Niet elk ogenblik van de dag is een moment waarop hij zijn gedachten neerschrijven kan.  Er zijn zovele dode passages in ons leven, in ons handelen; lege woorden waar het dagelijkse van afdruipt, tot het moment daar is dat we ontwaken en we neer gaan zitten om te schrijven.  

Dit is typerend wellicht voor alle levens: het opgeslorpt worden door de leegte van de woestijn en de plotse terugkeer in de bruisende rijkdom van het leven die we uitdragen willen. Verklaren dat er in de dag, in hem rust en beweging was, zijn geest in vrede met het zijnde, met de dingen omheen hem en zijn gedachten een fresco van hoop op wat nog komen kon.

Zelfs al wist hij dat het niet zo veel kon zijn, maar hij hoopte op een eerste zin waaruit een gedicht kon ontstaan of waaruit hij een blog kon opbouwen, of een idee die hem treffen zou, hem opwekken zou tot een voller ogenblik.Zo kon het komende waar hij op wachtte enkel positief zijn, voedsel voor zijn geest waar hij het meest nood aan had.

Dit had hij dan toch kunnen schrijven voor de vrienden die hem lezen en die hij danken wil voor hun trouw.

22-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zo op deze lichtende dag in de herfst, de zoveelste herfst in mijn leven, een terugblik naar wat van vroeger was, gebeurtenissen die opduiken uit een ver verleden, die we herbeleven die we vertellen kunnen of verzwijgen willen, zoals Ernst Jünger het zo goed heeft gezegd:

Und immer wieder tasten wir in unseren durstigen Träumen dem Vergangenen in jeder Einzelheit, in jeder Falte nach. 

En hij voegt er aan toe: 

‘dan ook schijnt het ons toe dat we de maat van het leven en van het liefhebben niet tot de rand hebben gevuld, maar spijt brengt het verzuimde niet terug’. 

Natuurlijk blijven we denken dat ons leven anders had kunnen verlopen, maar we vergissen ons, het leven dat we hebben is het leven dat uit de omstandigheden waarin we geleefd hebben is voortgekomen, en in die omstandigheden ligt ook ons einde verweven. Het is zoals de vreemde omstandigheden die het levenseinde betekende van het vliegje in het stuk amber op mijn schrijftafel, dat ik heb meegebracht van een verre reis waar ouderlingen op de binnenkoer van de moskee, gebogen waren over wondere tekens, de woorden van de Profeet, over hun God met de negenennegentig namen.

En, als ik denk aan Jünger, aan Eliot en aan zovelen die ik schaamteloos overneem, wat is er eigenlijk wel van mij. Of kan het dat mijn gedachten zijn wat ze zijn en dat ik pas na het neerschrijven ervan me realiseer dat ik deze gedachten reeds bij anderen heb ontmoet?

21-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

We zijn niet altijd ontvankelijk voor poëzie. Er is voortdurend een aanpassing nodig om binnen te dringen in de gemoedstoestand van de dichter om de sfeer van een gedicht als poëzie te ervaren. Vandaag dacht ik aan Maurice Gilliams, aan enkele versregels van hem:

Ik droomde: toen ik over de heide kwam

in het late avondrood: mijn koude hand

had een warm vogelei geroofd; o, liefste… 

En op een andere plaats:

Maar uw vingers zijn als mos, small en koud,

en ik befluit ze zoetjes, tot ze zijn

betoverd aan mijn lippen, eeuwiglijk,

met de weemoed van mijn mond overdonkerd… 

Dit is de poëzie van een vorige generatie waar ook ik toe behoor. En voor mij is Maurice Gilliams, sinds ik zijn ‘Elias of het Gevecht met de Nachtegalen’ heb gelezen, altijd een inspiratiebron geweest.

Zijn poëzie is een poëzie die beneveld, die ons stiller maakt, ons in een andere wereld doet vertoeven. Zijn woorden betoveren ons, en voeren ons terug naar bos en heide en avond en verliefd zijn, zelfs al is het eerst maar voor een korte tijd. Maar de beelden verlaten ons niet meer, zoals vele passages uit zijn Elias me niet meer verlaten, wellicht omdat ze de eenvoud zelf zijn, wellicht omdat ze enig zijn, zo verfrissend en zo poëtisch, dat deze Elias een meesterwerk mag genoemd – alhoewel niet zo bekend – van de Nederlandstalige literatuur. 

