Het heeft weinig zin, ondervind ik regelmatig, een dagboek van welk jaar uit zijn rek te halen en te gaan lezen op om het even welke pagina, ik kom er telkens ontgoocheld uit. Want waar ik dacht een rijkdom te vinden, een schat aan te hernemen teksten, vind ik maar wat gebazel, tenminste zo wordt het door mijn ontgoocheling geïnterpreteerd. Nochtans heb ik ooit een poging gedaan om uit mijn dagboeken van einde de jaren zeventig tot begin de jaren tachtig, fragmenten te halen die duidelijk als literatuur konden gelezen worden, maar de bundel is blijven liggen in de schuif en kan nu niet meer worden boven gehaald.

Zo zijn er heel wat teksten die geschreven staan of liggen en wellicht een zelfde lot beschoren zijn, want het essentiële dat van vroeger is staat in mij geprint, duikt regelmatig op, herkauwd en in een nieuwe mantel gestoken in mijn geschriften van vandaag. Toch, toch komt er nog van tijd tot tijd iets gans nieuw naar boven, waar ik dit haal weet ik niet, misschien is het een soort bevruchting die heeft plaats gevonden tussen twee verschillende ideeën, een vrouwelijke en een mannelijke, die elkaar hebben ontmoet op een wondere plaats en is aldus die bevruchting tot stand gekomen met een resultaat dat me verwondert, al zou je wel niet mogen verwonderd zijn over wat je zelf produceert. Zo iets lijkt op een gebrek aan nederigheid

Was César Franck verwonderd als hij zijn cellosonate heeft gecomponeerd, ik vermoed het niet. Hij zal eerder dankbaar geweest zijn zo iets te hebben kunnen creëren en fier uiteindelijk, wat zijn volste recht was of, is gelukkig, het meer precieze woord?

Wat ook, wat gecomponeerd of geschreven staat is slechts wat gebeuren moest, was simpelweg wat je altijd betracht hebt, het maximale te bereiken wat bereikbaar was. En andere regels zijn niet aan de orde. Dit is mijn ingesteldheid en die zal zo blijven. Elk woord afgewogen, elke zin  gebogen en gedraaid en gekeerd om toegevoegd te worden aan andere zinnen om een passend geheel te vormen dat ik uit dragen kan. Het lukt wel niet altijd,  mijn slaagkansen zijn beperkt, soms te kordaat, soms niet zo helder als ik het wel wensen zou, maar het staat er en het blijft er. Wat echter niet belet dat het later zal hernomen en verbeterd worden althans naar mijn maatstaven.

Ik dacht er aan van de wereld te zijn maar niet van het dagelijkse, van de hemel te zijn maar niet van het hemelse, van de stilte te zijn vooral nu ik weet wat de stilte is van het oud worden in een oude woning met donkere balken dwars over de kamer en een open haard donker van de geslachten die er voor zaten, luisterend naar het gewemel van de vlammen en het geknetter van het eikenhout; avonden lang, er zittend in een karigheid van woorden, de kamer een holte van duisternis en schemerlicht achter hen. Het beeld van wat rest van de jaren die voorbij zijn gegaan als trage schepen op de Schelde.

We hebben van vele zaken de kern geraakt maar zijn er nog niet binnen gedrongen om er te blijven. Het komt nog wel.

21-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik wil de geest oproepen die mijn ingesteld-zijn was, toen ik vorige zondag de bibliotheek betrad, zijnde de vroegere refter van het nonnenklooster in Bever/Biévène.

Een plaats, verheven in de wereld, die boeken ademde en ingetogenheid en dit, intiemer nog dan de rust en bezinning, die ik vooraf ontmoette in de kerk van het dorp waar we waren binnengegaan en waar de pastoor de laatste voorbereidingen trof voor het misoffer van elf uur. Het was het ogenblik dat het heimwee ons overviel naar de tijd van onze jeugd, toen alles nog duidelijk afgelijnd was en we als jonge knaap, het missaal onder de arm, ter kerke gingen om er te bidden tot de Heer, op de geheiligde dag die de zondag toen nog was.

Na de kerk was er het klooster, was er het betreden van de bibliotheek, een verrassende oase van rust in de vroegere refter. Ik werd er opgenomen in de door gebed en versterving gezegende ruimte in een onaardse stilte, die de stilte was van mijn hart.

Heb in het gastenboek geschreven: ‘heb ik de rust en stilte van deze plaats in mij laten bezinken opdat ik stilte en rust zou zijn eens ik deze plaats verlaten heb’. Dit zonder vraagteken want het is én als vraag én als zekerheid dat ik het nu, in gedachten gezeten aan die oude eiken tafel herschrijf, omringd door boeken en muren nog steeds in gebed gehuld, een kamer met de brandende haard die de sfeer verinnigde, een ruimte lijk een cel waarin mijn lichaam paste en mijn geest naar binnen helde om er nog vaster te zitten en er nog meer aanwezig te zijn om er te zeggen al wat ik voelde, wie ik was en hoe ik was, de plaats als een fluwelen mantel om me heen. En ik, ruimte ademend, komende uit de tijden dat, een Ruusbroeck, een meester Eckhardt, een Hildegard von Bingen schreven in een ‘cel’ zoals deze, gewenteld in hun God of badend in Zijn geest om te zeggen hoe ze voelden en hoe dicht ze stonden tot het Absolute. De eeuwigheid die nu de hunne is en de mijne worden zal.

Het is een dergelijke ruimte die ik altijd, zelfs in gedachten, bezitten wou opdat ik capteren zou wat ik capteren wou, de woorden grijpend en omhelzend die oprijzen van uit de dieptes van het bestaan.

Dit zijn momenten in je leven die wegen trekken naar andere oorden; die bakens zijn waarnaar je je oriënteren kunt om geestelijk je te vermenigvuldigen en sterk te staan, vooral in de tijden van nu. De dood ver af en zelfs als hij komen zou, niet zou deren, jij, los gehaakt, maar levend lijk de vlammen in de open haard. 

Minuten later, tijdens het recital, was dit alles, samengenomen, ook van de plaats in de vroegere kapel van het klooster, het licht, toen we er waren schoof er binnen ‘like a gilded Pavlova’, zoals Ezra Pound het in andere tijden schreef. En waar we zagen hoe geruisloos het zich spreidde, als een dimensie in meer over het gezang van viool, piano en cello, klanken die overrompeling waren.

En dan, dan was er César Francks sonate en je ogen, vochtig na een paar lichte, inleidende aanslagen van de piano, omdat je wist, vóór de celliste haar strijkstok had neer gezet op de snaren, welke melodie er komen zou. En, toen die kwam er een traan schoot in je ogen, geschokt bijna door de dringende schoonheid van de frasering ervan. Denkend onmiddellijk aan het moment, dat in de geest van César Franck, de melodie is opgerezen en hij verbluft stond, gekneld door de schoonheid ervan, de noten optekenend, bevend, wetende dat wat hij noteerde het hoogste was dat hij ooit bereiken zou.

Mooier is er weinig dan de aanhef van César Francks sonate, het is als een incipit van een incunabel, als de aanhef van een gebed, als een uiting van dank te zijn wie hij was om muziek neer te zetten die zo uit hem kwam opgeborreld en die hij maar neer te schrijven had, maar te nemen had in een grote wijde elan van de hand, het instrument van de geest.

De kapel, dacht ik, een heiligdom van het creatieve in de mens als componist, en de vingers gedrenkt in deze creativiteit van de celliste verlengd naar de hand die de strijkstok over de snaren stuurt, in kleur en ritme, mede onderlijnd door de piano, maar het is hier, de cello, immens beter dan de viool die Franck eerst in gedachten had, die het hoge woord voert. 

Mijn God, u waart tegenwoordig in de siddering van de klanken, in de golfbewegingen die ons wankel hart trillen lieten. Wat vertelde je ons, mijn vriend, César Franck, welke brief waart je aan het schrijven van uit je heerlijkheid van het mens-zijn naar de heerlijkheid van de celliste die jou interpreteert en je doorgeeft aan de mens die luistert en je boodschap tracht te lezen, afgestemd op wat leeft in hem. 

Alsof er iets te verklaren viel, alsof jouw boodschap niet het Eeuwige raken zou.

NB. Recital met Anne-Sohie Lemaire, viool; Camille Thomas, cello; Julien Libeer, piano.

20-10-2015, 19:31 geschreven door Ugo d'Oorde  

Heeft het westen wel oog voor de duidelijke verwittiging die tot ons gericht wordt door de Algerijnse schrijver, Boualem Sansal met zijn boek ‘2084, La fin du monde’, het evenement van het najaar, schrijft Marijke Arijs in haar interview met de schrijver ( DSL van 16.10.2015) want ‘de inktzwarte dystopie[1] scoort hoog in de top tien en is genomineerd voor alle belangrijke literatuurprijzen die de komende weken worden uitgereikt in Frankrijk.’

