Ik denk dat elke componist wakker wordt met een melodie in zijn hoofd en als die er niet is dat hij weet dat zijn dag slecht begonnen is. Dit is ook mijn geval, het komt neer, ofwel op een ontwaken in een wereld die niet is zoals deze die er was toen je slapen ging, ofwel is het zo dat jijzelf in plaats van die van gisteren te zijn nu een metamorfose hebt ondergaan en in een ander leven bent gestapt, een leven dat je nog niet geleefd hebt.

Een uiterst vreemd gevoel, een gesloten zijn op herinneringen aan vroeger omdat er geen herinneringen zijn, een leeg hoofd, dat niet denken kan omdat er niets is om aan te denken, omdat er enkel is wat je kunt zien, de volle maan, licht gesluierd, op het tere laken van de lucht en in het laatste van de nacht, de ceder in de tuin, de hoog opgeschoten venkelstruik in bloei met de druivelaar vol trossen druiven en de vijgenboom met zijn enkele vijgen, die je er weet, maar van hier uit niet zien kunt. Maar er is weinig meer nu, omdat er niets is binnen in jou, omdat er alles gesloten blijft.

Welke blog kun je dan schrijven als er niet meer is dan je vingers over de toetsen van je klavier, woorden neerzettend alsof het een spel was, tot je komt aan een hoeveelheid waarover je oordelen zult of het voldoende is of niet.

Je verkeert in een toestand die je voorheen nog nooit gekend hebt. Je herinnert je zelfs niet hoe het vroeger was, omdat er geen vroeger is. Je wakker geworden bent, ontdaan van alles, zoals een boom zich voelen moet ontdaan van zijn bladeren, een vijver ontdaan van zijn vissen, een weide ontdaan van haar bloemen, een boek ontdaan van zijn  woorden, niet onwennig, niet vooruitkijkend, enkel er zijnde en het weten dat je er bent, maar niet begrijpen waarom je er bent, vanwaar je komt en waar je heen moet. Minder wetend dan de pas ontpopte monarch vlinder die verder vliegt, maar wel dat je schrijven moet, zoals de vlinder weet - het is zelfs geen weten - dat hij verder moet naar Canada toe. Een automatisme dat je hebt overgehouden van wat er vroeger moet geweest zijn, een vroeger dat je, je niet meer herinnert.

Er is wel een verwachten op iets dat er in meer moet zijn, maar je kunt je niet voorstellen wat dat in meer zou kunnen zijn. Maar iets is er, je weet het, diep in jou uitgespreid, een verre echo van een groot iets dat lijkt op een oceaan van zijn, waaruit je maar te kiezen hebt op welk punt ervan je, je bevinden wilt, om plots anders te zijn dan wie je nu nog maar bent, je gedachten opgesloten in een cel, ver van jou af.

Deze toestand kan jaren duren, maar het kan ook dat hij zich gaat versplinteren en dat de bolster gebroken wordt, de muren van de cel verbrokkelen zullen en je, je gedachten terug zult vinden, errgens op een punt dat er is.

Al weet je niet wie je ontmoeten gaat, of het deze is die je al waart juist voor je slapen ging of een andere die je worden zult, in een ander leven dan.

20-07-2019, 07:05 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik kan geen grotere verscheidenheid aan onderwerpen bedenken dan deze die ik hanteer. En ik vraag me af op wat dit wijst, op een armoede of op een rijkdom; op een niet weten of op het hebben van een mening over veel zaken omdat ik een zoeker ben, een zoeker in vele domeinen.

Ikzelf heb er geen oordeel over, Ik ken me enkel als iemand die soms vreemde paden bewandelt en dan even schrikt als hij ziet waar hij aangekomen is. Wel is het zo dat ik elke gelegenheid moet aangrijpen om niet stil te vallen, want een etmaal is soms niet veel.

Wat is er dat me vandaag bezig hield, de jeugd misschien, de lachende, zorgeloze jeugd  die me bezocht, twee kleinkinderen Margot en Arnaud en twee van hun vriendinnen, ruime teenagers, en mijn jongste dochter Cathérine, de moeder, die er even jeugdig uitzag, dacht ik - wellicht voelde ze zich gelukkig. Ik vond hen allen zo jong en me zelf zo oud, heel oud, aangekomen op de rand van het leven. Dit, in het licht van hun jeugdige overmoed kon de tegenstelling niet scherper.

Ze gaan op verlof, ze gaan naar de plaats die me het liefst is, Zinal. Ik wil er alles over weten, niet zo zeer over de chalet die ze huurden maar over de ligging ervan in of buiten het dorp. En ze vertellen erover. Ik ben er met hen, ik wandel met hen in le Pla de la Lé, een grote wijde vlakte waar de Navizence door vloeit. Ik weet alles over die vlakte. Ik herleef als ik erover spreken ga, als ik hun zeg wat er bijzonder is aan die vlakte met een bosje van lage struiken, voorbij het voetbalveld, rechts, aanleunend tegen de rotswand. Zeg ik aan Margot dat ze er moet gaan zoeken naar een minuscule orchidee, of naar de lys Arpagon, of naar de Génépi op een plaats ter hoogte van het bosje, aan de voet van de berg. Maak er een foto van zeg ik haar, maar bescherm de bloemen, je weet maar nooit dat ik er nog eens langs kom, later.

Ze willen naar het bergmeertje op de weg naar de ‘Cabane de l’Arpittetaz’. Ik zeg hen welke weg ze nemen kunnen, die van de ‘chemin difficile’, zoals aangeduid, zijnde via de houten brug over de rivier en dan de smalle wegel volgend stroomopwaarts om dan te stijgen in het bos. Ik spreek hen van de kettingen  die er hoger vast geankerd zitten in de rotswand, maar geen angst, zo moeilijk is het nu ook niet. Maar er is ook een andere weg vanuit het dorp zelf naar ‘le Roc de la Vache’ en dan verder naar rechts, de heuvelrug volgend die uitkomt op het meertje, met de Noorderwand van de Besso erin weerspiegeld. Wat zeg ik hen nog allemaal, want ik ben er ook, ik zie de weerspiegeling van de bergen in het water, ik zie de enkele kikkers die er zwemmen, ik zit er neer met hen zoals ik er tientallen keren gezeten heb op weg naar de hoger gelegen cabane, drie uur verder, op meer dan 2.800 meter.

Het is mijn hart dat spreekt, ze weten het, ze voelen het. Ze luisteren naar het restje jeugd in mijn stem. Ik zal er wandelen met hen langs de Navizence. Ik zal er met hen de flora bewonderen, het eerste deel van de vlakte is moerassig het is de plaats van de 'gevlekte orchidee' en van een rijke variëteit van bloemen. Geniet ervan zeg ik, Geniet ervan en houd het genot ervan op een plaats diep in jou.

De wijde vlakte waar ik zo dikwijls wandelde of jogde zijn geen jeugdherinneringen, het zijn herinneringen getekend door de volheid van er te zijn, er te zijn als in een andere dimensie van leven, niet alleen van de geest maar van een verbondenheid met de kosmos die zich welfde over mij, in een  zindering die van het wondere van het leven is.

Ze zullen me bellen van uit die plaats, ze zullen er denken aan mij, ze zullen me meenemen op hun tochten  naar ‘la Cabane du Petit Mountet’ en naar alle andere plaatsen die ik er ken en waar nog de indruk moet hangen van mijn aanwezigheid daar, dan toch voor hen. Het hele dorp Zinal is doordrongen van mij, spreekt tot me. Al wat er over gezegd kan worden ligt vastgenageld in de naam ervan: Zinal, een naam  die beweegt, die echoot in mij.

Nu dat ik sprak met hen die er heengaan zal ik er ook zijn, een man van dertig, van veertig, van vijftig, een man die er leefde zoals hij nooit ergens anders heeft geleefd, zelfs niet in de plaatsen van zijn vroege jeugd. Er hangt voor hem, iets geheimzinnigs over dat dorp, gelegen op het einde van de Val d’Anniviers, uitlopend in le Pla de la Lé.

19-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

We zijn hier op aarde, wellicht geen Uitverkorenen meer, nu algemeen geweten is dat er in ons sterrenstelsel duizend en meer planeten zijn die zich wentelen rondom hun zon, ik durf het cijfer niet herhalen maar er zouden er meer zijn in het totale Universum - in de miljarden sterrenstelsels - dan zandkorrels op het strand van Oostende, planeten waarop leven zou mogelijk zijn.

Zo, wat ik in een vorige blog vertelde over een hadith van de profeet, hernomen in een paar versregels van Dante, als zou God het Universum en de mens erin, geschapen hebben opdat hij zich weerspiegeld  zou kunnen zien in de mens, zou dus geen beslissing geweest toegespitst enkel en alleen op de aarde, maar moet evenzeer gelden voor alle planeten van de miljarden melkwegstelsels, waarop leven mogelijk is.