20-10-2013, 00:33 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb Psalm 133 van een paar dagen geleden, uit het hoofd geciteerd. Achteraf stelde ik vast dat het geciteerde niet helemaal strookte met de tekst van de Bijbel die hierna volgt:

Zo de vertaling uit de Willibrordus van 1975: 

Zie, hoe goed, hoe weldadig broeders te wezen en samen te zijn,

2. - olie kostelijk op het hoofd, nedervloeiend over de baard, de baard van Aaron die nederdaalt over de rand van zijn priestergewaad,

3. dauw van de Hermon die nederdaalt over de bergen van Sion. - Want daar gebiedt Hij de zegen, de Heer, leven in eeuwigheid. 

Een magere en weinig sympathieke tekst, dan maar liever deze tekst van de King James’ versie  in het Engels van 1611: 

BEHOLD, how good and how pleasant it is for brethren to dwell together in unity.

2.It is like the precious ointment upon the head, that ran down upon the beard, even Aaron’s beard: that went down to the skirts of his garments;

3.As the dew of Hermon, and as the dew that descended upon the mountains of Zion: for there the Lord commanded the blessing, even life for evermore. 

Ik kon er nog aan toevoegen de vertalingen zoals ik die vind in La Bible Osty en in la Biblia de Jerusalen, die even poëtisch zijn, je hoeft het maar te vragen. 

19-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

En nu, terug aan mijn schrijftafel, met de hand geheime tekens zettend in mijn dagboek, terug het beeld oproepend van de schrijvende Dante, en wetende wat mij telkens overkomt als ik dag aan dag, bladzijde na bladzijde van mijn dagboek vul en me soms de vraag stel, wat is er van de mens die schrijvend zich bewust is van de hand die in een minimaal bewegen over de lijnen van zijn blad glijdt, op het ritme van zijn gedachten, op het ritme van de gevoelens en beelden die loskomen in hem en waarbij elke ingeving opgetekend wordt in een conventionele vormgeving die de wondere transmutatie is van de geest in hem.

En onvermijdelijk denk ik hierbij aan wat Freeman Dyson schreef:

‘to me the most astounding fact in the universe, even more astounding than the flight of the Monarch butterfly, is the power of the mind which drives my fingers as I write these words[1]’. 

Of dit het meest verbazende is in het universum durf ikzelf niet beweren, maar Dante meer dan ik, eeuwen na hem geboren, moet dit gevoel hebben gekend. Moet geweten hebben dat wat hij aan het schrijven was, de wondere transmutatie was van de gedachten in hem, dat hij deze gedachten aldus kon overbrengen aan de wereld omheen hem. Of hij er zal aan gedacht hebben dat hij doordringen zou tot de eenentwintigste eeuw vermoeden we niet, maar hij moet toch geweten hebben, als hij zich plaatste naast Homeros en Vergilius en Horatius en Ovidius en Lucanus, dat hij in goed gezelschap was om de eeuwigheid van de geest in te gaan.
In dit licht gezien, heeft Dyson natuurlijk overschot van gelijk en is het een wonder dat de mens aldus in staat wordt gesteld de tekst af te lezen van de lippen van Dante, en de stem van zijn geest te beluisteren, zeven eeuwen erna.

En ik weet nu en voel de behoefte ertoe, Dyson’s “Infinite in all Directions” te herlezen omdat ik, nu ik het terug ter hand nam om het citaat correct over te nemen, zien kan de vele zinnen die ik in zijn boek heb onderlijnd en ik er zelfs, op het einde, een zin in terugvind die ik er in potlood aan toegevoegd heb : “I indeed heard whispers of immortality”.

18-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Poëzie is wat door de lezer wordt toegevoegd aan wat er geschreven staat, het element dat er is zonder er te zijn, het element dat we als lezer ontcijferen en ondergaan in het gebruik of op de wijze waarop een beeld of een toestand door het woord wordt opgeroepen of gesuggereerd. 

Zo gebeurde het ooit, dat je op een avond in de vroege herfst, met de regen tegen het raam en de wind jagend in de vlammen van de haard, samen met enkele vrienden, in een kleine kamer, de wanden bedekt met boeken, oude foto’s en oude schilderijen, bij een glas wijn, hulde wou brengen aan de poëzie, waarvan Francis Jammes - zo leerde me Gilliams - wist:

La poésie que j’ai rêvée  gâta toute ma vie,

Ah qui donc m’aimera?  

En je vertelde dit aan je vrienden, terwijl je de wijn schonk, terwijl gensters opsprongen tot je voeten. En je vertelde ook welke rol Saint-John Perse ooit toeschreef aan de poëzie, namelijk:  

D’éventer l’usure et la sècheresse

au cœur des hommes investis. 