Het is een roman over de toekomst van de westerse beschaving die door de Islam, een fundamentalistische religie, wordt onder de voet gelopen. In navolging van het ‘1984’ van George Orwell ziet hij het jaar 2084 als het jaar waarin de ‘Grote Heilige Oorlog’, het einde zal betekenen van de westerse beschaving waarvan het proces, dat duidelijk de verkeerde kant op gaat, nu al begonnen is.

Het ergste is dat het een regime is dat geen intelligentie nodig heeft want de religie ontneemt hen – alle technische middelen waarover ze beschikken komen uit het westen of het oosten - het denkvermogen. ‘Religie ontmenselijkt, er wordt voor jou gedacht’ en het Europa van nu heeft geen religie meer, ‘het christendom ligt op sterven na dood en de democratie spreekt niet tot de verbeelding’.

Hij ziet geen heil in de westerse jeugd die geen houvast meer heeft. Het duurt nog wel een tijdje maar hij voorziet dat er meer en meer bekeringen tot de Islam zullen komen. ‘Jonge moslims en deze worden talrijker en talrijker – kijk naar de geboortecijfers in steden als Antwerpen en Brussel - behouden hun migratieachtergrond en voelen zich hier niet thuis, en vooraleer ze het begrepen hebben is het radicaliseringsproces al te ver gevorderd en kunnen ze niet meer terug, hun godsdienst, die ze niet ontlopen werkt als een drug. Want iedere moslim heeft de plicht zijn geloof uit te dragen – zijn geloof verzaken betekent de dood - dat kan met woorden, maar ook met geweld.’ 

Ik heb het al gezegd de Islam is een totaal andere beschaving, ‘het is een allesomvattend systeem met een eigen wereldbeeld en een eigen wetgeving, de sharia. ‘De moslim zal je vertellen dat de vrouw niet de gelijke is van de man omdat het in de koran staat. En zo zijn er massa’s waarden waar hij niet vanaf wil stappen omdat het voor hem hetzelfde is als zijn godsdienst verzaken’. Hoewel er in de islam verschillende stromingen bestaan ‘zijn ze allen over één zaak akkoord de verdediging van het geloof. De Koran en de profeet zijn de gemeenschappelijke noemer tussen soennieten en sjiieten. 

Wij weten dit, we voelen het aan dat ze met reuzenschreden vooruit gaan, dat ze ons aan het overrompelen zijn met hun moskeeën en hun geloof dat een racistisch geloof is - je bent gelovig of je bent het niet en dan blijft er niets anders over dan je te bekeren of te sterven - even erg racistisch, zo niet nog erger, dan het verschil tussen blank en zwart. Maar niemand stoort er zich aan, of niemand zegt maar iets. Ik zie Guy Verhofstadt ijveren voor een sterk Europa, hij overtreft er mee zich zelf, hij zou beter ijveren in het Europees Parlement voor een ‘vrij-van-Islam’- Europa, maar dat doet hij niet. Hier in België vitten we over futiliteiten, futiliteiten als we kennis hebben van de stortvloed die op ons afkomt en ons kinderen en kleinkinderen zal overspoelen. En niemand beweegt hier, geen schrijver, geen Stefan Hertmans, een belangrijke essayist, die opstaat en de Vlaming, de Belg, de wereld waarschuwt van het dreigende gevaar dat op ons afkomt. Neen, we gaan verder met detective verhalen, we gaan verder met romans zoals Kristien Hemmerechts ‘die aan de slag ging met ‘In ongenade’ van J.M. Coetzee, met als toetje enig dildofetisjisme’, schrijft de Morgen. We vergaan in de luxe van te schrijven wat we wensten te schrijven. Maar stelt er zich een schrijver de vraag hoe lang dit nog gaat duren? 

En zij die aanwezig waren de middag van 18 oktober op dat schitterend recital, met sonates van Beethoven, César Franck, Schubert en een Tempo di Borea van J.S.Bach uitgevoerd door drie veel belovende jonge musici[2], in Rosario te Bever/Biévène, kunnen zich best de vraag stellen of zo iets (en dan vooral de sonate van Franc) ook nog zal te horen zijn als onze klein- en achterkleinkinderen tot de jaren van ontvankelijkheid zullen gekomen zijn. 

We dromen niet, we zijn afschuwelijk ernstig.

19-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik wachtte vanmorgen lang om mijn eerste zin te vinden. Ongewoon was het helemaal niet, er zijn vele van die morgens of dagen die stug beginnen, wachtend op een opening, om aan de slag te gaan. Je hoort het stille vallen van de regen op het dak, lijk het vallen van woorden op je blad, even stil en even aanhoudend. En terwijl je denkt of dit wel voldoende is om je blog te beginnen, ben je vertrokken. Zo werkt dag in dag uit, het fenomeen dat inspiratie wordt genoemd, vanaf daar ben jij het niet meer die schrijft maar wordt je overgenomen en volgen je vingers wat er aankomt, alsof het opborrelt uit de slaap die een ogenblik droom was: een open ruimte waar je stond op een dik tapijt van afgevallen bladeren, zo veel dat je niet wist dat de herfst al zo ver gevorderd was, en op de zijkant onder de bomen, stonden schermen met wat je dacht tekeningen te zijn van de karma’s aan jou gerelateerd, vertellend over je leven, over wie je waart en waar je heen zou gaan. Je wou een interpretatie geven aan die droom die, zo dacht je, wees in de richting van het stille punt waar alles samenkomt en waarin je zult opgenomen worden eens het zich openen zou.

Een eigenaardige vaststelling die men niet al te graag deelt, maar je zag een vriend terug van vele jaren, hij gekluisterd in een rolstoel, hij een paar honderd dagen ouder dan jij en je zien kon nu hoe de teerling vallen kan voor de mens die we maar zijn. 

Ik heb aldus uit vele zaken wat kennis opgedaan, weinig waardevolle maar ook meer concrete. Ik dacht aldus, dat als we over Spinoza spraken, ons standpunt over God nu in een totaal andere richting was geëvolueerd. Dat we nu nog enkel denken konden aan God, dan ons plaatsend op het niveau van God, zijnde het niveau van de allerkleinste bouwsteen van het Heelal, die we niet met zekerheid kennen, maar het Higgs deeltje zou kunnen zijn, of nog iets anders. En zeker niet het niveau mens mogen nemen, niet het niveau van sterren en planeten, niet van aarde en van oceanen, niet van bomen en van planten, niet van dieren. God ziet dit niet, Hij ziet uitsluitend de binnenkant ervan, de dans van de atomen en de elektronen, van de neutronen en de protonen, van de quarks en de fotonen, de dans van de vliedende, de botsende, de splitsende, de onder elkaar communicerende deeltjes, de dans van wat de hindoes noemen de dans van Shiva. God ziet de totale totaliteit ervan. Eens we dit beeld verwerven kunnen, opnemen en begrijpen kunnen, is het ons mogelijk om te beginnen denken aan wat God zou kunnen betekenen, niet vroeger maar dan ook niet later.

Het beeld van God heeft dus in feite niets te maken met de zichtbare realiteit om ons heen, dat al een wonder is, terwijl de realiteit van Hij die we gemakkelijks halve God blijven noemen, niets anders is dan de Dans van Shiva, de wereld van de New Physics. Zij die God afschrijven als dood en begraven, ignoreren dit Totaalbeeld totaal. 

Wanneer staat hij op, het mag nog een paus zijn, de nieuwe Jezus die ons God zal voorstellen zoals Hij is – misschien werd de eerste Jezus verkeerd begrepen - en wij geschapen als energievelden van elektronische deeltjes die aan het energieveld God gelinkt zijn, dus conform aan het ‘ beeld en gelijkenis’ van de God die we getracht hebben te schetsen. Meer zijn we niet, maar het is voldoende en toereikend om te weten, duidelijker dan ooit, wie we zijn, van waar we komen en waar we keren zullen. 

Zo was het deze morgen. Hebben we lang gewacht op woord en zin tot we dan uiteindelijk voor eens en altijd het precieze beeld binnen kregen van wat we zijn en hoe we zijn als we spreken over onze gelijkenis met Hem die de totaliteit is van al wat is.

Zich God anders inbeelden dan als een dansende Shiva is blijven kleven aan de totaal verkeerde voorstelling waarmede we eeuwen - en nog steeds - zijn geconfronteerd, vastgeroest aan het begrip ‘(lichamelijke) gelijkenis’ uit Genesis, terwijl het sloeg op een gelijkenis in een energieveld van elektronen, wij een samengekoekte vorm ervan, een deeltje hologram van de samengekoekte vorm die de Kosmos is. 