De evolutie naar homo sapiens kenmerkend voor de aarde, moet dus een algemene regel geweest zijn, een fenomeen dat zich ook moet hebben voorgedaan op al deze met leven bezielde planeten. Met dien verstande dat er een gradatie moet zijn in de aard van ‘sapiens-zijn’, de ene al verder gevorderd zijnde dan de andere

Wat neerkomt op een enorme, massale golf, verspreid over het ganse Universum, van een steeds maar toenemende vorm van mogelijkheden voor God, die ik zie als de geest van het Universum, om zichzelf te ervaren in de geest van zijn schepsel, de mens. Waaruit dan blijken moet dat het materieel aspect van het Universum, met zijn negatieve als positieve kanten, slechts bijzaak is – zoals ons lichaam slechts bijzaak is – een hulpmiddel om te bereiken wat bereikt moet worden: zich zelf zien.

Maar, bekijk dit, beste lezer, als een soort Spielerei, iets dat ik zo maar, me baserend op het mogelijke aantal planeten met leven - maar het kan ook dat de aarde dan toch uitverkoren werd - naar voren schuif, wel wetende, wat ik terugvond in een dagboek, komende uit de ‘Economist’ die ik toen nog regelmatig beroepshalve las, den woorden van een Britse astronoom, professor Raymond Lyttleton die verklaarde dat:

‘A hypothesis is as a bead on a length of wire, one end being marked 0 (falsehood) and the other end 1 (truth). Never let your bead quite reach 0 or 1, or it will fall off the wire and out of the domain of rationality. Move it along the wire, this way or that, in the light of new evidence’.

Ik anker me zeker niet vast in wat ik schreef over planeten en leven en reflectie. Alles is beweging, ook de kennis, ook de bewijsvoering. Maar mijn soort van paradigma plaats ik toch op punt 0,55, en alhoewel ik zou willen gaan tot 0,65, zal ik toch maar wijselijk blijven bij mijn eerste notering. Die staat precies voorbij de helft, waar ze hoort te staan. Al wat er bij komt in de richting van 1 is met dank meegenomen.

Zo gebeurt het dat je de ene dag spreekt over de (gekke) gulheid waarmede de ECB zorgt voor de hoeveelheid geldcirculatie, de andere dag over een Cistercienzersabdij, en nog een andere om dan in een totaal andere sfeer te belanden die de realiteit ver overstijgt.

Weet echter dat alles afkomstig is uit de massa gedachten die aanwezig zijn in het Universum, dus niet alleen deze die hier rondrijven om de aarde.

18-07-2019, 07:41 geschreven door Ugo d'Oorde  

In antwoord op mijn Bruckner-blog schrijft een vriend me over de reis die hij maakte, en waarvan hij pas terug is, en in het bijzonder, over zijn bezoek aan het dorpje Sankt-Florian in Oberösterreich waar Bruckner is opgegroeid. Ik verneem aldus heel wat gegevens die hij met verve vertelde over het leven van Bruckner feiten die ik ignoreerde. En ik bewonder hem om de wijze waarop hij zijn reisverhalen schrijft, deze zijn  uiterst leerrijk.

In tegenstelling tot mij moet ik hem bekennen dat ik tijdens mijn verlof altijd meer nood heb gehad aan de rust van de bergen dan aan het bezoeken van steden en historische plaatsen, maar hierop waren natuurlijk uitzonderingen en aan een ervan dacht ik, na hem gelezen te hebben, meer dan aan andere, een plaats die niets te maken had met Bruckner maar met Bernard de Clairvaux, een groot gelover in Christus en in Notre Dame; de bouwer in de twaalfde eeuw van de Cistercienzersabdij van Le Thoronet in het zuiden van Frankrijk, een plaats, gelegen langs de autosnelweg A8, zijnde ongeveer halfweg tussen Aix-en-Provence en Cannes.

We bezochten, mijn echtgenote en ik, deze abdij, jaren geleden en het was een revelatie, een abdij als uit een blok gehouwen, stoer en in de zuiverste vroeg-romaanse stijl, zonder versieringen in de kapitelen, maar perfect qua afmeting en gevelindeling. Een abdij met een vierde dimensie, de geest van de stichter ervan, Bernard de Clairvaux, een dimensie die ik zie als metafysisch. Het is een van de grote momenten geweest in mijn leven, zoals ik vermoed dat de ontdekking van Bruckners Sankt-Florian een groot moment moet geweest zijn voor mijn vriend, de grote reiziger.

Wat opviel was de grote soberheid en inspirerende symmetrie van gebouw en toren en de perfectie wat de indeling  in ramen en deuren van de gevels betrof. Ik liet me zelfs verleiden de tekeningen te fotograferen die de tijd en de natuur had aangebracht in en op de stenen van de abdij, denkende de thematiek erin later te gebruiken in mijn tekeningen wat ik wellicht in die tijd onbewust gedaan zal hebben.

De impressie die de abdij had nagelaten werd een paar dagen terug opgewekt door een knipsel uit Le Monde van 2003, dat ik terugvond in een oude map met foto’s, een knipsel totaal vergeeld, bijna verpulverd, dat me in de handen viel, met een verwijzing, een recensie van het boek van Fernand Pouillon[1] over de bouw van Le Thoronet; Een moeilijk te lezen diepzinnig boek, wellicht omdat het geschreven was in ongebruikelijke omstandigheden, en dan vooral, niet zo zeer het boek zelve maar erin aanwezig als een roep, deze fameuze zin van Bernardus, aangehaald door Pouillon, een zin die hij voorlegde aan zijn geloofsbroeders, de medebouwers van Le Thoronet:

A l’œuvre donc, sache que le moment est venu pour toi de tailler dans le vif, étant admis que celui de la méditation l’ait précédé. Si jusqu’alors tu n’as remué que ton esprit, il faut maintenant que tu remues ta langue, il faut maintenant que tu remues ta main. Ceins-toi de ton glaive, de ce glaive de l’esprit qui est le verbe de Dieu.

Dit is een zin die ik koester, die ik niet vergeet. Ik heb het boek en die zin gelezen nadat ik de abdij had bezocht. Ik weet uiteindelijk niet wat aan de basis ligt van mijn verering van Le Thoronet: de gebouwen van de abdij of de zin van Bernardus geciteerd door Pouillon. Beide, de woorden en de gebouwen zijn voor mij in elkaar gegroeid, met erboven uitstekend als een torenspits, de naam Bernard de Clairvaux, Saint_Bernard, de man ook die de kruistocht predikte in Vézelay.

Als een van jullie op de A8 van Aix-en-Provence naar Cannes, de aanduiding Le Thoronet ontmoet, verlaat dan even de snelweg en bezoek die abdij. U moogt me zelfs een berichtje sturen van daaruit, of een kaartje. Het zal voor mij een vreugde zijn.

Evenwel veel tijd rest jullie niet meer.

[1] Fernand Pouillon (1912-1986), een groot Frans architect, die in het gevang van Fresnes – om welke reden heeft hier geen belang - een boek - ’Les Pierres sauvages’. Ed. du Seuil, 1964, heruitgave van 1968 – schreef, over  de bouw van de meest zuivere Cisterciënzers abdij, Le Thoronet.

17-07-2019, 00:11 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik heb me in een vorige blog afgevraagd hoe er, twintig-, vijfentwintig duizend jaar verder, gedacht zal worden over de mens van 2020, zou het zijn zoals wij thans denken over de Neanderthaler?

Ik had echter niet zo ver moeten uitwijken, de vooruitgang die we kennen, de vernieuwing op alle gebieden waarmede we geconfronteerd worden, wijzen er overduidelijk op dat de evolutie met een exponentiële snelheid verloopt; dat we moeten rekenen niet in duizenden jaren maar in decades en dat we ons de vraag moeten stellen hoe over ons zal gedacht worden driehonderd jaren verder, of zelfs eenvoudiger uitgedrukt, tien generaties verder.

En dit niet alleen op het gebied van al wat met techniek te maken heeft, maar ook wat onze gedachtewereld betreft, onze filosofische ingesteldheid, onze wijze van denken over taal, literatuur en kunst. En dan zeker die andere branche, hoe evolueert de wereld van de economie en deze van de financiën.

En wat dit laatste betreft, hoe evolueren de geldtransacties, wat met de biljettencirculatie, wat met de intresten, de kredieten, de beleggingen van de particulieren naar de banken toe? Wat met de regulerende macht van de Europese Centrale Bank, van de Federal Reserve; de waarde van de Euro, de Dollar, de Yen van de ge-autentificeerde blaadjes papier, de innerlijke waarde ervan gebaseerd enkel en alleen op de economieën én op de staatsfinanciën van die landen. En wat Europa betreft, we weten hoe de staatsfinanciën er voorstaan in bepaalde landen, zoals België, Italië, Spanje, Portugal, Griekenland. Uiterst belabberd en het staat niet op verbeteren, integendeel. Zo wat gewordt er van de Euro?

Terwijl we vroeger, wat België en de Nationale Bank van België betrof, we een klaar en duidelijk overzicht hadden op de gang van zaken en in het bijzonder over de Belgische Frank in zijn verhouding tot de andere valuta’s. De Weekstaat van de NBB zorgde voor een  radiografie van de toestand en van de Belgische Frank en onrechtstreeks van de Staatsfinanciën. In meer, we beschikten over de korte termijn intresten om de schommelingen van de munt op te vangen, om de kredieten en de geldcirculatie in de hand te houden. De NBB wist tot op één frank na het bedrag van de geldcirculatie, regelde de rente op de staatsobligaties in omloop, beschikte over een gamma wapens om alle factoren op de voet te volgen en in goede banen te leiden.

