geelgroene scarabee in de broche van Tutankamon van gesmolten Saharazand is, en dat het zand van de Sahara gesmolten werd door het effect van een inslaande komeet die vóór de landing ontplofte, zodat door de enorme hitte het zand tot glas werd gesmolten, zijnde in het geval van Tutankamon, tot een ‘geelgroen chalcedoon’ (een halfedelsteen).

Ik meen hierover reeds een blog of dan toch een tekst geschreven te hebben, maar ik haalde toen mijn gegevens uit een nummer van de National Geographic van zeker een jaar terug. Ik vertelde toen dat ik in de woestijn, langs de baan naar Petra, waar de bus getopt was bij de resten van een kameel in het zand, ooit een klomp gesmolten ijzer heb gevonden waarvan ik lang heb gedacht dat het een meteoriet was.

Thans weet ik dat ik me toen vergiste en dat de klomp die hier naast mij ligt – met al de herinneringen eraan verbonden – hoogstens het resultaat kan zijn van een of andere materie – wie weet misschien een meteoriet – die door dergelijke ontploffing van een komeet, gesmolten werd tot de klomp met een respectabel gewicht naast mij. 

Het zijn maar gissingen, het is maar een blok donkere substantie die voor mij een betekenis heeft, na mij wordt het niet meer dan een vreemde, gestolde steen.

13-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je waart mijn kleinste vogeltje,

Je waart van vele gevoelens,

van vele verwevenheden

het stille punt in mijn gedachte.

Je kwam, je ging, je  lachte

Je groeide in mijn hart

tot je open  bloeide

tot wat  je bent, een jonge vrouw.

Dit lieve Katiana,

zijn mijn diepste gevoelens,

samengevat

in enkele  woorden, in enkele lijnen,

Ze zijn de tijd van het herbeleven ,

de tijd van het ouder worden

ze zijn de tijd van al wat was

en komen zal

Vandaag,

met Glenn , de man van je dromen

in de echt gekerstend,

bewierookt,

gebalsemd en verheerlijkt.

Ben jij, mijn kleinste vogeltje ,

een Princess geworden.

12-10-2013, 09:29 geschreven door Ugo d'Oorde