Sta er mee op, lezer, en ga er mee slapen. Dit laatste is wat ik nu ga doen, het is amper zes uur. Ik heb mijn 800 woorden geschreven, wat uitzonderlijk is. Echter wat ik vertelde wist ik nog niet toen ik aan het wachten was. Het is al schrijvend gekomen, het is dus een zuivere ingeving die me bereikte van uit de dans van Shiva.

18-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Zo is elke dag van het schrijven een nieuwe strijd die wordt aangegaan om toch maar niet te verdorren in onledigheid. Elke dag opnieuw en elke dag aankomend op een plaats die voorheen geen plaats nog was. In elk geval niet voor de lezer ervan, evenmin ook voor de schrijver van deze, zoals hij ze al vernoemde, vreemde woorden van een vreemde man die wel humor apprecieert maar nimmer humoristisch overkomt, niet eens op honderd dagen. 

Wat heb ik vandaag geschreven dat ik behouden wil en wat zal ik houden voor morgen en voor de dag(en) erna. Zal ik opvliegen lijk een jonge eend uit de lotusbloemen – zoals de farao - om te verbazen of liggen blijven onder het laatste lover, het laatste struikgewas waar de laatste vogels slapen gaan? Vragen die geen vragen zijn, maar slechts een spel van woorden. 

Hoe dikwijls al heb ik een blog afgesloten buiten adem, niet meer wetende waar ik begonnen was en langs welke weg ik terecht ben gekomen op de plaats waar ik eindigde, soms me voelend aan de hand van grootmoeder, barrevoets in het mulle warme zand, of op andere momenten, neerzittend bij het vallen van de bladeren, aan een oude leien tafel, ingeslapen onder de bomen of, zoals nu, tussen de graven van het dorp dat ik nooit had mogen verlaten, telkens wel wetende dat ik me begoochel, ik oude man die wacht om weg te gaan, het gordijn van de eeuwigheid open schuivend. 

Ik zal niets meer afmaken vandaag, zal een aantal zaken doen, kleine en minder kleine en terugkeren daarna tot wat hier geschreven staat, denkend dat het niet zo veel was dat ik te zeggen had en bewaren voor later wat in mijn pen gebleven is, om het pas morgen, maar wat is morgen, te openen, hopende dat het er nog zal zijn. Zoals de vele paradors in Spanje in droom te ontdekken zijn, de Posadas in Portugal en nooit ontdekt zullen worden anders dan op het web, of zoals de vele boeken die in de rekken staan of tentoongesteld in etalages of gerecenseerd in vele bladen. Al weet je maar nooit, want vele zaken beginnen met een droom. 

Dit alles om onze honger te stillen die blijvend in ons aanwezig is om te zien en te weten al wat er te zien en te weten is in deze wereld. Zo wordt dan eens te meer het gevecht met het woord verder gezet, er is noch winnaar noch verliezer, enkel de tijd, gekleurd door de seizoenen staat als eerste op het podium, of we hem toejuichen of niet hij is primus perpetuus.

17-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Elke morgen, het kan ook ’s avonds, kom ik binnen bij jou – voor velen jarenlang al – om je te verzadigen met mijn woorden, je verrassen enigszins omdat de gedachten-omgeving waarin ze geschreven werden niet noodzakelijk overeenkomt met de gedachten-omgeving waarin je ze leest, maar toch houden wij het beiden vol dag na dag, ik die schrijf (het kan ook Ugo zijn) en jij die me opwacht en me leest. 

Hoe denkt je dat ik dit ervaar? Wel, niet als een verplichting paraat te staan en te blijven, maar vooral, trachten je niet te ontgoochelen met een afwezigheid, wat ooit wel eens gebeuren zal maar dan niet omdat ik je niets meer te vertellen heb. Of toch?

José Luis Borges schreef ooit een verhaal dat hij begon met te zeggen dat onze ‘nietsen’ (nuestras nadas) die we schrijven weinig verschillen, het zijn de omstandigheden die triviaal zijn en beslissend  - wens niet te spreken van toeval - die maken dat jij de lezer bent van deze oefeningen, en ik de schrijver.[1]

Of, is het toch zo en ben jij het, de lezer die me zegt wat ik schrijven zal want nu er tussen ons die band van jaren is, is er, zo zie ik het toch, een transmutatie van de gedachten van jou naar die van mij, wat maakt dat de ingesteldheid van mij op het ogenblik dat ik schrijf identiek is aan de ingesteldheid van jou die me leest. We zijn dus wat de blogs betreft, afgestemd op elkaar. Jij van je kant waagt het niet dit kenbaar te maken zo doe ik het voor ons beiden, vooruitlopend op wat nog komen kan. De gedachtenwereld is zo ingesteld dat uiteindelijk wat ik denk ook door jou wordt gedacht en dat er dus over alles heen een verstandhouding is gegroeid die ons één maakt.

Dus zeg ik jou dat ik je een mooie dag toewens en dat, zoals deze tekst is ontstaan om 05.00 uur in de morgen, jij dit lezen zult alsof het 05.00 was voor jou, alsof ik bij jou was precies op hetzelfde uur. Je sliep nog wellicht of je lag wakker en dacht aan wat er op mijn bloggen.be zou verschijnen, gestold op je pc.

Het is een groot iets, gevoelsmatig dan toch, te kunnen schrijven en je gevoelens bloot te geven, wetende dat ze zullen gelezen worden, dat je wel in het ijle schrijft maar dat in dit ijle vrienden aanwezig zijn. Het is een rijkdom voor mij, de enige die voluit mijn dagen vult.

Ik ben er je dankbaar om, meer dan je vermoeden kunt, zonder jou was ik niet veel meer dan een mier met een stukje groen blad dat in de nest verdwijnt om er te vergaan, maar ik schrijf en weet dat ik verwacht wordt wat een zalig gevoel geeft.

Blijf me trouw zoals ik je trouw blijf en vergeef me als ik je soms te lang bezig houd met mijn gekartelde zinnen en eigenzinnige woorden. Het is maar dat je weet dat ik je vooral niet wens te ontgoochelen met een blog die niet waard zou zijn gelezen te worden.

Dit wou ik je zeggen deze morgen nu het ondertussen kwart voor zes is geworden. Nacht nog zelfs nog geen vaagheid van licht aan het raam.

 [1] Nuestras nadas poco difieren es trivial y fortuita la circonstancia de qu seas tù el lector de estos ejercicios y yo su redactor.

16-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je bent, Ugo, wat het schrijven betreft, een vreemde man, je weet nooit hoe te beginnen en toch, toch weet je hoe te eindigen. Telkens, bij het eerste licht vraag je je af, kleiner Mann was nun, in welk landschap van de geest zal je vandaag gaan wandelen? En telkens – de laatste tijd minder - wrikt je je los van het dagelijkse en duik je weg in je ware ondergrond, in (wanhopige) beschouwingen over Kosmos en over wie of wat essentieel aan deze Kosmos is.

Was alles wat je schreef gebaseerd op gissingen die van ergens kwamen – niemand heeft de waarheid in pand - en deze stonden er neergezet alsof het mijlpalen waren. Vandaag is het niet anders dan de vorige dagen. Je gaat verder op je elan en je zou moeten maken dat je dit elan niet meer verlaat, dat je stijgen blijft boven de alledaagsheid van het bestaan. Keer op keer heb je je losgerukt en heb je woorden opgezocht zonder goed en wel te weten of deze je voeren zouden naar een bewogenheid die je kende van vroeger of naar een droom die je koesteren wou en heb je een zet gedaan, zoals een bridge speler die zijn kaarten opneemt, schikt en een bod doet om zijn partner te verwittigen over de waarde van zijn spel, een metafoor die misschien niet zo goed te lezen valt maar ze staat er nu en wil er blijven. Alleen zijn de kaarten waarover je beschikt niet zo duidelijk zichtbaar en is het op goed valt het uit dat je je bod doe om uit te komen in het maximum haalbare.

Je wenst zeker niet meer terug te komen op je uithaal van gisteren, een onderwerp dat je in zijn greep houdt. Je zoekt een vorm die een gedicht kan zijn om verder te gaan en te overleven. Maar sinds je Paul Auster’s poëzie bent in gewandeld, is er iets afgesprongen bij jou en heb je gevoeld dat poëzie iets gans anders kan zijn dan dat gefilosofeer van jou, waar je weinigen kunt mee verleiden. Je zou hem dolgraag willen kunnen volgen, op avonden als de zon aan het dalen is achter de nog volle kruin van de bomen aan de einder, en het licht vervaalt en schuchter wordt, opgeslorpt door de nacht, met nog enkele vlekken hier en daar, losse woorden  die niet passend te gebruiken zijn. 

Aldus is je dag begonnen en heb je nog geen daad gesteld. Heb je amper een deel slaap genomen en omgezet in een paar bladzijden in je dagboek, wat  je later hernemen zult als je neerzit voor je klavier. Blog na blog vastzettend in strakke woorden, dichtgesnoerd en toch ontvankelijk, weinig zeggend, maar toch ademend van leven.