En, vandaag, over welke wapens beschikt de ECB, zelfs het wapen van de rente is totaal waardeloos geworden, en, schijnbaar heeft ze ook niet meer de geldcirculatie in haar macht. In elk geval wat blijft er nog van over.

Monetair is alles de grootste warboel geworden, de biljettenomloop kent geen grenzen meer, de notie van vroeger, ‘betaalbaar op zicht’ als orderbriefje, (of er is een tegenwaarde) komt niet meer voor op de biljetten. Deze worden hoofdzakelijk gedekt door staatspapier van de lidstaten. En het meest schokkende, doet zich thans voor, namelijk de uitgifte van ‘negative yielding bonds’ die hun intrede doen in Europa. Iets dat zich nog nooit heeft voorgedaan en dat wijst op de grote verwarring waarin de geldmarkten fungeren. Je betaalt dus om je geld te beleggen in obligaties, wat misschien revolutionair is maar vooral absurd.

De ‘negative yielding bonds’ zijn wellicht de voorbode van een totaal nieuw financieel landschap dat ons leven onvermijdelijk, als het nog niet het geval zou zijn, beïnvloeden zal. Enkel weten we nog niet in welke mate. Dit is trouwens maar één onbekende van wat de toekomst ons brengen zal.

Een vriend van vroeger tijden, die me het bericht over de bonds toestuurde voegde er zijn commentaar bij:

Why work? Save Money??? Spend money, consume, consume...

16-07-2019, 06:46 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is  een boude uitspraak te zeggen dat enkel het meest onwaarschijnlijke waar is, maar is het niet zo?

Ik zie op het terras, een rups gekleefd onderaan de poot van een tuinstoel, een paar dagen later is ze een pop geworden, waaruit dan, wellicht enkele tijd verder een vlinder te voorschijn zal komen. We weten het, we leerden het en we stellen het vast, maar verbaast het ons nog?

Ik zie dat op enkele weken tijd uit de knoppen, een erwt groot, van de hortensiastruik, de bloemen zich ontplooid hebben, bloemen zoals ik er nimmer heb opgemerkt - omdat ik er met mijn ogen naar keek en niet met mijn geest -  heerlijk geurend zodat de hommels er op afkomen die, ik weet niet van waar, opduiken, hun poten gezwollen met stuifmeel. Het zijn beelden van een wereld van het minimale waaraan we voorbij gaan. We gaan trouwens aan vele wonderen voorbij, van het kleine tot het wonder van de zon die als een rode gloed ondergaat ver, zoals ik gisterenavond zag, naar het noorden toe. Ik meen te mogen zeggen dat ik ze nog nooit zo ver naar het noorden toe heb zien ondergaan. Verwondering hierover bij mij. Ik vertelde het aan de vrienden naast mij, starend naar het wonder van de vlammen in de vuurhaard waar we omheen zaten.

Ikzelf ook ben ditmaal uit mijn verpopping opgestaan. Wat er is aanschouw ik voor het eerst in hun ware bestaan: de rups die verpopt, de bloemen van de hortensia, de rode gloed in het bijna noordwesten en de vlammen in de vuurhaard. Dit alles heeft me nimmer verbaasd, het was er, ik zag het en daarmee was de kous af, maar hier en nu zie ik het anders, zie ik het wonder ervan en hier stopt het niet, hier begint het pas.

Want als het stopt is het, het teken van onze totale verblinding van wat is om ons heen, een oneer voor ons mens-zijn niet te zien wat verwondering moet zijn voor wat van het leven is, van het verpoppen van een rups, van het openbloeien van een bloem, van het branden van hout, van het ondergaan van de zon en alles wat er tussen ligt, verwondering om de verwondering die er zou moeten zijn. We moeten zien wat er te zien is en het niet nemen als een doodgewone zaak, niet als normale gebeurtenissen die komen en voorbijgaan. Want, heb ik het recht dit te zien als normaal, mag ik eraan voorbijgaan zonder verpinken; is het niet broodnodig als homo sapiens dat ik er lang bij stil sta en me lang afvraag, hoe het kan dat dergelijke dingen bestaan, echt bestaan zonder mij om, zonder de minste inbreng van de mens?

En zoals ze bestaan hoe komt het dat de dingen er zijn, zoals ze er zijn, wie of wat steekt er achter, welke is de betekenis die we eraan geven kunnen, het waarom dat is zoals het is?

Ik ben vanmorgen als een ander mens opgestaan - ontpopt zegde ik - ik zou kunnen wenen en eigenblijk ween ik van binnen. Ik heb de hortensia in bloei gezien, heb er een foto van genomen en ben verrast geweest door de structuur ervan, verrast door het bouwwerk dat de bloem is, en in de valavond heb ik gezien hoe het licht aan het tanen ging en heb ik de zon als een rode gloed zien zakken naar de horizont toe, en met de vrienden - ik voelde me gelukkig bij hen - sprekend over de simpele dingen van het leven, heb ik gedacht aan het wonder dat de vlammen zijn die opstegen uit  de blokken hout.

Hoe klein ik er zat, machteloos toekijkend, niets vermogend van al wat er te zien was van de morgen tot de avond; niet de minste vat hebbende op al dat was, want wat ik zag was maar een oneindig klein deel van wat er gebeurde rondom mij. En mijn vraag is gekomern: jij, kleine man, wie of wat ben je in deze onmetelijkheid van wondere zaken die gebeuren, waaraan je gewoon bent geraakt, waarin je ondergedompeld bent, zo oneindig diep dat je de wonderen niet meer ziet die je omringen. Je denkt er zelfs niet meer aan, je beschouwt ze als verworven, geblaseerd als je geworden bent. Maar, welke omwenteling zou de wereld ondergaan indien we met open blik al de dingen die er zijn zouden zien als de verwondering die ze zijn?

Zouden zien de ondergrond ervan?

15-07-2019, 06:38 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik had Anton Bruckner herkend, dat het zijn zevende symfonie was wist ik niet maar wel dat de muziek van hem was, zoals je van mijn blog niet zeggen kunt de hoeveelste hij is maar wel dat ik hem moet geschreven hebben. Zo herken ik de klank van de muziek van Bruckner, even duidelijk als deze van Beethoven, als deze van Mahler, als deze van Shostakovich, verder waag ik het niet te gaan misschien, Mozart, Bach, Vivaldi, Brahms?

Het zijn klanken die ik herken en waarop ik een naam kan plaatsen. Het zou nogal spijtig zijn ware het niet zo, na al die tijd dat ik naar klassieke muziek luister, maar vraag me niets van de orkesten die optreden op de festivalweiden, of de gitaartokkelaars uit de muziekwereld van de jeugd, ik ken er niets van, helemaal niets.

Ik zal die dan gemist hebben, zoals ik tal van schrijvers heb gemist omdat ik alleen ben bezig geweest met wat ik te schrijven had. Je kunt niet alles lezen, niet alles beluisteren, de radio staat maar open als je alleen bent, en dan nog. Vroeger als je uren lang bezig waart met je tekeningen was er altijd muziek, was er altijd Klara die in sourdine de kamer vulde en je wellicht inspireerde om te tekenen wat niemand tekende en op een wijze die jou alleen eigen was. Nu kijkt je er naar met vreemde ogen, stelt je, je de vraag hoe het komt dat men los van elke kunstbeweging een totaal eigen stijl ontwikkelen gaat, in jezelf gedoken, eigenzinnig, trachtend de geheimenis van het leven te vatten in minuscule vormen. Je tekende niet het zichtbare, maar het onzichtbare dat je een zichtbare vorm meegaf, onmogelijk er iets van te begrijpen, alleen dat het vreemd was, uiterst vreemd.

Dit ook was van jou, even persoonsgebonden als de teksten die je nu dag aan dag de wereld instuurt. Hoe dit gebeurt is je een raadsel, een niet te vatten iets, een geschreven tekst met een duw op de knop verzenden naar een huiskamer in Australië als in Vuurland. Of hoe het onzichtbare waarin we ons draaien en keren, ons wentelen, geordend is opdat dit alles mogelijk zou zijn: onze geest om te tekenen wat niet is en iets versturen lang een weg die er ook niet is, maar er toch is.

Hoe verder ik vorder in leeftijd des te meer ik er van overtuigd ben dat de geest die we denken van ons te zijn, niets te maken heeft met dit ‘van-ons-zijn’; dat we putten uit een pool van geest, eigen aan de Kosmos. Dat er dus een Kosmos is die zichtbaar is en een andere die onzichtbaar is met de eigenschap van geest. We denken dus dat we lichaam en geest zijn, en dat zijn we, maar niets in van ‘ons’, alles is van de Kosmos én ons lichaam én onze geest.

Vroeg of laat wordt dit ons duidelijk - we evolueren naar het begrijpen van dit soort van paradigma, wanneer dit ooit komt heeft geen belang maar dat het ooit zo begrepen zal worden kàn. Zoals wij nu kijken naar de Neanderthalers, zal twintig, dertigduizend jaar later gekeken worden naar ons.

Er is hier op aarde niets dat ons niet verwonderen moet, te beginnen met onszelf, houdt het voor gezegd. Je mag zelfs denken dat het komt  rechtstreeks van uit de Kosmos en zeker niet van mij. Ik had er zelfs in de verste verte nog niet aan gedacht toen ik begon met Anton Bruckner.