Maar je wist nog beter en je zocht psalm 133 op in je Bijbel en je hebt gelezen, de meest passende poëtische passage voor een gelegenheid zoals die er toen was. En de stormwind, jagend om de woning en in de bomen heb je met trage stem gelezen:

Weet hoe goed het is en hoe aangenaam, samen te zijn. Deze vreugde is lijk een geurige olie die van het hoofd neerdruipt op de baard van Aaron, die neerdruipt tot op de boord van zijn kleed. 

En het woord werd bevrucht door de poëzie, zoals we lezen in het Boek Wijsheid : ‘De Heer bezat me in het begin van zijn wegen’. En er was een moment van stilte erna, de geurende olie lijk een warme band die ons naar elkaar toehaalde. 

Vandaag, dit schrijvende, dacht ik terug aan Saint-John Perse en wat hij vertelde de dag dat hij de Nobelprijs literatuur ontving: 

‘La grâce poétique, l’étincelle du divin, vit à jamais dans le silex humain’.

Aan de mens is het gegeven Poëzie te bedrijven, het Higgs deeltje in hem zorgt ervoor. Of de Heer bevruchtte ons met de poëzie van het Woord dat in den beginne was. Omhulde ons met de poëzie die de realiteit verdoezelt, vervormt, omkleedt met een in-realiteit.

Het is de levensadem van het woord dat de dingen en het gebeuren een dimensie in meer geeft, dat de dingen omstraalt als met een aura waarin aanwezig is het grote mysterie van leven en van dood.

17-10-2013, 00:24 geschreven door Ugo d'Oorde  

De groei van de planten in de tuin is stilgevallen, het licht verliest zijn kracht en in mij hangt de echo van dit verstillen dat ook mijn geest treft en ik neem afstand van vele dingen, die ik voorheen zo belangrijk achtte. Er is in mij een grote rust gekomen, de rust van wat onvermijdelijk op komst is, ik ben meer dan ooit deel van  regen en wind en van  het schuiven van de wolken over mij.

Het leven is geen begeestering meer, het is een aanvaarden van het grote mysterie dat het is. Ik vermag nog dingen te schrijven, woorden bij elkaar te brengen, geordend of ongeordend-geordend zoals de kleine zwammen in de moslaag van de tuin, en ik vermag nog een zin over te nemen uit de lezing van Christopher Fry over de Dood, in de Chichester Cathedral[1]:  

‘for if death has the quality of mystery it is only so because of the abundant mystery of life. 

Ik vermag ook met mijn geest, minuscule zwammen doen ontstaan in de vorm van woorden, dingen neerschrijven die even geladen kunnen zijn als de trillingen van leven in de zwammen en van het bewegen van de sappen in de bomen om het huis, en dit gevoel te kennen is lijk een warme wolk, waarin ik beweeg en schrijven kan.

 En ik denk meer dan ooit aan die zin uit de Bhagavat Gita, en die had ik gisteren kunnen toevoegen in mijn blad over poëzie: 

Nooit ben ik er niet geweest, nooit ben jij er niet geweest, en nooit zal er een tijd komen dat wij er niet meer zullen zijn. 

Een gedachtenwereld die we niet kennen maar tekenend is voor de ‘hoedanigheid van het mysterie dat de dood is’. Aldus spreidt de poëzie haar vleugels uit, onbeperkt qua tijd en ruimte, qua inhoud en vormgeving; ze wentelt zich in het zichtbare om het onzichtbare te suggereren. Ze is de zoektocht naar het hart van het woord. 

16-10-2013, 00:42 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘We ontdekken dat we van stof zijn gemaakt en we blijven deze gedachte bevechten tot we er bij vallen’.

Eugen Drewermann in Wort des Heils, Wort der Heiligung, Patmos Verlag 1989

En het is correct, ik heb deze regel bevochten met alle mogelijke argumenten, en dit van het ogenblik dat ik wat wegwijs ben geworden in de kwantum fysica en de overtuiging is gekomen dat we geboren zijn uit de geest en terugkeren zullen tot deze geest.

Ik weet nu dat de stof waarover Drewermann het heeft, de stof waaruit ons lichaam is gebouwd, de stof waaruit de kosmos bestaat, atomen zijn, bestaande uit een kern in een veld van energie, gevormd door, met de snelheid van het licht, cirkelende elektronen.