Zo is eens te meer ontstaan wat nog niet was of toch nog niet geschreven stond.

15-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Je leeft in je gedachten niet meer in peis en vrede in dit land, je wordt op tv geconfronteerd met een jonge man, terug uit het kalifaat van IS waar, zegt hij tot tweemaal toe, hij zich goed voelde en - maar dat zegt hij niet - terug is om te genieten van onze maatschappelijke zekerheid. Hij zegde dus in andere woorden, dat hij zich goed voelde bij het onthoofden van blanke gegijzelden, het levend verbranden van een Jordaanse piloot, het vermoorden van ongelovigen, het verkrachten van vrouwen, het verwoesten van historisch erfgoed. Maar hij was terug en spelde ons de les om ons te verwittigen hoe we IS strijders bij ons moesten ontvangen en behandelen. Voor elk van hen is hun plaats het gerechtshof van Den Haag.

Dit waren je morgen gedachten onder het scheren. Je hebt nu een lange tijd nodig om je ervan te verlossen. Je kunt niet onmiddellijk op je blog springen en doen alsof er niets gebeurde, want het houdt je bezig. Je begrijpt niet, dat hij nu zijn avonturen kan vertellen aan zijn vrienden en kennissen die met bewondering zullen opzien naar hem, kan vertellen dat hij deel heeft gehad aan de opkomst van een nieuw kalifaat dat eens de wereld zal veroveren. En je vervloekt het hele gedoe omdat het je morgen vergalt, je dagen vergalt, keer op keer, gisteren en de vele dagen ervoor wanneer je het zoveel mogelijk hebt verborgen gehouden.

Terwijl je bij het wakker worden, rond 5.00 uur in de morgen, heel wat anders geschreven hebt in het dagboek dat je oudste dochter je schonk en dat je in de voormiddag dacht te herschrijven en in te loggen. Al kwamen de woorden heel moeilijk deze morgen, je wist toch dat er iets uit te halen was dat de vergelijking met andere blogs kon doorstaan. Maar dit ook gold nu niet meer, je leefde te zeer in die sfeer van toen je je scheerde, toen je binnen was in een ontwortelde maatschappij die je mee zoog naar de diepte, naar de ondergrond waar alles te herbeginnen valt, herop te bouwen valt.

Waar is mijn schelp, mijn koninkrijk, mijn vrijheid te schrijven wat ik haal uit de hoogste regionen, wie ontneemt me dit? Niemand anders dan de gelovigen in het ongeloof van hun geloof, al zien ze het radicaal anders, een radicaliteit die dodend is voor de mens die niet beter vraagt dan alles te ignoreren, zich te verbergen in het verste bos, met de verste vijver om er te zien hoe de bomen, de wolken en de luchten, in de spiegel die het water is er getekend staan. Jij, handen op elkaar, denkend aan wat was en is, ingekeerd, zoekend naar rust en evenwicht, naar stilte en droom, terwijl de angst hangen blijft in de tekening van de kringen op het water.

Naar het einde van de dag toe verzwakt het licht en wordt het langzaam avond.  Eenzaam zal je zijn als de nacht zal komen, de luchten een laken gelijk, gesloten.

14-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ik ben uit de nacht opgestaan met een leeg hoofd, vond dat ik niets te vermelden had vandaag, tot ik de gordijnen openschoof op het oosten en getroffen werd – wakker schoot - door de morgenlucht boven de bomen,  het licht, roze geschilderd in de wollen stukjes wolk. Ik dacht aan een foto, maar in de tijd om het toestel te nemen was het beeld weggevaagd tot een effen teer blauw omheen de gelende kroon van de bomen. Dit is dan wat van het ogenblik der ogenblikken is, de hemel een fractie van een ogenblik, het gezicht van ‘God’. Ik ben er aan voorbij gegaan.

De vlugheid van verschijnen en verdwijnen is voldoende om een ander beeld terug te brengen, dat van de betogende massa mensen en een fractie-ogenblik de ontploffing van een bom in hun midden, of een fractie in de overgang van leven naar dood. Of het nu Ankara was of een andere plaats, het gebeurt gewoon om de haverklap in een bepaald deel van de wereld, nieuw is dat het nu gebeurt bij een betoging voor vrede zoals deze in Ankara.

Het gebeuren ligt in de lijn van wat verwacht mag worden en onze reactie is van voorbijgaande aard, zelfs voor aanslagen zoals deze van Ankara waarbij een honderdtal personen versplinterd worden tot een hoop schroot. We kennen de hoofdacteurs, kamikazes, enig in hun soort, om zoveel mogelijk doden, welke ook, te produceren. Hier zoals op zovele andere plaatsen wordt het gebeuren gedragen en vindt het zijn oorsprong, hoofdzakelijk in de aard van hun beleven van wat ze de Islam noemen, een beleving die, als het ware, de dood in haar vaandel voert.

 Daartegenover, welke is de ware zin van de ‘no to racisme’ slagzin die regelmatig bepaalde televisieprogramma’s vergezelt, als men, in dat voor ons intellectueel onbegrijpelijk werelddeel, blijft aanslagen plegen met de gekende mensonwaardige gevolgen?

Schrap deze slagzin en vervang hem, we zijn geen racist, we zijn alleen verbaasd over de aanwezigheid van andere rassen onder ons die nog opvallen omwille van hun kleur en geaardheid, maar allengs wennen we er aan, en daarenboven een verkeerd woord of handeling – die ook voorkomen onder zelfde soort - moordt niet. Echter waar we niet aan wennen zijn de religieuze fanatiekelingen, fanatiek in hun beleving gedragen door hun slogan  dat alles wat gebeurt de wil van Allah is, wat hen alle mogelijkheden biedt, zelfs verkrachtingen zoals er nu plaatsvinden in opvangcentra in Duitsland, zelfs huwelijken met meisjes van twaalf, zelfs een aanslag tijdens een vredesbetoging. Er heeft zich, bij mijn weten, nog niemand omwille van racistische neigingen, tot ontploffing gebracht midden een menigte, met de bedoeling dood en vernieling te zaaien onder mensen, zelfs mensen van een ander ras.

Dat we, nu overspoeld worden door een massa, meestal mannelijke vluchtelingen (?) uit dat bewuste deel van de wereld, stemt ons heel wat meer tot nadenken dan de aanwezigheid van anders gekleurden in het straatbeeld. 

We suggereren dan ook een andere slagzin, gericht tegen het geweld in de Islam – er is geen ander geweld van dergelijke omvang - ‘no to Islamic violence’. Maar deze, zelfs met Ankara, zelfs met ‘nine eleven’ in het achterhoofd, zal men hier nooit wagen boven te halen en er ons mee te vergasten op televisie. 

Nochtans is ‘ no to Islamic violence’ heel wat boeiender en drager van een grotere betekenis dan ‘no to racisme’.

13-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Het is Pierre Aimé Bergher[1], die ‘La Chartreuse de Parme’ van Stendhal van zijn maçonnieke code heeft ontdaan, die me Psalm 139, 16 leerde kennen. Al is het maar (!) een Psalm, de tekst eruit bevestigt wat ik altijd heb gevoeld, namelijk dat ik het leven heb gehad dat ik kennen moest en dat er geen ander was weggelegd voor mij. Bergher haalde vers 139: 16 uit de tekst van de King James’ versie van 1611:

‘Thine eyes did see my substance, yet being unperfect; and in thy book all my members were written, which in continuance were fashioned, when as yet there was none of them.’ 

Het is ook mijn stelregel, ik weet dat ik ben wat ik geworden ben door de omstandigheden waarin ik me bevond. Deze vingen aan, ver, heel ver voor mijn geboorte, geijkt in de fractie tijd van mijn conceptie – ware ik geboren/geconcipieerd, onder een ander zodiacteken dan de steenbok die ik ben, dan ware ik een andere persoon geweest – en het stond toen al geschreven, dat ik ooit, gezien dit en gezien dat, een dagboek zou beginnen en het volhouden zou, onder een of andere vorm, à rato van ‘a page a day’. Maar wat er in het Boek opgetekend staat voor 2016, om maar niet te spreken van wat er me rest voor 2015, weet ik nog niet. Het zit vastgeklonken in de omstandigheden die zich in elkaar verweven zullen, een na een, waaraan ik niet ontkomen zal. 

Het stond zelfs geschreven, als ik terugkijk, dat ik in 2010, in navolging van Saramago, zou beginnen aan een Blog-dagboek waarvan ik zou willen dat het loopt tot het einde van mijn dagen, al vraag ik me regelmatig af, welk nut het zal gehad hebben, als het, finally, in een schuif zal blijven liggen? 

Met dit voor ogen blijf ik maar schrijven, ongestructureerd, niet precies om 9 uur zoals Pieter Aspe; niet zoals Amelie Nothomb die, las ik, elke morgen opstaat om vier uur om te schrijven. Voor mij geldt het op elk uur van de dag of de nacht, wat wijst op een zwakte. 