Ik weet dat ik nu een band heb, voor altijd, met dat eenvoudig schoolmeestertje toen hij, zoals ik nu, smeekte om te weten of wat hij componeerde waardevol was.

14-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

.

Op mijn leeftijd schrijft je normaal niet meer. Je bolt uit. Je valt stilaan stil want je tijd is voorbij. Je had het moeten doen toen je twintig, toen je vijfentwintig waart. Echter over wat zou je toen geschreven hebben, over dingen zoals Hugo Claus, Louis Paul Boon, Lode Zielens, over alledaagse gebeurtenissen zoals verliefd worden, naar bed gaan, gewoon en anders; huwen, kinderen hebben en opvoeden - kinderen die je ontgroeien - uit de echt scheiden misschien, en in het algemeen over de dagen die voorbij trekken zoals een bende koeien in het landschap, over het ouder worden en wat nog, maar dan, schrijven zonder diepgang, snedig, zonder een vaststaande  achtergrond zoals bij een symfonie van Beethoven, het mag dan nog de zesde zijn.

Wat zou je er aan gehad hebben, wat ware er van overgebleven en hoe zou je er nu naar opgekeken hebben of wat essentieels zou je er aan overhouden?

Een groot thema kleurde alles toen, de machtspositie van de Kerk die aan het wankelen moest worden gebracht; het geloof in God en zijn heiligen, in zijn wetten dat moest worden gefnuikt, aan de kaak gesteld. Maar geen zoeken naar een oplossing voor de leegte die er daarna kwam, de holte, het  zwarte gat dat we kennen vandaag, zeker in onze fictie, geen zoeken naar een opvulling ervan.

Hij heeft dit meegemaakt, hij heeft de stroom gevolgd, de aftakeling van het geloof meegemaakt tot in zijn leden. Gezien hoe vrienden die het geloof trouw gebleven waren, strijden moesten om het behoud ervan ook voor zichzelf, omdat ze een belofte gedaan hadden op een ogenblik dat ze vol vuur waren om van Christus te zijn en hem lief te hebben, en de mensen lief te hebben in hun ziel en zielenheil.

Ik heb me een van hen gevoeld, niet meewarig, maar begrijpend de gevoelens die hen tekenden, Ik heb altijd een God aanwezig geweten in wat ik deed of schreef. Ik heb me niet op een pedestal geplaatst en gedaan alsof ik het voor het zeggen had, neen, ik heb me onderdanig gevoeld aan het leven, het leven zijnde het onbepaalde, dat wat niet te noemen is maar er wel degelijk is, al was het maar in het mechanisme van de aarde en de planeten,, van de sterren en de sterrenstelsels; al was het maar in het ontkiemen van een zaadje, dat ik niet voor een doodgewoon iets hield maar waarin ik een kracht ontmoette die me immer verbaasd heeft, een kracht die uitging, niet van het seizoen gebonden zijn, maar die van uit de Kosmos kwam, van uit datgene, nog steeds onbepaald en wellicht onbepaald blijven zal, dat van het leven en het levende is.

Ik heb nimmer getwijfeld aan die bron die er was, heb er niet lichtzinnig over geweest maar er altijd in geloofd. Ik ben dus een uiterst ‘gelovig’ mens geweest. Wel niet in wat me werd aangeleerd in mijn jeugd, maar het heeft gediend als basis ven mijn soort van pelgrimstocht naar wat zich achter de dingen geborgen hield, iets dat er duidelijk was, een soort van heimwee dat ik aanwezig wist diep in mij, naar een verloren Eden,

Dit laatste, dat heimwee naar, kan niets of niemand me ontnemen, het zit in mijn genen. Als ik verschillend ben van anderen dan is het omdat ik die heimwee-achtige ‘saudate’ mee draag waar ik ga en zeker, o zo zeker als ik schrijf. En het is wat geschreven staat dat na mij zal overblijven.

Ik zelf of, wat ik dacht als ‘ik’ er te zijn, zal dan vertoeven waar het goed is te zijn.

Weet dat ik het begin van deze blog schreef de morgen van 12 juli. Dat ik eraan gewerkt heb in de voormiddag, eraan gewerkt heb in de avondschemering en in het begin van de nacht. Heb hem ingelogd om 23.05. Het is de blog die je leest.

Elk uur van de dag is er getuige van geweest. Zo hoort het trouwens.

13-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij droomde die morgen van twee broers, de ene bouwer van gitaren en de andere die het lichaam van de gitaar overtrok met hertenleer zodat de klank ervan meer overhelde naar fluweel dan naar snaar of dan toch anders was dan deze van een gewone gitaar.

Hoe droomt men zo iets? Wat is er de aanleiding toe als je slapen gaat met een hadith van de profeet, die je nog lang bezig houdt alvorens in te slapen en waarvan je weet dat ook Beatrice deze verteld had aan Dante, ergens op zijn tocht door de hemel. Hij zelf heeft dit zeker al aangehaald met de woorden van Dante in vorige blogs, maar, even zeker, nog niet het overtrekken van een gitaar met hertenleer, dit is een  totaal nieuwe vondst, om deze reden ook werd het opgetekend. Er zou maar eens iemand komen die hem lezen zou en denken dat dit misschien geen slecht idee zou zijn: het inkleden van een gitaar met hertenleer. De wereld loopt immers vol met mensen die experimenteren.

Zo is er zelfs een beweging tot stand gekomen in de VUB, van uit Engeland, om niets, van al wat als vaste waarde wordt gezien, zo maar te aanvaarden. Stijn Cools weet dit te melden in de Standaard van 10 juli. Met een ‘School of Thinking’, willen ze een revolutie ontketenen in het denken: ‘iets wat op een goed idee lijkt, hoeft helemaal geen goed idee te zijn.’. En verder: ‘je leert dat b volgt op a, en daarna komt c. Je zit in een bepaalde gedachtegang  van uit je opleiding, je cultuur en je persoonlijke ervaringen. Vandaar trekt je logische conclusies.’

Het schijnt me dus toe dat er voor de professoren van die ‘School of Thinking’ geen enkele waarheid nog vaststaat. Ik vraag me af wat ze gaan denken over de God die volgens hen al lang dood is. Iets waar ze het best mee beginnen om te zien, zich baserend op andere elementen, of er niet een andere God is waar ze nog niet hadden aan gedacht, een geborgen God die ineens springlevend tevoorschijn komt. Evenwel, de starheid kennende waarmede godsideeën, waar ze schrik van hebben, worden behandeld, zal dit onderwerp wel niet ter sprake komen. Het is voorzeker voor hen een waarheid waarop niet meer moet worden terug gekomen.

Wat er nu ook van zij, de hadith van de profeet, zoals Karen Armstrong me die leerde kennen is een parel van een versregel. Is een oordeel waar iemand, het mag dan ook de Profeet zijn, lang heeft over nagedacht; voor wie het misschien een plotse ingeving was, een ingeving die hijzelf kende toen hij over het graf van zijn ouders gebogen, plots wist dat de geest, van of in de mens, ook onderhevig is aan de evolutie van de Kosmos, Trouwens nog een idee waarover lang kan worden gediscussieerd in de School.

Dante moet van die hadith kennis hebben gehad. Ik las van de arabist Asín Palacios[1], dat Dante gehoord moet hebben van de tocht die Mohammed maakte naar de hel en hemel, om zijn ‘Vita Nova’ die hij aan het schrijven was, plots te onderbreken, zeggende dat hij nu iets schrijven ging over een dame wat nog nooit over een dame werd gezegd. En hij toen begonnen is aan zijn Commedia die uiteindelijk goddelijk werd genoemd.

Of hoe het er soms aan toe gaat in de wereld, ook in deze van de literatuur, waar het ene boek een aanloop is naar een ander. Dan toch voor iemand wiens geestelijk leven altijd een ‘zoeken’ is geweest, niet zo zeer een zoeken om te vinden, maar een ingesteld zijn op al het nieuwe dat nog gevonden kan worden.

Wat goed mogelijk is als men beseft wat de New Physics ons leren over de wereld van het atoom en vooral over deze van de deeltjes van het atoom, het enige dat van een mogelijke waarheid is.

Hoe arm men zich voelen kan, soms, voor het slapen gaan.                  

[1] Miguel Asín Palacios: ‘Dante y el Islam’, Urgoites editores, 2007,

12-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Hij is vroeg opgestaan, vroeger nog dan anders. En, waar hij zit aan de vijver - het licht dat breekt op het water - er een gekweel is van vogels, vogels in de bomen, in de struiken, een ineen- en overeenvloeien van klanken dat een ogenblik herinnering is. Zijn verre jeugd: een knaap die zich onwennig voelde, schemerachtig en bedeesd, in een jeugdgroep. De enige onder hen die geen uniform droeg, zijn moeder had met moeite de middelen om een Frans woordenboek te betalen, maar zeker geen KSA-uniform. Hij was mee opgetrokken voor een paar dagen met de groep van het dorp, in een verlaten kasteel in het Oost-Vlaamse Bellem. De eerste maal dat hij van huis weg was. Het was toen, bij zijn ontwaken dat hij voor het eerst, door het open raam, de vogels hoorde, merels en lijsters, vinken en meesjes, spreeuwen en wielewalen, alle door elkaar zingend, een symfonie van klanken. Hij had het nooit voorheen zo duidelijk gehoord, maar nu lag hij er middenin, hij werd er dronken van, half verdwaasd. Hij lag er lang en roerloos, in zijn deken gewikkeld, luisterend  niet wetende wat hem overkwam, tot plots, ineens, alles stil viel en er nog enkel het suizen was van de wind in de bomen. Hij kende toen wel het gezang van de vogels in de boomgaard of in de hagen, maar hier in het park van het kasteel, de bomen de muren rakend, lag hij er middenin, iets dat hij niet wist dat het zo hevig kon bestaan.