Atoom en de energie erin en er omheen, een wereld zijnde van minimale deeltjes, geladen met kennis, die als we doordringen tot de minimaalste ervan we (voorlopig) uitkomen bij de Higgsboson, het deeltje, dat misschien ook de allerkleinste bouwsteen is waaruit de Kosmos werd opgebouwd. Maar het kan alsdan evengoed een deeltje geest zijn, waaruit dan blijken zou dat alles, ook de stof, geest is.

We stellen voorop dat het in deze gedachtenwereld is dat de poëzie tot leven komt, onbeperkt qua tijd en ruimte, onbeperkt qua inhoud en vormgeving, opstijgend vrij en vrank in de regionen van de geest. Poëzie wentelt zich omheen het zichtbare om het onzichtbare te suggereren, ze is een zoektocht naar het hart van het woord.

In mijn blog van gisteren, heb ik enkel het antwoord van Yahweh aan Mozes overgenomen. Ik heb niets gezegd over de omstandigheden waarin dit gebeurde, noch over de grond waarop Mozes stond - die een heilige grond was - noch over de brandende braamstruik die toch intact bleef, noch over wat er voor en wat erna gebeurde, maar het verhaal in hoofdstuk 3 van Exodus  is van een grote poëtische schoonheid. De verbeelding van de schrijver ervan, jaren, eeuwen nadat de feiten zich hebben voorgedaan – of die nu reëel waren of niet – is opmerkelijk. Dit is ook de reden waarom ik gemeend heb er een Blog over te schrijven.

15-10-2013, 00:25 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ken op zeldzame ogenblikken het geluk me een te voelen met de auteur die, gehuld in een wolk van vervoering, is gaan neerzitten om vers 3, 14, het meest bevreemdende vers uit ‘Exodus’, op te tekenen. Een vers dat ik lees op het ogenblik dat een kleine vogel tegen het raam botst. 

Hoe komt een schrijver, een sterveling, zoals wij allen zijn, tot het beeld van een brandende (braam-)struik en een stem erin die de stem van God is. En als die schrijver, Mozes laat vragen wie die stem is, - en hij die nu God een naam moet geven, die in een paar woorden alles zegt wie Hij is, wat Hij is en hoe Hij is – aarzelt niet en hij schrijft het neer, hier in vers 3, 14: 

‘And God said unto Moses, I AM THAT I AM: (zo gedrukt in de King James), and he said, Thus shalt to say unto the children of Israel, I AM hath sent me unto you’.

Of,

‘Ik ben hij die is’ uit de Willibrordus-bijbel en: Zeg aan het volk van Israel dat het ‘Ik Ben’ is die jou tot hen heeft gezonden.
Of,
‘yo soy el que soy’ uit de Biblia de Jerusalen;

Of,

Je suis qui je suis, of, je suis ce que je suis, of, je suis parce que je suis, of, je suis celui qui suis, uit de voetnoten van de Bible Osty.  

George Steiner noemt dit een tautologie. Maar ik wil begrijpen dat deze ‘Ik Ben’ meer is dan een naam, het is een toestand. Deze ‘Ik Ben’ is wat leeft, wat beweegt in materie, in plant, in dier, in mens, in Kosmos. Deze ‘Ik Ben’ is het bewegen naar binnen en naar buiten, en betekent: ik ben het zijnde dat is. ik ben de totaliteit van het zijnde, de levende totaliteit van het zijnde.

Op grote dagen - zoals het moment van toen waarop het geschreven werd – op dat uitzonderlijke moment, wikkelde de schrijver zich omheen het ‘Ik Ben’ lijk de wikke omheen de roggestengel. Wist hij heel duidelijk, in een fractie van inspiratie, dat Hij die hij noemen moest, het ‘zijnde’ was.

Ik vind het een van de meest verheffende passages uit de Bijbel geschreven door iemand die de Nobelprijs van Literatuur, van Fysica en van Scheikunde verdient. Maar wie ben ik om zo iets te schrijven.

14-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je schrijft en je blijft het doen. Elke dag kruip je binnen in jezelf, tast je af wat er wordt aangeboden en begin je telkens opnieuw. Uiteindelijk weet je niet meer of wat je ontdekt, je vroeger reeds niet hebt geschreven.

Bv. in De Standaard van 12 oktober lees ik dat de schitterende geelgroene scarabee in de broche van Tutankamon van gesmolten Saharazand is, en dat het zand van de Sahara gesmolten werd door het effect van een inslaande komeet die vóór de landing ontplofte, zodat door de enorme hitte het zand tot glas werd gesmolten, zijnde in het geval van Tutankamon, tot een ‘geelgroen chalcedoon’ (een halfedelsteen).