Alles vloeit voort uit alles. Kijkend naar de oranjerode zaadbollen van de wilde rozelaar voor mij in de tuin, denk ik aan het werk van de natuur; denk ik aan het ogenblik dat het gebeuren gebeurt, dat de korrel stuifmeel de stamper raakt, de fractie van een ogenblik, de fractie van de osmose van beide deeltjes, geladen met het weten, met hun kennis die ze haalden uit het verre tijd-ogenblik van de Big Bang; de natuur die weet, de geest van de mens zoekt om te weten, en al zoekende is de mens wordende, en meer mens worden is zijn rol hier op deze aarde. 

Zo lang we ons bezighouden met de geboorte en het leven van Christus en al wat er omheen is – waar we niets met absolute zekerheid over weten - en niet met het wonder van het ‘het-moment’ van het bevruchten van wat of wie ook, zitten we op een pad naast het pad dat van de Kosmos is. Het is over dit laatste pad dat ik filosofeer in deze wereld waar het sacraal-kosmische geleidelijk aan uit verbannen wordt.

Dit schrijven hier is van het ogenblik van de bevruchting, het nemen van de pen en het neerzetten van wat voortkomt uit deze bevruchting. Op andere momenten is het, het ogenblik van het trekken van een lijn op een Steinerblad. Beide momenten zijn momenten van bevruchting, determinerend voor wat er uit voortkomt. 

Zo is het leven nu eenmaal, categoriek, zonder omwegen, eens bevrucht neemt het leven over.

12-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Ben ik in het luchtledige aan het schrijven wat mijn blog betreft of, in de schaduw van een grote droom, een hoop woorden aan het selecteren om hoog uit te komen, ergens waar de sterren van de literatuur huizen? 

Deze vragen, opwellend in de eenzaamheid van het mezelf zijn, omdat ik - in een zekere zin verleid en er toe aangezet werd door de Standaard der Letteren - me gisteren avond plechtig voornam, een e-mail te sturen aan een Bekende Vlaming, poëet, prozaschrijver, essayist, een BV waarvan ik de naam niet wens te vermelden, om hem te vragen welke literaire waarde hij toekent aan mijn blogs van de eerste drie maanden van dit jaar. Dit in de hoop dat er eindelijk eens een gekend iemand zou opstaan om me onverbloemd, en zonder omwegen te zeggen of ik een schrijver ben of, dat ik alles ben maar geen schrijver. 

Ik schreef deze e-mail zonder me af te vragen hoe die BV-auteur reageren zou, als hij in mijn betoog, in een ruwe staat, te lezen krijgt dat ik op het einde van het jaar achtentachtig word – vreemd dit van jezelf geschreven te zien - en, dat ik nog niets van waarde gepubliceerd heb, terwijl hij elke dag, wie weet hoeveel werken krijgt toegestuurd, maar dan verzorgd, gebundeld, misschien op oud papier gedrukt, misschien te snijden nog, zoals dat wonder van een boekje, een parel qua uitgave, dat ik ooit kocht in Arles, vederlicht in de hand, ruikend naar kweeperen: Pétrarque, ‘L’Ascension du mont Ventoux’. 

Maar op het allerlaatste ogenblik, vóór het verzenden, herinnerde ik me de wijze woorden van Ernest Hemingway – hij zegt dit wel in totaal andere omstandigheden - dat de avondgedachten gevaarlijke gedachten zijn die geen stand houden in de morgen en ik heb gewacht om mijn mail te verzenden en ben gaan slapen met de twijfel die een beredeneerde twijfel was. In de morgen, de dag had zich nog niet geopend, is de tekst van mijn mail gaan wentelen in mij. Ik dacht wat baat het mij te horen wat die BV er over denkt, is het lovend dan sta ik geen stap verder, is het zonder waarde voor hem dan zal hij het niet ronduit zeggen om me, op mijn ouderdom niet te diep te ontgoochelen. Zo, ik heb de tekst die klaar lag, gedeletet wat ik, nu het middag is, aanzie als een wijs besluit. 

Eigenlijk voel ik me bevrijd nu, heb ik eens te meer de Ugo in mij op de vingers getikt. Als het waardevol is waar ik mee bezig ben, dan zal het me overleven, heeft het niet de waarde die ik verhoop, dan weze het zo, ‘for us there is only the trying, the rest is not our business’ weet T.S.Eliot, en hij haalde dit uit de Bhagavat Gita – maar dit ook heb ik al dikwijls (ter verdediging) aangehaald. 

Later op de dag, bij het schrijven van deze blog, overviel me de schaamte er aan gedacht te hebben, iemand lastig te vallen met de gril van een voor hem totaal onbekend iemand uit de massa die meent dat hij literair ‘hoogstaand’ werk produceert en een erkenning ervoor wil afdwingen. 

Iets anders nog tot besluit dat geen besluit is. 

Ik hoorde van Pieter Aspe dat hij elke dag stipt om 9 uur begint te schrijven aan zijn 1.700 woorden, wat driemaal meer is dan de 500 gemiddeld die ik schrijf. Hij zit echter in een genre dat ik ( misschien helaas?) nooit betreden zal. Maar het succes ligt voor zijn deur en hij voelt er zich heel goed bij. Terwijl hij bezig is met een verhaal denkt hij al een ander verhaal verder. Schitterend dit te vermogen, een groot man die Pieter Aspe(slagh), hoewel ik nog geen boek van hem las. Het komt misschien nog wel.

11-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Is het wel opportuun, de dag van vandaag nog een voordracht te houden over de ‘Ethica’ van Spinoza; de ideeën hieruit, komende uit de XVIIde eeuw, terug boven te halen, te bestuderen, er over uit te weiden in begrijpbare termen, alsof we hier nog altijd zouden leven in een omgeving met aan de lucht geen vuiltje waar we ons zorgen hoeven over te maken, maar dit op een ogenblik dat de westerse beschaving gevaar loopt in al haar doen en laten, is het niet vandaag het zal morgen zijn, overspoeld te worden door de Islam, een bedreiging die zeker niet ondenkbeeldig is? 

Of, anders gezegd, is het bestuderen van Spinoza’s werken niet te zien als een luxe en is het niet meer noodzakelijk het verleden te laten rusten voor wat het geweest is en ons toe te spitsen op de toekomst waarin het doembeeld opduikt van de fanatieke kanten, gegroeid in en vergroeid met de Islam? 

Twee vragen met eenzelfde zorg als onderwerp. Vragen die smeken om een verdediging, niet een verborgene, niet een onderhandse, maar een verdediging die hier bij ons in het westen, klaar en duidelijk gesteld wordt en uitgewerkt. Openlijk zeggen waarover het gaat, dus zeggen wie we hier als nieuwgekomenen verwachten, namelijk zij die bereid zijn zich aan te passen aan de westerse waarden die we zo hoog – Merkel en Hollande onder meer – in het vaandel voeren en, alle anderen, die niet bereid zijn zich aan te passen en de haat en de verdeeldheid die ze met zich meedragen hier aan ons willen opleggen, geen enkele kans geven zich hier te vestigen. Want zij hanteren een andere beschaving die diametraal staat tegenover de onze. Alles draait bij hen rond Allah, de heerser over allen en alles. In zijn naam is alles toegelaten als het ongelovigen, zoals wij betreft. 

Is er niemand van de gezagsdragers in dit land of in het Europese Parlement die het aan durft op te staan en dit heel duidelijk in klare taal te verkondigen, of zijn we allen lammeren geworden om zonder verdoving afgeslacht te worden? 

Een lichtpunt vandaag, Het toekennen van de Nobelprijs voor de Vrede aan een ‘ Kwartet voor de dialoog’, een Tunesisch overleg platform, is al een schuchtere eerste stap in de gewenste richting, waarbij gesteld wordt dat alleen respect en overleg het behoud van de menselijke waarden in onze maatschappij kan garanderen.

10-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

(Teruggehaald uit mijn dagboek van november 2010). 

We stonden naast elkaar, kijkend naar de eenden en de meerkoeten die lijnen trokken op het water van de Leie. En breed uitgetekend voor ons, het vertrouwde landschap van de Latemse schilders. Het was toen dat Paul Verm.  me sprak over het boek van de gebroeders Bogdanov, ‘le Visage de Dieu’. Ik kende het boek niet hoewel de naam Bogdanov me niet vreemd was. Paul had het boek uitgeleend aan een vriend maar hij zou het me bezorgen, want, zegde hij, het is een boek dat je lezen moet, ik weet dat het je interesseren zal. 

De naam Bogdanov bleef hangen in mijn geest en dan herinnerde ik me hun eerste boek, ‘Dieu et la Science’[1], dat ik kocht op 10 december 1991, maar het stond in mijn boekenrek niet op hun naam geklasseerd wel op naam van Jean Guitton de l’Académie Française.