Hij zat hier nu in de grote stilte van de morgen, want ook hier waren de gezangen gestopt, het water licht dampend, het spiegelbeeld wazig, zoals de herinneringen aan die dagen van toen wazig bleven, alleen was hem bijgebleven het gezang van de vogels en de avonden bij het kampvuur, ook iets dat hij niet kende en het was daar ook dat hij Mozart leerde kennen, hij was toen twaalf of zo iets, ‘Eine kleine Nachtmusik’, dat hij het wonderlijke leerde van de muziek die klassiek wordt  genoemd. Hij dit nog nooit had gehoord, niet wist dat zo iets moois kon bestaan. Het moet hem begeesterd hebben want van toen af is de klassieke muziek in zijn leven getreden.

Hij zit er lang,  wetende hoe hij er zat, niet wetende waarom hij die morgen zo maar gezegd had voor het ontbijt, dat hij even naar de vijver ging. Zo maar omdat zovele dingen zo maar gebeuren; gewild, gepland of noch gewild noch gepland, maar toch vinden ze plaats en worden ze in sommige gevallen, zoals vandaag, opgetekend, terwijl hij er nog al geweest is, vroeg in de morgen of laat in de avond waarvan hij niets heeft geschreven. Maar vanmorgen zijn het de vogels geweest en zijn verblijf als knaap, totaal onwennig, in dat kasteel in het dorpje Bellem. Meer was er niet, of toch  er was nog Karen Armstrong en een zin uit haar boek, “A History of God’[1]:, die hij genoteerd had op een strookje papier en die hij meegenomen had om zijn dag mee te beginnen, om had hij gedacht mijn dag in te zegenen.

 ‘As the Sacred Hadith had made God say: I was a hidden treasure and yearned to be known. Then I created creatures in order to be known by them’.

Een hadith van de profeet over Allah: ‘Ik zocht om bekend te worden, Ik schiep schepsels, ik schiep planten en bloemen, dieren en vogels, bomen en wolken, planeten en sterrenstelsels opdat zij me zouden kennen.

Hij had even goed niets kunnen doen. Zijn wie Hij was en blijvend sterven van eenzaamheid want niemand zou ooit weten dat Hij er was noch hoe Hij er was. En dit was zo van vóór het Begin, tot de wil om gekend te worden kwam en alles oversteeg en al wat is, begonnen is met een oerknal, die vandaag, zeggen de kenners, nog te horen is. Er is dus geen twijfel meer mogelijk, noch wat de oerknal betreft, noch wat het doorbreken van de eenzaamheid betreft, en de leegheid die er ogenschijnlijk was, opgevuld werd met allerlei schepselen, waaronder als laatste de mens, eens en voor altijd. Zelfs al wisten de schepselen het niet onmiddellijk, maar de tijd niet zijnde, enkel het nu er zijnde, alles toekomst is, ook ooit het weten dat Hij al de dingen IS.

Nu, de tijd van het schrijven, zijn de vogels stil gevallen, Nu de vreugde van de vogels om de komst van het licht is uitgezongen, komt nu zijn gezang dat van een totaal andere aard is.

Hoe het ontvangen wordt, weet hij niet, het is ook dat het maar wazig is, kakofonisch misschien zoals van de vogels en het brekend licht.

[1] Karen Armstrong: ‘A History of God’, ed.  Mandarin, 1993, pag.273

11-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

De Waterlelie

Toen je jong nog waart

en onvervaard verklaarde

lief te hebben,

heb je dan ook zoals de dichter

lief gehad de waterlelie

‘daar die zo blank is en zo stil

haar kroon uitplooit

in’t licht’?

Heb je het neergeschreven

In je boeken van weleer

toen je aan de vijver was

hoe je haar begroette elke dag

en ze traag zich opende

op het eerste licht. Je wachtte er op,

waarbij - je weet het nu - je gedachten

helder werden, duidelijker afgelijnd

in woordgeflonker. Je er neerzat

tot je stilte werd van toe te zien

onbegrepen of ze ook gedachte was

of ze een gedicht aan het denken was

over jou, zoals jij over haar.

Heb je ze lief gehad,

zoals de dichter, lief gehad?

Heb je gezegd tot haar

alsof ze je geliefde was

Je het geboekstaafd hebt,

ergens op een plaats waar

het hoorde, bovenaan het blad.

Je had haar, schreef je, zoals

de berken lief ,

Maar nu je zag hoe ze er was

zo ingetogen in de zon

een wit gebed zo lijkend,

je haar nog liever zag

en jij daar liggen wou naast haar,

grijze ogen in een oud gezicht

de monkel op de lippen,

neuriënd

Je denkt de dag een boek

ze aan het lezen is, gefezel

op het watervlak.

Je denkt ze er niet eenzaam is

tussen de lisdodden en het riet,

‘peinzend’ dat de zomer

nog lang duren mocht,

Je waart er nog naar de avond toe,

Ze zag toen wat je plotseling overkwam:

Of verliefd ze was, of jij verliefd op haar? 

In de nacht die kwam, dicht, gesloten,

alsof ze sliep. En droomde ze.

Hoe zal het zijn met haar, als jij…

10-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik droom dat ik schrijf en ik schrijf dat ik droom, het ene is het andere en het andere het ene. Mijn blog is evenveel van mijn nachten als van mijn dagen. Waar ik ook ben, in mijn gewone habitat of er buiten, hij is een slokker op van gedachten, hij achtervolgt me, en hij vergalt mijn gemoed als ik uit kom waar ik niet dacht uit te komen.

En de laatste dagen gaat het niet meer lijk de wikke die zich wikkelt omheen de korenstengel, neen, de inspiratie stokt en ik slaag er met moeite in 500 woorden te laten convergeren in een samenhangend kleurrijk veld dat de voornaamste spil van mijn leven geworden is. Het verhaal van wie ik was en hoe ik was over de laatste tien jaren ligt in die velden opgetekend. Ben ik er fier over of eerder droefgeestig?

Het is in elk geval geen exploot, het is maar het resultaat van een samenloop van omstandigheden, voor de rest wat doorzetting,  wat aftasten van waar ik me bevind of waar ik heen wil gaan en hoe ik er wil naar toe gaan, in fictie of in realiteit. Eigenlijk is het een armoe. Als het bewijs van niet beter te kunnen, is it a sadness. En als ik dit schrijf dan is het nog meer sadness. De reden is multipel, maar erover uitweiden ga ik niet, de vaststelling dat het zo is, moet voldoende zijn, het is een verloren veldslag waar het over gaat.

En dan komt immer de vraag, hoe moet het verder en met mij en met mijn blog. Ik kan niet eeuwig dingen gaan opzoeken, mijn voorraad  raakt uitgeput. Dit is wat ik onderga voor het ogenblik, dat ik bevecht ook omdat de moed is gaan tanen.

Als ik geen boeken lees, wat houd ik dan nog ware het niet de herinneringen, maar ook deze zwijgen, deze blijven geborgen en raken niet meer verteld, omdat er een moeheid is, een moeheid van geest.

Het gemakkelijkst is, en ik laat me ertoe verleiden, is Le Tour de France te volgen die, het peloton renners even terzijde gelaten, ook een opeenvolging van landschappen is waarvan de verscheidenheid verrast.

Ik verblijf dan enkele ogenblikken in de kamers van de kastelen - tenware ze tot ruïnes waren herleid - met het eigenwijze meubilair en de bewoners die er wonen of, ogenblikken in de vele kerken langs het parcours toegewijd aan heiligen met onbekende namen, even verscheiden als de bouwers ervan, een inbeelden hoe het schip binnenin.

De vluchtigheid van het beeld is ook de verscheidenheid ervan maar even toch ook de vragen er omheen en de lichtheid van het gevoel er even, even maar geweest te zijn, vooral als er abdijen getoond worden, de vele cellen ervan - je droomde soms van een cel in een abdij - en de nachtelijke gezangen die er bij horen.

Dit is van een veelvoud van de dingen die er zijn, waarin ik me verspreiden kan, me situeren kan om,  alsof ik er was te vertellen dat ik er was. Zelfs als ik er niet as, me inbeelden kon er te zijn en het zo te schrijven alsof ik er was.

Of het geluk van het verbeelden.

09-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik blader in Paul Davies’ 'God and the new Physics'[1].  Een zin treft me, het is een zin van Niels Bohr : Anyone who is not shocked by quantum theory has not understood it.