Ik meen hierover reeds een blog of dan toch een tekst geschreven te hebben, maar ik haalde toen mijn gegevens uit een nummer van de National Geographic van zeker een jaar terug. Ik vertelde toen dat ik in de woestijn, langs de baan naar Petra, waar de bus getopt was bij de resten van een kameel in het zand, ooit een klomp gesmolten ijzer heb gevonden waarvan ik lang heb gedacht dat het een meteoriet was.

Thans weet ik dat ik me toen vergiste en dat de klomp die hier naast mij ligt – met al de herinneringen eraan verbonden – hoogstens het resultaat kan zijn van een of andere materie – wie weet misschien een meteoriet – die door dergelijke ontploffing van een komeet, gesmolten werd tot de klomp met een respectabel gewicht naast mij. 

Het zijn maar gissingen, het is maar een blok donkere substantie die voor mij een betekenis heeft, na mij wordt het niet meer dan een vreemde, gestolde steen.

13-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je waart mijn kleinste vogeltje,

Je waart van vele gevoelens,

van vele verwevenheden

het stille punt in mijn gedachte.

Je kwam, je ging, je  lachte

Je groeide in mijn hart

tot je open  bloeide

tot wat  je bent, een jonge vrouw.

Dit lieve Katiana,

zijn mijn diepste gevoelens,

samengevat

in enkele  woorden, in enkele lijnen,

Ze zijn de tijd van het herbeleven ,

de tijd van het ouder worden

ze zijn de tijd van al wat was

en komen zal

Vandaag,

met Glenn , de man van je dromen

in de echt gekerstend,

bewierookt,

gebalsemd en verheerlijkt.

Ben jij, mijn kleinste vogeltje ,

een Princess geworden.

12-10-2013, 09:29 geschreven door Ugo d'Oorde  

We hebben niet gezocht te rijmen

wat hier niet te rijmen viel.

Geen woorden uitgevonden,

geen andere gemassacreerd,

geen boeken volgeschreven,

geen principes omgekeerd.

Ons doen en laten,

daar gelaten, tegenstrijdig soms.

In het landschap dat we achterlaten

alles opgetekend  staat

in beelden en verhalen over leven

over dood, hoe ingewikkeld

ook we schreven, het kon ontcijferd,

in eigen woorden omgezet

als onze tijd niet meer zal lopen.

Een radertje we waren in het raderwerk

van dagen en seizoenen,

al zagen we het niet we dachten toch

ons leven niet zo nutteloos,

al was het luttel.

11-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Weinig heb ik ooit geschreven

waarvan ik zeggen kon, mijn God

wat heb je me nu in woorden

toevertrouwd om neer te schrijven,

opdat bewaard voor het nageslacht.

En ik je dankbaar ook wil wezen

om dat minieme deeltje geest van jou

dat ik naar willekeur gebruiken mocht

zelfs al is de tijd zo vlug voorbijgegaan.

En deze morgen dan, in deze herfst

met wind en regen, dankzij je zegen

meer geest te zijn geweest  een schicht

van helderheid me meegegeven

om te begrijpen wat niet te begrijpen is.

Mijn dank die lijk een steen

in spiegelvijvers, uit deinend naar jou

die ik niet ken dan met het woordje God

dat ik voortdurend interpreteren moet

daar alles zo oneindig is,

zo onuitgesproken niet te noemen is.

Dan toch je deze regels toegestuurd.

10-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het was wellicht de laatste zomerdag vóór wind en regen. Op het grasperk – eigenlijk meer mos dan gras – zijn minuscule zwammen opgedoken, in vreemde vormen verspreid. Al is het niet veel ze staan er, schijnbaar ongeordend, alsof de tekening ervan een boodschap was door ons te ontcijferen, uit te klaren hoe drie seizoenen lang  ze weggebleven zijn hun sporen schuilend in de laag aarde onder het mos.

Verbijsterend hoe de natuur de tijd indeelt naar groei en o, zo geduldig wachten in de luwte van de aarde, warm gehouden, om dan plots, een late morgen in de herfst op te schieten en ons een ogenblik te verbazen, zodat we in hun opstelling zoeken naar een betekenis in meer, een boodschap van een of andere god.

Zo was 8 oktober ook de dag van het Englert-Higgs boson, dat aan de elementaire deeltjes massa zou geven. Ik denk dat die aldus verworven massa, kennis moet zijn, misschien is het om deze reden dat die boson door velen het Gods-deeltje wordt genoemd.