In meer vond ik de naam Bogdanov terug in een artikel in Le Monde[2] dat ik met andere knipsels had bewaard. De tekst was van de hand van Hervé Morin en handelde over de reactie van de tweeling Grichka en Igor Bogdanov,  op de kritiek van  le Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) die er van uitging dat de thesissen van de Bogdanovs geen enkele wetenschappelijke waarde hadden en dat de doctors titel hen ten onrechte werd toegekend, gezien hun werk als ‘très insuffisant’ geëvalueerd werd. De Bogdanovs hadden hierop gereageerd door de CNRS te bestempelen als  ‘Stasi scientifique’. 

Hun poging tot het verwerven van een universitaire titel viel samen met de publicatie van ‘Dieu et la Science’, het resultaat van een lang gesprek van Jean Guitton - ‘un des plus éminents philosophes chrétiens du XXe siècle’- met de twee Bogdanovs, die op het couvert van het boek, door de uitgever aangekondigd werden als ‘tous deux docteurs en astrophysique et en physique théorique’. 

Het metafysische overheerst in dit onderhoud. De stelling van Guitton en Co komt erop neer het bestaan van God te bewijzen niet aan de hand van de Bijbel maar aan de hand van de wetenschap, zo leert ons Jean Guitton: 

Le plus grand message de la physique théorique des dix dernières années tient au fait qu’elle a su déceler la perfection à l’origine de l’univers : un océan d’énergie infinie. Et ce, que les physiciens désignent sous le nom de symétrie parfaite a pour moi un autre nom: énigmatique, infiniment mystérieux, tout-puissant, originel, créateur et parfait. Je n’ose le nommer, car tout nom est imparfait pour désigner l’Être sans ressemblance[3]. 

Dit is ook mijn paradigma, om deze reden heb ik altijd Jean Guitton verdedigd. Ik vind trouwens dat de fysica van vandaag maar al te veel raakvlakken heeft met de metafysica opdat ik er een andere stelling zou op nahouden. Het is wellicht ook deze stellingname die aan de basis ligt van het tweede boek van de Bogdanovs – het boek waar Paul het over had - ‘le Visage de Dieu’. 

Volgens Hervé Morin van het artikel in Le Monde zou het de astrofysicus George Smoot (Nobelprijs 2006) geweest zijn die deze uitdrukking gebruikte om de beelden te kwalificeren, genomen door de Cobe-satelliet in 1992, zijnde deze van het Universum, amper 380.000 jaar na de Big Bang. Toen hij die beelden te zien kreeg zou George Smoot gezegd hebben ‘si vous êtes religieux c’est comme voir Dieu’. 

Ook de gebroeders Bogdanov spreken over ‘le visage de Dieu’. Smoot zou zich hierdoor bedrogen gevoeld hebben omdat hij aldus gebruikt werd ‘comme caution scientifique par les deux frères pour promouvoir des idées spirituelles et religieuses’. 

Ik wil er niet verder over uitweiden, maar toen ik jaren geleden in de National Geographic[4], de beelden zag van de Orion Nevel waar zich volgens de auteur een nieuwe Galaxy aan het vormen was, heb ik ook – het was in 1995 - in mijn dagboek geschreven dat dit het beeld van God was. Ik had George Smoot niet nodig om deze uitspraak te doen, de foto was klaar en duidelijk voor de geest en de ingesteldheid van mij, om er door getroffen te worden, het beeld was zo verrassend dat het enkel kon verklaard worden met het woord God, het woord dat symbool staat voor de totaliteit aan energieën (gematerialiseerde of niet) in de Kosmos.

09-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Een vriend, dichter[1] – heb ik er wel andere, zijn al mijn vrienden op de ene of andere wijze geen poëten, of ze nu gedichten schrijven of niet? - liet me zijn dichtbundel ‘Gedicht met zicht op zee’. Ik haal er een merkwaardig gedicht uit dat ik, blog-verplicht, overnemen moet de versregels gescheiden door een /

Zelfs al koester ik alleen maar / je herinnering, je zilveren juweel / en enkele hartverwarmende zinnen / toch is dat genoeg voor mij / om je voor altijd / grenzeloos / te beminnen.

Het is wel geen haiku, geen gedicht om in graffiti neer te zetten op een of andere witte muur, maar het is een gedicht naar binnen gericht, een gedicht dat zich sluit, een zilveren cirkelgedicht, het begint waar het eindigt en het eindigt waar het begint. Amper 28 woorden maar tot een roman uit te werken door de lezer, die weet waarover het gaat, die dezelfde gevoelens heeft gekend, gevoelens die hem terugbrengen naar bepaalde gebeurtenissen in zijn leven die richtinggevend hadden kunnen zijn maar afgebroken werden en hij hierdoor uitgekomen is in een ander ‘zijn’ op een andere plaats; met wat overbleef, herinneringen die je enkel nog koesteren kunt, al hoopt je nog, al weet je dat er nog klank in zit, nog voldoende poeder om op een gezegende dag te ontploffen en je dan toch nog uitkomen zult waar je droomde uit te komen.

Kom tot mij jij allen die van de aarde zijn en van het beminnen en zie hoe ik me wentel en keer om aan te vullen met poëzie al het duurbare dat me in mijn leven ontglipte.

En de lezer van het gedicht die zich vragen stelt en in gedachten zelf het verhaal schrijft waarvan hij amper enkele elementen uit het kader ervan, onder ogen kreeg. Voldoende echter om even de ogen te sluiten en neer te liggen op het bed van wat zijn leven is geweest, hoe het verliep en wat er eigenlijk allemaal is nodig geweest opdat hij zich nu bevinden zou waar hij zich bevindt en in de omstandigheden waarin hij zich bevindt.

Het is maar een gedicht van luttele woorden, doodgewone woorden, echter zo samen gebracht en zo geschikt opdat er deze woorden van mij zouden uit voortvloeien. Een woord anders gekleurd of op een andere plaats neergezet en ik zou het gedicht niet opgemerkt hebben zoals ik het nu meen opgemerkt te hebben.

Dit is het bevreemdende van de poëzie die ons op een bepaalde wijze aanspreekt en ons ontroert. Dit is wat we lezen tussen de versregels, wat niet werd gezegd en evenmin verzwegen en toch duidelijk te lezen staat. Het ‘te vroeg vallen van de bladeren’, uit dezelfde bundel, of ‘vóór de herfst komt het blad van de kerselaar los’ (Hugo Claus) is van een zelfde gehalte. De dingen zeggen met een brede omweg, of anders gezegd, het bedrijven van wat men poëzie noemt.

08-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mijn Blog loopt nu al enkele jaren. Komt er een dag dat ik er zal mee stoppen? Niets is eeuwig, niets is zonder einde, mijn leven evenmin, dus mijn vraag aan mezelf: ‘Blijf je schrijven tot je laatste adem, of kan het dat het ooit gebeuren zou dat je er mee ophoudt? En mijn antwoord, het kan maar vandaag nog niet, morgen is onzeker, zoals elke dag erna onzeker is. 

Ik kan me echter niet voorstellen hoe ik leven zou, als ik elke dag geen 500 woorden meer zou te schrijven hebben, als ik ’s avonds zou gaan slapen zonder mijn blog voor de volgende dag te hebben ingelogd. Kan ik me dit inbeelden nu ik nog altijd het gevoel heb dat het schrijven het bloed in mijn aderen is, en de dagen dat ik mijn voorontwerp met de hand neerschijf in een dagboekje, dat ik niet meer kan zien hoe mijn pen het doet, hoe mijn letters vervormd worden, mijn ‘c’ midden een woord, , mijn ‘r’ op het einde van een woord, een haakje nog?

Ik denk, dat ik me voelen zou als iemand die droog staat, zonder vocht in zijn lichaam en zonder adem, zodat ik, in de dagen die me nog resten, zonder levensvragen zou blijven en hier verblijven zou zonder uitdagingen. Of, als ik de zekerheid zou hebben dat ik niets meer te zeggen heb, dat die alleenspraak elke dag met mezelf niet waard meer is om opgetekend te worden en  dus, dat ik niet meer zijn zou wat ik nu nog ben, nl. een man met een blog, dan sterf ik eraan, zoals men sterft aan de pest. 

Ik denk dat ik een totaal ander mens zou worden en vooral dat ik me zelf niet meer kennen zou, wat ik zeker mijden moet. 

Conclusie, niet stoppen met schrijven, niet stoppen met het rondstrooien van gedachten en dromen, waardevolle of waardeloze, het komt er niet op aan, als ik maar blijf volbrengen wat ik te volbrengen heb. Het is pas op deze wijze dat er bruggen gebouwd worden naar de mens van morgen, wie die ook moge zijn, als het maar niemand is die gevangen zit in de spelregels van een of andere verlichte geest, wie die ook moge zijn.