Beweren dat ik begrepen heb wat de kwantumtheorie betekent zou ik zeker niet durven zeggen of schrijven, maar ik weet dat het toch mijn beeld van God radicaal heeft gewijzigd. In deze zin zijn de New Physics een enorm belangrijk iets, iets dat mijn visie van de dingen openscheurde. Ik weet nu dat er muziek en verbeelding, dat er mystiek in zat; dat het iets te maken moet hebben met de idee die ik me trachtte te vormen over wat, in zijn materiële onzichtbare vorm, God wel zou kunnen zijn, en dat de geest van de mens op de aard van de geest van die God moet zijn afgestemd.

Het is een gedachte die ik koester, ze biedt enorm veel mogelijkheden. Ze licht een tipje op van de donkere zware sluier, zelfs al weet ik, dat ik zelfs nog niet op de drempel sta en dat ik misschien nimmer verder komen zal dan dit ene tipje, maar het is toch iets dat beloftes inhoudt. En wat meer is, ik weet dat het in de goede richting wijst.

Ooit las een vriend priester de mis in een soort kapel in de catacomben van Rome. Hij sprak toen in een korte homilie, voor de vuist, over God en hij sprak deze, voor hem als priester, toch vreemde woorden. Er is, zegde hij, een wand tussen God en de mens, een glazen wand maar deze is bedampt langs de kant van God.

Ik schrijf dit op een plaats die niet mijn gebruikelijke plaats is - gelukkig had ik Davies met mij – het is de eerste maal dat ik er zo lang heb aan gewerkt om de gepaste blog te vinden. Een voorteken wellicht. En nochtans ben ik midden in de levende, wondere natuur. De natuur die zijn tentakels heeft, gedrenkt in de kwantum fysica. Gedrenkt in de geheimenis van atoom en elektron en meer nog, van de deeltjes,  die nog te ontdekken zijn, om wellicht eens die ontdekt op zoek te moeten gaan naar nog meer-dan-higgs deeltjes. En dit alles geplaatst tegenover het wazige beeld van die God. Wij zijnde op weg van het Alpha naar het Omega.

Er is heel wat meer in de wereld dan het oog zien kan en dit is het dat mijn queeste voedt en in beweging houdt.

[1] Paul Davies: God and the New Physics. Ed. J.M.Dents and Sons, Ltd.London, 1983.

08-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Over het voorbij gaan van de tijd, over het ‘zijn’ van het ogenblik is het beter niet te schrijven, beide zijn onvatbaar in woorden, zoals er vele zaken zijn die niet verwoord kunnen worden. Bijvoorbeeld hoe ik me voel als mijn blog af is en tezelfdertijd weet dat een andere me wacht; hoe dit alles mijn leven beheerst, schraagt en vult.

Wat zeg ik erover en vooral waarom wil ik  er iets over kwijt. Het is een feit waaraan ik niet kan ontkomen, zoals ik niet ontkom aan de komst van het licht of het verdwijnen ervan in de nacht. Dit ook is van het niet-bestaan van de tijd, is van het ‘zijn’, het er bewust zijn, het nu.

Of ook, en meestal, het niet-nu, als je niet voelt of weet dat wat is, voorbij gaat/vliegt. Pas achteraf, als de dag, de maand voorbij is, bemerken we het. Echter, het is en het blijft een persoonlijke ingesteldheid en hoe bewuster je leeft des te meer je afweet over de tijd die niet is.

De duif boven op het nok van het huis van de gebuur heeft hier geen raden naar en velen onder ons evenmin, we zijn er, we leven en laten leven;, dat de dag voorbij schuift is geen nieuws, moet niet meer vermeld worden, niet meer ter discussie gebracht, het is er zoals de lente er is, de zomer er is. Dit alles is van de tijd die niet is en toch is om een toestand te verklaren of een afspraak te bepalen.

Seneca raadde zelfs aan elke nieuwe dag te zien als het begin van een nieuw leven. In feite is er iets van, is het geen nieuw leven, het is een nieuw beginnen, dit weet ik maar al te goed en jullie ook moeten het weten dat de morgen van het leven is, we stappen er binnen, niet zo maar, zoals Seneca het suggereert, maar getekend door het verleden en uitkijkend naar het komende. Ik denk dat zelfs de duif op het nok het complexe van die toestand kent.

We ademen in wat we tijd noemen, laat het ons zo houden, het leven is al ingewikkeld genoeg, opdat we er een duidelijk getekend beeld zouden van hebben. Neen, het is en blijft omfloerst, omkleed met een halo van zijn en niet zijn.

Ik was aan de vijver. Ik was er met mijn lichaam en met mijn geest; met het zichtbare van mij en het onzichtbare. Ik spreek er met de vrienden, mijn woorden zijn wat ze zijn, ze worden hernomen en ik luister naar wat me geantwoord wordt. Het zijn woorden van het ogenblik zelve, geladen woorden met al wat is van hen: de achtergrond ervan die verzwegen wordt maar er toch is. Zoals mijn woorden geladen zijn met wat ik schreef in de morgen en met wat ik schrijven zal in de toekomst. Zo, niets is wat is, het is maar de schijn van wat is.

Dit geldt ook voor het leven dat de vijver is, dat het water is, dat het spiegelbeeld is dat de bomen zijn, de struiken, de grassen. Maar ik weet niets van het geheime dat er leeft onder het zichtbare, niets van de aarde, niets van de kracht van de groei in de stengels van enkele zonnebloemen die bloeien gaan binnen een paar dagen en zich met hun gezicht naar de zon gaan keren.

Dit alles is van het verdokene, is van het leven binnenin, het ontoegankelijke voor iemand zoals ik.

Ik gis dan maar, ik zoek het op in mijn verbeelden.

07-07-2019, 06:50 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik sta hier eens te meer om je te begroeten, om je te zeggen, niet zo zeer hoe ik me voel, hoe het met mijn gezondheid is, maar om me te vertonen, om je te zeggen dat ik er nog ben en, meer precies, hoe ik  er ben vandaag.

Een korte tijd geleden schreef ik 1 juli, vandaag is het al 6 juli. En zo gaat het maar verder, straks 12, straks 31, en straks schrijf ik 1 augustus. Het is de snelheid waarmede de dagen schuiven, de snelheid in de tollende beweging van de aarde dat me telkens verrast.

Seneca, schrijft een vriend me, schreef een boek over ‘De brevitate vitae’, over het snel voorbijgaan van het leven. Inderdaad, hoe kort het leven schijnt geweest te zijn als je staat waar ik sta, maar hoe lang het zou geweest zijn had ik op twintigjarige leeftijd geweten dat ik nog ruim zeventig jaren te leven had.

Ik maak geen onderscheid, of je nu de tijd nuttig gebruikt hebt of niet, als hij voorbij is, is hij voorbij. hij is gaan vliegen. Er is misschien wel iets dat zich gedurende al die jaren heeft opgehoopt en er ligt als een stille getuige van wat het leven is geweest, maar dit heeft niets te maken met het vlieden van de tijd. Mijn vriend signaleert me ook en terecht, dat het maar een klein deeltje tijd is dat we ‘welbewust’ leven, het overige, het automaat zijn, is van het ‘niet-leven’, is van de tijd van het niet-ogenblik en de tijd is enkel deze van het ogenblik. Er is dus een opeenvolging van stukjes tijd, waarvan enkel het laatste telt, meer niet. Echter, in elk ogenblik zit al wat was en al wat is, en in potentie, al wat komt, en als ik schrijf beleef ik ten volle elk ogenblik zoals het er is als heden, verleden en toekomst. Dus in feite is de tijd niet, el tiempo no es, wat een eigenaardige toestand schept zodat we zijn én van het verleden, én van het komende en dat dit het tegenwoordige is.

Het zuivere nu ogenblik is immer een tussenin dat een binding is met wat was en wat komt.

Enkel het weten dat je leeft is van het ogenblik, daarom, leef bewust, ‘be mindful’. Ik leef terwijl ik bezig ben, ik ontfutsel telkens een ogenblik tijd aan de tijd de niet is, en ik houd het even vast, ik zet het even om in de woorden die ik achterlaat, en wat ik achterlaat is het product van een stapeling van ogenblikken.

T.S. Eliot wist het maar al te goed. Hij schreef in zijn Four Quartets[1]:

'Time past and time future / What might have been and has been / Point to one end which is allways present.' 

Ik geloof niet dat Pfeijffer die dit ook wel wist, het zou geschreven hebben, ik zie hem niet als een filosoof. Maar over dergelijke dingen vond hij het niet nodig iets te schrijven. Misschien had hij nog gelijk ook.

[1] T.S. Eliot: ‘Four Quartets”, Burnt Norton, vers 44-46.

06-07-2019, 18:22 geschreven door Ugo d'Oorde  

Eigenlijk ben je een romantieker,  je waart het en je bent het gebleven. Een dergelijke ingesteldheid, als je die hebt verliest je nooit. Heel weinig is er dan nodig om, als het onderwerp, dat in gesprekken aan bod komt, je bijzonder ligt, je plots vleugels krijgt, zo dat het de toehoorders om je heen verrast. Ze zien het en horen het dat je in een ander landschap bent terecht gekomen. Een landschap dat zich opent voor hen en hen uitnodigt je te volgen op je tocht. Dit weten allen die je kennen, zelfs, zij die je lezen dag na dag.