Of we nu echter een stap dichter tot het grote mysterie van geest en materie gekomen zijn valt te betwijfelen. Ik vrees dat er vragen in meer zijn opgerezen, even ondoorgrondelijk als de tekening van de kleine zwammen op het grasperk.

09-10-2013, 06:03 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is niet evident om elke dag een tekst te formuleren en die in te loggen als blog. Ik ontmoet telkens een zekere weerstand, een gespletenheid, er is een 'hij' die zijn blog schrijven wil en een 'hij' die keer op keer laat verstaan dat het niet hoeft elke dag, dat Saramago – die me aan deze blog heeft geholpen - ook dagen oversloeg.

Tot vandaag is het de eerste ‘hij’ die het gehaald heeft – wellicht is het een soort eergevoel - maar de tegenstander wordt duidelijker en dringender en ik moet bekennen dat de verleiding, eens een dag over te slaan, groter wordt.

Het is maar dat ik niet telkens een onderwerp klaar heb. Vroeger toen ik mijn dagboek bijhield had ik nochtans weinig last om een pagina vol te schrijven, maar mijn geest werkt niet meer zoals vroeger, hij aarzelt, hij ligt in een knoop. De vlotheid waarmede de woorden kwamen ken ik niet meer, heb ook problemen met mijn smaakpapillen, alsof ik aan het wegkwijnen was.

Ik verzet me met de moed der wanhoop. Heb nu een korte rede geschreven voor het huwelijk van mijn kleindochter – ze vroeg het me en kan het haar niet weigeren – moet er nog wat aan schaven, maar het vreemde is dat ik begin met een gedicht omdat ik het zo aanvoel, wat ongebruikelijk is. Ik vrees dat de ontroering die me eigen is bij dergelijke gelegenheden mijn stem zal breken, en mijn stem is al verzwakt uit de voorbije dagen gekomen, het verloop ervan houdt me bezig nu. 

Iets anders nog. Een paar dagen geleden sprak ik over Dante en het Italiaans. Ondertussen zocht ik op wat Jacqueline Risset, (Dante, écrivain ou l'inteletto d'amore, Ed. Le Seuil 1982) hierover schreef: 

C’est à partir de ce texte que c’est édifiée une autre image simplifiante: Dante ‘père de la langue italienne’ – formule consacrée, obligatoire. La tradition transmet ceci : Dante, par la décision radicale d’employer la langue vulgaire – une langue vulgaire centrée autour du dialecte toscan – dans un ouvrage destiné à devenir très rapidement le point de référence culturel le plus central  pour la littérature italienne dans son ensemble, aurait, d’un coup, forgé l’instrument linguistique de la nation italienne encore en formation.

Uiteindelijk, na al die dagen/ jaren - ik begon met mijn blogs in 2010 – weet ik al niet meer of ik dit vroeger nog niet verhaald heb. Mijn excuus is dan dat er wel lezers zijn die me niet van bij de aanvang hebben gevolgd. En dan nog :  honni soit qui mal y pense.

08-10-2013, 06:43 geschreven door Ugo d'Oorde  

Enkele tijd voor zijn opname was hij binnengegaan in een oude kapel in de stad, ingericht als verkoopzaal : schilderijen, meubels, allerlei voorwerpen, tot rommel toe en vooral tafels met boeken, samengebonden met een stuk touw en een nummer onder het touw. Pakken boeken en nog pakken, opgestapeld op tafel, op de grond, op de stoelen.

Welk is het lot dat zijn boeken beschoren zijn – erna - gaan deze dezelfde weg op, of zal er iemand opstaan die zich erover ontfermen zal, dan toch minstens, over de boeken die hij het meest gekoesterd heeft en  die hij, de voorbije dagen, heeft samen gebracht in een afzonderlijk rek, om deze met respect te bewaren in herinnering aan hun vader of grootvader, wetende wat deze boeken betekend hebben in zijn leven, wetende hoe hij ze in zijn handen houden kon, ze waarderen kon om hun inhoud, wetende ook dat elk boek een vriend was waarmee hij converseren kon. En een zaak hadden zijn boeken gemeen, hij had er in potlood woorden en zinnen in onderlijnd, erin geschreven, erin getekend, ze droegen de stempel van zijn hand, ze waren in zekere zin de verlenging van zijn geest. 