Ik hoop dat we, dan toch in het westen, dit stadium reeds overschreden zijn zodat we er voor zorgen zullen, de toekomst inkijkend, dat er ons geen nieuw spelmregels worden opgelegd.

07-10-2015, 00:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

Mon  cher ami Gustave, ‘fratello mio’, 

Ce n’est pas parce que tu n’es plus de ce monde que tu ne seras plus de mon monde à moi. Au contraire je te sais maintenant plus près de moi, plus vivant, plus accessible et qu’en cela ta disparition de ce monde t’a rapproché de moi et moi je me suis rapproché de toi.

Je revis plus intensément que jamais le moment que je t’ai vu une toute dernière fois. Tu étais assis au fond du couloir et, en me voyant approcher, tu t'es levé, pour me serrer dans tes bras, chaudement, ému, comme nous étions toujours émus lorsqu’on se retrouvait après une longue séparation. 

Que de souvenirs, mon cher Gustave, que de joies intenses, que de moments précieux passés ensembles. Fut-ce le sommet du Bieshorn, fut ce les Couronnes de Breyonnaz, fut-ce les cabanes du Tracuit, du Grand Mountet, de l’Arpittettaz, de Moiry ; fut-ce une des nombreuses descentes en la forêt à la recherche de chanterelles, de pieds de moutons, d’agarics ; fut-ce le jour où tu m’amena au Déjert, au-dessus d’Ayer, en plein  été et assoifé, pour y trouver l’auberge fermé, mais toutes sortes de boissons qui nous attendaient dans la cuve où coulait l’eau de la source. 

Et puis les jours où j’étais avec toi et ta chère Germaine et toute ta famille dans ta vigne les jours de vendange, cet endroit merveilleux pour l’homme de la plaine que j’étais, souvenirs que je partage avec Guy et Paul et Pierre et Georges. Innombrables sont ces souvenirs que j’ai eus le grand plaisir de partager avec toi, Gustave, fratello mio, comme j’aimais t’appeler, parce que tu étais un frère pour moi, Sache que tu m’as appris à aimer la montagne, la vigne, à aimer ce grand pays qu’est le Valais. Je te dois tout cela, comment pourraient  jamais disparaître de mes pensées tous ces moments précieux, ces moments sacrés de ma vie. 

Je ne t’ai pas écrit souvent, cela ne se faisait pas, j’aurais dû le faire lorsque tu te trouvais dans ton home, je le regrette maintenant, mais ce jour-ci, je me hâte de te saluer et de te serrer dans mes bras pour te répéter ce que tu as signifié pour moi, et te rappeler le grand ami que tu fus et que tu resteras. 

Sache, mon ami de longue date, que nous ne nous sommes jamais quittés, sache que je suis avec toi et que toi tu es ici avec moi dans ce pays de Flandres que tu connais. Attends-moi, là où tu te trouves maintenant, comme tu le sais, le temps passe très vite ici sur terre. 

Je ne serai pas présent à ton enterrement, je ne serai pas là lorsque, l’après-midi du six de ce mois d’octobre, on chantera le ‘in Paradisum’. Mais mon esprit y sera, mon cœur y sera et je serai là lorsque tu quitteras l’église pour te voir disparaître comme un aigle, libre et heureux, dans les cieux du Valais. 

Eternité qui sera la nôtre,

 Charles

06-10-2015, 00:03 geschreven door Ugo d'Oorde  

Vertel ik aan de bomen. Vertel ik aan de bomen weerspiegeld, met gesloten stem, over een vriend van jaren die ons verliet, in stilte in een van oudsher ver land. Ik hen vertelde alsof ze luisteren zouden, nu ze ruiken naar wilde selder en naar jeneverbes, nu hun bladeren beginnen te vergelen. Maar ze stonden er alsof ze me niet hoorden en ik vreemd was voor hen, en vreemder nog de vriend die ging. 

Zo wisten we, alle gedachten aaneensluitend, dat een van ons beiden de eerste zou zijn om te gaan en de andere nog even wachten zou, maar het was vreemd te weten dat hij weg was nu, en ineens niet meer van de wereld was waar hij altijd is geweest; zo onverwacht het was dat het niet kon. En waar ik stond, toch een vlucht eenden over de vijver en toch sijsjes in de haag van rode varkensbes, en in de hoge takken verlepte vlier, lijsters of merels, aan wie ik niets zeggen kon. 

Wat ik nog dacht, de wijze waarop hij sprak en hoe hij wandelde voor mij uit, en we de berg opgingen naar de cabane de l’Arpittetaz of deze van de Grand Mountet; voor mij uit, mijn vingers hem nog raken konden, hem nog betasten en ik hem zegde – ik zat neer toen aan het water - mon ami, fratello mio, het was groot ons samenzijn, het was simpelweg deugddoende elkaar te kennen, een rijkdom was het. Wacht hier even nog, laat ons verder zetten het gesprek dat we laatst nog hadden, over de Besso en de Blanc de Moming, en over je wijngaard in Grimisuat. 

Of hoorde hij me en zijn we gaan zitten aan een oude tafel met wat brood en kaas. We er zaten met een vol glas van zijn donkerste wijn. En ik vroeg aan de herfst - wat ook Rilke vroeg – wacht nog even, geef ons nu we samen zijn nog enkele uren zon, al hebben we niets meer te vertellen, we hebben nog een tijdje nodig om samen te zijn alvorens beiden weg te gaan, hij zijn weg en ik de mijne, zoals het hoort bij het afscheid nemen. 

Kleine vlammen licht  in het water, lijk woorden in de bomen en toen hij ging en ik hem omhelsde, luchtig als hij was, aan mij gekleefd en o, zo teer: Mon grand ami, hij zegde: souviens-toi, en hij noemde ze de paddenstoelen die we plukken gingen, laat augustus in de wouden: les chanterelles et les agarics, les bolets et les pieds-de-mouton. En ik hem antwoordde dat ik het maar al te goed wist, toen hij ging, opgelost, zijn geest wegschietend langs de hoge Italiaanse populieren, de luchten in. 

We kenden een grote tijd samen, een tijd die aan de ribben kleeft, een tijd die vol was, die geladen was, zoals een tijd is die tussen vrienden is. Ben ik toen gaan liggen in het gewijde gras uitgestrekt, roerloos, wit getrokken, met ogen gesloten om hem beter te kunnen volgen. De tijd van vroeger, zelfs al is hij er niet meer, is er nog, weinig is er veranderd.

Zo wat we dachten te schrijven staat er al,  de vluchtigheid van de tijd even opgeschort, neer gezet in lange woorden, de dood van een vriend in het verre Wallis die ons opschrikte en ons verstilde.

De herfst slaat toe, onverbiddelijk, hij heeft geen welkom nodig, hij is van het sterven, echter niet van het afscheid nemen. .

05-10-2015, 00:38 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dyab Abou Jahjah die er elke vrijdag een column op nahoudt in De Standaard, deed vorige vrijdag zijn beklag want hij wist te melden dat ‘België het land is waar je (hij dus) moslim wordt’. Hij heeft heimwee naar Libanon waar hij zich burger voelde en vooral mens. Ik streed er zegt hij, tegen communautair denken en voor een seculiere staat. Terug in België bracht hij deze reflexen mee ‘en was hij bezeten door een drang om de verschillen tussen de mensen te overbruggen en tot iets nieuws te komen. Een nieuw ‘wij’.  

Twee jaar later, schrijft hij, ‘is het de alomtegenwoordige islamofobie en de bekrompenheid als het gaat over diversiteit die hem terug moslim maakt’. Hij vraagt zich natuurlijk niet af hoe hij zich voelen zou als Vlaming/Belg, geconfronteerd met de reële dreiging ooit terug onderworpen te worden aan regels en wetten letterlijk uit een boek geplukt, geschreven door een zo genaamde profeet in de zevende eeuw.

Maar ik wil enkel ingaan op de titel van zijn column: ‘België is het land waar je moslim wordt’. Waarbij hij vergeet te vermelden dat ook wij, christen qua beschaving, en gedragen door de Verlichting, ook meer christen worden als we zien hoe de moslims ons hier vandaag overspoelen en daarenboven als we horen hoe zij zich gedragen tegenover het handvol christenen in hun moslimgemeenschap. 

De heer Abou Djahjah vraagt zich natuurlijk niet af waarom de Vlaming niet staat te springen om de volgelingen, en dan denken we vooral aan de fanatici onder hen, hier te omhelzen, de ogen te sluiten voor de Taliban, voor IS, voor de broederstrijd tussen de diverse geloofsstrekkingen allen volgelingen van Mohammed en zijn Koran, met de uitwas ervan in de sharia; hij begrijpt niet of wil niet begrijpen dat al dat geweld en al deze dreigingen die er van uit gaan, uitmondend  in spandoeken op een Duitse autostrade: ‘euere Kinder werd Allah beten oder sterben’ - wat een duidelijke boodschap inhoudt voor de volgende generatie, nog niet voor ons dus - niet met enthousiasme geïnterpreteerd wordt. En dan is hij verbaasd dat we islamofoob geworden zijn.