Om eerlijk te zijn, ik weet dat ik voorkom als een vreemd iemand. Gelukkig maar, want wie zou blijven lezen wat ik opdis elke dag?

Ik denk aan het manuscript dat ik mailde aan de jonge dame van gisteren. Ik zie haar als een briljante geest vóor mij. Ik weet dat de tekst ervan heel wat zwakheden heeft maar ook heel wat stevige gedachten die je als lezer moeten bezig houden en die je misschien meedragen zult is het niet in je leven ze zullen dan toch  enkele dagen echoën in jou. Wat dan ook mijn bedoeling was. Niet zo zeer wat de feiten, de handelingen, de plaatsen betreft maar wel wat de er in verspreide ideeën aangaat.

Ik voel me vandaag geïntrigeerd, door Ilja Leonard Pfeijffer, en zijn onlangs verschenen boek ‘Grand Hotel Europa’. Zal ik het ooit lezen na de commentaar die ik erover las? Ik vrees van niet, maar je weet maar nooit. In elk geval er zijn reeds meer dan 120.000 exemplaren van verkocht en, lees ik in de Standaard, ‘een tv-commercial moet de verkoop voor de zomer nog eens aanzwengelen’. Ik lees ook dat de Arbeiderspers de vertaalrechten al kon verkopen voor twaalf landen. ‘Vooral de koppeling met het thema ‘massatoerisme’ overtuigt de buitenlanders’.

Massatoerisme het leidmotief van een boek, het mag en het kan. Ik loop er totaal verloren bij. Te meer dat ik ooit noteerde van hem wat hij wist te vertellen over de poëzie van de Vlaming die hij in het belachelijke trok. Ik zou, mits wat te zoeken de passage in mijn  blogs kunnen terugvinden. Ik, had hem ook al geklasseerd als schrijver toen ik de commentaar las op zijn ‘Brieven uit Genua’. Hij zou voorzeker ook de spot drijven met wat ik gemeend heb te mogen/moeten schrijven, dat het tegengestelde is van wat hij als onderwerp behandeld heeft.

Ik weet nu echter dat ik in de wereld van vandaag geen schijn van kans maak ooit aanvaard te worden door een uitgever. Ik leg me er bij neer.

Ik weet dat wat ik schrijf weinig te maken heeft met wat er gebeurt de dag van vandaag in de wereld om me heen. Ik heb dus verkeerd gegokt. Ik heb geen verhaal willen schrijven over het massatoerisme of wat ook, ik heb een zuiver literair werk willen afleveren waar schijnbaar niemand wakker van ligt.

Ooit hoop ik, tenminste, mijn manuscript te laten kopiëren voor de lezers van mijn blogs.

,

05-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat van de vorige dagen was staat ten dele opgetekend, wat zal zijn van de komende dagen is gissen en blijft gissen en dit geldt ook voor de komende uren. Enkel wat van nu is, is een zekerheid, maar heel ver reikt die zekerheid niet, al verwacht ik wel, al hoop ik wel dat ze doorlopen zal voor een tijd nog, minstens de tijd om dit hier af te werken en in te loggen. Aldus sta ik vierentwintig uur verder als ik gelezen zal worden. Het fenomenale hieraan is dat ik niet weet of ik er dan nog zal zijn.

Dit is een feitelijk gegeven waarvan ik me nu rekenschap geef en dat zich elke dag voordoet. Maar waarom vermeld ik dit pas vandaag, welke profetie schuilt er achter, of wie of wat suggereerde me dit, precies vandaag, om dit kond te doen’ te doen? En nu, nu ik het gedaan hoe moet ik verder?

Er is deze morgen een grote droefheid in mij gerezen, een zwaarte die me drukt, een gevaarlijk iets, een plotse neiging om alles op te geven, te stoppen met dit gedoe van schrijven, juist maar om te tonen dat ik er nog ben, zoals ik er gisteren wa,s en de vele vorige dagen er was.

Echter, het is niet zo, ik ben er niet zoals ik er gisteren of de vorige dagen er was. Ik aarzel zelfs om verder te gaan, alsof het is dat ik naar iets toe schrijf dat me wacht, een paar stappen/uren verder. Dat deze morgen een verwittiging in houdt waarover ik het in mijn vorige blog heb gehad: te verdwijnen en een eeuw  later terug op te duiken, te verschijnen  in een of andere tekst, het bewijs dat ik er, zoals Cowper, zoals Wordsworth nog ben, een vis in de mazen van het net dat de tijd is.

Je zegt me dat het inbeelding is, maar ditmaal ken ik niet dat gevoel. Ik zal, als ik nog even verder kan gaan, er morgen, 4 juli staan om gelezen te worden, maar verder, zo denk ik, geraak ik niet.

Het is maar dat een onzekerheid in mijn woorden verscholen ligt, dat ik mijn  leeftijd, het cijfer ervan, plots te duidelijk voel, als een roep in mij, en me er niet tegen verzetten kan of wil.

Er mag komen wat komen moet: er is geen toekomst meer voor mij, geen verblijden meer, zelfs, geen greintje ‘saudade’ meer en dit is het ergste wat iemand overkomen kan.

Hoe geraak ik er uit, als ik er nog zou uit geraken, hoe verheug ik me nog ooit over iets dat ik zou geschreven hebben als er staat wat er nu werd  neergezet in volle ernst en in volle eerlijkheid; geen literair gedoe of betrachten geen verzinsel, maar de poging een gevoel dat me overheerst weer te geven.

Vandaag - en het spijt me, het overrompelt me - is zwartgalligheid mijn deel. Nu vertrekken past me helemaal niet, maar als het komt, totaal on-welgekomen is het nu ook niet. Weet dat ik dit schreef de morgen van 3 juli 2019 om 07,19.

*

IK ben nu vierentwintig uur verder, de morgen van 4 juli. Ik heb herlezen wat ik gisteren schreef, het was een zuivere momentopname. Ik heb ze gelaten zoals ze er stond, het momentum van een toestand in het leven waarbij je vertrekt uit een negatieve gevoelstoestand, en eens begonnen te schrijven, je er verder en verder in onder duikt en er finaal niet meer uit komt, integendeel, het zwartste vloeit er uit voort.

Ik had het deze morgen even goed kunnen schrappen, maar het was een stuk literatuur en heb het gelaten voor wat het (maar) is.

De dag echter verliep anders. Ik ontmoette ‘vrienden’ - in elk geval vrienden voor mij - op een eerder zakelijke vergadering in een heerlijke, inspirerende ruimte en ik voelde me er, omgeven door kunstwerken die er aan de muren aanwezig waren, goed, heel goed zelfs. Ik had terug een verleden en een toekomst. Ik leefde, ik voelde me open bloeien. Alles verliep zoals het verlopen moest, zelfs met een pittig glas wijn uit een streek van West-Vlaanderen.

Hoe noemt men dergelijke momenten, heel licht beneveld door wat er gezegd wordt en de kracht van de wijn even helpend, even maar, maar die kracht is er toch. En dan als een jonge dame, een slanke mooie verschijning, een zakenvrouw met een groot gevoel voor kunst - wat ze vertelde en ‘hoe’ ze het vertelde over haar ontmoeting met het werk, vooral met de idee van Luc Tuymans in Venetië was er het bewijs van - me vroeg welke boeken ik las. Ik haar antwoorden kon dat ik weinig las, maar dat ik een manuscript liggen had, dat jaren lang mijn lezen en herlezen was geweest.

Zij me toen  - ze wist het niet - gelukkig maakte met haar vraag of ze het lezen mocht. Zij, de eerste die me die vraag stelde. IK heb dit, deze morgen van 4 juli aan mijn zwarte pagina van een etmaal vroeger toegevoegd.

Hoe mijn dag vandaag verder lopen zal weet ik niet. Ik zie dat het 6, 22 is en ik houd nog altijd én de kamer van gisteren met de kunstwerken, én de vrienden die ik er ontmoette, én het beeld én de vraag van de jonge dame die er was en die me vroeg of ze mijn manuscript lezen mocht.

Er is soms weinig nodig in een leven om ogenblikken lang vleugels te hebben.

,

04-07-2019, 06:28 geschreven door Ugo d'Oorde  

1782, July 3 :

I shiver with cold on this present third of July. … Last Saturday night the cold was so severe that it pinched off many of the young shoots of our peach-trees. … The very walnuts, which are now no bigger than small hazelnuts, drop on the ground. …

William Cowper (Buckinghamshire).

Ik heb ‘The English Year’, open naast mij liggen. Het biedt me een merkwaardige reeks dagboekknipsels die vooral betekenend zijn voor het weer of het landschap van toen. Ik gebruik het als inleiding, ik gebruik het als een overgang naar wat ik te vertellen heb, niet over het weer, niet over het landschap als dusdanig, eerder over het landschap gedachten dat ik meedraag waar ik ga of sta. Het is maar dat ik bewijzen wil dat de ganse wereld, van in der eeuwen der eeuwen, aan het schrijven is geweest, over futiliteiten als over grote, wondere dingen; dat het schrijven een eigenschap is van de mens, wie hij ook was en in welke omstandigheden hij ook leefde, hij schreef. Zelfs hij die in de grotten leefde wilde al schrijven op zijn manier, hij drukte de palm van zijn hand af op de rotswand om ons te zeggen dat hij er geweest was en, er waren er ook die het in rake bewoordingen, krasten in de muren van hun cel.