Maar in de wereld van tv en internet wie had er nog oog voor boeken met inhoud, met levenswijsheid, met voedsel voor de geest? Zijn illusies waren dus sterk beperkt, vroeg of laat zullen ze in pakken gebundeld worden en terechtkomen, in het beste geval - zeker niet onder het stof op zolder - in een verkoopzaal om achteloos verspreid te worden over de wereld zoals de bladeren in de herfst. 

‘A déshonneur meurt à bon droit qui n’aime livre, had hij een paar dagen geleden gelezen bij Régine Pernoud.  Het is altijd zijn regel geweest maar zal het een regel blijven?

07-10-2013, 09:51 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben boeken aan het versleuren en val op wat Samuel Beckett, de grote Beckett met zijn prachtig ‘Neither’- gedicht (is het niet Stefan Hertmans?), over het Italiaans van Dante vertelt in zijn Disjecta.[1] (Het kan dat ik dit reeds uitvoeriger hier verteld heb en er Jacqueline Risset heb aan toegevoegd, maar een opfrissing in het geval van Beckett is geen zonde!)

Samuel Beckett maakt de vergelijking tussen de taal van Dante en deze van James Joyce:

‘Dante schreef wat in zijn eigen stad op straat werd gesproken terwijl geen sterveling op aarde of in de hemel ooit de taal van ‘Work in Progress’ (Finnigans Wake) sprak. We zullen moeten erkennen dat een internationale verschijning in staat zou kunnen zijn haar te spreken, net zoals in 1300 een interregionale verschijning – en niemand anders - de taal van de Divina Commedia had kunnen spreken. We zijn geneigd te vergeten dat het literaire publiek van Dante Latijns was, dat de vorm van zijn gedicht beoordeeld zou worden door Latijnse ogen en oren, door een Latijnse esthetica die vernieuwing niet duldde en die wel ontstemd moest raken toen de zoetgevooisde elegantie van “Ultima regna canam, fluido contermina mundo,” (ik zal van volmaakte rijken zingen die grenzen aan deze vluchtige wereld) werd vervangen door de barbaarse directheid van “ Nel mezzo del cammin di nostra vita”. Net zoals Engelse ogen en oren de voorkeur geven aan “ Smoking his favourite pipe in the sacred presence of ladies”, boven “ Raucking his favourite turkvu in the smukking precincts of lydias.”

Je moet natuurlijk Beckett zijn, om sprekend over de kracht van de taal, het Italiaans van Dante te gaan vergelijken met het Engels(!) van Joyce. Echter, als ik het aantal taal-voetnoten zie bij mijn Italiaanse tekst van de Commedia dan is het me duidelijk dat het Italiaans van Dante problemen stellen moet aan de doorsnee Italiaan van vandaag.

Wat niet belet dat Dante bekend staat, als de vader van de Italiaanse Taal, wat een van zijn verdiensten is.

06-10-2013, 05:01 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb een kleindochter die volgende week in het huwelijk treedt, ze vroeg me of ik een woordje wou zeggen op het avondfeest en ik kan moeilijk weigeren, alhoewel ik weet dat mijn stem in het geroezemoes niet ver genoeg zal dragen, alhoewel ik weet dat wat ik zeggen zal niet begrepen zal worden zoals ik wil dat het begrepen wordt.

Ik noemde haar mijn klein vogeltje, en dat was ze toen ze telkens binnen stapte in mij. En vandaag, na al die jaren, hoe ik plots vaststel dat de jaren die voorbij zijn gegaan, van haar geboorte tot haar huwelijk, ik nu in één hand houd. Dat kleine vogeltje van toen die nu een jonge vrouw is geworden, hoe is het te becijferen, hoe is het te achterhalen dat het zo vlug is gegaan,  voor mij althans en zeker voor de ouders, zo van Katiana als van Glenn.

Vaststaand is het feit geweest waarop Katiana en Glenn voor het eerst oog in oog voor elkaar hebben gestaan en hun blik zich heeft vastgehaakt tot in hun hart, of het ogenblik dat die ogen elkaar hebben bevrucht tot hun huwelijk van vandaag.

Als het zo gekomen is, als uit die onontwarbare massa van feiten en gebeurtenissen: het huwelijk van de ouders, dit van de grootouders en ga maar verder en verder de tijd in, als uit dit alles hun huwelijk is ontstaan, is het dan geen wonder, dat het kon?

En aarzelen we misschien te zeggen dat het een wonder is, is het dan toch voor hen beiden geen wonderbaar ogenblik in hun leven, het jawoord dat ze elkander gaven en ze in elkaar opgingen, Katiana in Glenn en Glenn in Katiana, één geworden en onscheidbaar tot de dood, zoals ze hebben verkondigd voor ons?