Waarom schrijft Abou Djahjah daar eens geen column over? 

Is hij een vreedzaam man, het beeld dat zijn broeders in de Islam ons voorhouden zijn het niet, helemaal niet - en het is niet omdat hij hier zijn column mag schrijven naar goeddunken dat hij hetzelfde zou mogen doen in een Arabische krant – onze vrees slaat niet op de vreedzame onder hen, onze vrees is de vrees van de ‘ongelovige’ die we zijn.

Met het beeld van wat de draagwijdte van de Koran voor velen betekent, en de wijze waarop deze wordt geïnterpreteerd, ons bekladdend als ongelovigen en ons bedreigend met de dood, is het maar normaal dat we, met de vrees in het hart, islamofoob zijn geworden. Gisteren of de dag ervoor hebben we een zin  overgenomen van Karen Armstrong: het Universum dat het gelaat van Allah was – Spinoza vertelde ook iets in die aard – maar het gelaat van het Universum is niet het gelaat van de Islam.

Wat we er nog wilden aan toevoegen is dat er een tijd is geweest dat we ons goed voelden én in Egypte én in Syrië en Jordanië, en zelfs in Yemen. Vandaag is die tijd ver voorbij. De volgelingen van de Islam, deze van hen, hebben dit 'goed voelen' verkwanseld. De Islam is niet meer wat hij destijds was. Als Abou Djahjah zich terug moslim is gaan voelen dan is dit zijn zaak, maar dat hij ons niet verwijt dat het onze schuld is.

04-10-2015, 01:00 geschreven door Ugo d'Oorde  

We onthouden jullie niet de visie van Dante, in Canto XXIX van zijn Paradiso, die hij in de mond legt van zijn Beatrice die zegt dat de Liefde (God) het universum geschapen heeft: ‘Niet om aan zijn eigen goedheid nog iets toe te voegen / want dit kan niet, maar om in de weerspiegeling, / van zijn schepping te kunnen zeggen: ik besta [1]’. 

Karen Armstrong[2] , in haar geniaal boek over de geschiedenis van God, verwijst in dit verband naar een hadith (woorden van God gericht aan Mohammed): ‘I was a hidden treasure; I wanted to be known. Hence, I created the world so that I might be known.’ God zou dus, volgens de Islam de wereld, dus de mens, geschapen hebben opdat Hij gezien wou worden, het Universum zijnde het aangezicht van God (wajh al-Lah) ( pag.175). 

We zien dus God alleen in wat hij doet in de natuur, waarbij het onverklaarbare van zijn bestaan, aangepast wordt aan de beperktheid van ons begrijpen. Er is dus geen verschil tussen de God van de Islam en de God van Spinoza, de tegenstrijdigheid bestaat hierin dat de God van de Islam, via de profeet, de bestaansregels voor de mens heeft vastgelegd en dat de God van Spinoza dit niet heeft gedaan noch in woorden, noch in wetten noch in gezegdes. 

Voor beiden echter is het de God die zichzelf confirmeert in de mens. De ene kan niet zonder de andere, wat voor ons het begin van de waarheid is. Het komt er op neer dat God de mens geschapen heeft opdat hij zich, in zijn Universum, zelf zou kunnen zien. Ware de mens er niet, God en zijn Universum zouden vergaan van eenzaamheid. 

Alles samenvattend is het ons duidelijk dat als je wilt spreken over God, en het zichtbare, zijn aangezicht de natuur, je geen idee geeft, dat je moet neerdalen tot de onvoorstelbare complexiteit van de kern van het atoom en de elektronen, slingerend met de snelheid van het licht er omheen, om een glimp te krijgen van wat of wie Hij is. Dit beeld is vereist en moet voldoende zijn, want hieruit ontstond het wonder van de creatieve geest in ons, afgestemd op het creatieve in de geest, in en van het Universum. Dit geloof is binnengedrongen in de poriën van ons bestaan en al onze gedachten zijn er van doorweven. Het is een weerkerend gebed waarvan we nimmer de exacte draagwijdte noch het juiste eindpunt kennen zullen. 

Zoals koning Solomon hoopte, bij het open stellen van zijn Tempel[3], in het Heilige der Heilige, als in een nimbus Yahweh te ontmoeten, zo beweegt ook in ons de hoop, in het diepste van ons binnenste, onze binding met de kosmische God te ontmoeten, een ontmoeting die zin en betekenis geeft aan ons bestaan om ons in een kosmisch humanisme binnen te leiden in het Licht van de Eeuwigheid. 

We zijn er ons van bewust dat onze roekeloosheid heel groot is, maar het is deze visie van de mens die we jullie wensen voor te stellen. Het is het resultaat van een pelgrimstocht naar wat is achter de dingen in hun verbonden zijn met al wat is, het resultaat van een volgehouden queeste, eigen aan de mens in ons, in wie lijk in een spiegel, dit blijvend heimwee naar het Onnoembare levend blijft. 

Het is het levenswerk van elke mens wiens symbool dit is van de omgekeerde boom die zijn wortels in de ruimte heeft en zijn krachten haalt uit de al-tegenwoordigheid van de geest. Het is slechts in de mate van deze gerichtheid dat hij de eeuwigheid verwerven zal.

03-10-2015, 00:06 geschreven door Ugo d'Oorde  

Dit ook is de mens, ofwel hij (Monod) die zich meent beperkt te weten, toevallig, tot zijn verblijf hier op aarde, ofwel hij die in de kracht van zijn geest zijn verbondenheid met de geest in de kosmos ontwaart en weet deel te nemen, sedert het begin der tijden, aan het grote avontuur dat is van die kosmische geest, en we vermelden hier nogmaals, zijnde deze van (onze vriend) Spinoza. Trouwens hoe kan het dat de wetenschap die nog steeds niet is doorgedrongen tot het mysterie van het elektron - Prigogine noemt hun zoeken ‘het droombeeld van de wetenschap te kunnen doordringen tot het type van kennis die God, indien Hij zou bestaan, hebben zou van de wereld’[1] - bij machte zou zijn met kennis van zaken, te beweren dat de mens en dus ook hetgeen men kent onder kwantummechanica, het product zou zijn van een toevalligheid. 

We nemen het absoluut niet, een nummer te zijn uitgeloot in Monte Carlo[2], zoals Monod beweert. Ons inzicht in de meer dan bevreemdende wereld van atoom en elektron en hun kosmisch energieveld, dat ook dit is van ons, geven ons de intuïtieve zekerheid deel te zijn van de oceaan van leven die de Kosmos is. We hebben maar de gsm te nemen om duidelijk te weten hoe de schijnbare leegte in de luchten omheen en boven ons, een veld is van golven die in een kring om de aarde, doorheen muren en wanden, bomen en lichamen en weg van de aarde, doorheen alle interstellaire ruimtes, hun weg vinden. En als voorbeeld hebben we wat Fritjof Capra schrijft in de inleiding tot zijn ‘Tao of Physics’, dat hij, ‘geïnspireerd door zijn theoretische experimenten, uitstarend over de oceaan, zich ineens bewust werd van een immense cascade van energie die neerkwam uit de ruimte, waar in ritmische pulsaties, particules ontstonden en verdwenen. Ik ‘zag’ hoe de atomen van de elementen omheen mij en deze van mijn lichaam deelnamen aan deze kosmische dans van energie. Ik voelde het ritme ervan binnen in mij en beluisterde de klank ervan en op dat ogenblik wist ik dat dit de dans van Shiva was aanbeden door de Hindoes. 

Dit is dan de realiteit die deze is van het onzichtbare. Een realiteit die ons beneveld en we ontdekken plots het bevreemdende van onze situatie, op het energetische vlak meegezogen te zijn door deze dans van kosmische elementen, waaraan we, hoe onwaarschijnlijk ook, effectief deelnemen.

We trachten ons in te beelden wat deze holistische beschrijving van Capra betekent verplaatst naar de kamer waar we schrijven en we weten thans duidelijk hoe we de leuze ‘Be mindful’ die we op een bepaalde dag ontdekt hebben in het blazoen van een kasteel ( dit van Macbeth) in het noorden van Schotland, in Cawdor, moet gelezen worden: wees bewust dat je deel bent van het ganse universum en wees bewust van het creatieve in dit universum, waarin alles met alles verbonden is.

Welke is aldus de echte realiteit, de zichtbare of deze die enkel zichtbaar is met het oog van de geest. Het is deze (laatste) realiteit die deel is van onze zoektocht die we blijven volgen, meegesleurd als we zijn door de kosmische dans van Shiva.

02-10-2015, 00:05 geschreven door Ugo d'Oorde