Het schrijven is van de mens, eens je eraan verslaafd geraakt, wordt het een ziekte, zelfs een besmettelijke ziekte. Ik weet er van mee te spreken. Zo werd ik ooit besmet met de blogziekte waaraan José Saramago leed, maar dat weet je al.

En het gebeurt, maar dit is dan wel een noodzaak, dat je, eens ooit gepubliceerd, eens ooit in boekvorm verschenen, dat wat je schreef, noem het een risico of wat ook, honderd jaren en meer na je dood nog altijd gelezen wordt, dat erover nagedacht wordt en dat, wat het ook moge zijn wat je als woord hebt nagelaten, verder verspreid wordt in de meer dan uitzonderlijke kosmische omgeving die we vandaag kennen - en de Kosmos is een vreemde God - in alle geuren en kleuren door het magische brein van Google, wordt opgevoerd, zodat we gemakkelijk alles wat we wensen te weten kunnen komen van een William Cowper. Wikipedia geeft een excellent beeld van hem en citeert hem als een belangrijk dichter van zijn tijd die ook de tijd was van Isaac Newton.

Zo herrijst vandaag, dankzij een door Geoffrey Grigson overgenomen dagboek paragraaf, herovergenomen door mezelf, William Cowper uit de schemer van de tijd in het Vlaamse landschap, dat van de geest is en maakt hij een sprong van de achttiende naar de eenentwintigste eeuw, wat, meen ik toch, het vermelden waard is.

We vergeten onze Engelse schrijvers niet. Onlangs was er nog iemand onder ons die iets wist te vertellen over, als ik me niet vergis - maar ik denk het niet - William Wordsworth, beroemd voor zijn daffodills poem: ‘I wandered lonely as a cloud’.

Dit gedicht ook ligt zoals al het andere, dankzij de New Physics, die ik graag de Nieuwe Bijbel noem, en je weet wie de Oude Bijbel inspireerde, ter onzer beschikking.

Wat Johannes schreef in zijn evangelie: niets is verborgen dat niet bekend zal worden, zijn dus geen ijdele woorden. Toch niet voor ons.

03-07-2019, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Wat is er van de dagen die schuiven, van de maanden, de jaren. Zelfs indien je dag na dag alles opgetekend hebt, je handelingen, je gedachten, wat zegt het je? Vreemd eigenlijk, al blijven we erover dromen, al gaan we er naar terug in onze gedachten, in onze verhalen, wat voorbij is, is voorbij, er iets aan wijzigen gaat niet meer.

En het is altijd van uit het nu dat je vertrekt en waar je naar terugkeert. Zo leven we, zo verlopen onze dagen of je nu schrijft of niet schrijft. In feite is het beter niets op te tekenen dan wordt je later in mindere mate, en vooral minder duidelijk, geconfronteerd met wat je gedaan of beleefd hebt.

Ik  zelf ga soms, meer nu dan vroeger, bladeren in mijn dagboeken, kijken of er iets te vinden valt dat ik nog gebruiken kan, maar ik geef het vlug op, mijn geschrift leest ongemakkelijk en wat ik te lezen krijg is wat ik als blog al geschreven heb. Het is un retour éternel, een terugnemen, een herkauwen van wat al eeuwen voor mij werd opgetekend. Er is, inderdaad, zoals het te lezen staat in de Ecclesiasticus, niets nieuws onder de zon.

Of vergis ik me, is alles nieuw, omdat het nieuw opgetekend werd in een andere tijd, op een andere plaats, in andere omstandigheden; omdat het, gelezen door anderen, een andere betekenis krijgt of aanleiding zal geven tot iets totaal nieuw? Wie ik was is van weinig nut voor wie ik ben, want ik ben wie ik was. Ik hoef er niet over na te denken. En toch doe ik het, toch herbegin ik, roer ik in het voorbije, raak ik er niet van verlost. Een complex geheel ben ik, te complex opdat ik het begrijpen zou hoe ik vast zit in de omstandigheden van het leven, het voorbije als het zijnde, als het nog komende. Ik me er niet van bevrijden kan. Ik niet opstijgen kan uit de humus die mijn verleden is, om totaal nieuw, ongekunsteld, tevoorschijn te komen, een totaal nieuw mens die er  nooit zou gekomen zijn ware ik er niet geweest om hem te doen ontstaan.

Maar niets daarvan, niets meer dan wat gedroom, een loslaten van wat is en een wegglijden in wat niet is, of het bevreemdende van onze gedachtewereld als we de moed hebben deze te gaan bezoeken, er ons in onder te dompelen en te ontleden stuk voor stuk.

En toch ben ik nog altijd binnen de wanden, zelfs al verschuiven ze, van het nu. Ik was er even buiten maar ben er nu terug om vast te stellen dat alles veel te iel is opdat we er ook maar iets van zouden kunnen vasthouden. We trachten wel, maar het is niets meer dan een gedroogde violet tussen de bladzijden van een oud boek waarvan we de verre betekenis vergeten hebben -- dit komt van Jorge Luis Borges - maar ik heb het ook al, o zo dikwijls, mee gemaakt.

Niets is er nodig opdat bepaalde gebeurtenissen terug zouden komen, de minst verwachte eerst, ze zijn er, ze staan er en ze overweldigen je soms als je niet onmiddellijk reageert om ze weg te duwen, ver weg. Al gebeurt het ook dat je ze meeneemt in je armen, dicht tegen je hart gehouden omdat ze zo enig waren, zo alles nemend, zo alles in jou omwikkelend als met rode papavers en blauwe korenbloemen in een golvend korenveld waarin je neerligt, nog knaap zijnde, met een boek - gezegend onder alle boeken - van Jules Verne of van Ernest Claes.

Het nu van nu zijn wortels hebbende in het nu van toen.

02-07-2019, 05:50 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is vijf uur, het breekpunt van het licht.  De vogels in de hagen, wie het zijn weet ik niet, de vinken misschien, de mezen? Maar ze zijn er. Echter niet lang, want plots valt hun gezang stil en stijgt het licht, gestadig. Je volgt het deeltje van de wereld door het open raam  alsof het voor jou alleen is dat het er is, met de koelte van de morgen die je nu ademen kunt, de levenssappen die je gedachten zijn.

Het is nu dat je dag begint, dat de woorden komen van heel ver nog.  Een weinig later zal geschreven staan, wat je nu nog niet weet. Het is als een gebed dat je begint , geen onze vader of wees gegroet, die zijn van vroegere tijden, nu is het een luisteren geworden naar wat of wie je ontmoet, als je de laan betreedt en de woorden je tegemoet gaan komen. Je hebt ze maar te nemen en lief te hebben. Van dat ogenblik af is het de enige rijkdom die je nog bezitten kunt. Is het je levenswijsheid die telkenmale op de proef hier wordt gesteld.

De vraag die je besluipt: ‘Zal je er in slagen meer te zijn dan wie je gisteren waart, overstelpt door het Portugese ‘saudade’?

Het is het woord dat je vandaag niet nodig hebt te gebruiken. Er geen weemoed is waarover je spreken wilt. Je bent trouwens nog half in slaap gewikkeld. De hitte van de vorige dagen heeft je geen goed gedaan, heeft je leeg gehaald. Zo het is beter even te wachten nog, te zijn en niet te bewegen, te gaan liggen en weer in te slapen.

Dit nu, van het blijvende nu, dit is het cruciaal moment voor wat je te doen hebt, verder gaan, er kome van wat er komt en niet even op te houden, zoals de vogels, om uit te klaren wat er beschikbaar komt van het vele dat er nog moet zijn. Want hoe kun je anders je morgens blijven invullen met kleuren indien het vele er niet meer zou zijn?

Zo, laat alles vallen nu, kom mee met mij naar de laatste bloemenweide die er nog is. Ken je die nog wel, en indien niet, wil je die nog wel kennen, wil je iets terug gaan halen wat geen zin meer heeft het te kennen omdat er toch niet meer gedicht kan worden zoals je vroeger dacht hoe het kon:

Op de weide waar jij me kuste

waren honderd soorten bloemen

die ons zagen en jij er neerlag

stil, en honderdvoudig,

stuifmeel je bestoven

of hoe ik je liefhad toen, weet je nog

dat het in the Highlands was?

Bloem noch stuifmeel is er nog om wie of wat te bevruchten. We zijn arm geworden wat dat betreft, uitgeleefd. Poëzie is niet meer wat ze vroeger was, heeft geen oog meer voor de slagzin: ‘Niets is dat niet iets anders raakt’. Het is zelfs meer dan ‘aanraken' of raken, het is 'verweven zijn' en meer nog. het is: ‘Niets is dat niet verweven is met het al dat was, met het al dat is, en met het al dat nog komen zal’. Dit raakt de ene waarheid die er is.

Zo is het ook met de bloemenweide, ze is er nog voor zij die ze kenden, niet voor zij die ze nimmer kennen zullen. Voor hen is er de dorheid van het ingesloten zijn door wat nu van de dagen is.

Maar de bloemenweide heb ik lief gehad, er was een reden voor.

01-07-2019, 06:53 geschreven door Ugo d'Oorde