Wat een enorm groot ogenblik in het leven deze eenwording, dit opgaan in elkaar. 

Onze wensen zijn heel duidelijk, we hoeven ze niet te gaan zoeken, we dragen ze in ons hart, we houden ze in onze ogen, we houden ze in onze handen en het zijn wensen van een groot geluk, wensen van een blijvende blijheid elkaar te zien, elkaar te raken, elkaar te beleven. En het is voor mij, het is voor ons allen en zeker voor de ouders van Katiana en Glenn, hen te zien zoals ze zijn, jong en krachtig.  De toekomst ligt voor hen wijd open lijk een pas omgeploegde en geëgde akker die nu bezaaid moet worden om te groeien en te bloeien en rijke vrucht te dragen. 

We hebben groot vertrouwen in hun kunnen en kennen. Hen wacht een heerlijkheid.

05-10-2013, 04:53 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heb in mijn leven al heel wat geschreven maar als ik erop terugblik is het een ordeloos veld, onoverzichtelijk en in onduidelijk afgelijnde perken. Zoals het nu voorkomt in afgedrukte teksten of bewaard op harde schijf of memosticks is het niet te vereenzelvigen, ik zelf zwem erin. Ben altijd bevreesd geweest de oude tekst te verwijderen nadat ik er een nieuwe tekst had van gemaakt.

Ik zou dus moeten, in de tijd die me nog rest, alles gaan herzien en de moed hebben nog over te houden wat ik wil dat van mij overblijft.

En ik spreekt dan niet over de vijfendertig volgeschreven dagboeken die ik nooit meer zal kunnen lezen, laat staan er de essentie uithalen. Het is een volume geschriften dat niemand zal willen overhouden, het ware dus beter dat die ook verdwenen met mij.

Anderzijds ben ik begonnen mijn boeken te schiften, de weinige die ik overhouden wil en deze die ik toch niet meer zal ter hand nemen, omdat het essentiële dat ik erin ontmoette in mij is afgeprint en in vele gevallen verwerkt. Als ik alles overschouw zijn enkele mijn blogs, mits er enkele uit weg te laten en het geheel nogmaals te herzien, een geordend geheel, dat gemakkelijk verzameld kan worden.

Weet dat dit alles gedachten zijn die me bezig houden als ik de slaap niet vatten kan, zoals op dit ogenblik – het uur van het inloggen - en ik nood heb deze gedachten weg te schrijven uit mij.

Had gisterenmorgen een tweede epidurale-behandeling, ik waag het hier te schrijven dat de pijn in mijn rechterarm bijna volledig is opgelost, ook de zwaarte en de tinteling is weg. Het verlangen te gaan werken, en mijn blog is een belangrijk deel ervan, komt terug.

Maar jonger ben ik er niet door geworden.

04-10-2013, 02:36 geschreven door Ugo d'Oorde  

‘Onze ‘nadas’ verschillen weinig, de omstandigheid dat jij de lezer bent van deze oefeningen en ik de schrijver is onbeduidend en onverwacht’.

Aldus Jorge Luis Borges[1]. Hij heeft het over ‘zijn’ nadas. Nochtans, als er iemand is geweest die zinnige dingen heeft geschreven dan was het Borges?

Waarom schrijf ik, is het omdat het nog het enige is dat ik bij machte ben te doen, wat letters aan elkaar koppelen en samenbrengen in een blog; dag na dag, mijn verste gedachten te gaan aftasten en te schrijven wat me te binnen valt tot mijn onderwerp – als er een is - uitgeschreven is, en dit, ongeacht of wat ik schreef waard is gelezen te worden of niet?

En dan zegt Borges: om het even wie, die in mijn omstandigheden zou geleefd hebben, had de ‘nadas’ kunnen schrijven die ik hier achterlaat?

En ik kan hem geen ongelijk geven, wat ik schreef is van mijn ogenblik dat ook het ogenblik van een ander schrijver kon geweest zijn, van iemand die ook aan het denken was over wat hij schrijven zou en zijn heil had gezocht bij Borges.

Mijn fout hierbij is dat ik me onvoldoende afvraag  of de golflengte waarop ik ben afgestemd bij het schrijven overeenstemt met de golflengte waarop mijn eventuele lezer is afgestemd?

En als het niet zo is moet ik dan verbaasd zijn dat de zin en de betekenis van mijn woorden niet altijd correct ontcijferd worden?

Maar ik moet dit al eens vermeld hebben.

03-10-2013, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde